St Baafsabdy, het Spaans Kasteel en de latere tijd ervan Dendermondse, Spitaal en Antwerpse, poort

Transcriptie

1 St Baafsabdy, het Spaans Kasteel en de latere tijd ervan Dendermondse, Spitaal en Antwerpse, poort D16 Ook hier is er nog geen vuiltje aan de lucht. In de St Baafsabdij zijn de paters nog niks bewust wat Keizer Karel hen later zal aangedaan worden. Hun ganse abdij werd geconfisqueerd. Door de Carolijnse Concessie werden alle middeleeuwse stedelijke voorrechten afgeschaft en alle gilden, neringen en ambachten ontbonden. De verbeurd verklaarde gildehuizen werden openbaar verkocht. Het Spaans kasteel bleef dienst tot 1827.

2 De St Baafs abdijkerk gezien vanuit het zuid westen vlak voor ze in 1540 werd afgebroken om de bouw van het Spaans kasteel mogelijk te maken.

3 St Baafsabdij, de refter. Heden museum van stenen voorwerpen. Hier ziet je in de zaal oude grafstenen

4 De ruines van de St Baafsabdij

5 Resten van de St Baafsabdij In 1882 richtte het gemeentebestuur het museum voor stenen voorwerpen in. Nu enkel de zondag. Daar bevind zich nog altijd de torenwachter(s)? die zich op de hoeken bovenaan buiten op het belfort stonden. Ze zijn al jaren met pensioen en blijkbaar voelt ie zich daar goed. Maar staan zij niet heden in het belfort?

6 Spitaalpoort Dendermondsepoort Op de voorgrond bemerk je de St Baafsabdij. Enkele jaren later zal alles verdwijnen om er het Spaans Kasteel te bouwen. Wat zei Mao ook weer, de Chinese leider? De macht komt uit de loop van een geweer. Maar onze Karel dacht De macht komt uit de loop van een kanon en het kanon was op Gent gericht!

7 Met de bouw van het Spaans kasteel verdwenen deze twee poorten en was de doorgang naar de stad nu te doen naar de nieuwe poort. De Antwerpsepoort of de Dampoort. Rond de Dampoort heb je nog altijd de Spitaalpoortstraat De Dendermondsepoort De Spitaalpoort

8 In 1828 werd de Antwerpsepoort afgebroken om het Handelsdok te kunnen graven en deze was al eens vervangen door een modernere poort onderaan in de begin 19 de eeuw Kaart van 1799 Stadsvesten, grachten De bovenste poort werd vervangen door deze poort De Antwerpsepoort, Steendam werd verbonden door de Dampoortstraat en was is het verleden uiteraard één van onze belangrijkste straten van Gent

9 De Spitaalpoort en de Rode Torenkaai rond Nog altijd verwijzingen ernaar met de naam van straten

10 Klein Begijnhof st Pietersabdijkerk de verdwenen OLVkerk St Baafs Belfort st Niklaaskerk St Salvatorkerk

11 Tijdens het Oostenrijkse bewind 1781 tot 1790 was men begonnen met de afbraak van het Spaans Kasteel. Eén van de 1 ste nieuwbouw was in 1856 met het bouwen van het slachthuis en 4 jaar later kon je bijna niks meer bemerken van dit plannetje Het nieuw kasteel of het Spaans Kasteel. Met dit planneke zie je duidelijk hoe omvangrijk het kasteel wel was als je aan de Reep stond, aan het begin van de zwemkom Van Eyck Stadswallen Dampoort De st Jorisbrug De Pasbrug lag juist tov Tussen Pas(str)

12 Plan van 1844 om een spoorweg te bouwen tussen het Zuid- Station en het Entrepot aan de haven. De oude st Annakerk Op het plan staat de nieuwe kerk reeds op het plan, het plan is van 1842 en men zou beginnen aan de kerk te bouwen halfweg de 19 de eeuw en dan zou het meer dan10 jaar duren eer ze ingewijd was. Langs de spoorweg zou men een muur bouwen die er heden nog staat in de Tweebruggenstraat. Ik heb deze kaart hier geplaatst omdat het Spaans Kasteel nog niet volledig ontmanteld was en de bebouwing was zoals het vroeger nog was. Bekijk ook naast het Spaans Kasteel, allemaal projecten

13 Tijdens zijn bezoek aan Gent in 1781 besloot Jozef II het oude Karelsteen zeg maar het Spaans Kasteel te laten slopen. De St Baafsabdij werd onder keizer Karel rond 1540 omgevormd tot een citadel. Twee gravures uit 1789 nadat onze bezetter, de Oostenrijkers het Steendam es goed gebombardeerd heeft. Blijkbaar vond Jozef II het achteraf toch niet nodig. Want het Spaans Kasteel was maar half afgebroken. Tijdens het einde van het Hollands bewind werd de verdere sloop ingezet en volledig halfweg in de 19 de eeuw Citadel Leie Steendam Vanuit het Spaans kasteel werd de wijk rond st Jacobs goed beschoten met zwaar geschut in Na een goed jaartje waren de Oostenrijkers terug maar dat was nog niks toen de Fransen binnen vielen!!! Dat was allesbehalve een goed bewind de arbeiders hebben de gevolgen meer dan 100 jaar verder meegesleept door in armoede terecht te komen. Zelfs tot in 1950, 60 was de huisvesting armoedig. Denk aan de vele citeéjes dat er toen nog waren in Gent. Tussen Pas brug

14 Grondplan van het Spaans Kasteel rond 1825 De verdwenen Pasbrug De oude Sint Jorisbrug. De huidige ligt schuins over de Leie

15 Ingangspoort van het Nieuw Kasteel(Spanjaardkasteel) uit 1585 Lieven vander Schelden Het Sint-Baafsdorp met +/- 800 huizen en inwoners had moeten wijken om het Spanjaardskasteel te bouwen.men was begonnen in 1540 en alles was klaar in 1545 maar toch duurde het tot 1553 vooral alles in de puntjes geregeld was. Alles was omgeven door water en zeer dikke muren. Er waren 4 kazernen in het Spaans Kasteel. Samen goed voor 2500 man. Op het einde was er maar 1 kazerne meer en werden de andere gebouwen verhuurd. Het fort had zelfs zijn eigen kanongieterij!. De gieterij werd verder nog gebruikt want in 1854 heeft men de toren gegoten van de spits van het belfort. Geen goed idee geweest want een goeie 50 jaar later mocht men Roelands gietijzeren kap terug afbreken wegens roest.

16 St Jacobs bastion Spanjaards kasteel

17 Vernielingen rond 1789 van uit het Spaans Kasteel (Nieuw kasteel, vroeger st Baafsabdij). Uiterst rechts, St Jacobs-kerk. De dubbele Pasbrug die voor het Tussen Pas lag. De huizen over de brug zijn volledig vernield van de bombardementen van de Oostenrijkers. St Baafs Belfort St Niklaaskerk

18 Gravure. Inname van het Spanjaardenkasteel door de Calvinisten te Gent in In 1584 waren de Spanjaarden terug de baas maar het duurde tot 1593 volledig was afgewerkt.

19 Kaart van 1641 Zwaaikom aan de Dampoort stond later in verbinding met de Leie en het Handelsdok Keizers-, St Lievenspoort Muinkmeersen Spaans Kasteel stadsvesten, St Baafs St Jacobs

20 Kaart van 1756 Omgeving van het Spaans Kasteel, heden omgeving Dampoort

21 Te zien in het STAM, tentoonstelling over Koning Willem I der Nederlanden. Tekening van soldaat Wynantz, (vroegers was Wynantz altijd met een s op het einde maar blijkbaar na bijna 200 jaar nu een z.) was hier gekazerneerd onder het Koningrijk der Nederlanden in Gent heeft vele schilderijen en tekeningen van onze stad nagelaten De Spaanse Citadel was gebouwd op de st Baafsabdij (Lag aan de Schelde/ Leie) die omgevormd werd tot een militair gebouw tijdens het Spaans bewind. Welke toren? De 2 bijhorende torens ontbreken. Belfort st Niklaaskerk dak stadhuis? st Michielskerk refter st Jacobskerk? Dit was de Gouverneurs woning onder het Oostenrijks bewind Toen Wynandz deze schilderij maakte bestond deze kerk nog niet. Deze werd gebouwd een ½ eeuw later (1882) De ruïnes van de St Baafs abdij werden onder het Koninkrijk der Nederlanden gebruikt als wapenarsenaal en kruitmagazijn.

22 Kaart van 1825 rond het Spaans Kasteel Na 1900 werd dit eiland door onze genieleger van de kaart geveegd Antwerpsepoort en stadsgrachten De nog bestaande Oostenrijkse Gouverneurswoning Toen de kaart werd opgemaakt waren reeds vele gebouwen gesloopt en nog moesten afgebroken. Ik denk dat de schilder hier stond Vanuit de lucht kan men nog goed ons Spaans kasteel herkennen waar ze eens gelegen was. De St Machariuskerk werd aangelegd naast een gebouw van de st Baafsabij en moesten deze woningen verdwijnen

23 Anno 1900 werd de Spaanse gouverneurswoning omgevormd tot een beluik Buitenhof. Oudste delen stammen uit de tijd van de St Baaf-sabdij. In 1979 in ere hersteld. Plaats/ Prooststr 1

24 Kazemattenstraat 65 tt 75 in 1977 bestaat nu niet meer. Vanaf het kruispunt werd dit het Spaanskasteelplein

25

26 Door de bomen zien we niet meer de zijkant van de kerk in de Spanjaardstraat Zie verder 2 dias verder op de kaart

27 De brouwerij en de waterput zijn verdwenen voor de bouw van de Sint- Machariuskerk Tekening van A. Van Lokeren uit Brouwerij, de waterput refter Tekst over deze waterput op de vlgd dia

28 Na de afbraak van het Spaans Kasteel kwam er plaats vrij voor woningbouw. Naast de woningen kwam de Machariuskerk. Vanaf 1835 vervulde de refter dienst als hulpkapel van de St Jacobsparochie maar vanaf 1873 kwam deze wijk zelfstandig. De eerste steen gelegd van de Sint-Machariuskerk in1880.in 1882 was de kerk af. Maar de westtoren was maar af in1893. In het portaal van de kerk worden we herinnerd aan de wonderdoende put van Macharius, door wiens dood de pest in Gent verdween in 1012 Op de vrijgekomen terreinen kwam er plaats voor de Nieuwen Beestenmarkt. (ook reeds verdwenen) en in 1857 werden 17 loten verkocht om huizen te bouwen rond de Beestenmarkt

29 Spanjaardstraat toen de nr s 19/29. Heden parkje aan de stmachariuskerk (kerk staat nog niet op de kaart) Velen spreken van den goeien ouwen tijd. Deze was hier iets aanwezig door de 2 cafés aan het beluikje Het citetje in de Kazemattenstraat stond nog niet op de kaart van 1875 Na de afbraak, parking Na de afbraak van het Spanjaarden kasteel (1864) kwam er plaats vrij voor bewoning. De Kazematten(str) doen herinneren dat er eens daar soldaten waren gelegerd. Het beluik in de straat is ondertussen niet meer direct herkenbaar. Zal eens terplaatse foto s moeten nemen achter de struiken

30 (1780) Het Gentse waterlopen en het Spaans Kasteel

31 Op de 2 prenten stond er geschreven Spaans kasteel op de bovenste prent is de molen aan het water. Op de bovenste kaart van 1850 zie ik geen enkele aanwijzing Op deze prent staat het letterlijk op vermeld Maar misschien weet de kijker meer? Je mag me gerust mailen

32 De algemene luchtfoto van rond de st Baafsabdij site De 4 vlgd zijn elk ¼ van deze luchtfoto. Je ziet nog de slachterij gebouwen. De vroegere lagere school enz waarschijnlijk zie jij nog veel meer als oude bewoner van deze Côte

33 Het oude goederenstation van Gent Dampoort kerk Deze oude lucht foto heb ik gekregen van iemand die aan de Dampoort heeft gewoond. Deze foto is meer dan 40jaar oud (denk ik). Reactie,

34 De veemarkt en daaronder de slachterij Kerk

35 kerk Leie

36 kerk

37 ? St Michielskerk De Heirnis was vroeger een zeer groot weide gebied later door de geschiedenis in twee werd verdeeld door de stadsgrachten doorheen te trekken. Zo had je de Heirnis die binnen de stad lag en het andere buiten de stadsgrachten. Tot bijna het einde van de 19 de eeuw bleef bijna alles bij het oude en kwam de stad Gent eigenaar van een zeer groot deel van deze gronden. In deze periode werd er een spoorlijn aangelegd en enkele jaren later werden de gronden verkaveld met het gevolg van de huidige situatie. Maar waar stond de schilder dan? Hij had een grote hoek om te kijken. Ik denk dat hij dicht tegen de Dendermondsesteenweg zijn schilderij maakte. Als we de twee kerktorens zouden weten op de 2 uitersten van de schilderij zouden we al wat veel meer weten waar de schilder heeft gestaan? Schilderij rond 1825?

38 Zie verder deel D17