Jaarwisseling 2007/2008

Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel Colofon Serie Statistiek 2008/07 Gemeente Leiden Bureau BOA Postbus 9100, 2300 PC Leiden E-mail: boa@leiden.nl Website: www.leiden.nl/leidenpanel

2 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 1.1 Het LeidenPanel 1.2 Het zevende onderwerp: Jaarwisseling 2007/2008 1.3 Leeswijzer 2. Uitkomsten van de peiling 2.1 Plaats en activiteiten 2.2 Overlast en onveiligheid 2.3 Maatregelen en oplossingen 7 7 7 7 8 8 9 12 3. Responsverantwoording 16 Bijlage A: Vragenlijst 18 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 3

4 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

Samenvatting De gemeente heeft samen met politie en brandweer de jaarwisseling 2007/2008 geëvalueerd. Hierbij bleek ook behoefte aan het gezichtspunt van de burger. Daarom is deze peiling onder het LeidenPanel gehouden. Hieronder staan de belangrijkste uitkomsten. Tijdens de jaarwisseling 2007/2008 was 57% van de panelleden het grootste deel van de avond thuis, 17% verbleef elders in Leiden en 26% bevond zich buiten Leiden. Van alle panelleden was 45% de hele avond thuis. Bij eenderde van hen speelden veiligheidsoverwegingen bij deze keuze een rol. In de huishoudens van 35% van de panelleden is vuurwerk afgestoken. Hoe jonger het panellid, hoe vaker vuurwerk. 13% van de panelleden maakt zich veel zorgen over de veiligheid tijdens Oud & Nieuw. De zorg bestaat vooral uit angst voor beschadiging van eigendommen. Gemiddeld in Leiden heeft 39% van de panelleden het idee dat de jaarwisseling steeds gewelddadiger wordt; in stadsdeel West is dit 58%. Iets minder dan de helft van de panelleden heeft last gehad van vuurwerk, 20% van vernielingen. 97% van de panelleden vindt geweld tegen hulpverleners onacceptabel. Van de onderdelen van de publiciteitscampagne die de gemeente voerde om ongeregeldheden tijdens de jaarwisseling te beperken, is de postercampagne het meest opgevallen. 21% van de panelleden heeft de driehoeksborden gezien. De panelleden vinden dat de oplossing voor overlast en geweld tijdens de jaarwisseling vooral bij de ouders ligt. De panelleden hebben veel ideeën om overlast tijdens de viering van Oud & Nieuw tegen te gaan. Een bloemlezing is in dit rapport opgenomen. Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 5

6 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

1. Inleiding 1.1 Het LeidenPanel In de zomer van 2006 is het LeidenPanel opgebouwd. Dit is een digitaal burgerpanel dat bestaat uit inwoners van Leiden aan wie de gemeente een paar keer per jaar via internet een vragenlijst kan voorleggen. Naast andere vormen van onderzoek, zoals telefonisch of schriftelijk, is dit een nieuwe manier om inwoners van de stad naar hun mening te vragen. Lange tijd kon je je afvragen of je via internet wel betrouwbare onderzoeken kon doen. Grote groepen van de bevolking hadden immers geen toegang tot internet. Uit de jaarlijkse telefonische Stadsenquête weten we echter dat inmiddels 91% van de Leidse huishoudens de beschikking heeft over internet. In eerste instantie zijn inwoners per brief uitgenodigd om zich aan te melden voor het Leiden- Panel. Daarnaast wordt de Stadsenquête gebruikt om panelleden te werven. Bij deze telefonische enquête wordt mensen die interesse hebben gevraagd om hun e-mailadres. Meer informatie over de samenstelling van het panel kunt u vinden in hoofdstuk 3. 1.2 Het zevende onderwerp: Jaarwisseling 2007/2008 Over elke peiling die met het LeidenPanel wordt gehouden verschijnt een apart rapport. In dit rapport worden de resultaten gepresenteerd van de zevende peiling. Bij de zevende peiling is aan het panel een vragenlijst voorgelegd over de Jaarwisseling 2007/2008. Net als elk jaar evalueert de gemeente, samen met de politie en brandweer, het verloop van de viering van Oud & Nieuw in de stad. Daarbij wordt gekeken naar de activiteiten die zijn ondernomen om de jaarwisseling zo rustig mogelijk te laten verlopen en de effecten die dit heeft gehad. Bij de evaluatie bleek behoefte aan kwantitatieve gegevens over de beleving van de jaarwisseling door de Leidenaren. Door te kijken of mensen zich zorgen maken zetten we het verloop van de jaarwisseling in perspectief, en met de resultaten kan de communicatie nog meer aangescherpt worden op de behoeften van de burger. 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 worden de uitkomsten van de peiling besproken. Eerst kijken we wat de panelleden hebben gedaan tijdens de afgelopen jaarwisseling. Waren ze bijvoorbeeld in Leiden en hebben ze vuurwerk afgestoken? Vervolgens kijken we naar de mate waarin de panelleden te maken hebben gehad met overlast en onveiligheid en of ze zich zorgen maken. Tot slot komen mogelijke oplossingen aan de orde. Wat merken mensen van de huidige maatregelen en wat zou nog beter kunnen? De responsverantwoording staat in hoofdstuk 3. In bijlage A volgt tot slot de gebruikte vragenlijst. Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 7

2. Uitkomsten van de peiling In dit hoofdstuk staan de resultaten van de peiling gepresenteerd. De exacte vraagstelling kunt u terugvinden in bijlage A. Regelmatig zijn de uitkomsten uitgesplitst naar stadsdeel, dit is het laagste niveau waarop uitsplitsing mogelijk is. Per district zijn te weinig mensen ondervraagd om statistisch betrouwbare uitspraken te doen. 2.1 Plaats en activiteiten In dit onderdeel van de vragenlijst is de panelleden gevraagd waar ze tijdens de jaarwisseling van 2007/2008 waren en wat ze hebben gedaan. Het gaat hier om de periode tussen 22.00 op 31 december 2007 en 02.00 op 1 januari 2008. Waar was u tijdens de jaarwisseling 2007/2008? (naar stadsdeel) Midden Noord West Zuid Totaal Thuis 41% 59% 75% 57% 57% Elders in Leiden 28% 12% 10% 16% 17% Buiten Leiden 31% 29% 14% 27% 26% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% In bovenstaande tabel staat aangegeven waar de panelleden het grootste deel van de avond zijn geweest. Ruim de helft van de panelleden (57%) was het grootste deel van de avond thuis, 17% verbleef elders in Leiden en 26% was buiten Leiden. In stadsdeel West bleven opvallend veel mensen thuis, en in stadsdeel Midden vierden veel mensen Oud & Nieuw elders in Leiden. Dit laatste wordt voor een groot deel verklaard door leeftijd (niet in de tabel). Veel jongere panelleden (18-34 jaar) vieren de jaarwisseling buitenshuis, en in stadsdeel Midden wonen veel mensen uit deze leeftijdscategorie. Bent u om veiligheidsredenen thuis gebleven? (panelleden die de hele periode thuis waren) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% nee 60% ja, liever niet over straat 27% ja, huis in de gaten houden 8% ja, anders 9% Wat interessant is om te weten is of veiligheidsoverwegingen een rol spelen in de beslissing om al dan niet thuis te blijven. Eerst is gevraagd of mensen tijdens de jaarwisseling over 8 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

straat zijn gegaan (voor het huis naar vuurwerk kijken telt niet mee). Het bleek dat 36% van de panelleden zich op straat heeft begeven; 87% van de mensen die het grootste deel van de avond elders in Leiden verbleven, en 20% van de mensen die overwegend thuis zijn gebleven. Van de panelleden die thuis zijn gebleven is dus 80% niet over straat gegaan. Het gaat hier om 45% van alle panelleden. Was dit om veiligheidsredenen? (Het was bij deze vraag mogelijk om meer antwoorden te geven, daarom tellen de percentages in bovenstaande grafiek niet op tot 100%.) Het blijkt dat 60% van deze groep mensen aangeeft dat ze niet vanwege de veiligheid thuis zijn gebleven. De meeste mensen die anders antwoorden geven aan dat dit vanwege kinderen of huisdieren is. We kunnen zeggen dat in ongeveer eenderde van de gevallen mensen thuis blijven vanwege veiligheidsredenen. Het gaat dan vooral om het feit dat mensen het niet prettig vinden om tijdens Oud en Nieuw over straat te gaan, en minder om hun huis en andere eigendommen in de gaten te houden. Heeft u of iemand anders in uw huishouden vuurwerk afgestoken? (naar stadsdeel) Midden Noord West Zuid Totaal Ja, voor minder dan 50 28% 26% 19% 21% 23% Ja, voor 50 of meer 12% 9% 9% 13% 11% Nee 60% 65% 72% 66% 65% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Aan de panelleden is gevraagd of zij zelf of iemand anders in hun huishouden vuurwerk heeft afgestoken. Het blijkt dat in de huishoudens van 35% van alle panelleden vuurwerk is afgestoken. Daarvan gaat het in tweederde van de gevallen om minder dan 50. Er is geen noemenswaardige relatie met het stadsdeel waar de mensen wonen. Als we naar leeftijd kijken (niet in de tabel), dan blijkt dat in 85% van de huishoudens van panelleden vanaf 55 jaar géén vuurwerk is afgestoken. Wat uit landelijk onderzoek blijkt en ook in Leiden het geval is, is dat in gezinnen met kinderen vaker vuurwerk wordt afgestoken dan in andere typen huishoudens. 2.2 Overlast en onveiligheid De laatste jaren is er in de media steeds meer aandacht voor overlast en onveiligheid tijdens de viering van Oud & Nieuw. Niet alleen in Leiden maar in heel Nederland lijkt de jaarwisseling steeds gewelddadiger te worden. Maar vóelen mensen zich ook onveiliger? Aan de panelleden is gevraagd of zij zich zorgen maken over de veiligheid tijdens Oud & Nieuw, en zo ja, wát hen dan zorgen baart. Maakt u zich zorgen over veiligheid tijdens Oud & Nieuw? (naar stadsdeel) Midden Noord West Zuid Totaal Nee 36% 31% 30% 36% 34% Ja, een beetje 54% 60% 46% 52% 53% Ja, veel 10% 8% 24% 12% 13% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 9

Het blijkt dat ongeveer een derde van de panelleden zich geen zorgen maakt, ruim de helft een beetje en 13% veel. Als we kijken naar de verschillen per stadsdeel dan valt op dat in stadsdeel West relatief veel mensen zich veel zorgen maken. Ook blijkt er een relatie te zijn met leeftijd. Hoe ouder de panelleden, hoe meer zorgen ze zich maken. Waar maakt u zich zorgen over? (panelleden die bij de vorige vraag Ja, een beetje of Ja, veel antwoordden) 0% 10% 20% 30% 40% 50% huis, auto en andere eigendommen 52% mensen in mijn naaste omgeving 46% mijzelf 42% Nederland in algemeen 30% iets anders 16% 66% van de panelleden maakt zich zoals gezegd een beetje of veel zorgen. Het gaat dan vooral om angst voor beschadiging van eigendommen, maar ook bezorgdheid dat henzelf of mensen in hun naaste omgeving iets overkomt. Heeft u het idee dat de jaarwisseling steeds gewelddadiger wordt? (naar stadsdeel) Midden Noord West Zuid Totaal Ja 21% 40% 58% 39% 39% Nee 58% 33% 38% 42% 44% Weet niet 21% 13% 4% 19% 16% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Op de vraag of de panelleden het idee hebben dat de jaarwisseling steeds gewelddadiger wordt, antwoorden zij verdeeld. 39% vindt van wel, 44% vindt van niet en 16% weet het niet. Er blijken verschillen te zijn tussen de stadsdelen. In stadsdeel Midden vinden de mensen dat het wel meevalt, de panelleden uit stadsdeel West zien juist een trend naar een gewelddadiger jaarwisseling. Als we kijken naar leeftijd, dan zien we dat jongere panelleden (18-34 jaar) níet het idee hebben dat de viering van Oud & Nieuw gepaard gaat met steeds meer geweld (25%); panelleden vanaf 55 jaar hebben dit idee wel (55%). Het lage percentage in stadsdeel Midden kan verklaard worden door een jonge bevolking, maar in stadsdeel West wonen relatief niet meer ouderen dan gemiddeld. Overigens zien de panelleden die ja antwoorden, dit niet als een typisch Leids verschijnsel, maar iets dat zich in geheel Nederland voordoet. 10 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

Heeft u tijdens de jaarwisseling last gehad van 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% vuurwerk vernielingen dronken mensen gewelddadigheden veel een beetje nee Er is een verschil of mensen het idee hebben dat er meer geweld en ongeregeldheden zijn of dat mensen het ook daadwerkelijk meemaken. Aan de panelleden is gevraagd of ze last hebben gehad van vier verschillende gebeurtenissen: vuurwerk, vernielingen, dronken mensen en gewelddadigheden. Overlast door vuurwerk kom daarvan het meest voor. 47% van de panelleden heeft in enige mate last gehad van vuurwerk, 11% had veel last. Alle soorten overlast kwamen het meest voor in stadsdeel West. Heeft u tijdens de jaarwisseling last gehad van (naar stadsdeel) Midden Noord West Zuid Totaal Vuurwerk Geen last 57% 49% 46% 59% 54% Een beetje 35% 42% 32% 32% 35% Veel 8% 10% 22% 9% 11% Vernielingen Geen last 80% 76% 72% 86% 80% Een beetje 15% 16% 17% 10% 14% Veel 5% 8% 10% 4% 6% Dronken mensen Geen last 83% 86% 85% 88% 86% Een beetje 15% 12% 10% 11% 12% Veel 2% 2% 4% 1% 2% Gewelddadigheden Geen last 92% 90% 87% 96% 92% Een beetje 6% 5% 6% 4% 5% Veel 2% 5% 7% 1% 3% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 11% van de panelleden heeft hulpverleningsdiensten zoals politie, brandweer, ambulance of gemeentelijke opsporingsambtenaren zien optreden. Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 11

Reactie op twee stellingen 0% 20% 40% 60% 80% 100% a b helemaal eens eens neutraal oneens helemaal oneens De panelleden is gevraagd om aan te geven of ze het eens of oneens zijn met twee stellingen: a: Bij een feest als Oud&Nieuw lopen dingen soms uit de hand, dat hoort erbij. b: Geweld tegen hulpverleners is onacceptabel. Het blijkt dat 16% het (helemaal) eens is met de stelling dat dingen nou eenmaal uit de hand kunnen lopen met Oud& Nieuw, en dat dat erbij hoort. 73% van de panelleden is het er (helemaal) mee oneens. 97% van de panelleden vindt geweld tegen hulpverleners onacceptabel. 2.3 Maatregelen en oplossingen Voorafgaand aan Oud & Nieuw heeft de gemeente een publiciteitscampagne gevoerd om geweld en ongeregeldheden tijdens de jaarwisseling te beperken. Deze campagne bestond uit verschillende dingen: flyers en posters naar alle scholen in Leiden (postercampagne Geen Geweld); jaarwisselingskranten naar de Stevenshof, Leiden Noord en de Mors; interviews met burgemeester Lenferink in de Stadskrant, Het op Zondag en het Leidsch Dagblad; driehoeksborden rond lantarenpalen e.d. met drie verschillende waarschuwingen (postercampagne Geen Geweld). Heeft u onderdelen van de communicatiecampagne van de gemeente opgemerkt? 20% 21% 19% 17% 15% 10% 9% 5% 0% driehoeksborden interview jaarwisselingskrant flyer of poster 12 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

Iets minder dan de helft van de panelleden (46%) heeft één of meer van deze campagneuitingen opgemerkt. 21% van de panelleden heeft de driehoeksborden gezien, 19% een interview met de burgemeester en 17% een jaarwisselingskrant. De flyers en posters werden door 9% van de panelleden opgemerkt. Waar ligt de oplossing voor overlast en geweld tijdens Oud&Nieuw? 80% 84% 60% 40% 48% 45% 41% 33% 25% 20% 13% 11% 0% 2% 2% ouders politie gemeente jeugd- en jongerenwerk scholen politiek algemeen ergens anders brandweer niet nodig weet niet De meeste mensen geven aan dat de verantwoordelijkheid vooral bij de ouders ligt. Ouders moeten hun kinderen beter in de gaten houden en strenger optreden. Daarna volgen politie, gemeente en jeugd- en jongerenwerk. De mensen die ergens anders aangeven, noemen vooral de jongeren en andere overlastgevers (het zijn natuurlijk niet alleen jongeren) zelf. Er moet een mentaliteitsverandering komen. De gemeente, de politie en de brandweer werken samen om de veiligheid tijdens Oud & Nieuw te vergroten. Aan de panelleden is gevraagd of ze ook zelf een idee hebben. Hieronder volgen verschillende suggesties. Verschillende ideeën hadden betrekking op vuurwerk: Een restrictie leggen op de hoeveelheid vuurwerk die per persoon wordt verkocht. Bepaalde soorten vuurwerk (vooral knalvuurwerk) verbieden. De tijd beperken waarin vuurwerk mag worden afgestoken. De gemeente zou een centraal vuurwerk kunnen organiseren (en dan eventueel particulier vuurwerk verbieden). De gemeente zou specifieke plekken kunnen aanwijzen waar vreugdevuren mogen worden gehouden. Een aantal panelleden noemde acties in de preventieve sfeer: Op plekken waar vuurwerk verkocht wordt voorlichting geven over de gevaren. Confronterende beelden tonen van vuurwerkslachtoffers met brandwonden. Van te voren met bekende raddraaiers in gesprek proberen te komen. Meer activiteiten voor jongeren organiseren. Ook overdag op 31 dec, zodat ze niet gaan indrinken. Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 13

De verkoop en consumptie (in de openbare ruimte) van alcohol zou aangepakt moeten worden. Vaak vinden problemen elk jaar op dezelfde plek plaats. Je zou daar tijdelijke camera s kunnen ophangen. Er waren ook suggesties in de repressieve sfeer: Meer surveillance door de politie. Harder straffen van overlastgevers. Vooral het laten betalen van vernielingen die zijn aangebracht werd vaak genoemd. Bij minderjarigen zou dit moeten gebeuren door de ouders. Overlastgevers zouden het volgende jaar opgesloten moeten worden. Een aantal panelleden had géén ideeën of suggesties: Soms vond men dat het probleem van de onveiligheid overdreven werd, dus die panelleden zagen de noodzaak niet. Een aantal andere panelleden merkte op dat het een breder maatschappelijk probleem van verharding van de mentaliteit is. Tot slot konden mensen nog algemene opmerkingen of suggesties kwijt over de viering van Oud & Nieuw. Hieronder volgt een aantal opvallende reacties. Advies: hef belasting/accijnzen over de aankoop van vuurwerk, 't liefste in Europees verband zodat er niet direct een grotere illegale vuurwerkstroom op gang komt. Wanneer dit in de orde van grootte zou liggen van de benzineaccijnzen, kunt u er vanuit gaan dat er een aanmerkelijke daling in de vuurwerk 'consumptie' optreedt. Er zou ook een onderscheid gemaakt kunnen worden in de heffing door veiliger en minder lawaai veroorzakend vuurwerk lager te belasten, zodat de keuze gestuurd wordt. Alle vernielers de schade laten betalen en de komende jaarwisseling achter slot en grendel zetten. Andere jaren kon je in de Stevenshof bij de kinderboerderij bomen inleveren. Alle kinderen zochten de buurt af en er bleef geen boom liggen. Dit jaar was het inleverpunt voor het eerst aan de rand van de Stevenshof (bij de Total). Hierdoor konden veel (kleine) kinderen geen bomen inleveren omdat zij de drukke weg niet mochten oversteken. Gevolg was dat veel bomen bleven liggen en er daardoor voor het eerst in 18 jaar met oud en nieuw kerstbomenbrandjes op de m zeldenrustweg waren. Volgend jaar dus graag weer een inleverpunt bij de kinderboerderij. Er zullen dan geen bomen blijven liggen waardoor er ook geen brandjes meer zijn en er dus meer veiligheid is. Er moet meer aandacht besteed worden aan het feit dat het een feest moet zijn voor iedereen en geen wanordelijkheden toelaten. Misschien groot vuurwerk afsteken op een plein waarbij een ieder aanwezig kan zijn. Goed om te bedenken dat al die hulpverleners dit allemaal maar op moeten knappen voor in mijn ogen falende bestuurders zonder dat ze daar adequaat voor betaald worden! Het aangekondigde landelijke vuurwerkverbod is volgens mij een oplossing voor een niet bestaand probleem. Althans het gebruik van vuurwerk (overdag vooral door kinderen) is juist de feestvreugde van oud en nieuw en heeft toch niets te maken met ontsporingen tijdens de late uurtjes? (mening van een vader van jonge kinderen die de hele dag knallen en plezier hebben op oudjaarsdag). Het was een leuk feest dit jaar! Het zou een keer leuk zijn als de gemeente tijdens oud&nieuw een mooie vuurwerk show geeft/laat geven, bijvoorbeeld op de Beestenmarkt, bij het stadshuisplein of op de gracht bij Annie's verjaardag. Ik woon midden in de stad en zie dat de volgende dag 's ochtendsvroeg al veeg- en opruimploegen van de gemeente bezig zijn om de rotzooi op te ruimen. Daar ben ik blij om, prima werk. Ik denk dat borden waarop aangegeven wordt dat er zero tolerance is, alleen maar provocerend werkt. Zonde van het geld en de energie. Ik vind het een heel lastig probleem. Ik ervaar zelf dat jongeren slecht op hun gedrag aanspreekbaar zijn. Ook als het geen oudjaarsavond is en ze wat rondhangen in de buurt mag je ze niet corrigeren of je krijgt een grote mond, wordt uitgescholden. Veel jongeren overtreden hele gewone fatsoensnormen, gooien allerhande rommel op de grond, maken tot 's avonds laat lawaai. En dat moet iedereen heel normaal vinden. Ik denk dat heel veel ouders geen raad weten met hun kinderen van 15-16 jaar en 14 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

ook niet weten waar ze uithangen. Ik ben zelf moeder van drie kinderen en vind dit onbegrijpelijk. Hoe het tij te keren? Iedereen zou op elk moment, zodra je ziet dat er iets oneigenlijks gebeurt, hier iets van moeten zeggen. Niet maar een paar mensen, maar iedereen. Dat vergt een cultuuromslag. Het moet duidelijk worden dat jongeren aanspreken op hun gedrag mag en moet, altijd! Voor mijn part een uitgebreide oproep hiertoe in de media! Ik vind het moeilijk om een suggestie te bedenken. Misschien moet er een landelijk beleid komen zoals het verbieden van vuurwerk. Met het oog op de hele discussie over milieu/luchtverontreiniging zou dat toch een heel reëel besluit zijn. In de gemeente Katwijk organiseert men al enige jaren op het grote parkeerterrein nabij de Noordboulevard op oudejaarsavond voor de jeugd maar ook voor anderen die daar voor voelen een groot feest. Er wordt gedronken en vuurwerk afgestoken en het geeft nauwelijks overlast. Wellicht een keer met de randgemeente praten hoe hun aanpak is en wat er allemaal bij komt kijken, want de achtergronden ken ik niet. Leiden is natuurlijk groter >op verschillende plekken organiseren optie? Opvallend vond ik de gecombineerde inzet van politie, brandweer en gemeentelijke reinigingsdienst. Een aantal malen zag ik dergelijke teams rondrijden en handelend optreden, en dat vind ik een slimme en handige zet. Verbieden van samenscholing van grote groepen jongeren. Zij ruien elkaar op, heb er begrip voor dat het in praktische zin erg moeilijk is. Agenten in burger kunnen misschien excessen tijdig signaleren om tijdig maatregelen te kunnen nemen. Het blijft moeilijk, daar ben ik mij van bewust. Wat niet werkt is plaatsen aanwijzen waar vuurwerk afgestoken mag worden - ten eerste is dat een onbegrijpelijke maatregel en ten tweede zal de kans op letsel door vuurwerk sterk vergroten vanwege de drukte op de afsteekplaatsen en de enorme hoeveelheid vuurwerk die daar afgestoken zal worden. Wat zou er een hoop armoe in de derde wereld minder zijn als het geld waarmee de luchtvervuiling van het vuurwerk plaatsvindt voor deze armoe gebieden bestemd zou worden. Ik vind deze manier van "feestvieren" kapitaal vernietiging! Overlast hoort bij een feest. Bij elk feest en evenement waarbij veel mensen bijeenkomen en er gedronken wordt, zullen er altijd problemen ontstaan. Ik vind niet dat je feesten dan maar moet verbieden. Als we elk risico uit gaan sluiten, wordt het allemaal wel erg saai. Geweld tegen hulpverleners is onacceptabel. Maar geweld tegen ieder ander is net zo onacceptabel. Sommige beroepen houden een hoger risico in. Dat geldt (in toenemend mate?) voor veel beroepen waarin je met (kwetsbare) mensen werkt. Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 15

3. Responsverantwoording Op 10 maart 2008 is de uitnodiging voor de vragenlijst verstuurd. De deelnemers aan het LeidenPanel ontvingen een e-mail met daarin een persoonlijke link naar de vragenlijst. De eerste twee dagen vulden rond de 100 mensen de vragenlijst in. Dat werd, zoals verwacht, elke dag minder, totdat de deelnemers op 18 maart een herinnering ontvingen. Dat bracht weer een piek in het aantal respondenten teweeg. Op 25 maart, de sluitingsdatum, hadden 397 mensen de vragenlijst volledig ingevuld. Dat is 74% van 536 panelleden die de uitnodiging voor de vragenlijst ontvingen. Verloop van de respons gedurende de looptijd 120 117 100 92 80 66 60 40 28 20 0 10 11 12 14 13 5 5 14 15 12 16 9 17 18 15 19 7 6 20 21 1 22 6 6 23 24 8 25 Aan de panelleden is toen ze zich aanmeldden gevraagd naar een aantal achtergrondkenmerken. Dit is van belang omdat we dan kunnen zeggen of het panel een afspiegeling is van de Leidse bevolking. Daarbij moeten we dan nog onderscheid maken tussen alle panelleden, en de panelleden die de vragenlijst over de jaarwisseling hebben ingevuld. De vergelijking staat in onderstaande tabel. Van tevoren is bepaald dat we ernaar streven om het panel op geslacht, leeftijd en district een afspiegeling te laten zijn van de bevolking. We weten precies hoe de bevolking is samengesteld op deze eigenschappen. Van de totale Leidse bevolking vanaf 18 jaar is 52% een vrouw. In het totale panel is ook 52% een vrouw, en van de groep mensen die de vragenlijst over de jaarwisseling heeft beantwoord is 51% een vrouw. Dit is statistisch gezien een zeer goed resultaat. Ook als we naar leeftijd kijken, zien we een dergelijke uitkomst. Van de mensen die de vragenlijst hebben beantwoord is 26% 55 jaar of ouder. In de Leidse bevolking is het overeenkomstige percentage 28%. Als je verder gaat uitsplitsen, dan blijkt wel dat 65-plussers iets ondervertegenwoordigd zijn. 16 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

Als we naar district kijken zien we dat bepaalde districten oververtegenwoordigd zijn in de respons (Roodenburger- en Boerhaavedistrict) en andere districten ondervertegenwoordigd (Leiden Noord). Maar over het algemeen is de verdeling over de districten van de panelleden gelijkwaardig aan die in de bevolking. Verdeling naar geslacht, leeftijd en district van respons, panel en bevolking % in respons % in panel % in bevolking % in respons % in bevolking Geslacht Vrouw 51% 52% 52% -1% Man 49% 48% 48% +1% Leeftijd 18-34 30% 33% 37% -7% 35-54 44% 42% 35% +9% 55+ 26% 25% 28% -2% District Binnenstad-Noord 9% 11% 8% +1% Binnenstad-Zuid 15% 14% 14% +1% Stationsdistrict 2% 2% 2% 0% Leiden Noord 6% 6% 11% -6% Roodenburgerdistrict 21% 20% 16% +5% Bos- en Gasthuisdistrict 15% 14% 17% -2% Morsdistrict 10% 9% 9% +1% Boerhaavedistrict 5% 4% 3% +2% Merenwijkdistrict 11% 11% 11% 0% Stevenshofdistrict 8% 8% 10% -2% Totaal 100% 100% 100% 100% Bij het aanmelden is de mensen ook nog gevraagd naar hun inkomen en opleiding. Toen bleek dat relatief veel mensen met een hoge opleiding en hoog inkomen zich voor het panel hadden opgegeven. Dit is zo in vrijwel alle gemeenten die met een internetpanel werken. Dat hoogopgeleiden vaker over internet beschikken is slechts voor een deel de verklaring. Uit de Stadsenquête Leiden 2007 blijkt dat 98% van de hoogopgeleide Leidenaren over internet kan beschikken, maar ook al 73% van de laagopgeleiden. Een andere reden dat er relatief veel hoogopgeleiden in het panel zitten, is dat zij sneller geneigd zijn zich op te geven voor een panel. Bij aanvulling van het panel proberen we om meer Leidenaren met een lage opleiding en/of een laag inkomen uit te nodigen. Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 17

Bijlage A: Vragenlijst Jaarwisseling 2007/2008 De gemeente Leiden werkt aan een evaluatie van de viering van Oud&Nieuw in Leiden. We willen daarover ook uw mening weten. Plaats en activiteiten In de nu volgende vragen hebben we het over de periode van 22.00 op 31 december 2007 en 02.00 op 1 januari 2008. 1. Waar was u het grootste deel van de viering van Oud & Nieuw? 0 Thuis 0 Elders in Leiden 0 Buiten Leiden 0 weet niet / geen mening 2. Bent u over straat gegaan tijdens de viering van Oud & Nieuw? Dus bijvoorbeeld van familie naar huis of van huis naar een feest; we bedoelen bijvoorbeeld niet dat u voor uw huis naar vuurwerk heeft gekeken. 0 Ja 0 Nee 0 Weet niet / geen mening <<Indien thuis en nee >> 3. Spelen veiligheidsoverwegingen mee bij uw beslissing om thuis te blijven? (meer antwoorden mogelijk) 0 Nee 0 Ja, ik ga liever niet over straat tijdens Oud & Nieuw 0 Ja, ik hou graag in de gaten of er geen schade aan mijn huis en/of eigendommen ontstaat tijdens Oud & Nieuw 0 Ja, om een andere reden, nl 0 Weet niet / geen mening 4. Heeft u of iemand anders in uw huishouden vuurwerk afgestoken? 0 Ja, voor minder dan 50 euro 0 Ja, voor 50 euro of meer 0 Nee 0 Weet niet / geen mening Overlast en onveiligheid 5. Maakt u zich zorgen over veiligheid tijdens Oud & Nieuw? 0 Nee 0 Ja, een beetje 0 Ja, veel 0 Weet niet / geen mening 18 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel

<<indien een beetje of veel>> 6. Waar maakt u zich zorgen over? (meer antwoorden mogelijk) 0 Over mijn eigen veiligheid 0 Over mensen in mijn naaste omgeving 0 Over mijn huis, auto en/of andere eigendommen 0 Over de veiligheid in Nederland in het algemeen 0 Over iets anders, nl. 0 Weet niet / geen mening 7. Heeft u het idee dat de jaarwisseling steeds gewelddadiger wordt? 0 Ja 0 Nee 0 Weet niet / geen mening << indien ja>> 8. Specifiek in Leiden of in Nederland in het algemeen? 0 Specifiek in Leiden 0 In Nederland in het algemeen 0 In Nederland én in Leiden 0 Weet niet / geen mening 9. Heeft u tijdens Oud & Nieuw last gehad van? Nee Een beetje Veel Weet niet/ geen mening Vuurwerk Dronken mensen Vernielingen Gewelddadigheden 10. Heeft u tijdens Oud & Nieuw hulpverleningsdiensten zoals politie, brandweer, ambulance of gemeentelijke opsporingsambtenaren zien optreden? 0 Ja 0 Nee 0 Weet niet / geen mening 11. Zo ja, kunt u iets over de situatie vertellen? 12. Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende stellingen? Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Bij een feest als Oud&Nieuw lopen dingen soms uit de hand, dat hoort erbij Geweld tegen hulpverleners is onacceptabel Helemaal mee oneens Weet niet/geen mening Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel 19

Maatregelen en oplossingen Voorafgaand aan de jaarwisseling heeft de gemeente een publiciteitscampagne gevoerd om geweld en ongeregeldheden tijdens de jaarwisseling te beperken. Deze campagne bestond uit verschillende dingen: a. flyers en posters naar alle scholen in Leiden (postercampagne Geen Geweld) b. jaarwisselingskranten naar de Stevenshof, Leiden Noord en de Mors c. driehoeksborden rond lantarenpalen e.d. met drie verschillende waarschuwingen (postercampagne Geen Geweld) d. interviews met burgemeester Lenferink in de Stadskrant, Het op Zondag en het Leidsch Dagblad 13. Heeft u iets gemerkt van de publiciteitscampagne voorafgaand aan de jaarwisseling? (meer antwoorden mogelijk) 0 Ja, ik heb een flyer of poster gezien die op scholen verspreid is 0 Ja, ik heb een jaarwisselingskrant gezien 0 Ja, ik heb de driehoeksborden gezien 0 Ja, ik heb een interview met de burgemeester gezien 0 Nee 0 Weet niet / geen mening 14. Waar liggen volgens u mogelijke oplossingen voor overlast en geweld tijdens Oud&Nieuw? (meer antwoorden mogelijk) 0 bij de gemeente 0 bij de politie 0 bij de brandweer 0 bij scholen 0 bij ouders 0 bij jeugd- en jongerenwerk 0 bij de politiek in het algemeen 0 ergens anders, nl 0 het is niet nodig om maatregelen te nemen 0 weet niet/geen mening De gemeente, de politie en de brandweer werken samen om de veiligheid tijdens Oud & Nieuw te vergroten. 15. Heeft u zelf een idee om de veiligheid tijdens de jaarwisseling te vergroten? Tot slot 16. Heeft u verder nog opmerkingen of suggesties over de viering van Oud & Nieuw? Hartelijk dank voor uw medewerking! Zodra wij de vragenlijsten hebben verwerkt, krijgt u hiervan bericht. De resultaten zijn dan voor iedereen beschikbaar op de website van de gemeente www.leiden.nl/leidenpanel 20 Jaarwisseling 2007/2008 7 e peiling LeidenPanel