1. Naam van het geneesmiddel Nitroprusside dinatrium 2H 2 O 50 mg = 2 ml 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Bevat per ampul van 2 ml: Nitroprussidedinatrium.2-water : 50 mg (=25 mg/ml) Voor een volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1. 3. Farmaceutische vorm Vloeistof voor toevoeging aan infuus. 4. Klinische gegevens 4.1 Therapeutische indicaties Nitroprusside wordt bij de volgende indicaties toegepast: Hypertensieve crisis (bij aortadissectie in combinatie met esmolol, acuut hartfalen met longoedeem in combinatie met een lisdiureticum, hypertensieve encephalopathie, cocaïne/xtc misbruik, feochromocytoom, hersenbloeding/herseninfarct, hypertensieve crisis met retinopathie, microangiopathie of acuut verminderde nierfunctie) Chirurgische ingrepen waarbij kunstmatige hypotensie is geïndiceerd; ernstige spasmen van arteriën en perifere vaten ten gevolge van vergiftiging met ergotamine en verwante verbindingen; 4.2 Dosering en wijze van toediening Nitroprusside 50 mg = 2 ml dient niet onverdund te worden toegepast. De oplossing dient te worden toegevoegd aan een volume van 48 ml Natriumchloride 0,9% of Glucose 5% zodat een eindconcentratie van 1 mg/ml wordt bereikt. Er ontstaat een lichtbruine vloeistof. Toediening dient via intraveneuze infusie middels een spuitenpomp te geschieden. Nitroprusside is uiterst lichtgevoelig. De voor toediening gereed gemaakte oplossing dient direct met behulp van aluminiumfolie tegen het licht beschermd te worden. Gebruik gekleurde infuusslangen. Gebruik de nitroprusside oplossing niet meer wanneer deze blauw/groen van kleur is. Hypertensieve crisis: - Volwassenen aanvankelijk 0,3 µg/kg lichaamsgewicht/minuut - Volwassenen vervolgens op geleide van de bloeddruk elke 5 minuten verhogen met 0,5 µg/kg lichaamsgewicht/minuut tot de gewenste bloeddrukdaling is bereikt, maximaal 10 µg/kg lichaamsgewicht per minuut. 1 / 5
- Kinderen vanaf 1 maand 0,5-8 µg/kg lichaamsgewicht/minuut Kunstmatige hypotensie bij chirurgie - Volwassenen max 1,5 µg/kg lichaamsgewicht per minuut gedurende anaesthesie. Intoxicatie met ergotamine of hieraan verwante verbindingen - Volwassenen 0,5-5 µg/kg lichaamsgewicht per minuut. Acuut hartfalen - Volwassenen aanvankelijk 0,3 µg/kg lichaamsgewicht/minuut - Zo nodig de dosering verhogen tot maximaal 5 µg/kg lichaamsgewicht/minuut Dosisaanpassing bij nierfunctiestoornis Er is geen dosisaanpassing nodig bij nierfunctiestoornis, wel dient na toediening de thiocyanaatserumconcentratie eerder te worden gecontroleerd dan bij een normale nierfunctie. Zie ook rubriek 4.4 4.3 Contra-indicaties Compensatoire hypertensie, lever en nierfunctiestoornissen, ziekte van Leber, vitamine- B 12 -deficiëntie. Overgevoeligheid voor een van de bestanddelen 4.4 Speciale waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik Toediening mag alleen geschieden onder bewaking van hemodynamische parameters. Voorzichtigheid is geboden bij hypothyreoïdie, cerebrale doorbloedingsstoornissen en hyponatriëmie. Bij een infusieduur van: - langer dan 3 dagen bij een dosering van 5 µg/kg lichaamsgewicht per minuut - langer dan 1 dag bij een dosering van 10 µg/kg lichaamsgewicht per minuut - langer dan 6 dagen bij een dosering van 3 µg/kg lichaamsgewicht per minuut bij een verminderde nierfunctie Dient de thiocyanaatserumconcentratie dagelijks te worden gecontroleerd. Deze mag niet hoger worden dan 60 mg/l. De zuur-base balans dient regelmatig te worden gecontroleerd. Nitroprusside is zeer lichtgevoelig: zie rubriek 4.2 voor voorzorgmaatregelen bij toediening. 4.5 Interacties met andere geneesmiddelen De combinatie met fosfodiesteraseremmers zoals sildefanil gecontraïndiceerd. Gecombineerd gebruik heeft een plotselinge en langdurige bloeddrukdaling tot gevolg. Anaesthetica kunnen het effect van 2 / 5
nitroprusside versterken. Gecombineerde toediening van nitroprusside tijdens behandeling met stikstofmonoxide (NO) kan het risico van methemoglobinemie door stikstofmonoxide verhogen. 4.6 Gebruik bij zwangerschap en borstvoeding Zwangerschapcategorie: C (Australië); C (FDA). Gebruik van nitroprusside bij pre-eclampsie wordt afgeraden daar er alternatieven zijn. Nitroprusside passeert de placenta en kan mogelijk bradycardie en accumulatie van cyanide bij de foetus veroorzaken. Het is onbekend of nitroprusside overgaat in de borstvoeding. Gezien de gecontroleerde intramurale toepassing van nitroprusside is de combinatie van behandeling met nitroprusside en borstvoeding niet relevant. 4.7 Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te gebruiken Gezien de gecontroleerde intramurale toepassing nitroprusside is beïnvloeding van de rijvaardigheid en/of het reactievermogen niet relevant. 4.8 Bijwerkingen Tachyfylaxie komt frequent voor, met name bij jonge patiënten. Na te snelle toediening kunnen misselijkheid, braken, zweten, hoofdpijn, hartkloppingen, angst, rusteloosheid, spiertrekkingen, buikpijn, retrosternale beklemming en duizeligheid optreden. Deze symptomen verdwijnen bij tijdelijk staken van de toediening of verlaging van de infusiesnelheid. Tachycardie kan worden bestreden met een β-blokker. Bradyaritmie, hypotensie, palpitaties, irritatie op de injectieplaats, uitslag, zweten, azotemie, oligurie, verminderde plaatsjesaggregatie, bloedingen, methemoglobinemie, verhoogde intracraniele druk, gastrointestinale verstopping kunnen voorkomen Bij te snelle en/of langdurige infusie neemt het risico op metabole acidose en ernstige hypotensie toe. Bij een verhoogde thiocyanaatconcentratie (>60mg/l) kunnen hypothyreödie, oorzuizen, huiduitslag, desoriëntatie, delirium, toxische psychose en bewustzijnverlies voorkomen. 4.9 Overdosering Bij een overdosering kan vasodilatatie met hypotensie, misselijkheid, braken, zweten, hoofdpijn, palpitatie en pijn op de borst optreden. Bij een overdosering, bij lever-en/of nierfunctiestoornis en langdurige toediening kan een cyanidevergiftiging ontstaan. Symptomen zijn onder andere metabole acidose, coma, oppervlakkige ademhaling met niet voelbare pols, ontbreken pupilreflex, mydriasis, toegenomen ademfrequentie, hypertensie/hypotensie, cyanose. Bij een verhoogde thiocyanaatconcentratie (>60mg/l) kunnen hypothyreödie, oorzuizen, huiduitslag, desoriëntatie, delirium, toxische psychose en bewustzijnverlies voorkomen. 3 / 5
5. Farmacologische eigenschappen 5.1 Farmacodynamische eigenschappen Nitroprusside werkt direct op de arteriële en veneuze bloedvaten en bewerkstelligt hiermee een perifere vasodilatatie. Nitroprusside wordt op moleculair niveau binnen de gladde spiercellen van de bloedvaten gemetaboliseerd tot stikstofoxide. Stikstofoxide activeert guanylaatcyclase, waardoor de intracellulaire concentratie van cyclisch guanosinemonofosfaat (cgmp) stijgt en vervolgens vasodilatatie optreedt. De werking op veneuze bloedvaten is sterker dan op arteriële bloedvaten. In hypertensieve en normotensieve patiënten veroorzaakt nitroprusside een milde versnelling in hartslag, een verminderde cardiale output, een verminderde perifere weerstand. 5.2 Farmacokinetische eigenschappen De werking van nitroprusside treedt vrijwel onmiddelijk in: binnen 30 tot 60 seconden. Maximale respons treedt op binnen 1 tot 2 minuten. Na het staken van infusie zal de bloeddruk snel weer naar haar oorspronkelijke waarde stijgen door de korte halfwaardetijd Nitroprusside wordt snel en compleet omgezet (halfwaardetijd 3 tot 4 minuten) in weefsels en erytrocyten tot cyanogeen (cyanideradicaal). Cyanogeen wordt in de lever en nieren omgezet tot thiocyanaat door het enzym rhodanase. Bij deze omzetting is de aanwezigheid van voldoende zwaveldonoren (zoals thiosulfaat of cysteïne) van belang. Thiocyanaat wordt volledige met de urine uitgescheiden, de halfwaardetijd is 3 tot 4 dagen bij normale nierfunctie. De halfwaardetijd is verlengd bij verminderde nierfunctie en hyponatrëmie. 6. Farmaceutische gegevens 6.1 Lijst van hulpstoffen Citroenzuur.1-water, steriel en pyrogeenvrij water 6.2 Gevallen van onverenigbaarheid Nitroprusside mag niet worden gecombineerd met levofloxacine, kaliumchloride, haloperidol, atracurium, cefalotine, dobutamine, dopamine, heparine, lidocaïne, nitroglycerine. 6.3 Houdbaarheid Nitroprusside dinatrium.2h 2 O 50 mg = 2 ml is 2 jaar houdbaar na productie. 6.4 Speciale voorzorgen bij opslag Nitroprusside dinatrium.2h 2 O 50 mg = 2 ml dient bij 2-8 C (koelkast) en buiten invloed van licht bewaard te worden. 4 / 5
6.5 Aard en inhoud van de verpakking 2 ml vloeistof in glazen ampullen 7. Fabrikant Apotheek Haagse Ziekenhuizen Escamplaan 900 2547 EX Den Haag 8. Datum van herziening van de tekst Januari 2013 5 / 5