Het gebied waar vroeger de stadswallen waren. De Kortrijksepoort. Gent 2 Heuvelpoort

Transcriptie

1 Het gebied waar vroeger de stadswallen waren. De Kortrijksepoort Gent 2 Heuvelpoort

2 Kortrijksepoort ofwel de Petercellepoort en de Kortrijksepoortstaat Kaart van rond Bolwerk zoals op de kaart werden later boulevard s. Het woord boulevard kwam van bolwerk- bolvèr- enz Later gaf men er het woord lanen aan. Voorbeeld Ch de Kerkhovelaan/St Iievenslaan Toch spijtig. Anders verwees de benaming onmiddellijk dat er vroeger een stadsversterking was, voorbeeld Ch de Kerckhove boulevard. Vroeger waren het ook lanen want op een laan waren bomen aangeplant. Deze zijn bijna overal verdwenen voor koning auto

3 Hondius 1641

4 Het Monteryfort in het huidige Citadelpark staat reeds op de kaart en werd gebouwd met de aankomst van de Spanjaard Montery in 1670 tot 1673 en werd afgebroken tijdens het Oostenrijks bewind in 1783 Op het einde van de Calvinistische republiek viel de Spaanse bezetter Gent aan onder de leiding van Farnese. Het moeilijks te verdedigen was tussen de Kortrijkse en de Heuvelpoort. Bijna het hoogste punt van Gent. De rest rond de stad kon men gemakkelijk onder water zetten wegens de vele meersen. Soms was 20 cm voldoende om de zware karren vast te laten rijden.

5 De Percellepoort 1678 anunnikstr oet nog orden angelegd De Kortrijksepoort met zijn 3 versterkte poorten en brug.

6 Gravure van Gent gezien vanaf het zuiden. Belegering door Louis XIV. St Michielskerk St Niklaaskerk Belfort. OLV kerk op t St Pietersabdij(afgebroken 1811) st Pietersabdijkerk De Heuvelpoort

7 De vorige aanval op Gent was in 1685 en op 5 juli 1708 toen Louis-tje uit Frankrijk het ons nog es moeilijk kwam maken.

8 Het Montereyfort ( ) was onderdeel van de gebastioneerde omwalling, gebouwd als verdediging vooral tegen de Fransen onder Lodewijk XIV. En op deze plek komt inderdaad de latere Citadel onder Hollands bewind (Wellingtonbarriere). Kaart 1730 Rechts in beeld is de Ketelvest te zien, de Coupure tussen Leie en het kanaal gent Brugge moet nog gegraven worden. Ook de rechte Bagattenstraat tssn Sint-Pietersnieuwstraat en de Nederkouter is duidelijk herkenbaar

9 Kaart +/ St-Pietersplein en nog geen kramers-noch st Amandsplein te zien!!! Kanunnikstraat De stadsgrachten Naast de vestinggracht lagen de hoge stadswallen. Er mocht niet gebouwd worden op de linkerkant van de Kortrijksesteenweg(1800 voet v/d cidadel). De huizen werden pas gebouwd na 1870 want zoals je ziet op de kaart was er ervoor geen bebouwing op linkse kant van de Kortrijksesteenweg De Oude kazerne Normaalschoolstr Heuverpoort Kortrijksepoortstr Kortrijksepoort Kortrijksesteenweg Citadelkazerne De Leie De Percellestraat

10 Kortrijksepoort str Leie Na afbraak van de Hollandse Citadel kwam het citadelpark Wegens militair geheim stond de kazerne niet vermeld op de kaart De Hollandse kazerne werd gebouwd waar het vroegere Montery fort stond Men begon aan de werken in 1825 maar de citadel was nog niet klaar en men dacht al aan afbreken vóór de aanleg v/h citadelpark Muinkschelde Ketelvest

11 Kaart van Malfeson over de waterlopen

12 Onder. De omgeving van de Kortrijksepoort rond Voor de kazerne was het een marsveld voor de soldaten. Ernaast was de grond verdeeld en werd er duchtig getuinierd Kaart van De situatie rond de Kortrijksepoort, dus voor de wereldtentoonstelling van 1913.

13 Keizer Jozef II (1770 ) van Oostenrijk had het bevel gegeven om een deel van de stadswallen en ook de Stadspoorten af te breken.er stonden nl. 3 stadspoorten achter elkaar om ons te verdedigen tegen Louis (Zonnekoning) van Frankrijk. Op de volgende dia, zie je duidelijk deze brug Dit is de plaats ongeveer v/d Napoleontische poort. Volgende dia. De Napoleontische poort, Franse tijd. Op 1januari 1806 moesten de ambtenaren aan de poort en ook de andere burgers terug anders schrijven. De dag ervoor moest men nog schrijven : 10 nivose jaar XIV (31 december 1805), maar op nieuwjaar 1806 werd de oude Gregoriaanse kalender terug in gebruik. De republikeinse kalender die was begonnen op 22 september 1792 (in onze gewesten 1795) werd ten grave gedragen. smak Op werd er beslist om de brug aan de Petercel-lepoort af te breken en om een rechte weg aan te leggen door de stadsvesten tussen de poort en de Kortrijkse-steenweg. Dit omdat het zeer gevaarlijk was om over de-ze brug te rijden en om de weg te verkorten. De Petercel-lepoort was de sterkste der stad schrijft Laval (een 18 de eeuwse dagboek schrijver) want daar waren er 3.

14 Deze oude versterkte poorten, stadswallen en grachten lagen op het begin v/d Kortrijksesteenweg s Gravenbollewerk, zo heette het gedeelte van de zuidelijke verdedigingslijn van de Heuvelpoort tot de Percelle-of de Kortrijkse Poort gebouwd op t laatste van het Geuzenbestuur van 1579 tot 1584 De poort werd gebouwd in 1675 en afgebroken onder de Oostenrijkse bewind in 1756 en terug een poort geconstrueerd (Napoleontische poort ) in 1812 Brug van de vorige tekening Eerste stadspoort De Byloke Klooster begin v/d Kortrijksepoortstr. en richting centrum Let op, het water lag hoger dan de Leie!

15 Nabij iedere stadspoort was er gratis slaapgelegenheid voor de reiziger voor 1 nacht. Toen de stadspoorten werden afgeschaft heeft de politie deze taak op zich genomen en aangezien deze faciliteit veel later niet meer werd gebruikt, werd ze ongedaan gemaakt in 1976, toen de politie naar Gentbrugge verhuisde. Het zou best kunnen dat sindsdien een eenzame reiziger de nacht moest doorbrengen in het Rolleke? Zou jij zin hebben gehad om daar de nacht vrij door te brengen? 2 foto s getrokken van een schilderij van de Kortrijksepoort

16 afgevaardigden van Keizer Jozef II en leden van het stadsbestuur komen bijeen om het slechten van de stadsversterkingen te bespreken en te regelen. Er zullen 4 bastions en een halve maan of ravelijn afgebroken worden die zich bevinden buiten de Kortrijksepoort tussen het fort van Montery en de stadsmuur. Tussen de Opper- en de Benedenschelde zullen de bastions afgebroken worden en de borstwering van de stadsmuur zal plat gelegd worden. De magazijnen en arsenalen zullen voor de stadsdienst gebruikt worden en de poternen worden gesloten om het smokkelen te vermijden. Vestigingen rond het Spanjaardkasteel uitgenomen het inwendige van het bastion en de sluis, worden de eigendom van de stad. Petercellepoort en veste Dit was de aloude naam van de Kortrijkse poort en de aanpalende vest. De naam is ontleend aan de latijnse uitdrukking Petri-cella; de kluize van Sint Pieters. In 1812 heette de straat volgens het Reglement: Korte Veerstraat. Deze oude stadspoort, was één van de drie versterkte poorten de Percellepoort of de Kortrijksepoort Op een plan van 1681 lag de Kortrijksestraat nog in het centrum van Gent, aan de St Niklaaskerk. Latere benaming van deze straat: de Korte Ridderstraat. Deze straat is verdwenen met de aanleg van het plein naast het stadhuis.

17 Een afgevaardigde van de werklozen was aan het stadsbestuur komen vragen om de resterende versterkingen van de Kortrijksepoort en de Heuvelpoort te mogen afbreken tegen daghuur. Het stadsbestuur zegde echter dat de nieuwe eigenaars bij verkoop de verplichting op zich hadden genomen om alles binnen de 4 jaar te laten verdwijnen en liet buitengewone onderstand uitbetalen door de wijkmeesters Het stadsbestuur laat zitbanken en 150 stenen mijlpalen plaatsen op de Kouter en op de omwallingen van de stad. Het proces-verbaal daarover zegt: De wandelingen van de stad zijn van de mooiste en ruimste van alle steden van het Keizerrijk De afgebroken Peperbussen. Ekkergemkerk De stadsgrachten lagen hoger dan de Leie Het Koepoortje was een kleine stadsbuitenpoort, rondom het einde van de 16 de eeuw gemaakt, liggende voor de houten brug die leidde van de Bijloke naar de Kortrijksepoort. Dus op de tegenwoordige brug over de Leie. Het ontleende zijn naam dat men daar de koeien naar de Bijlokemeersen bracht. De Voetweg of uitweg, op de oever van de Leie, voorbij het Bijlokepoortje; die voetweg werd in 1835 verbreed en geleidde tot het Koepoortje. Die Voetweg verdween in met het leggen van de Bijlokelaan. Zeer laag gelegen gebied, kon vlug onder water gezet worden om de vijand buiten de stad te houden De Byloke De oude stadsgrachten rond (1800?) aan de Kortrijksepoort

18 De Kortrijksepoort De poort lag ongeveer ter hoogte van de beide hoekhuizen nl.de cafe s de Karper en de Rotonde. De stadsgrachten lagen over de poort. Dit is gemakkelijk na te gaan. Het nog bestaande klooster werd gebouwd vlak voor de Franse tijd. En de afstand naar de poort is het dubbele!!! De j van jardin Zie vlgd dia Dit laatste huis verdween met de aanleg vd laan en een nieuwe straat achter deze huizen. In plaats daarvan kwam het huidige hoekhuis kaart van 1855 De Napoleontische poort staat er nog altijd. Vijf jaar later zal ze verdwijnen en dan zal iedereen de stad vrij in en uit kunnen gaan zonder te betalen. Bij het sluiten van de stadspoorten s avonds moest men betalen om in of uit de stad te komen. De Kortrijksepoortstr Je staat hier in de Kanunnikstr te kijken a/ h venster van nr 6 Beluikjes of citétjes die verdwenen zijn

19 De gebouwen van Kaart van de vorige dia 1855 Kaart van 1875 Het tolhuisje Spijtig dat er geen enkele herkenning meer is van de Kortrijksepoort na de heraanleg van het kruispunt in 2011/2012. Van de funderingen van de poort was niets meer te zien.

20 Het ontwerp voor de aanleg van de Citadellaan(heden is dit stuk de Ch de Kerckhovelaan). Op de vlgd dia zal je het monument zien waar nu de fontein staat. Ook het symbool, monument van Leie en Schelde is uitgevoerd geweest. Of de beelden ook zijn geconstrueerd kan ik niet uitmaken. Op de daarop vlgd dia, een postkaart.

21 Het was zalig te kunnen wandelen waar eens de stadswallen (de vesten) van de stad stonden. Je kon nog de mussen horen tjilpen. Zelfs s nachts is er nooit 5 minuten stilte of er raast een auto voorbij. De vroegere benaming van Charles De Kerckhovelaan voor wereldoorlog 1 was de Citadellaan. De fontein werd pas gebouwd in 1898 en Ch de Kerchove kreeg er zijn standbeeld op geplaatst. Zou jij het durven wagen van 5 minuten op dezelfde plaats te wandelen? Heden fontein

22 Stel je voor dat er jou iemand de vraag stelt ik wil je en je mooie auto even fotograferen opzij van de huizen en de fontein zou het nog lukken met het razende verkeer?

23 Vóór de bouw van de fontein stond er op dezelfde plaats ook een monumentje

24 Waar is de tijd dat je rustig kon wandelen op de Ch De kerckhovelaan! Heden Ch. De kerckhovelaan Op t kruispunt met de Kortrijksepoortstr, de l. Delvauxstr en de Ch. De Kerckhovelaan stonden eens deze beelden symbool van Leie en Schelde, geplaatst op 10 Juli Een jaar later brak de oorlog uit, den Duits had brons nodig, en het staat daar onbewaakt.!! Gelukkig had men nog een afgietsel dat in 1927 werd geplaatst in het Citadelpark. De tijd, voor Wereldoorlog I Het romantische kruispunt op de Kortrijksepoort. Op het kaartje staat Maar dat was een kaartje van voor de oorlog want op het einde van de oorlog is het beeld verdwenen voor het te laten omsmelten om oorlogstuig te maken. De tijd na wereldoorlog II In 1948 werden de bomen gerooid en kwamen de Japanse kerselaars te voorschijn. In 2013 werden deze op hun beurt gerooid wegens ziekte en werden er nieuwe jonge Japanse kerselaars geplant

25 Foto rond de 1 ste Wereldoorlog. Hier ziet men nog duidelijk de tramsporen op de Ch de Kerkhovelaan. Tijdens de oorlog zal het beeld opgeëist worden door de Duitsers om er wapens van te maken. Later, in 1948, zal een parkje met Japanse kerselaars worden aangelegd.

26 De Kortrijksepoort Het foto-tjes gaat in dit deel niet over den tram die verkeerde richting wil uitgaan (hm). Ofwel was de conducteur één van de oude garde.(zie vorige dia) We zijn De uurwerken die de stadsdiensten vanaf 1855 verzorgden staan er nog altijd. Deze zullen 20 jaar later worden afgevoerd. Ook maakte men nog volop reclame voor ons Gents bier Celta Wat verder in de straat is het trapgevelhuisje gesloopt en zijn reeds de 1ste appartementen opgetrokken (wat verder in de Power Point. meer daarover). Een jaar later zal het oude huisje ernaast hetzelfde lot ondergaan en zal daarmede het laatste huisje van de18 de eeuw uit de straat zijn verdwenen.

27 Wanneer de grote verbouwing heeft plaatsgehad weet ik niet. In ieder geval was het gebouw nog onmiddellijk herkenbaar. De 2 foto s hebben een verschil van meer dan 100jaar Hoek Charles de Kerckhovelaan Kortrijksepoortstraat

28 Kunstenaars of vandalen hebben terug de fontein bewerkt met verf. Gevolg extra werk voor de stadswerkers De kiosk is verdwenen zoals op vele plaatsen. De weg naar Brugge en Knokke waren nog aangeduid!

29 Kaart van 1878 De plannen waren maar deels getekend. Het verlengde van de Van Hulthemstr zal enkele jaren later uitgevoerd worden nml. in Zoals je op de kaart kan zien heeft het stadsbestuur zorgzaam omgesprongen met het onteigenen van woningen. In 1886 zal gans de linkerkant van de Kanunnikstraat worden afgebroken die 50 jaar eerder gebouwd werden zodat straat dubbel zo breed wordt en de Kanunnikstraat als cité verdwijnt. De 2 grote watertorens die rond 1883 gebouwd werden moesten nu voorzien zijn van hoofdleidingen en deze werden gelegd op de grond van de afgebroken huisjes. De grote waterleiding vond zijn weg naar de Veergrep en onder de Leie richting Byloke om het andere stadsdeel van kraantjeswater te voorzien. De Verdedigingsstraat moest nog volop wor-den gebouwd. En de huisjes die op de kaart staan zullen na de eerste wereldoorlog worden afgebroken. De rechterkant zullen afgebroken worden om er een schooltje te bouwen Alle beluiken of citeetjes die nu nog op de kaart staan zijn heden allemaal verdwenen. Uitgevoerd in 1881 Hoe breed was deze straat? Wel smaller dan de breedte van 1 huisje. 3, 75 m. Heden 8 meter ( 2 meter voetpaden inbegrepen) De Percellestraat was nu niet meer verbonden met de Kortrijksepoortstraat

30 Na de afbraak van de vorige poorten in de Oostenrijkse tijd (1781) kwam er in 1808 (Franse tijd) een eenvoudige poort,de Napoleontische poort, en deze werd terug afgebroken in 1860 Brug over de stadsgrachten, Leie stadswallen Percellestraat We zijn nog altijd vóór 1860, de tijd dat de stadspoorten er nog stonden. Na deze datum waren ook de uren afgeschaft om binnen of buiten de stad te kunnen komen. Maar nu denken ze er in de toekomst terug aan om tolgeld te betalen als je de stad wil binnen rijden. Denk maar eens aan London. Ook Kopenhagen is gestart met het innen van tolgeld om in de spitsuren de stad in te komen. Oó niet met je tegen te houden zoals vroeger. Maar met camera tjes die overal opgesteld staan en je autoplaat aflezen. Maandelijks krijg je de rekening in jou brievenbus. En wees gerust, dit zal de nieuwe trend worden, de tijd van toen. Hier rij je de stad uit. Nogal groen hé 200 jaar geleden en dit nog geen 200 meter van hier. Gebouwtje om te betalen Het octrooirecht bestond al tijdens de middeleeuwen en werd afgeschaft in het begin van de Franse revolutie. Onder het keizerrijk (Napoleon) werd het terug ingevoerd. Een aantal steden bekwam in oktober 1816 (Hollands bewind), het voorrecht extra belastingen aan de poorten van ingevoerde goederen te heffen. Lang heeft deze maatregel niet gehouden en de octrooirechten werden afgeschaft in 1860 De poort van 1808 Stadsgrachten en wallen Heden hangt de Napoleontische poort aan een kasteel in St Denijs Westrem

31 De Napoleontische poort in (1820?) gezien vanaf de stadsgracht richting stad De tekenaar heeft er waarschijnlijk nooit aan gedacht dat we zijn tekening zo zorgvuldig zouden vergelijken met de stadsplannen van zijn tijd. Als je de tekening ziet is het tolhuis bijna aangebouwd aan de stadspoort. Je ziet niet waar de Percellestraat die toen uitkwam in de Kortrijksepoortstraat. Het verlaten van de stadspoort.

32 De drie oude stadspoorten zijn reeds afgebroken onder het Oostenrijks bewind. Deze kaart dateert van 1795 maar 15 jaar later zal men terug een poort invoeren om belastingen te kunnen innen. (de Napoleonpoort,vlgd dia) Oude kazerne stadswallen Leie Kortrijksepoortstraat De huidige Kanunnikstr was nog gelegen aan het St- Pietersplein Tuintjes die verhuurt werden door de Sint-Pietersabdij inhuldiging van de nieuwe Kortrijksepoort, die de naam krijgt van de Napoleonpoort. Deze poort verdween net als alle andere stadspoorten tengevolge van het opheffen van het octrooi bij Wet van Napoleonpoortstraat. Is de naam in 1812 gegeven aan de Hebbrechtstraat gelegen bij de Napoleonpoort of de Peterceliepoort tot 1814 (einde Franse tijd)

33 Kaart van 1855 De Kortrijksepoort rond De tekenaar stond ongeveer in het begin waar nu de Leopold II laan is De Napoleontischepoort met het wachthuisje en om de octrooien te innen Kerk van Ekkergem De stadsgrachten De Percelepoort werd volledig herbouwd in1675 dat lag naast het Montereyfort (1670) in het huidige Citadelpark.De Gentenaars spraken van Geghelfort. Het werd afgebroken in 1783 onder het bewind van de Oostenrijkers (Keizer Jozef II ).Men kon zich in Gent bijna overal verdedigen door gebieden onder water te zetten. Vandaar dat er veel geld besteed was om de stad van stevige vesten te voorzien. Maar onze Louis de 14 de geraakte toch binnen in1678. De oude stadspoorten werden afgebroken in 1781 maar op deze plaats werd wel controle gehouden op de ingevoerde goederen en in 1808 werd opnieuw een poort gebouwd dat je hier op deze prent ziet. Deze werd afgebroken in 1860 met de afschaffing van het octrooi.

34 3 de De Moederhuisbrug genoemd naar het nabijgelegen moederhuiskliniek van de Byloke. 3 de Omgeving Leie, Kortrijksepoort 1ste De 1 ste brug uit 1714 over de Leie aan de Kortrijksepoort / Byloke heeft niet lang dienst gedaan(leieboten?). Op de kaart van Saurel uit 1840 stond ze zelfs niet meer vermeld. De 2 de werd een metalen brug in De 3 de werd vervangen in 1900 en werd opgeblazen begin van wereldoorlog II. De 4 de de huidige brug, dateert van de

35 Omgeving Leie, Kortrijksepoort Heden de Jan Palfijnbrug op de R40 Ijzerlaan Godhuizenlaan Bijlokekaai De breedte van de Jan Palfijnbrug is heden 4 maal de oude brug Museum het STAM

36 Vlgd dia Omgeving Leie, Kortrijksepoort

37 Bijna alle oude huizen van na zijn verdwenen.

38 Leie Vlgd dia Hoek Holdaal, Ijzerlaan,Eedverbondkaai Ze wisten dat er een foto werd genomen. Zelfs in het koetshuis keek men graag toe, en de meid deze keek vanaf de ingang voor het personeel. Toen ik een foto nam keek er niemand om! Leiekant Kortrijksepoort

39 Omdat het bestand te groot zou zijn heb ik dit opgedeeld in 4 delen. Zie verder Gent 2a