Kanker Instituut U bent door uw behandelend arts voor een korte palliatieve bestralingsbehandeling naar de Polikliniek Palliatieve Radiotherapie doorverwezen. Het doel van deze bestraling is het verminderen van klachten zoals pijn of bloedverlies. De behandeling vindt poliklinisch plaats (u wordt dus niet opgenomen) en zal meestal bestaan uit 1, 2 of 5 bestralingen. Deze bestralingen worden op verschillende werkdagen gegeven. In deze folder leest u meer hierover. Palliatieve bestralingsbehandeling op de Polikliniek Palliatieve Radiotherapie
Palliatieve bestralingsbehandeling De meeste patiënten krijgen een afspraak op de Polikliniek Palliatieve Radiotherapie. Op deze polikliniek worden het bezoek aan de arts, de voorbereiding van de bestraling en de eerste bestraling zoveel mogelijk op één dag gepland. Houdt u er rekening mee dat u bijna de hele dag aanwezig bent op de bestralingsafdeling. U kunt er ook voor kiezen om uitsluitend de voorbereiding voor bestraling op deze dag te laten plaatsvinden en de volgende dag terug te komen voor de bestraling. Soms kiest de arts ervoor u niet op dezelfde dag te bestralen, bijvoorbeeld als de voorbereiding voor het bestralingsplan meer tijd kost. Dit hoort u in het gesprek met de arts. Voorbereiding Begeleider Het is wenselijk als een familielid of kennis u kan begeleiden tijdens deze dag. Samen kunt u de informatie beter onthouden en verwerken. Omdat er een wachttijd is voor het opstellen van het bestralingsplan, is het ook prettig voor u gezelschap te hebben tijdens deze wachttijd. Mobiele telefoon Wij vragen u een mobiele telefoon mee te nemen, zodat we u kunnen bereiken als het bestralingsplan eerder klaar is en u dus eerder bestraald kunt worden. Pijnmedicatie Wij vragen u om de noodzakelijke (pijn)medicatie voor deze dag mee te nemen, zodat u deze op de tijd die u gewend bent kunt innemen. Lunch U kunt zelf een lunch meenemen of gebruikmaken van de lunchgelegenheid in de hal van de polikliniek in het ziekenhuis. 2
Inschrijven Bent u niet eerder in het Erasmus MC Kanker Instituut, locatie Daniel den Hoed, geweest, dan meldt u zich een half uur voor uw afspraak bij de Inschrijving in de hal van de polikliniek. Uw gegevens worden genoteerd en er wordt een pasfoto van u gemaakt. Nadat u bent ingeschreven, gaat u naar de afdeling Radiotherapie waar u zich meldt bij de receptie. De afdeling Radiotherapie bevindt zich in het souterrain van het ziekenhuis. Voor uw veiligheid en duidelijkheid wat betreft de juiste patiëntgegevens, is het nodig ook hier nog een pasfoto van u te maken. Gesprek met de arts Na de inschrijving krijgt u een gesprek met de arts. Deze arts geeft u uitleg over het behandelplan, het aantal bestralingen, het doel van de behandeling en de eventuele bijwerkingen. Soms geeft de arts u een recept mee voor medicijnen tegen eventuele bijwerkingen. Na afloop van het gesprek brengt de arts u naar de bestralingslaborant. Gesprek met de bestralingslaborant Na het gesprek met de arts spreekt u de bestralingslaborant. Deze neemt met u het verloop van de dag door en legt uit hoe de voorbereidingen en de bestraling zullen verlopen. Ook wordt een aantal vragenlijsten afgenomen. Deze vragenlijsten worden gebruikt om het effect van de behandeling na te gaan. Na afloop van het gesprek brengt de laborant u naar de CT ruimte waar de verdere voorbereiding zal plaatsvinden. Bestralingsmasker bij hoofd/hals bestraling Als u bestraald moet worden op het hoofd of de hals, is het bijna altijd nodig om een bestralingsmasker te maken. Een bestralingsmasker is een kunststof masker, waarmee uw hoofd tijdens de bestralingen gefixeerd wordt. Het doel hiervan is de bestraling zo nauwkeurig mogelijk te laten verlopen. Het maken van dit masker gebeurt in de mouldroom. 3
CT-scan Er wordt een CT-scan gemaakt. Hier wordt bepaald welk gebied bestraald wordt en hoe de bestraling uitgevoerd moet worden. De afspraak op de CT-scan duurt ongeveer een half uur. Soms wordt er contrastmiddel gegeven via een bloedvat (in de arm) of als drank. Wij vragen u van tevoren aan te geven of u allergisch bent voor contrastmiddel. Voor het maken van de CT-scan worden lijnen aangetekend op de huid. Dit gebeurt met een viltstift. Deze markering wordt zo nodig tijdens de behandeling bijgetekend. Bijna altijd worden ook enkele tatoeagepuntjes aangebracht in de huid. Als er een masker gemaakt is worden de lijnen op het masker getekend en niet op de huid. CT-scan Bestralingsplan De radiotherapeut stelt, samen met de laborant, het bestralingsplan op. Hij geeft aan wat het doelgebied is en berekent de hoeveelheid straling die nodig is voor de behandeling. Daarna wordt het bestralingsplan door een andere radiotherapeut gecontroleerd. Voor deze voorbereidingen hebben we ongeveer 3-4 uur tijd nodig. Wachttijd bestralingsplan U mag zelf weten hoe u deze tijd doorbrengt. U kunt het ziekenhuis verlaten en bijvoorbeeld naar huis gaan. In de wachtkamer blijven of in het restaurant kan ook. Een andere mogelijkheid is dat u gebruik maakt van de ruimte van de afdeling Welzijn en Ontspanning op de vierde verdieping van het ziekenhuis. Hier worden activiteiten aangeboden of kunt u in een huiskamerachtige omgeving ontspannen. In deze ruimte kunt u ook koffie en thee krijgen. U kunt hier geen maaltijd krijgen en het verzoek is dan ook om zelf uw lunch te verzorgen. Het team bestaat grotendeels uit vrijwilligers. Wij willen u er dan ook op wijzen dat er in deze ruimte geen medisch toezicht aanwezig is. Mocht u van deze ruimte gebruik willen maken, dan kunt u dit aangeven bij de laborant die bij de CT-scan aanwezig is of bij de balie van Radiotherapie. We raden u aan om het telefoonnummer van uw mobiele telefoon achter te laten. Soms is het bestralingsplan sneller klaar en kunt u eerder bestraald worden dan op de geplande tijd. 4
Het is ook mogelijk dat de arts beslist dat de bestraling op een andere dag moet plaatsvinden, bijvoorbeeld omdat het maken van een bestralingsplan meer tijd kost. Als dit het geval is, dan krijgt u dit tijdens uw gesprek met de arts al te horen. Bent u per ambulance gebracht omdat u in een ander ziekenhuis bent opgenomen, dan kunt u de tussenliggende tijd doorbrengen op onze Verpleegkundige Zorgpost of op de verpleegafdeling op de eerste verdieping (B1). Als u niet wilt of kunt wachten, dan kunt u dit altijd aangeven. U krijgt dan in principe de volgende dag de eerste bestraling. Bestraling Na de wachttijd volgt in de middag, rond 15:00 uur, de bestraling. Tijdens de bestraling zullen de laboranten u zo goed mogelijk bijstaan. De bestraling zelf duurt niet langer dan een paar minuten en doet geen pijn. U voelt of ziet er niets van. Na de bestraling kunt u naar huis. Bestralingstoestel 5
Bijwerkingen De reacties van het lichaam hangen samen met het gebied dat bestraald wordt. Toch is er een aantal algemene reacties dat na bestraling op kan treden, zoals vermoeidheid, meer behoefte aan slaap en minder eetlust. Nazorg Op de polikliniek krijgt u zo nodig recepten mee voor eventuele bijwerkingen. De dag na de bestraling wordt u gebeld door de laborant om te horen hoe de bestraling is verlopen en of er bijwerkingen zijn opgetreden. U kunt dan vragen stellen en u krijgt advies. Ook na 4 en 8 weken wordt er telefonisch contact met u opgenomen. Natuurlijk is het altijd mogelijk om eerder contact op te nemen, als er problemen zijn. U krijgt na de laatste bestraling een brief mee met contactgegevens. Uw verdere begeleiding en eventuele behandeling zal gecoördineerd worden door de arts in uw eigen ziekenhuis of door uw huisarts. Wanneer er volgens deze arts aanleiding bestaat tot een nieuwe bestralingsbehandeling, wordt u daarvoor opnieuw bij ons aangemeld. 6
Vragen en aantekeningen 7
De aankleding van de Polikliniek Palliatieve Radiotherapie is mede mogelijk gemaakt door Stichting Roparun. www.erasmusmc.nl/kankerinstituut 0000431 Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 11/15 Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend