Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 1/22 WATER in de STAD - GENT - Excursie Grenzeloze Schelde vzw Thema: Ruimtelijke ontwikkeling 17 juli 2009 Terreinbezoek (Samenstelling: Rudy Vannevel, VMM) 1. 18 de eeuwse kaart van Gent waarop de 16 de eeuwse verdedigingsgordel duidelijk is te zien. Onderaan midden de Sint-Baafssite / Spaans kasteel. Op de verdedigingsgordel links ervan werd de huidige spoorweg naar de Dampoort aangelegd, op het rechterdeel het Handelsdok en het Achterdok. De waterloop rechtsonder is de Sasse Vaart waarin in 1825 het Kanaal Gent-Terneuzen werd gegraven.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 2/22 2. De Sint-Pietersabdij (17 de E) (A. Sanderus) 3. De Sint-Pieterskerk en de Muinkschelde naar aanleiding van de eerste trein naar het Zuidstation (1838). 4. Bleekweiden, Van Alsberghe & Van Oost.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 3/22 5. Dierentuin, Muinkmeersen_F.vanLoo (19E). De dierentuin in de Muinkmeersen, opgericht door privé-initiatiefnemers in 1853, werd het reeds in 1904 weer opgedoekt. Het heeft nooit de uitstraling gehad zoals de Antwerpse zoo en werd meer als een aangenaam wandelparcours gezien. 6. Muinkkaai Sint-Pietersnieuwstraat. De ijskelders aan het Emmaüskasteeltje.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 4/22 7. De Marcellisbrug 8. De Muinkschelde Marcellisbrug.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 5/22 9. De Watermolenbrug en het kasteel Wandelaert (Pieter Frans De Noter, 1820). De Wandelaert is het huis met de schouwmijter. Vermoedelijk was een hoek van dit gebouw, gelegen achter een suikerraffinaderij, de rest van een oude vestingtoren. In 1417 was er al sprake van een vrouwenstove. 10. De Walpoortbrug (Pieter Frans De Noter, 1835) over de Ketelvest. Een aparte sfeer wordt opgeroepen door de afwezigheid van kaden en door de huizen en tuinen die tot aan de waterkant reiken.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 6/22 11. De Walpoort en de Wolweverskapel (A.-J.-A. Van Den Eynde, aquarel naar een detail van het Panoramisch Zicht op Gent van 1534). De Walpoort verdedigde de brug over de Ketelvaart, in 1100 gegraven ter verdediging van de zuidflank van Gent. Links een gaanderij over de Ketelvest ten behoeve van de watervoorziening van het klooster gewijd aan de Heilige Barbara. Bovenaan de Kouter of Paardenmarkt. 12. De Ketelvest. Links het Wijkhuis (in verval), een restant van de Grote Spei of t Kuipgat, waar zich links ervan (uit beeld) de Walmere bevond. In het midden de Ketelbrug over de Ketelvaart. Rechts het haven het Pleintje waar in 1578 de Dulle Griet aan land werd gebracht.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 7/22 13. De Lindenlei en de Sint-Agnetebrug (Jan Joseph Wynants, ca. 1821). Links de Coupure. In het midden twyckhuus, de toren op de rechteroever van de Leie en laatste restant van het Kuipgat, een versterkte sluis (gesloopt in 1821). Rechts pakhuizen op de oever. 14. De Bargiekaai het begin van de Brugse vaart. (ca. 1751). Rechts de Waelpoort of Bugse Poort. Onderaan de Bargiebrug (of Appelbrug).
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 8/22 15. Jaren 1960. Plannen voor de aanleg van een tramtunnel en een stadsautobaan in de bedding van de Leie. 16. Recolettenlei (1822). Het klooster is reeds afgebroken; later zou op deze plaats het Justitiepaleis worden gebouwd.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 9/22 17. Het Dominikanenklooster en de Sint-Michielskerk. (uit Antonius Sanderus, Flandria Illustrata, 1641). De Dominikanenkerk werd afgebroken in 1860. 18. De naam 'Het Pand' verwijst naar het volledig gerestaureerde klooster van de dominicanen. In de 19de eeuw maakte de eigenaar dankbaar gebruik van de woningnood - een gevolg van de groeiende industrialisatie - en splitste het pand op in een 200-tal kamerwoningen. De binnentuinen maakten plaats voor werk- en opslagplaatsen. Het prestigieuze klooster degradeerde tot een verkrotte woonkazerne en werd na W.O. II onbewoonbaar verklaard. De Universiteit Gent kocht het pand in 1963 en bracht er een cultureel centrum en enkele wetenschappelijke musea in onder. http://gentvroeger.skynetblogs.be/
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 19. Gras- en Korenlei (1791)_P.B. De Maere. 20. Gras- en Vleeshuisbrug (1641). 10/22
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 11/22 21. Vleeshuisbrug omgeving (1534).
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 12/22 22.Spoelboot aan het Gravensteen. http://www.gent-doordejaren.be/welkom/html/ modules.php?op=modl oad&name=news&file =article&sid=223&mod e=thread&order=0&tho ld=0 23. De Lieve aan het Gravensteen (19E). Bemerk de gloriettes en de industriële lozingen.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 13/22 24. De Lievekaai. 25. Het Rabot (Jan Joseph Wynants, ca. 1822) op de Lieve. Een rabot is een keersluis. Het gebouw dat boven het rabot verrijst is een triomfpoort, gebouwd ter herinnering aan de overwinning op de Oostenrijkers van 1488. Op de achtergrond strekken zich de Wondelgemse meersen uit.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 14/22 26. De Augustijnenkaai langs de Lieve (Pieter Frans De Noter, 1822). Geheel links is de duiker van het Augustijnenvaardeken zichtbaar in de kaaimuur. De zwaaikom van de Lieve werd gegraven in 1611 en gedeeltelijk gedempt in 1836. 27. De Lieve_St Antoniuskaai.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 15/22 28. De Lievekaai rond 1915. De brug was toen nog een draaibrug. http://gentvroeger.skynetblogs.be/ 29. De oude Vismarkt, thans Groentenmarkt. De stallen links dienden voor de verkoop van zeevis, die rechts voor zoetwatervis. In het midden het mijnhuisje, op de achtergrond het Vleeshuis (aquarel van Jean Baptist De Noter, De oude Vismarkt, 1853).
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 16/22 30. De Krommewal (Joseph Lammens, 1881). De Leie vanaf de Krommewalbrug in de richting van de Zuivelbrug. Op de linkeroever (rechts op de aquarel) een houten trekweg over de monding van het Meerhemkanaal. De Zuivelbrug op de achtergrond is een draaibrug, voorzien van een bootwachtershuisje. 31. Tichelrei (1947).
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 17/22 32. De brug over de Sassevaart in Meulestede (1827). De verzande Sasse Vaart voor de aanvang van de werken voor het uitgraven van het zeekanaal. Aan het staketsel werden de schepen tegengehouden en dienden taks te betalen in het Nederlandse paviljoen (rechts). 33. De Nederschelde (na 1830). Links het einde van de Veerstraat. Over de Schelde de Nieuwbrug. Rechts de houtzagerij Van Imschoot, gevestigd in het oude zusterklooster.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 18/22 34. De Beestenmarkt ( Witten Aert of Wetterschen Aert ). (Pieter Frans Poelman, 1821). Links de Nederschelde met de Nieuwbrug, die de verbinding vormde met de Sint-Jacobsnieuwstraat en de Sint-Pietersnieuwstraat (via de Walpoortbrug). Hier werd veemarkt gehouden van 1629 tot 1858. 35. Het Bisdomplein met aanduiding van de hoefijzervormige omwalling rond de Sint-Janskerk (nu St- Baafskathedraal) als bescherming tegen de Noormannen.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 19/22 36. De Reep: het Bisdomplein (Jan Baptist De Noter, De Sint-Baafskathedraal gezien van op de Reep, 1822). Zicht op de Wijden Aard. 37. Deze kaart dateert van 1901. In dat jaar werd het filiaal van de Nationale Bank gebouwd. Op de kaart zie je links de bouwwerf. De huizen rechts ( tot aan de huidige seminariestraat ) moesten in 1905 plaatsmaken voor de bouw van het nieuwe Grootseminarie. De brug verdween bij de demping van de Reep. http://gentvroeger.skynetblogs.be/
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 20/22 38. De katoenfabriek van Lousbergs aan de Reep. (Joseph Canelle, 1852). Van 1676 tot 1788 vestigden zich op deze plaats de zusters kapucinessen. In 1811 werden het vervallen klooster omgebouwd tot een mechanische vlasspinnerij dat echter niet kon tippen aan de kwaliteit van de handspinnerij en reeds in 1813 failliet ging. In 1823 werd er de katoenspinnerij en weverij van Lousbergs in gevestigd. 39. Het Geraard de Duivelsteen (H. Borremans en L. Stroobant, eerste helft 19 e eeuw). Mogelijks speelde het Steen een rol in de oeververdediging van de portus Gandavum.
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 21/22 40. De Reep, Watermolenbrug. De watermolen werd afgebroken om plaats te maken voor de overwelving van de Reep. 41. Het Spaans kasteel of Nieuw Kasteel. Aquarel geïnspireerd op een tekening van Lieven vander Schelden (1585). Rechts de Dampoort met uitvalswegen naar Antwerpen en Dendermonde. Ingekleurde kopergravure van Antonius Sanderus, Flandria illustrata (1641)
Gent Excursie Grenzeloze Schelde vzw Water in de Stad 17.07.2009 42. De Gentse waterlopen na 1213 (De Buck, 1995). 22/22