Keuzesessie 2 Hoe richt u uw flexibele schil nu in? Houten, 24 mei 2016 Boris Emmerig
Drie soorten arbeidsrelaties Freelancer/ZZP er 1 OPTIE Arbeidsovereenkomst 2 OPTIE Overeenkomst van opdracht Bedrijf of organisatie 3 OPTIE Overeenkomst van aanneming van werk
Kenmerken van een arbeidsovereenkomst Persoonlijk arbeid verrichten Werknemer moet zelf de overeengekomen arbeid verrichten. Vervanging is alleen toegestaan met instemming van de werkgever Inhuur via BV Loon Loon kan in geld en in natura voldaan worden In dienst van Tussen werknemer en werkgever bestaat een gezagsverhouding
Kenmerken van de overeenkomst van opdracht Niet persoonlijk Opdrachtnemer hoeft arbeid niet persoonlijk te verrichten Resultaat Opdracht gericht op het tot stand brengen van een resultaat Aanwijzingen Opdrachtgever heeft het recht om aanwijzingen en instructies te geven
Het Gouden Kooi-arrest Hoge Raad 25 maart 2011 4 Cursus flexibele schil - Permeduc 2015 Congres Flexibilisering
Een dunne lijn / PostNL Rb. Noord-Holland 18/12/15 Arbeidsovereenkomst Wat heeft partijen bij het aangaan van de overeenkomst voor ogen gestaan? Vervoersovereenkomst Ongelijkheidscompensatie en beschermingsgedachte van het arbeidsrecht Ongeschoolde, laag betaalde arbeid met hoog produktiegehalte Op welke wijze hebben partijen feitelijk uitvoering gegeven aan de overeenkomst? Beloning (ondernemerschap) Ondernemers- en investeringsrisico Instructiebevoegdheid Rb. Noord-Holland 18/12/2015 Géén arbeidsovereenkomst Werkte al als zelfstandige en had inzicht in de gevolgen Ondernemerschap beloning bedrijfskapitaal btw nummer VAR-WUO inschrijving bij de Kamer van Koophandel Hoge vervanginsgraad (44%) Rb. Noord-Holland 18/12/2015 Arbeidsovereenkomst Groen/Schoevers (NJ 1998/149) ABN AMRO/Mahli (NJ 2003/124) Diosynth/Groot (NJ 2005/239) Thuiszorg Rotterdam/PGGM (NJ 2007/449) De Gouden Kooi (NJ 2011/594) Uit de jurisprudentie volgt dat het bij de vraag of een arbeidsovereenkomst dan wel een overeenkomst van opdracht is gesloten, gaat om een totaaloordeel van de gezamenlijke omstandigheden. 5
Handreiking DBA Gezag Hof Den Haag 2 april 2012 (Lasser) Hof Den Bosch 28 januari 2014 (Belastingadviseur) Rechtbank Rotterdam 13 november 2015 (Universitair docent) Rechtbank Noord-Holland 18 december 2015 (Pakketbezorger)
Arbeidsovereenkomst overeenkomst van opdracht : verschillende gevolgen Juridische verschillen Arbeidsovereenkomst Wet Werk en Zekerheid Wet Arbeid en Zorg Doorbetaling bij ziekte Wet op de ondernemingsraden Pensioenwetgeving Overeenkomst van opdracht n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Fiscale verschillen Arbeidsovereenkomst Loonbelasting Sociale premies / zorgverzekering n.v.t. Overeenkomst van opdracht n.v.t. n.v.t. Omzetbelasting
Verklaring Arbeidsrelatie 1 2 3 4 VAR Loon De Belastingdienst merkt de arbeidsrelatie aan als een dienstbetrekking VAR resultaat uit overige werkzaamheden Opdrachtgever moet zelf bepalen of er sprake is van een dienstbetrekking VAR winst uit onderneming Geen inhoudingen. Omschrijving werkzaamheden moet kloppen VAR directeur-grootaandeelhouder Geen inhoudingen. Omschrijving werkzaamheden moet kloppen
Doelstellingen van de wetgever BESTRIJDING SCHIJNZELFSTANDIGHEID Sommige freelancers zijn ten onrechte als zodanig aangemerkt. Derving van belastinginkomsten en sociale premies. VERBETERING HANDHAVING De VAR-systematiek was onuitvoerbaar. Opdrachtgevers kunnen nu ook naheffingsaanslagen krijgen. MINDER PAPIERWERK Wanneer duidelijk is dat geen sprake is van een dienstbetrekking, hoeft niets extra s gedaan te worden. GEDEELDE VERANTWOORDELIJKHEID Opdrachtgever en opdrachtnemer worden samen verantwoordelijk voor de vormgeving van de arbeidsrelatie. Wet DBA MEER DUIDELIJKHEID Een VAR is slechts een beoordeling van de situatie vooraf. Nu wordt achteraf beoordeeld.
Handhavingsproblemen VAR Freelancers Fraude of te kwader trouw Opdrachtgever
Verbetering handhaving Freelancers Opdrachtgever
Verbetering handhaving Ogen en oren van de Belastingdienst Freelancers Opdrachtgever
Naheffing door de Belastingdienst 2015 2016 2017 2018 2019 VAR NAHEFFINGSTERMIJN Vijf jaar + jaar waarover aanslag wordt opgelegd BOETE / RENTE Boete maximaal 100% van bedrag aanslag BRUTERING AANSLAG Wanneer loonbelasting niet wordt verhaald, volgt brutering AL BETAALDE BELASTING Rekening houden met al betaalde belasting door opdrachtnemer (mits aanslag IB definitief) 13
Beperking risico LB / PVV / PWV / ZVW verhalen Reeds geheven IB Incasso-risico s
Bescherming voor opdrachtgevers, twee wegen Modelovereenkomst Maatwerkovereenkomst Ruling Belastingdienst Praktische uitvoering conform overeenkomst Vrijwaring
Modelovereenkomsten Vervoer Vrije vervanging Vrije vervanging Aanneming van werk 17 ICT Huisarts Vervoer Tandarts Verloskundige Thuisorg ZZP er bouw Geen werkgeversgezag Geen werkgeversgezag Tussenkomst intermediair Bemiddeling intermediair Mondhygiëne Paramedici Geestelijke GZ Kunsteducatie Artiest Beroepsgroep Geen wgg + vr. verv. Bemiddeling intermediair Externe expert Huisarts Tennisleraar Muziekdocent Tandheel -kunde Softwareontwikkelaar Diskjockey Stralingsdeskundige Gastdocent Vrachtwagenchauffeur 9 10
Modelovereenkomst Geen gezagsverhouding Partijen uitsluitend met elkaar wensen te contracteren op basis van een overeenkomst van opdracht in de zin van artikel 7:400 e.v. BW; Partijen uitdrukkelijk niet beogen om een arbeidsovereenkomst aan te gaan in de zin van artikel 7:610 e.v. BW; Opdrachtnemer accepteert de opdracht en aanvaardt daarmee de volle verantwoordelijkheid voor het op juiste wijze uitvoeren van de overeengekomen werkzaamheden. Opdrachtnemer deelt zijn werkzaamheden zelfstandig in. Wel vindt, voor zover dat voor de uitvoering van de opdracht nodig is, afstemming met Opdrachtgever plaats in geval van samenwerking met anderen, zodat deze optimaal zal verlopen. Indien noodzakelijk voor de werkzaamheden richt Opdrachtnemer zich naar de arbeidstijden bij Opdrachtgever. Opdrachtnemer is bij het uitvoeren van de overeengekomen werkzaamheden geheel zelfstandig. Hij/zij verricht de overeengekomen werkzaamheden naar eigen inzicht en zonder toezicht of leiding van Opdrachtgever. Opdrachtgever kan wel aanwijzingen en instructies geven omtrent het resultaat van de opdracht. Opdrachtgever verklaart zich er uitdrukkelijk mee akkoord dat Opdrachtnemer ook ten behoeve van andere opdrachtgevers werkzaamheden verricht. Toch een arbeidsovereenkomst? 17
Commissie DBA Samenstelling G.C. Boot (voorzitter) R.A.A. Duk L. van den Berg L.J. Verhoeven M.E. Slot Taak Onderzoek naar de juistheid van door de Belastingdienst beoordeelde (model)overeenkomsten Toetsing van (model)overeenkomsten aan het huidige wettelijk kader Aanbevelingen doen Duur Ingesteld op 15 april 2016 Zo spoedig mogelijk begroting en planning maken Eindrapport voor 31 December 2016 Tussenrapportages mogelijk
Maatwerkovereenkomst Goede en foute bepalingen Groene bepalingen Rode bepalingen Vrije vervanging zzp er Opdrachtgever mag vervanger weigeren indien niet wordt voldaan aan vooraf vastgestelde objectieve criteria Alleen vergoeding voor werkelijk gemaakte kosten vrijheid om de concrete inhoud van het werk te bepalen en op eigen manier uit te voeren Geheel zelfstandige uitvoering werkzaamheden Geen leiding of toezicht van opdrachtgever Bedoeling is om overeenkomst van opdracht te sluiten Zzp er neemt klachten van derden over zichzelf en zijn werk zelf in behandeling Zzp er zorgt zelf voor gereedschappen, hulpmiddelen en materialen Zzp er aansprakelijk voor schade Intellectuele eigendomsrechten blijven bij zzp er Goed en fout Vervanging zzp er alleen in overleg of met zelfs alleen met goedkeuring Zzp er moet alle aanwijzingen en instructies opvolgen werken volgens de richtlijnen van de opdrachtgever (bedrijfsprotocollen) Zzp er moet doorlopend verantwoording afleggen Verbod om te werken voor anderen Verbod op contact met klanten of relaties van de opdrachtgever (twee jaar)
Voor- en nadelen modelovereenkomsten Voordelen Nadelen Beperkte keuze Beperkte mogelijkheden voor veranderingen Niet compleet Gemak Goedkoop Zekerheid, mits realiteit strookt
Aandachtspunten maatwerkovereenkomst Duidelijke omschrijving werkzaamheden en overige afspraken Overdracht intellectuele eigendom aan opdrachtgever mogelijk Relatiebeding opdrachtnemer toegestaan Worst case scenario regelen: verhaal en aansprakelijkheid Geen rechtsbescherming bij afwijzing.
Aandachtspunten ruling WIJZIGING Wet, rechtspraak of beleid LOOPTIJD Vijf jaar RULING GEEN OORDEEL Arbeidsrecht ABBB GEEN OORDEEL Ondernemerschap freelancer
Realiteit = papier, hoe te controleren? Controle-mechanisme kiezen dat bij de werkwijze van de onderneming / organisatie past KEUZE 1 Regelmatig controleren / monitoren in samenspraak met opdrachtnemer CONTROL 2 Goede dossieropbouw versterkt positie ten opzichte van Belastingdienst DOSSIER 3
Positie van intermediairs Tussenkomst Bemiddeling Freelancer Freelancer Intermediair Intermediair Bedrijf Bedrijf
Inwerkingtreding Terug naar 1 mei 2016 19 oktober 2015 Voorstel Wiebes aan Eerste Kamer om behandeling wetsvoorstel uit te stellen 31 januari 2016 Uiterste datum om overeenkomsten voor te leggen aan de Belastingdienst Uitsluitsel vóór 1 april 2016 1 mei 2016 Inwerkingtreding Wet DBA Start periode van implementatie Tijd om werkwijze aan te passen Belastingdienst houdt alleen toezicht 30 april 2017 Einde periode van implementatie Aanvang periode repressieve handhavingsmaatregelen Indien dienstbetrekking aanwezig ná 30 april 2016, dan naheffing mogelijk vanaf 1 mei 2016
Transitiejaar Naheffing / correctie Niet tijdens het transitiejaat Niet over het transitiejaar? Voorwaarde 1 Inspanningsverplichting om Wet DBA te implementeren Tonderhandelen Beoordeelde model-of voorbeeld overeenkomst gebruiken Afsluiten daarmee overeenkomende overeenkomst Voorwaarde 2 Belastingdienst heft al eerder sifnaal voor dienstbetrekking gegeven Eerdere fiscal controle Administratieplicht 7 jaar Voorwaarde 3 Geen opzet of grove schuld had moeten weten Geen pleitbaar standpunt
Enkele conclusies Contact-gegevens: Boris Emmerig bemmerig@deloitte.nl 06 52 505 900 VRIJWARING BLIJFT MOGELIJK MODELOVER- EENKOMST NIET HANDIG BETERE HANDHAVING BELASTINGDIENST VERHAAL EN VRIJWARING BELANGRIJK CONTROLE OP UITVOERING SITUATE INTERMEDIAIRS ANALYSEREN