Jaargang 9 juli 2010 De uitvoering van de KLM-pensioenregelingen is ondergebracht bij Blue Sky Group Pensioenblad voor het cabinepersoneel van KLM De toekomst van het pensioenstelsel 3 Samenvatting jaarverslag 2009 6 Pit5 van start 12
2 focus juli 3 Van de redactie... Er is veel gebeurd in 2009 waardoor het onderwerp pensioenen landelijk veel aandacht heeft gekregen. Wat het jaar 2009 voor uw fonds betekende kunt u lezen in de samenvatting van het jaarverslag in deze editie van Focus. Het afgelopen jaar zijn er diverse overheidscommissies ingesteld, die aanbevelingen hebben gedaan om het pensioenstelsel houdbaar te laten zijn op de lange termijn. In deze Focus besteden we aandacht aan een aantal van deze voorstellen die door minister Donner aan de Tweede Kamer zijn voorgelegd. In juni is alweer het vijfde PIT gestart. Een team van 11 enthousiaste mensen heeft deelgenomen aan de op leidingstweedaagse waarbij er aandacht was voor de basiskennis van het pensioen. Ook werden er rollenspellen gedaan om PITgesprekken te oefenen. Een verslag hiervan vindt u in deze Focus. Deze keer... 03. De toekomst van het pensioenstelsel 04. Wat betekent pensioen voor jou? Hoe vul jij straks je tijd in? 06. Samenvatting jaarverslag 2009 Het afgelopen jaar kende meerdere gezichten De toekomst van het pensioenstelsel In de eerste maanden van 2010 zijn door de Commissies Goudswaard en Frijns een aantal voorstellen gedaan om de toekomst het aanvullende pensioenstelsel op langere termijn houdbaar te laten zijn. Minister Donner neemt in zijn brief van 7 april 2010 aan de Tweede Kamer veel voorstellen over van deze twee door hem ingestelde commissies. Ook de deelnemers van de pensioenfondsen van KLM kunnen in de nabije toekomst te maken krijgen met deze veranderingen. Dat is echter niet zeker: hierover zal nog flink onderhandeld moeten worden door de CAO-partijen binnen KLM. Voor de laatste keer kunt u lezen hoe uw collega s met pensioen bezig zijn. We nemen afscheid van de rubriek: Wat ga jij doen met je pensioen? Wij bedanken alle collega s die hun pensioenideeën en soms dromen, met ons wilden delen. Wij wensen iedereen een fijne zomerperiode toe! Wilt u reageren op artikelen in de Focus dan kan dat via focus@klmcabinefonds.nl De redactie Bestuur Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Leden Paulette van den Berk, Dick Dees (voorzitter), Stefan Geerlings, Bert Gerritsma, Eugène van Halder (vicevoorzitter), Arend de Jong (vicevoorzitter), Miriam Kartman, Rob Koster, David van Mechelen. Plaatsvervangende leden Annette Groeneveld, Kees Porskamp, Terence Tilgenkamp I www.klmcabinefonds.nl E Pensioenservice@klmcabinefonds.nl T (020) 426 62 30 F (020) 426 63 85 Colofon 11. Korte berichten Pensioen In Zicht-dag Leefstijlenonderzoek 12. Pit 5 van start 14. Pensioen-egalisatie Uw inkomen egaliseren met variabel pensioen Focus verschijnt drie maal per jaar en wordt verstuurd aan deelnemers en gepensioneerden van het Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Redactie Monique van Dulken, Ricardo Munier, Robert van Rems, Ike Veenendaal, Astrid Visser, Erik Voorhoeve Redactieadres Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen, E-mail: focus@klmcabinefonds.nl Opmaak, beeld (-selecties) Frissewind_visuele communicatie, Amsterdam Vormgeving basisontwerp FUNCKE Communications & design, Haarlem Druk Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk aan de Amstel Fotografie o.a. Yon Gloudemans Fotografie, Amsterdam Aanbevelingen van minister Donner De kern van het probleem is dat pensioenfondsen kwetsbaar zijn. Dit is gebleken in de financiële crisis. De dekkingsgraden van de pensioenfondsen zijn veel lager dan enige tijd geleden. De minister schrijft dat op korte termijn aanpassingen nodig zijn. Drie belangrijke punten uit de brief van de minister zijn: 1. Pensioenfondsen zouden in de toekomst helderheid moeten scheppen over de pensioenregeling. Het gat tussen de verwachtingen van deelnemers omtrent hun pensioen in de toekomst en het feitelijke pensioen dat ze zullen krijgen, moet kleiner worden. Veel mensen denken nog steeds dat ze 70% van hun laatstverdiende loon als pensioen krijgen. 2. Pensioenfondsen zouden in de toekomst realistisch moeten zijn over de pensioenregelingen. De minister schrijft dat het beter is om deelnemers een pensioenregeling te geven waarbij het pensioen beschermd is tegen inflatie. Dit gebeurt door het pensioen jaarlijks te indexeren. Als het pensioenfonds niet beschikt over genoeg geld kan de indexatie verlaagd of geschrapt worden. Een volledig geïndexeerd pensioen is dus niet altijd zeker en het is belangrijk dat deelnemers zich daar bewust van zijn. 3. Pensioenfondsen zouden moeten overwegen om de flexibiliteit in de pensioenregeling te vergroten. Zo zouden pensioenfondsen de steeds verder stijgende levensverwachting (mensen worden steeds ouder!) moeten verwerken door de pensioenleeftijd aan de levensverwachting te koppelen. Dit betekent dus langer doorwerken. AOW naar 66 in 2020 Inmiddels hebben de landelijke werkgevers- en werknemersorganisaties op 4 juni 2010 een akkoord gesloten over de pensioenen. In dit akkoord liggen afspraken vast over AOW met als pensioenleeftijd 66 jaar in 2020. In het pensioenakkoord is ook afgesproken om aanvullende pensioenregelingen te koppelen aan de levensverwachting. Het pensioenakkoord bevat ook afspraken om de pensioenregelingen te moderniseren langs de lijnen zoals in dit stukje genoemd onder 1 en 2. Belangrijk gevolg van het akkoord is dat de wetgeving op het terrein van aanvullende pensioenen ook aangepast zullen moeten worden. Pensioenexperts verwachten wel dat een groot aantal van deze veranderingen onvermijdelijk is. Wat de precieze uitkomsten worden, kan per sector verschillen.
4 focus juli 5 Wat betekent pensioen voor jou? Hoe vul jij je tijd (later) in? door: Wilbert van Haneghem fotograaf: Yon Gloudemans Richard van der Spuij (43) en Mireille Lems (39): Wij zijn gek op beestjes Kenia of misschien wel Zuid-Afrika? Nee, het is het Oeganda, Nederlandse Zoetermeer waar purser Richard en tweebander Mireille wonen. Hun huis hebben ze echter zodanig ingericht met kussens, schilderijen, beelden, manden, kaarsen en andere souvenirs uit hun favoriete continent dat een bezoeker zich eerder in een lodge op een savanne waant. Mireille toont haar rubberen laarzen in zebraprint. Uit New York roept ze lachend, weer eens wat anders dan Uggs. Maar ook politieke boeken en de Africa Geographic liggen op tafel, ze voelen zich echt betrokken bij het werelddeel. Richard verklaart hun liefde voor Afrika kort en krachtig: Wij zijn gek op beestjes! Ze zijn er al vaak geweest, op vakantie en voor werk. Dit jaar zijn Richard en Mireille zelfs in Kaapstad getrouwd. Hun droom is om na hun pensioen er ook daadwerkelijk te gaan wonen. Het plan om in het buitenland te gaan wonen speelt al heel lang, maar sinds een jaar zijn we ook concreet bezig het financieel te organiseren, legt Richard uit. Zo lossen we onze hypotheek af in twee termijnen: de helft op mijn pensioendatum, en de andere helft wanneer Mireille 60 jaar wordt. Hij denkt even na en zegt: Daar gaan we dan maar even van uit, je weet nooit wat de overheid nog in petto heeft natuur lijk. Mireille vult aan: Van de overwaarde kopen we dan een kleine bungalow in Nederland en een huis in Afrika. Om het grootste deel van het jaar daar te wonen, maar wel altijd terug te kunnen naar Nederland. En vanuit Afrika de rest van de wereld te ontdekken! Richard: Op onze vakanties zijn we al aan het genieten en kijken we soms naar een plaats waar we ons goed bij voelen. Ze leggen zich echter nog niet vast en beseffen terdege dat het pensioen nog ver weg is. Toch bereiden we ons nu al voor, de AOW zoals we die nu kennen zal volgens ons zeker niet zo blijven en is ook niet toereikend zegt Richard, je moet het echt zelf allemaal regelen. Gevraagd naar hun mooiste Afrikaanse souvenir, antwoorden ze beiden: De herinneringen. Vastgelegd op foto en film. Mireille: Als ik even een dip heb en een dvd van een reis opzet, krijg ik weer helemaal energie! had ik me mijn pensioen niet voorgesteld, na dertig Zo jaar fulltime vliegen vertelt oud-purser Renée Flint-Kroll in haar huis in het Friese Harich. Renée legt uit dat ze om medische redenen moest stoppen met vliegen en ervoor koos om vervroegd met pensioen te gaan. Dat was voor mij de beste optie, als toenmalig widebody purser had ik natuurlijk het nodige aan rechten en ervaringen opgebouwd die ik niet ergens anders in het bedrijf kon verwezenlijken. Ik heb voor de kwaliteit van het leven gekozen. Het gevolg was wel dat haar inkomen drastisch afnam, helemaal toen haar man enige jaren later ook nog kwam te overlijden. Ik kwam niet in aanmerking voor een weduwepensioen, ze vonden me te jong en zeiden dat ik maar moest gaan werken. Maar dat lukt dus niet meer. Ze vervolgt vrolijk en sterk: Maar ik ga niet bij de pakken neer zitten hoor, zolang ik maar een boterham met kaas kan eten, ga ik verder! Haar golden retrievers Bruce (Springsteen) en Miles (Davis) volgen haar overal waar ze gaat, rondom het huis en op haar dagelijkse lange wandeling. Renée: Zij zijn mijn afleiding, net als het mooie Friese land. Ze besteedt veel tijd aan haar prachtige tuin, elke dag. De ene keer is dat 10 minuten, maar vaker wel twee uur achter elkaar. De kennis van planten en het klussen in huis doet ze spelenderwijs op. Dit is mijn trots zegt Renée wijzend op haar rozenperk. Aan de ontbijttafel of lezend in mijn luie stoel zie ik geregeld een Vlaamse gaai in de conifeer zitten. Dat is toch een cadeautje van moeder natuur? Ik geniet van de gouden momentjes. Haar zorg voor haar tuin en het vrijstaande huis bracht haar ertoe om zich in te schrijven bij diverse bureaus voor film- en fotolocaties. Ook wil ze haar huis gaan verhuren als vergaderlocatie. Hopelijk levert dat wat extra inkomsten op. In haar prieel hangt een bordje met de tekst Country angels gather here. In haar eigen tuin komt deze country angel het beste tot haar recht. Ze verzucht: Dit is toch een idyllisch plekje? Ik heb de hele wereld al gezien, maar Friesland heeft alles voor mij. Renée Flint-Kroll (54): Ik geniet van de gouden momentjes
6 focus juli 7 Samenvatting jaarverslag Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Financieel herstel Ondanks dat de crisis in de eerste helft van 2009 voortduurde, herstelde de dekkingsgraad van het pensioenfonds zich. Omdat het fonds eind 2008 onder het niveau van het wettelijk vereiste vermogen raakte, werd een langetermijnherstelplan opgesteld. Een van de maatregelen was een verhoging van de pensioenpremie in 2009. Deze maatregel zorgde er onder meer voor dat eind juli 2009 de dekkingsgraad boven de 121% kwam, dit is het wettelijk vereiste vermogen. De dekkingsgraad stabiliseerde zich en be droeg aan het einde van het jaar 129,8%. Beleggingen In 2009 voerde het bestuur een behoedzaam beleggingsbeleid. Tijdens de eerste helft belegde het fonds dan ook minder in aandelen dan dat het normaal zou doen. Pas in het vierde kwartaal begon het fonds wat meer risico te nemen in de beleggingsportefeuille. Het jaar werd afgesloten met een totaalrendement van 17,9%. Dit rendement komt vooral voort uit gestegen aandelenkoersen. Omdat het fonds bewust minder risico nam, blijft dit rendement wel achter bij de benchmark. De benchmark is het normrendement over de totale beleggingsportefeuille van het pensioenfonds. Risico s van beleggingen Het jaar 2009 werd door het bestuur gebruikt om te leren van de gebeurtenissen en het beleggingsbeleid aan te scherpen. Het bestuur koos er voor meer maatregelen te nemen om risico s van beleggingen te beperken, terwijl het fonds tegelijkertijd blijft profiteren van rente- en koersstijgingen. Zo besloot het bestuur om het renterisico en het aandelenrisico beide met 50% af te dekken. In 2010 wil het bestuur tot een langetermijnstrategie komen, met aandacht voor beheersing van risico s maar ook voor de noodzaak om rendementen te genereren. Leren van de crisis Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid liet in 2009 onderzoek doen naar de effecten van de financiële crisis op pensioenfondsen. De commissie Frijns schreef een rapport over het beleggingsbeleid en risicobeheer van pensioenfondsen, dat begin 2010 verscheen. Het bestuur constateerde dat verschillende aanbevelingen van de commissie al praktijk waren bij het fonds en dat andere aanbevelingen hoog op de bestuursagenda staan. Het bestuur sluit zich aan bij de oproep van de commissie om risico s voor belanghebbenden expliciet te maken en helder te communiceren.
8 focus juli 9 Eugène van Halder, vicevoorzitter van het bestuur van Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Gezien de financiële positie kon per 1 januari 2010, net als voorgaande jaren, volledige indexatie van pensioenaanspraken en -uitkeringen plaatsvinden. Met een nieuwe zittingstermijn van het bestuur per 2010 zijn vertrouwde gezichten in het bestuur verdwenen en is een nieuwe lichting aangetreden. Het bestuur bedankt iedereen die zich in het afgelopen jaar heeft ingezet voor het fonds, in het bijzonder de bestuursleden die niet zijn teruggekeerd in het nieuwe bestuur. Deze bestuursleden hebben in de afgelopen, soms moeilijke, jaren een belangrijke bijdrage geleverd aan het bestuur van het fonds. Kerncijfers (Bedragen in EUR miljoenen) 2009 2008 Deelnemers Aantal actieve deelnemers 8.716 8.818 Aantal gewezen deelnemers 2.621 2.671 Aantal pensioengerechtigden 679 633 Totaal 12.016 12.122 Premies en uitkeringen Premies 64,2 49,9 Pensioenuitkeringen 7,9 6,4 AOW-leeftijd In 2009 stemde het kabinet in met een wetsvoorstel dat de AOW-leeftijd verhoogt naar 67 jaar. Het voorstel was om over een periode van 15 jaar de leeftijd geleidelijk aan te verhogen. Ook de sociale voorzieningen zouden de nieuwe pensioenleeftijd hanteren. De beweeg redenen van het kabinet waren het betaalbaar houden van de overheidsuitgaven en het vergroten van de arbeidsdeelname van ouderen. Omdat het kabinet in februari 2010 viel, is dit onderwerp controversieel geworden. Het is onduidelijk of en in welke vorm het voorstel wordt ingevoerd. Langer leven Het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) laat in zijn bevolkingsprognose van eind 2008 zien dat de levensverwachting in de toekomst sterker stijgt dan was voorzien. Dit heeft gevolgen voor de pensioenen, omdat nu naar verwachting langer pensioen moet worden betaald uit hetzelfde potje. Het Actuarieel Genootschap buigt zich over de gevolgen voor de uitgangspunten die gebruikt worden om de pensioenen en de premies te berekenen. De Nederlandsche Bank zegt dat bij het vast stellen van de jaarcijfers rekening moet worden gehouden met de inzichten die nu bekend zijn. In de jaar rekening hield het fonds dan ook rekening met deze inzichten. Dit had een negatief effect op de dekkingsgraad van 3,9 procentpunt. Toezicht Het eerste onderzoek van de visitatiecommissie bij het Pensioenfonds voor KLM-Cabinepersoneel vond plaats in 2009. Het bestuur waardeert de zorgvuldige en gedegen aanpak van de commissie. De aanbevelingen van de commissie zijn besproken en leidden tot een aantal concrete verbeteracties. In het jaar verslag staan de bevindingen van de commissie met de reactie van het bestuur er bij. In 2010 evalueert het fonds in samenspraak met de twee andere KLM-pensioenfondsen de inrichting van het interne toezicht zoals het nu is. Op basis hiervan nemen de fondsen een besluit over de toekomstige inrichting van het interne toezicht. Nieuwe pensioenregeling In 2009 implementeerde het fonds de nieuwe pensioenregeling. Een uitgebreid communicatietraject via de website met een online keuzetool, persoonlijke brieven en een stand op het bemanningen centrum begeleidde het proces. De focus lag op het omzetten van oude aanspraken naar de nieuwe regeling en de keuze tussen eindloon en middelloon. Met de implementatie van de nieuwe regeling is het wenselijk om ook de financieringsopzet van de pensioenregeling te vernieuwen. Werkgever en werknemers zijn hierover in gesprek. Vermogen Stichtingskapitaal en reserves 301,3 78,9 Voorziening pensioenverplichtingen 1.009,8 983,3 Dekkingsgraad 129,8% 108,0% Indexering Pensioenrechten actieve deelnemers 1,25% 3,02% Ingegane pensioenen en premievrije pensioenrechten 0,4% 2,5% Beleggingen Vastgoed 94,3 85,2 Aandelen 576,2 421,5 Vastrentende waarden 608,6 601,7 Overig 31,7-47,2 Totaal 1.310,8 1.061,2 Totaalrendement 17,9% -21,3% Vijfjaarsgemiddeld totaalrendement 4,5% 3,4% Tienjaarsgemiddeld totaalrendement 3,5% 3,8%
10 focus juli 11 Verhoging van de pensioenen Begin 2010 besloot het bestuur tot verhoging (indexatie) van de pensioenaanspraken en ingegane pensioenen per 1 januari 2010. Voor actieve deelnemers in de middelloonregeling werden de pensioenaanspraken met 1,25% verhoogd. De ingegane pensioenen werden met 0,4% verhoogd. Nieuw bestuur vanaf 2010 Met ingang van 2010 startte een nieuwe zittingstermijn van het bestuur. Het aantal zetels is uitgebreid van zes naar acht. Om de continuïteit te verbeteren werden representatieve organisaties van cabinepersoneel gevraagd om een rol te spelen bij de selectie en kandidaatstelling van werknemersvertegenwoordigers. De cabineleden van de ondernemingsraad van KLM benoemden uiteindelijk de werknemersleden van het nieuwe bestuur. Arend de Jong, vicevoorzitter van het bestuur van Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Het afgelopen jaar kende meerdere gezichten. In het eerste kwartaal van 2009 was het nog volop crisis op de financiële markten. Vanaf maart begon het herstel, eerst nog aarzelend. Het bestuur bleef een voorzichtig beleid voeren. In de tweede helft van het jaar zette het herstel door, al bleven de markten wisselvallig. Op dit moment, halverwege 2010, is er opnieuw onrust. Voor een aantal Europese landen dreigt een financiële crisis. Hierdoor dalen de aandelenkoersen en de langetermijnrente. Deze ontwikkelingen zorgen voor verscherpte bewaking van de financiële positie van het fonds. Communicatie In 2009 stelde het fonds een nieuw meerjarenkader voor communicatie in de periode van 2009-2011 vast. De nadruk ligt hierin op een zo direct en persoonlijk mogelijk contact met belanghebbenden. Ook inzet van nieuwe media, de financiële positie en het bevorderen van betrokkenheid van deelnemers en gepensioneerden bij het functioneren van het pensioenfonds zijn belangrijke onderwerpen. De afgelopen jaren investeerde het fonds in een verbetering van de communicatie naar deelnemers. Zo werden de website en andere middelen vernieuwd en ontstonden de pensioeninformatieteams (PIT). Dit laatste initiatief werd beloond met een prijs voor de meest innovatieve pensioencommunicatie. De komende jaren wil het bestuur de ingeslagen weg voortzetten. Naar aanleiding van de aanbevelingen van de commissie Frijns is een van de aandachtspunten het risicobewustzijn van belanghebbenden. Daarom wordt er in 2010 een kwartaalbericht voor de website ontwikkeld, waarin u kunt lezen over de performance van het fonds. Het volledige jaarverslag vindt u op www.klmcabinefonds.nl of vraagt u op via (020) 426 62 30. Onrust op de markten raakt ook pensioenfondsen Na een voorzichtig herstel in de eerste maanden van 2010 is er de afgelopen maanden weer sprake van grote onrust op de financiële markten. Het begon met een waardedaling van Griekse staatsobligaties, omdat er weinig vertrouwen was dat de Griekse overheid in staat was om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Dit gold in mindere mate ook voor Spanje en Portugal. Ook de aandelenbeurzen daalden wereldwijd fors. Tegelijker tijd daalde juist de staatsrente van landen als Duitsland en Nederland en dit ging gepaard met een druk op de euro. Deze ontwikkelingen zorgden voor een daling van de dekkingsgraad. Eind mei stond de dekkingsgraad op 115,3% terwijl dit eind april nog 125,1 was. De dekkingsgraad geeft de verhouding tussen het vermogen en de verplichtingen van het pensioenfonds aan. Het bestuur van het Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel heeft het afgelopen jaar diverse maatregelen genomen om zowel het renterisico als het aandelenrisico af te dekken. Deze maatregelen beperken de verliezen, maar kunnen een daling van de dekkingsgraad van het fonds niet geheel voorkomen. Het fonds heeft geen staatsobligaties van de landen die in problemen verkeren. Uiteraard houdt het bestuur voortdurend de vinger aan de pols om waar nodig aanvullende maatregelen te nemen. *voorlopige cijfers Pensioen In Zicht bij Blue Sky Group Donderdag 22 april vond er weer een Pensioen In Zicht-dag plaats voor cabinepersoneel. Dit keer was het een kleine groep en daarom werd de dag gehouden in het gebouw van Blue Sky Group in plaats van de gebruikelijke locatie in het Amstelpark. Het werd een informele bijeenkomst waarbij ook een rondleiding bij Blue Sky Group op het programma stond. De deelnemers aan de dag vonden het leuk om te zien wie er allemaal bij het pensioenfonds werken. Mede daarom is besloten de komende Pensioen In Zicht-dagen in het najaar ook bij Blue Sky Group te houden. Pensioen In Zicht-dagen zijn bedoeld voor mensen die bijna met pensioen gaan. Omdat de pensioenleeftijd kan variëren krijgt u een uitnodiging voor een bijeenkomst vanaf uw 55ste. Gaat u dan nog lang niet met pensioen dan bepaalt u zelf wanneer voor u een geschikter tijdstip is om een PIZ-dag bij te wonen. U kunt één keer een Pensioen In Zicht-dag bijwonen. De data voor de bijeenkomsten in het najaar zijn nog niet bekend. Zodra de data bekend zijn worden ze gepubliceerd op de website van het fonds www.klmcabinefonds.nl Rectificatie Leefstijlenonderzoek Om de communicatie vanuit het pensioenfonds beter aan te laten sluiten bij de doelgroep, is er in maart 2010 een onderzoek gedaan. Het bureau Motivaction, dat het onderzoek heeft uitgevoerd, heeft een model ontwikkeld dat uitgaat van verschillende leef stijlen. Bij deze leefstijlen horen bepaalde kenmerken, eigenschappen, normen, waarden en belevingen die als kapstok kunnen dienen voor de manier van communiceren door het pensioenfonds. Samen met het vormgevingsbureau van het fonds wordt nu verder bekeken hoe we de uitkomsten van het onderzoek concreet kunnen toepassen in de verschillende communicatiemiddelen. Bijvoorbeeld in nieuwe brochures, maar ook in de Focus en de website. Veel deelnemers en pensioengerechtigden hebben de moeite genomen om de vragenlijst in te vullen. Iedereen die heeft meegedaan aan het onderzoek willen we dan ook via deze weg hartelijk bedanken voor de medewerking. In de vorige Focus zijn bij de portretten van de nieuwe bestuursleden per abuis geen namen van de fotografen vermeld. Bij deze alsnog: Terence Tilgenkamp: fotografie: Tjitske Bremer, deze foto is eerder geplaast in VNC Magazine nummer 9, 2009 Annette Groeneveld: fotografie: Jik Terpstra
12 focus juli 13 Hans-Martijn van Doorn Oscar de Joode * medewerkers Blue Sky Group Petra Roffel PIT 5 van start Lineke Dieters Houda Stitou* Charissa van Nieuwkerk Karin van der Baan Karina de Jong Godelieve de Ruijter Gerie Witkamp Wendy Oechies Swennia Heij Wesley Harmsen* Een team pensioenambassadeurs die collega s informeren en bewust maken van hun pensioen Hoe interesseer je iemand voor pensioen, die er helemaal niet mee bezig is? Hoe zorg je ervoor dat jongeren er op tijd bij zijn zodat zij de juiste keuzes maken met betrekking tot hun pensioen? Voor KLM cabinepersoneel heeft het pensioenfonds PIT (Pensioen Informatie Team) in het leven geroepen. Dit is een team van ongeveer tien pensioenambassadeurs uit het cabinekorps die onderweg collega s informeren en bewust maken van hun pensioen. Het eerste PIT team (PIT1) startte in 2008. Dat PIT een succes is blijkt onder meer uit het aantal zelfstandige aanmeldingen voor PIT5. Voor elf enthousiaste PITters in spe, vonden op donderdag 17 en vrijdag 18 juni 2010 de opleidingsdagen plaats. Na zich verdiept te hebben in pensioen en de pensioenregeling voor cabinepersoneel was aan het einde van de tweede opleidingsdag een kersvers PIT-team (PIT5) gerealiseerd. Met de PIT-visitekaartjes op zak en een flinke dosis enthousiasme is ook dit team er helemaal klaar voor om het pensioen onder de aandacht van collega s te brengen. Omdat PIT van oorspong een jongerenproject is, bestonden de eerste drie PITteams voornamelijk uit jongeren tot 40 jaar. De ervaring leerde echter dat PIT ook bereik had onder oudere collega s en daarom prima in te zetten was om alle collega s van het korps bewust te maken van hun pensioen. Om die reden is besloten om de leeftijdsgrens voor deelname aan PIT op te heffen. Wel blijft het streven om bij het vormen van een PIT-team zoveel mogelijk een leeftijdsafspiegeling van het cabinekorps te bewerkstelligen. PIT5 is daar een mooi voorbeeld van. PIT5 is nog maar net van start gegaan of de plannen voor een nieuw PIT-team aan het einde van dit jaar liggen al klaar. Meer weten? Wil je meer weten over PIT of lijkt het jou ook leuk om PITter te worden. Bezoek dan de website van het pensioenfonds voor meer informatie. Het adres is www.klmcabinefonds.nl
14 focus juli 15 Pensioen-egalisatie Eerst tijdelijk een hogere ouderdomspensioenuitkering en daarna levenslang een lagere pensioenuitkering of omgekeerd In de pensioenregeling voor KLM cabinepersoneel is de normpensioenleeftijd vastgesteld op 60 jaar. U kunt ervoor kiezen om eerder, op z n vroegst vanaf 50 jaar, of later, uiterlijk met 65 jaar, met pensioen te gaan. Wanneer u eerder met pensioen gaat, wordt uw pensioenuitkering lager. Dit komt omdat u minder lang pensioen opbouwt en u uw pensioen gedurende een langere periode uitgekeerd krijgt. Gaat u later dan uw 60-ste met pensioen dan werkt dit precies andersom. U ontvangt dan een hogere pensioenuitkering omdat u langer pensioen opbouwt en minder lang een pensioenuitkering krijgt. Uw inkomen egaliseren met variabel pensioen Een andere mogelijkheid die u heeft binnen de pensioenregeling is om de hoogte van de pensioenuitkering te variëren. Bijvoorbeeld eerst vanaf de datum dat u met pensioen gaat tot aan uw 65-ste een hogere uitkering en dan vanaf uw 65-ste een lagere uit kering. Omdat u vanaf uw 65-ste AOW ontvangt kan de hoog-laag mogelijkheid er voor zorgen dat uw netto-pensioeninkomen voor en na 65 jaar ongeveer gelijk blijft. Dit wordt egalisatie genoemd. Of misschien heeft u juist andere inkomstenbronnen voor uw 65-ste en wilt u daar om voor uw 65-ste minder pensioen ontvangen en na uw 65-ste meer. Op dit moment is het zo dat u na uw 65-ste minder belasting betaalt. Welke situatie voor u het beste is, hangt af van uw persoonlijke situatie. De keuze om eerst een hogere en dan een lagere uitkering te ontvangen, of anders om, dient u vóór de pensioeningangs datum kenbaar te maken. Een eenmaal gemaakte keuze kan op een later moment (na invoering) niet meer worden gewijzigd. NAP Naast of in plaats van de hoog-laag mogelijkheid kunt u er ook voor kiezen om uw levenslange NAP-uitkering om te zetten in een tijdelijke NAP-uitkering vanaf pensioeningang tot uw 65-ste. Ook is het mogelijk om uw NAP uitkering op de (ver vroegde of uitgestelde) pensioendatum in één keer te laten uitbetalen. De NAP-uit kering zelf kent niet de hoog-laag mogelijkheid. Fiscale bepaling Aan het verschil tussen de hoge uitkering, die u eerder dan wel later wilt ontvangen, en de lage uitkering is wel een grens gesteld. De lage uitkering mag niet minder bedragen dan 75% van de hoge uitkering. Dit is een fiscale bepaling. Een uitzondering hierop geldt voor de concrete situatie dat u tot uw 65-ste eerst een hoge uitkering wenst en daarna een lage uitkering. Om dan de verhouding 100:75 te bepalen mag de dubbele AOW-uitkering voor een gehuwde zonder toeslag inclusief vakantiegeld ( 16.766 per 1-1-2010) voor de bepaling van de hoogste uitkering buiten beschouwing blijven. De pensioenplanner De verschillende keuzes, zoals eerder of later met pensioen en variëren met de hoogte van de uitkering, kunt u invoeren op de pensioenplanner. Met de planner kunt u de mogelijkheden doorrekenen. De pensioenplanner is te vinden op de website www.klmcabinefonds.nl. Ook kunt u Blue Sky Group vragen om een berekening te maken. Heeft u vragen over dit onderwerp, bel dan met de afdeling Pensioenservice van Blue Sky Group, tel: 020 426 62 30 of mail naar pensioenservice@klmcabinefonds.nl.