Behandeling op de afdeling Radiotherapie; informatie voor tieners

Transcriptie

1 Behandeling op de afdeling Radiotherapie; informatie voor tieners Inleiding In dit boekje lees je over wat je allemaal kunt verwachten als je voor behandeling naar de afdeling radiotherapie komt. Even voorstellen Hallo, ik ben Thijmen Binnenkort word je behandeld op de afdeling Radiotherapie. Ik ga je in dit boekje vertellen wat er op de afdeling Radiotherapie allemaal gebeurt. Ik weet natuurlijk niet waar jij precies voor komt. Dus laat ik je een paar verschillende dingen zien, waar jij misschien ook wel mee te maken krijgt. In ieder geval heel veel succes met de behandeling. Thijmen. Wat is Radiotherapie? Een ander woord voor radiotherapie is bestraling. Radiotherapie betekent letterlijk behandeling door middel van bestraling. Met de bestraling probeert de dokter met heel sterke stralen kankercellen te vernietigen. De straling komt uit een groot apparaat, de zogenaamde lineaire versneller. Na de bestraling blijft er geen straling in je lichaam achter en word je dus niet radioactief. Lineaire versneller 1/7

2 Waarom bestraling? Je lichaam bestaat uit cellen. Normaal gesproken vernieuwen cellen zich om oude beschadigde cellen te vervangen. Als je kanker hebt, zijn er ergens in je lichaam enkele cellen opeens heel snel gaan delen, veel sneller en vaker dan normaal. Er is daardoor een klompje cellen (tumorcellen) ontstaan dat we een gezwel of tumor noemen. Deze tumorcellen kunnen door omringend weefsel heen groeien. Met de bestraling proberen wij deze tumorcellen stuk te maken. Hoe werkt bestraling? Straling doodt of beschadigt lichaamscellen. Een stralenbundel uit het bestralingstoestel kan heel nauwkeurig op het te bestralen lichaamsdeel worden gericht. Meestal word je een aantal keer bestraald (hoe vaak bepaalt de dokter). De hoeveelheid stralen die je nodig hebt, kan niet in een keer gegeven worden. De gezonde cellen hebben tijd nodig om zich te herstellen na de bestraling. De kankercellen kunnen zich niet of minder goed herstellen. Daarom kom je een aantal keren naar de afdeling Radiotherapie en duurt de behandeling meestal 3 tot 6 weken. Na iedere bestraling mag je naar huis of terug naar de afdeling in het ziekenhuis. Zo kun je bijvoorbeeld proberen om een deel van de dag, dan wel enkele uren per dag onderwijs te volgen (op school of thuis). Ook andere activiteiten kunnen (gedeeltelijk) doorgaan. Eerste afspraak op de afdeling Radiotherapie Wanneer je voor het eerst op de afdeling komt, krijg je een gesprek met de dokter. Je ouder(s) en/of verzorger(s) zijn hier natuurlijk ook bij. Na het gesprek met de dokter krijg je een rondleiding over de afdeling. Tijdens deze rondleiding kun je al je vragen stellen over de bestraling. Natuurlijk kan de dokter jouw vragen ook beantwoorden. 2/7

3 Tweede afspraak op de afdeling Radiotherapie Wanneer je op de afdeling komt, moet je jezelf aanmelden bij de balie. Tijdens de tweede afspraak op de afdeling ga je naar de CT-simulator om precies te kunnen bepalen hoe wij je gaan bestralen. Masker maken Als je op je hoofd of hals bestraald wordt, moet er een masker gemaakt worden. Dit masker krijg je dan tijdens elke bestraling op, zodat je je hoofd niet kan bewegen tijdens de behandeling. Als het materiaal, waarvan het masker gemaakt wordt, over je hoofd gelegd wordt, voelt het warm aan. Het masker kan soms wat strak zitten, maar doet geen pijn. Wat is een CT-simulator? De CT-simulator is een CT-scan. Met een CT-scan kun je röntgenfoto s maken, waarop de dokter kan zien waar jij bestraald moet worden. De houding waarin je ligt tijdens de bestraling wordt nu gekozen. Tijdens de CT-simulatie worden er markeringen op je huid (of op je masker) aangebracht. Deze markeringen hebben wij straks nodig op het bestralingstoestel. Soms moet je een contrastmiddel drinken of krijg je een injectie 3/7

4 toegediend met contrastmiddel. Contrastmiddel zorgt ervoor dat de röntgenfoto s duidelijker worden. De CT-scan duurt meestal minuten. ct-scan zonder masker ct-scan met masaker Het bestralingstoestel Op het bestralingstoestel hebben we lasers die uit de muur en uit het plafond komen. Deze lasers moeten precies over de markeringen lopen, die op je huid of op het masker zijn getekend. Zo lig je elke dag op precies dezelfde manier op de behandeltafel. Het is heel belangrijk dat je tijdens de bestraling stil ligt. Een eventueel masker wordt aan de tafel vastgemaakt zodat jouw hoofd tijdens de bestraling stil ligt. Tijdens de bestraling gaan de laboranten de kamer uit en zetten zij het bestralingstoestel aan. Zij kunnen je via twee camera s zien. Er is ook een intercom. Als je bijvoorbeeld niet stil kunt liggen omdat je moet niezen of hoesten, kun je ze gewoon roepen, zij horen jou via de intercom. Bestraling met masker Bestraling zonder masker De bestraling zelf Als de bestraling aan de gang is, maakt het toestel een hoog piepend geluid. Meestal wordt er vanuit verschillende richtingen bestraald. Jij blijft steeds in dezelfde houding liggen. Het bestralingsapparaat draait om je heen. Het toestel slaat automatisch af als de bestralingstijd is afgelopen. Je voelt helemaal niets van de bestraling. Inclusief het aan- en uitkleden duurt 4/7

5 een bestralingssessie 10 tot 20 minuten. Het bestralen zelf duurt maar en paar seconden tot enkele minuten. Meekijken van anderen Je ouders, broer(s), zus(sen) en/of een vriend(in) mogen eventueel een keer meekijken op het bestralingstoestel. Zij krijgen dan van de laboranten uitleg over hoe alles gaat. Tijdens de bestraling zelf mogen zij in de wachtkamer blijven. Mocht jij zelf willen dat bijvoorbeeld je vader of moeder tijdens de bestraling in de buurt blijft, dan kan hij of zij op de monitor meekijken. Hij of zij kan dan ook met je praten door de intercom. Het is mogelijk dat er tijdens de bestraling muziek wordt aangezet als je dit prettig vindt. Je kunt hiervoor zelf een cd meenemen. Na de bestraling Als de bestraling klaar is mag je weer naar huis of naar de afdeling waar je bent opgenomen. 5/7

6 Bijwerkingen Bijwerkingen zijn vervelende effecten die je kunt krijgen door een behandeling; van bestraling kun je bijwerkingen krijgen, afhankelijk van de plaats waar je bestraald wordt. Deze kunnen tijdens de bestralingsperiode ontstaan of vlak erna. Bijwerkingen kunnen soms maanden of jaren na de bestralingsbehandeling nog merkbaar zijn. De dokter van de afdeling Radiotherapie (radiotherapeut) zal je goed uitleggen of jij misschien ook last van bijwerkingen kunt krijgen. Het dagelijks leven tijdens de radiotherapie Het kan dat je je minder fit voelt tijdens de radiotherapie, maar voor veel jongeren lukt het deels om het dagelijks leven door te zetten. Als je je goed voelt, kun je school en/of andere activiteiten door laten gaan. In het weekend worden er geen bestralingen uitgevoerd. Radiotherapie en chemotherapie Bij sommige behandelingen wordt de bestraling gecombineerd met chemotherapie. Dan worden extra bloedcontroles gedaan. Hierover is nauw overleg tussen de radiotherapeut (bestralingsdokter) en de kinderoncoloog (arts gespecialiseerd in kanker bij kinderen). De kanjerketting Heb jij een kanjerketting? Bij de afdeling Radiotherapie krijg je natuurlijk ook kralen voor aan je ketting. Heb jij nog geen ketting? Als je nog geen kanjerketting hebt en je wilt er wel graag één hebben, dan moet je hier even naar vragen op de afdeling Radiotherapie. Zij zullen regelen dat je er dan eentje krijgt. 6/7

7 Nog vragen? Jullie kunnen natuurlijk altijd contact met de afdeling opnemen. Hieronder staat alle informatie over hoe je de afdeling kunt bereiken. Er staat ook veel informatie op de website: Afdeling Radiotherapie: * * Telefonische bereikbaarheid tussen 8.30 en uur AMC Algemeen: AMC/Radiotherapie Emma Infotheek 7/7