Informatie voor patiënten Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie insuline z
Vooraf 1 U hebt diabetes mellitus (suikerziekte) en komt binnenkort naar het ziekenhuis voor een onderzoek of operatie waarvoor u nuchter moet komen. Dat betekent dat u gedurende langere tijd niet mag eten of drinken. Waarschijnlijk weet u uit ervaring dat dit problemen kan opleveren met uw bloedsuikerspiegel. U kunt dan last krijgen van een aantal vervelende verschijnselen die wijzen op een te hoge of een te lage bloedsuikerspiegel. Om deze problemen te voorkomen, is het belangrijk dat u de richtlijnen in deze brochure nauwkeurig opvolgt.
Dag vóór het onderzoek of de operatie: controle bloedglucose 2 De dag voor het onderzoek of de operatie moet u al voorbereidingen treffen voor de controle van uw bloedglucose. Raadpleeg hiervoor onderstaande tabel. Tijdstip Bloedglucosewaarde Actie controle voor de nacht lager dan 4,0 mmol/l 6 tabletten Dextro of 0,4 dl ranja (= 2cm) met water + eten (15 gr. Kh. = 1 portie fruit of 1 sneetje brood) en na een uur opnieuw controle lager dan 7,0 mmol/l 15 gr. koolhydraten eten = 1 portie fruit of 1 snee brood of 1 glas sap hoger dan 7,0 mmol/l goed hoger dan 15,0 mmol/l indien mogelijk zelf bijregelen of contact opnemen met uw arts Belangrijk als u Metformine (Glucophage) of Metformine/Glibenclamide (Glucovance) slikt: Als er contrastvloeistoffen worden gebruikt bij het onderzoek, bestaat de mogelijkheid dat u tijdelijk géén Metformine mag innemen. Dit geldt voor de dag van het onderzoek en de eerste dagen daarna. Instructies over het gebruik van Metformine krijgt u van uw internist. Deze bepaalt aan de hand van uw nierfunctie of het nodig is om te stoppen. Als u het gebruik van Metformine moet onderbreken, bespreekt de internist na het onderzoek met u wanneer u weer kunt beginnen.
Dag vóór het onderzoek of de operatie: insulinedosering 3 De dag voor het onderzoek of de operatie moet u al voorbereidingen treffen voor de controle van uw insulinedosering. Raadpleeg hiervoor onderstaande tabellen. Als u insuline spuit Actrapid / Apidra / Humalog / Humuline Regular / Insuman Rapid / NovoRapid langwerkende insuline = Humuline NPH / Insuman Basal / Insulatard / Lantus / Levemir combinatie insuline = Humalog mix 25-50 Humuline 30/70 Insuman Comb 15-25-50 Novomix 30-50-70 Tijdstip waarop u normaal insuline spuit voor de avondmaaltijd voor de avondmaaltijd voor het slapen voor de avondmaaltijd zo nodig bij halve eenheden naar boven afronden gebruikelijke dosering 75% van de gebruikelijke dosering 50% van de gebruikelijke dosering 75% van de gebruikelijke dosering Als u een insulinepomp gebruikt Tijdstip onderzoek of operatie Tijdstip waarop u normaal insuline spuit voor 12.00 uur: u bent nuchter vanaf 24.00 uur Apidra / Humalog / NovoRapid voor de avondmaaltijd voor het slapen gebruikelijke bolus basaalstand gebruikelijke dosering halveren
Dag van het onderzoek of de operatie: controle bloedglucose 4 De dag van het onderzoek of de operatie moet u speciale maatregelen treffen voor de controle van uw bloedglucose. Raadpleeg hiervoor onderstaande tabel. Tijdstip Bloedglucosewaarde Actie Dagcurve prikken = nuchter / voor en ± 1,5 uur na iedere maaltijd / voor het slapen gaan lager dan 4,0 mmol/l (hypo) tussen 4,0 en 10,0 mmol/l 6 tabletten Dextro of 0,4 dl ranja (= 2 cm) met water (ranja passeert de maag snel en is geen belemmering voor het onderzoek) goed tussen 10,0 en 15,0 mmol/l acceptabel hoger dan 15,0 mmol/l indien mogelijk zelf bijregelen of contact opnemen met uw arts
Dag van het onderzoek of de operatie: insulinedosering 5 De dag van het onderzoek of de operatie moet u speciale maatregelen treffen voor de controle van uw insulinedosering. Raadpleeg hiervoor onderstaande tabellen. Als u insuline spuit Tijdstip onderzoek of operatie Tijdstip waarop u normaal insuline spuit zo nodig bij halve eenheden naar boven afronden voor 12.00 uur: u bent nuchter vanaf 24.00 uur na 12.00 uur: u gebruikt om 6.00 uur een licht ontbijt (= 2 beschuiten met jam en een kopje thee) alle soorten insuline voor het ontbijt geen insuline spuiten alle soorten insuline voor het ontbijt 50% van de gebruikelijke dosering alle soorten insuline voor de lunch geen insuline spuiten Als u een insulinepomp gebruikt Tijdstip onderzoek of operatie voor 12.00 uur: u bent nuchter vanaf 24.00 uur na 12.00 uur: u gebruikt om 6.00 uur een licht ontbijt (= 2 beschuiten met jam en een kopje thee) Apidra / Humalog / NovoRapid Apidra / Humalog / NovoRapid Tijdstip waarop u normaal insuline spuit voor het ontbijt voor het ontbijt geen bolus basaalstand gebruikelijke dosering halveren bolus voor een licht ontbijt basaalstand gebruikelijke dosering halveren
Insulinedosering na afloop van een onderzoek of operatie vóór 12.00 uur 6 Raadpleeg onderstaande tabellen voor de insulinedosering na afloop van het onderzoek of de operatie. Als u insuline spuit Actrapid / Apidra Humalog / Humuline Regular / Insuman Rapid / NovoRapid langwerkende insuline = Humuline NPH / Insuman Basal / Insulatard / Lantus / Levemir combinatie insuline = Humalog mix 25-50 Humuline 30/70 Insuman Comb 15-25-50 Novomix 30-50-70 Tijdstip waarop u insuline moet spuiten voor 1e maaltijd na onderzoek voor 1e maaltijd na onderzoek voor 1e maaltijd na onderzoek zo nodig bij halve eenheden naar boven afronden gebruikelijke dosering 50% van de dosering die u normaal voor het ontbijt spuit 50% van de dosering die u normaal voor het ontbijt spuit Voor alle volgende maaltijden geldt dat u de gebruikelijke dosering kunt hervatten, ongeacht de soort insuline die u gebruikt. Als u een insulinepomp gebruikt Apidra / Humalog / NovoRapid Tijdstip waarop u insuline moet spuiten gebruikelijke bolus en basaalstand hervatten
Insulinedosering na afloop van een onderzoek of operatie na 12.00 uur 7 Raadpleeg onderstaande tabellen voor de insulinedosering na afloop van het onderzoek of de operatie. Als u insuline spuit Tijdstip waarop u insuline moet spuiten zo nodig bij halve eenheden naar boven afronden alle soorten insuline voor de avondmaaltijd gebruikelijke dosering hervatten voor het slapen gebruikelijke dosering hervatten Als u een insulinepomp gebruikt Apidra / Humalog / NovoRapid Tijdstip waarop u insuline moet spuiten gebruikelijke bolus en basaalstand hervatten
Wat u verder moet weten 8 Dextro-tabletten Op de dag van het onderzoek of de operatie doet u er verstandig aan om Dextro-tabletten (druivensuikertabletten) mee te nemen naar het ziekenhuis. Mocht u, ondanks een goede voorbereiding, toch een hypo krijgen (een bloedsuikerspiegel lager dan 4.0 mmol/l), dan heeft u iets bij de hand om de hypo te behandelen. Neemt u in dat geval zes Dextro-tabletten. In plaats van Dextrotabletten kunt u ook één glas limonade drinken, gemaakt van 0,4 dl ranja (2 cm) aangevuld met water. Bloedglucosemeter Het is handig als u op de dag van het onderzoek of de operatie uw bloedglucosemeter bij zich heeft, uw insulinepen en naaldjes.
9 Vragen? Als u naar aanleiding van deze brochure nog vragen heeft, kunt u die stellen aan de diabetesverpleegkundigen. U kunt hen op werkdagen bereiken tussen 11.00 en 12.00 uur op telefoonnummer (0592) 76 00 40. Ook kunt u e-mailen naar diabetes@wza.nl. Neemt u ook contact op met de diabetesverpleegkundigen als u bloedsuikerverlagende tabletten in combinatie met insuline gebruikt. Mochten de diabetesverpleegkundigen niet bereikbaar zijn, dan kunt u bellen naar de polikliniek Interne geneeskunde, telefoonnummer (0592) 32 51 55 (van 8.30 tot 16.30 uur).
Hebt u een opmerking of een klacht? De medewerkers en specialisten van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen doen hun best u de juiste (medische) zorg te geven. Mocht er toch iets gebeuren waarover u niet tevreden bent, dan verzoeken wij u om dat door te geven. Dat kan aan degene die direct verantwoordelijk is of aan de ombudsfunctionaris van het ziekenhuis. Deze is bereikbaar via: e-mailadres: ombudsfunctionaris@wza.nl telefoonnummer: (0592) 32 56 24/32 55 55 (maandag t/m donderdag) postadres: WZA t.a.v. ombudsfunctionaris, postbus 30.001, 9400 RA Assen Meer informatie over de klachtenprocedure vindt u op www.wza.nl/patienten/een-klacht Diabetes Centrum Wilhelmina Borgstee 17 9403 TS Assen Telefoon (0592) 76 00 40 (diabetesverpleegkundigen) (0592) 34 00 53 (Medisch Centrum Wilhelmina) www.mcwilhelmina.nl/www.wza.nl Het Diabetes Centrum Wilhelmina is gehuisvest in het Medisch Centrum Wilhelmina. Dit is onderdeel van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. 2014 WZA inter10 maart 2014