6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK
6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Katrui ten Barge, Wilfried Dabekaussen, Juul Lelieveld, Frederike Pals, Jacques van der Pijl Controle historische juistheid: Hans Bulthuis en Idzard van Manen.
thema 4 les 1 Onrust in Duitsland les 2 les 3 les 4 STAP 1 Na de Eerste Wereldoorlog 1a Kijk naar bladzijde 72 en 73 van je lesboek. Dit thema heet De Tweede Wereldoorlog. De tijd waarin deze oorlog was, heet de tijd van b De Eerste Wereldoorlog stopte in het jaar. In Nederland begon in 1940 de Tweede Wereldoorlog. Reken uit. Hoe lang was er vrede? 2a Zet de zinnen in de goede volgorde. Voor elke zin staat een letter. Schrijf deze letters in de goede volgorde achter elkaar. r Duitsland kreeg de schuld. s Daardoor werd het land heel arm. c De Eerste Wereldoorlog was afgelopen. i Het geld werd niets meer waard. s Veel mensen waren boos. i Duitsland moest een enorme boete betalen. 1 2 3 4 5 6 b Wat betekent dit woord? 52 Ga naar STAP 2 in je lesboek. -3000 1 500
STAP 2 Een nieuwe leider 3a Kijk naar de mensen op deze poster van de NSDAP. Voor wie beloofde Hitler op te komen? b Waarom stemden veel mensen op de partij van Adolf Hitler? 4a Waarom verbood Hitler de andere partijen in Duitsland? b Welk plan had Hitler? Kruis het goede antwoord aan. Hij wilde van Duitsland het sterkste land maken. Hij wilde van Duitsland het mooiste land maken. Hij wilde van Duitsland het schoonste land maken. Ga naar STAP 3 in je lesboek. 53 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu
thema 4 les 1 Onrust in Duitsland les 2 les 3 les 4 STAP 3 Hitler en de Joden 5a Kijk naar de tekening hiernaast. Op de tekening zie je hoe Hitler zei dat Joden eruitzagen. In het echt zagen Joden er niet zo uit. Waarom liet Hitler deze tekening dan zien aan de mensen, denk je? b Veel mensen kenden geen Joden. Ze zagen alleen de plaatjes die Hitler hen liet zien. Wat gebeurde er, denk je? 6a Bekijk de foto in je lesboek. Wat is er met deze winkel gebeurd? b Waarom gebeurde dat? 54 Ga naar STAP 4 in je lesboek. -3000 1 500
STAP 4 Een Joodse familie 7 Toen Anne en Margot nog in Duitsland woonden, speelden ze op het laatst steeds minder buiten. Waarom, denk je? 8 Kijk naar de foto van Anne Frank met haar moeder en zus. Dit is de laatste foto van de familie Frank in Duitsland. De familie verhuisde naar Nederland. Waarom dacht de familie Frank dat ze in Nederland veilig zouden zijn? Extra 1 Waarom is het gevaarlijk als de leider van een land in zijn eentje alle macht heeft? 2 Stel je voor dat je moet vluchten naar een ander land. Wat kun je meenemen, denk je? En wat niet? 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu 55
thema 4 les 1 les 2 Oorlog! les 3 les 4 STAP 1 Een groot rijk 1 Wat gebeurde er eerst? Wat gebeurde daarna? Zet de zinnen in de goede volgorde. Zet de nummers 1 tot en met 4 ervoor. Het Duitse leger veroverde snel nog meer landen. Hitler begon met het maken van een groot en sterk leger. Engeland en Frankrijk verklaarden de oorlog aan Duitsland. Hitler viel Polen binnen. 2 Waarom werd Hitler niet tegengehouden toen hij een groot leger verzamelde? Kruis het goede antwoord aan. Andere landen wisten niet dat Hitler wapens en soldaten verzamelde. Andere landen wisten niet dat Hitler oorlog wilde. Andere landen waren bang voor Hitler. 56 Ga naar STAP 2 in je lesboek. -3000 1 500
STAP 2 Nazi s in Nederland 3 Waar of niet waar? Kruis aan. waar niet waar In het begin merkten Nederlanders nog niet veel van de oorlog. Tijdens de oorlog kon je zeggen wat je wilde. Nederland en Duitsland gingen samenwerken. 4 Veel kranten schreven alleen goede dingen over de nazi s. Geef twee redenen waarom. Ga naar STAP 3 in je lesboek. 57 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu
thema 4 les 1 les 2 Oorlog! les 3 les 4 STAP 3 Meewerken of niet? 5 Op de foto s hieronder zie je drie Nederlandse mensen die iets zeggen over de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Schrijf de woorden bij de goede foto. Kies uit: verzetten niets doen nazi s helpen In mijn tas zit een camera verstopt. Daarmee maak ik foto s voor onze verboden krant. Ik groet een Duitse soldaat altijd vriendelijk. Ik ben bang dat ze mij anders mijn kar afnemen. Ik controleer of niemand een verboden krantje bij zich heeft. 6 Streep het foute antwoord door. In Nederland gingen de meeste mensen in het verzet / deden de meeste mensen niets tot de oorlog voorbij was. 58 Ga naar STAP 4 in je lesboek. -3000 1 500
STAP 4 Anne Frank duikt onder 7 Welke wetten kwamen er tegen de Joden? Streep steeds het foute antwoord door. Joden mochten niet meer overal lezen / werken. Joden moesten een Jodenster / Jodenkruis dragen. Joden mochten zomaar worden opgepakt / uitgelachen. 8 Leg in je eigen woorden uit wat onderduiken betekent. Extra 1 De Jodenster heet eigenlijk de davidster. De davidster is een symbool. Zoek op wat symbool betekent en geef zelf voorbeelden van symbolen. 2 Kijk naar de foto op bladzijde 79 in je lesboek. Hoe lieten de nazi s zien dat ze de baas waren in Nederland? 59 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu
thema 4 les 1 les 2 les 3 Het achterhuis les 4 STAP 1 Een veilige schuilplaats 1 Maak een woordweb over onderduiken. Bedenk zo veel mogelijk woorden. stil zijn verstoppen 2 Vind je het achterhuis een goede plek om onder te duiken? Ja / nee, want 60 Ga naar STAP 2 in je lesboek. -3000 1 500
STAP 2 Lief dagboek... 3a Welke Anne heeft de stukjes geschreven? Trek lijnen. Anne, een gewoon meisje van dertien jaar. Anne, het Joodse meisje dat in de oorlog moest onderduiken. Vrijdag, 21 augustus 1942 Vandaag is Peter zijn haar gewassen. En vanavond hebben we ons ziek gelachen. Mama doet alsof ik een baby ben. Dat kan ik niet uitstaan. 1 augustus 1942 Hier in mijn kamertje is het gezellig. Maar ik voel me hier niet thuis. Het benauwt me dat we nooit naar buiten komen. Ik ben erg bang dat we ontdekt worden. b Kijk bovenaan de stukjes die Anne schreef. Welk stukje werd in de oorlog geschreven? 4a Wat wilde Anne Frank later worden? b Waarom gaf Anne haar dagboek een naam, denk je? Ga naar STAP 3 in je lesboek. 61 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu
thema 4 les 1 les 2 les 3 Het achterhuis les 4 STAP 3 Verraden! 5a Wat gebeurde er op vier augustus 1944? b Waarom werden onderduikers verraden, denk je? c Hoe denk je dat Anne zich voelde toen de agenten het Achterhuis binnenkwamen? 6a Anne werd door de nazi s naar het politiebureau gebracht. Waar brachten ze haar daarna naartoe? Kruis het goede antwoord aan. een gevangenis een werkkamp een concentratiekamp b Wat gebeurde er met de meeste Joden op zo n plek? 62 Ga naar STAP 4 in je lesboek. -3000 1 500
STAP 4 Anne wordt beroemd 7 Toen Otto Frank terug kwam in Nederland, gaf Miep de dagboeken niet meteen terug. Waarom? Kruis het goede antwoord aan. Omdat Anne lelijke dingen schreef over haar vader. Omdat Miep hoopte dat ze ze aan Anne zelf terug kon geven. Omdat Miep er veel geld mee kon verdienen. 8 Waarom is het goed dat mensen in de hele wereld over Anne Frank lezen? Schrijf het in je eigen woorden op. Extra 1 Stel je voor dat je moest onderduiken. Wat zou je zelf het meest missen? 2 Stel je voor dat je een dagboek hebt. Geef je je dagboek een naam? Waar zou je over willen schrijven? 63 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu
thema 4 les 1 les 2 les 3 les 4 Goed om te weten STAP 1 Samenvatting 1 Op de foto s hieronder staan gebeurtenissen in Duitsland na de Eerste Wereldoorlog. Schrijf onder de plaatjes wat er gebeurde. 2 Wat gebeurde er eerst? Wat gebeurde er daarna? Zet de zinnen in de goede volgorde. Zet de nummers 1 tot en met 4 ervoor. Hitler veroverde veel landen in Europa, ook Nederland. Hitler kreeg de macht in Duitsland. Hij maakte wetten tegen Joden. Hitler liet ook in Nederland Joden oppakken. Hitler beloofde de mensen dat hij de armoede zou oplossen. 64 Ga naar STAP 2 in je lesboek. -3000 1 500
STAP 2 Begrippen 3 Wat is niet waar? Streep steeds het foute antwoord door. Onderduiken betekende je verstoppen / hard wegrennen voor de nazi s. In het verzet gaan was heel gewoon / heel gevaarlijk. Adolf Hitler had een erge hekel aan Joden / leden van de NSB. De nazi-partij kreeg veel stemmen / was verboden in Duitsland. 4a Maak de puzzel. Vul de antwoorden op de goede plek in. 1 De mensen die stiekem tegen de Duitsers vochten, zaten in het... 2 Waarin sloten de nazi s Joden op? 3 Waar dook de familie Frank onder? 4 Hoe noem je een lid van Hitlers partij? 5 Hoe heet de tijd dat nazi s de baas waren in Nederland? 6 Wie had in de Tweede Wereldoorlog alle macht in Duitsland? 3 2 4 6 5 1 b Wat staat er onder de pijl? Ga naar STAP 3 in je lesboek. 65 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu
thema 4 les 1 les 2 les 3 les 4 Goed om te weten STAP 3 Oorlog in de stad 5 Welke woorden horen bij een tijd waarin er oorlog is? En welke horen bij een tijd waarin er geen oorlog is? Schrijf de woorden in het goede rijtje. Kies uit: school honger pretpark op vakantie gaan in de rij s avonds binnenblijven een warm en veilig huis bang zijn oorlog geen oorlog 6 Dit is het begin van een recept voor brood. Leg uit waarom dit recept uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog komt. Brood Je hebt nodig: - 500 gram aardappelschillen - tulpenbollen - water 66 Ga naar STAP 4 in je lesboek. -3000 1 500
STAP 4 Oorlog op het platteland 7 Kijk naar de foto hiernaast. Verzin een kort verhaal. Hoe heet deze vrouw? Waar is ze geweest? Wat heeft ze gedaan? 8 Waarom waren de mensen op het platteland minder bang voor bommen, denk je? Extra 1 Zou je in de oorlog in de stad of op het platteland willen zijn? Praat erover met een klasgenoot. Verzin samen drie voordelen van elke plek. 2 Stel je voor. Je bent een boer(in) in de oorlog. Er klopt een Joods gezin aan de deur. Ze willen zich in jouw schuur verstoppen. Als jullie betrapt worden door de Duitsers, worden jullie allemaal opgepakt. Wat doe je? Schrijf een verhaal van ongeveer tien regels. 67 1000 1500 1600 1700 1800 1900 1950 nu