Een nieuwe heup Met een kunstheup zonder pijn en hulpmiddelen weer verder leven Binnenkort krijgt u een nieuwe heup. De orthopeed, een specialist op het gebied van botten, pezen en spieren, vervangt het pijnlijke, versleten heupgewricht door een nieuw gewricht, de kunstheup. De orthopeed heeft met u de behandeling besproken en de gevolgen ervan doorgenomen. Het is een zware operatie en het herstel vraagt veel van uw familieleden. Door een goede voorbereiding bespaart u zich onnodige inspanningen en teleurstellingen. In deze folder kunt u alles op uw gemak nog eens doorlezen. Wat is een versleten heup? De heup bestaat uit een bol die in een kom kan ronddraaien. Het bot wordt bedekt door een gladde laag, het kraakbeen, dat zorgt voor soepele bewegingen. Bij een 'versleten' heup is de kraakbeenlaag ziek, deze wordt dunner of verdwijnt en wordt ruwer. Het medische woord dat wij hiervoor gebruiken is artrose. Het heupgewricht beweegt moeilijker en raakt geprikkeld, wat pijn gaat doen. Totale heupprothese De kunstheup (heupprothese) bestaat uit twee delen: een steel met een kop en een kom. De materialen kunnen voor iedereen verschillend zijn, van titanium en staal tot kunststof en keramiek. Ook de manier van bevestigen in het bot is voor iedere patient verschillend. In sommige gevallen wordt botcement gebruikt, in andere gevallen wordt een nieuwe heup zonder botcement geplaatst. Het is ook mogelijk om het ene deel wel en het andere deel niet met cement vast te maken. Dit hangt af van de situatie die de orthopeed aantreft tijdens de operatie. Natuurlijk wordt voor u tijdens de operatie de beste oplossing gezocht. Het doel van de operatie is dat u zonder pijn en zonder hulpmiddelen, zoals een stok of kruk, weer verder kunt leven. Wij willen dat u na de operatie weer zonder pijn kunt lopen, zitten en slapen. Meestal lukt dit ook. Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten B.V. is een dochteronderneming van
Nadelen en risico's U ondergaat een grote operatie die regelmatig door de orthopeed wordt uitgevoerd. U krijgt bij deze operatie een ruggenprik. Problemen die kunnen optreden zijn bijvoorbeeld een trombosebeen of een longembolie. Wij doen er alles aan om deze risico's zo klein mogelijk te houden. Een kunstheup gaat minimaal 15 tot 20 jaar mee, vaak nog langer. Een nieuwe operatie is mogelijk, maar het resultaat is dan minder goed. Soms komt het voor dat de prothese gaat ontsteken, waardoor deze weer verwijderd moet worden. Door bepaalde bewegingen kan de heupknop uit de kom raken. Door goed naar de fysiotherapeut te luisteren en de oefeningen te doen, gebeurt dit minder snel. Na een aantal maanden vormt zich een nieuw kapsel rond de heup, waardoor de kans op het uit de kom schieten klein wordt. Na de operatie blijt u lang onder controle. Bij iedere controle wordt er een röntgenfoto van uw heup gemaakt. Zware lichamelijke activiteiten, zoals de meeste sporten, mag u niet meer doen. De sporten die wel mogen zijn zwemmen en fietsen. Waarom deze operatie? Een heupoperatie is een goede oplossing als andere middelen, zoals pijnstillers, fysiotherapie of lopen met een stok, niet geholpen hebben en de pijn niet acceptabel is. Voor het uitvoeren van de operatie is pijn doorslaggevend. Heeft een patient ernstige slijtage van de heup, maar geen pijn, dan is een nieuwe heup meestal niet nodig. De patiënt moet zelf bepalen of hij/zij toe is aan een operatie. Voor de operatie Het is belangrijk dat u voor de opname krukken regelt, die u meeneemt naar het ziekenhuis. Ter voorbereiding op de operatie heeft u al diverse onderzoeken gehad. Er zijn röntgenfoto's en een hartfilmpje gemaakt en uw bloed en urine is onderzocht. Ook is de vorm van verdoving, een ruggenprik, met u besproken. U wordt in het ziekenhuis opgenomen op de dag van de operatie. In bijzondere gevallen kan dit een aantal dagen eerder zijn, dit wordt dan met u besproken. De dag voor de operatie moet u uw lichaam en haren wassen met betadine-jodium shampoo. Deze shampoo werkt desinfecterend. www.havenziekenhuis.nl - 2 van 7 - Een nieuwe heup
De operatiedag Op de dag van de operatie doucht u nogmaals met de betadine-jodium shampoo. Ter voorbereiding op de operatie krijgt u pijnstillers en krijgt u een operatiejasje aan. Ook wordt er een warmtedeken over u heen gelegd. De verpleging brengt u naar de operatieafdeling, waar het infuus bij u wordt ingebracht. In de operatiekamer wordt u op de operatietafel gelegd. De orthopeed vervangt het heupgewricht. In het dijbeenbot komt de steel met de kop, in het bekken komt de kom. Dit past precies in elkaar. Om uw heup komt een drukverband om zwelling te voorkomen en de eerste 24 uur krijgt u om de 3-4 uur een coldpack op de wond. Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer, waar uw toestand zorgvuldig in de gaten wordt gehouden. Na een paar uur gaat u weer terug naar de afdeling. U kunt dan nog wat suf of slaperig zijn. Sommige patienten zijn misselijk en hebben geen zin in eten. U ligt plat op uw rug. Door het infuus in uw arm krijgt u vocht toegediend en de eerste 24 uur antibiotica. Het drukverband om uw heup blijft 2 dagen zitten. Na de operatie Geen mens is hetzelfde en iedereen herstelt in zijn eigen tempo. Na de operatie gaat u terug naar de afdeling. De volgende dag wordt u geholpen bij de dagelijkse verzorging. U krijgt medicijnen tegen de pijn en er wordt een controlefoto gemaakt. Als u voldoende drinkt en plast, uw temperatuur goed blijft en u geen bloedtransfusie of antibiotica meer nodig heeft, wordt het infuus verwijderd. Na de operatie krijgt u zes weken lang bloedverdunnende medicijnen om trombose (stolling van de bloedvaten in de aderen) te voorkomen. Deze medicijnen moet u zelf met een injectienaald in een buikplooi spuiten. Dit klinkt eng, maar tijdens uw verblijf in het ziekenhuis leert u van de verpleging hoe u dit moet doen. Na de operatie komt de fysiotherapeut dagelijks bij u langs om te oefenen. Na de operatie mag u samen met de therapeut naast het bed gaan staan en gaan zitten in een stoel. Twee dagen na de operatie gaat er een gewone pleister op de wond. Met de fysiotherapeut gaat u lopen. Vanaf de 1e dag wordt het lopen uitgebreid en gaat u zo nodig traplopen oefenen. Zodra het lopen goed gaat, kunt u onder begeleiding van de verpleging zelf naar het www.havenziekenhuis.nl - 3 van 7 - Een nieuwe heup
toilet. De eerste dagen na de operatie staan in het teken van het leren wennen aan de nieuwe situatie. Het gaat erom dat u snel weer vertrouwd raakt met uw geopereerde been. Na 2 dagen wordt het drukverband verwijderd. Vanaf de 4e dag mag de wond nat worden en mag u dus gaan douchen. Op dag 12 worden de hechtingen verwijderd. Als u al thuis bent, kunt u vragen of uw huisarts dit wil doen. U krijgt hiervoor bij uw ontslag een speciaal tangetje mee. Meestal kunt u na ongeveer 2 tot 3 dagen naar huis, al dan niet met hulp van de thuiszorg. Denkt u na ontslag uit het ziekenhuis thuiszorg nodig te hebben, geef dit dan bij opname door aan de verpleging. De ontslagdatum wordt bepaald in overleg met de zaalarts en de fysiotherapeut. Zodra duidelijk is wanneer u het ziekenhuis mag verlaten, wordt er bekeken welke zorg u precies nodig heeft. De transferverpleegkundige in het ziekenhuis begeleidt u bij de overgang van het ziekenhuis naar huis. Soms vindt tijdelijke opname plaats in een verzorgings- of verpleeghuis. De ontslagdag Voordat u naar huis mag, moeten de volgende zaken op orde zijn: - De wond moet goed genezen zijn; - U moet zo goed kunnen lopen, dat u zich veilig en zeker voelt; - Er moet thuis hulp geregeld zijn. U mag vervoerd worden in een personenauto met een hoge instap. Heeft de personenauto een lage instap, laat dan een kussen in de stoel leggen zodat de instap hoger wordt. Na de operatie thuis Na de operatie begint de revalidatiefase. Na de operatie heeft u geleerd hoe u met de kunstheup kunt lopen. Meestal gaat u binnen een paar dagen 'lopend' naar huis. De fysiotherapeut bepaalt of u na ontslag nog fysiotherapie nodig heeft. Pas na twee a drie maanden kunt u weer helemaal soepel lopen. U loopt de eerste 6 weken in ieder geval nog met één kruk, waardoor u bijvoorbeeld uw boodschappen nog niet zelf kunt doen. Daarnaast heeft u ook hulp nodig met het aantrekken van kousen, schoenen en ondergoed, omdat u niet verder dan 90 graden mag buigen in de heup. www.havenziekenhuis.nl - 4 van 7 - Een nieuwe heup
Het is erg belangrijk om een trombosebeen of longembolie te voorkomen. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis heeft u geleerd hoe u uzelf een injectie kunt geven met bloedverdunnende medicijnen. Tot zes weken na de operatie moet u uzelf deze injecties geven. U krijgt hiervoor een recept mee naar huis. U mag pas stoppen met deze injecties als de orthopeed dit zegt. U moet regelmatig voor controle terug naar het ziekenhuis. Deze controles vinden volgens het volgende schema plaats: - Zes weken na de operatie; - Drie maanden na de operatie; - Eén jaar na de operatie; - Elke twee jaar na de operatie. Heeft u problemen, dan komt u natuurlijk eerder voor controle terug. De eerste controle is dus zes weken na de operatie. U kunt met een gewone personenauto naar het ziekenhuis komen. Als de stoel wat laag is, legt u dan een kussen op de zitting. Het is belangrijk dat de auto een ruime instap heeft en dat u voldoende ruimte heeft om het geopereerde been te strekken. Leefadviezen Er is een kunstgewricht in uw lichaam geplaatst. Het is belangrijk om een ontsteking van det gewricht te voorkomen. Daarom moet u onder bepaalde omstandigheden penicilline of een vergelijkbaar antibioticum slikken. Denkt u hierbij aan: - Ingrepen in uw gebit, zoals sommige zenuwbehandelingen, het verwijderen van tandsteen en het trekken van tanden of kiezen; - Operaties of inwengdige ingrepen; - Verwondingen; - Etterende wonden, steenpuisten of bloedvergiftiging; - Andere ontstekingen. Wij raden u aan om in bovenstaande gevallen uw behandelend arts of tandarts te vertellen dat u een heupoperatie heeft gehad. Uw behandelend arts kan dan met de orthopeed overleggen, welk antibioticum er gebruikt moet worden. Ook als u een aantal dagen achter elkaar koorts heeft, moet u contact opnemen met uw huisarts. www.havenziekenhuis.nl - 5 van 7 - Een nieuwe heup
De eerste zes weken thuis mag u, omdat de heup dan te ver buigt, de onderstaande dingen niet zelf doen: - Zelf uw ondergoed en broek aantrekken; - Zelf uw schoenveters of gespen van uw schoen vastmaken; - Zelf uw voeten wassen en afdrogen; - Op uw geopereerde zij liggen of de benen over elkaar kruisen. U mag wel op uw andere zijde liggen met een kussen tussen uw benen; - Fietsen; - Zwemmen; - Hurken en diep bukken; - In diepe stoelen, banken of in een personenauto gaan zitten. Sommige hulpmiddelen, zoals een extra lange schoenlepel, of een kousenaantrekker, zijn erg praktisch. Deze hulpmiddelen kunt u bij een thuiszorgwinkel kopen. Zes weken na de operatie mag u weer op het geopereerde been liggen. U mag ook zonder kruk of stok lopen als u dit durft. Ook fietsen, zwemmen en zelf autorijden mogen weer. De toekomst Na de operatie is de pijn meestal verdwenen en kunt u langzaam maar zeker weer goed lopen. U moet zich wel blijven realiseren dat u een kunstheup heeft. In de volgende gevallen moet u met de behandelend arts contact opnemen: - Als de wond gaat lekken; - Als de wond dik wordt en/of meer pijn gaat doen; - Als u niet meer op het been kan staan, terwijl dat eerste wel goed kon; - Als u koorts krijgt. Verder is het belangrijk om te weten dat u beter een paar kleine wandelingen kunt doen dan één grote wandeling. U zult op uw gewicht moeten blijven letten, het heupgewricht moet uw gewicht dragen. Het is goed om te zwemmen en te fietsen, hierdoor beweegt u uw heup zonder deze te belasten. Tot slot Tussen het drukken van de folder en uw opname kan er altijd iets veranderen. Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, dan kunt u die stellen aan uw behandelend arts of aan de verpleging van de afdeling. www.havenziekenhuis.nl - 6 van 7 - Een nieuwe heup
Wat is uw mening? Het Havenziekenhuis wil haar patiënten goede zorg mét persoonlijke aandacht bieden. Als u tevreden bent over onze zorg, dan horen we het graag. Maar ook ideeën voor verbetering van onze zorg en service zijn van harte welkom. U kunt uw suggesties doorgeven via onze website www.havenziekenhuis.nl bij 'patiënten' of uw mening delen via www.zorgkaartnederland.nl Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen aan uw medisch specialist via ons algemene telefoonnnummer 010-404 33 00. Afspraak afzeggen of wijzigen Bent u onverwacht verhinderd? Laat u dit dan zo spoedig mogelijk aan ons weten. Een andere patiënt kan dan wellicht eerder worden geholpen. Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op www.havenziekenhuis.nl. Deze folder is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. Havenziekenhuis 113520 ORTH/15/06/een nieuwe heup POSTADRES Postbus 70031 3000 LN Rotterdam www.havenziekenhuis.nl Telefoon & fax 010-404 33 00 010-412 15 17 HOOFDLOCATIE buitenpolikliniek krimpen Haringvliet 2 Patrijzenstraat 59 Rotterdam Krimpen aan den IJssel - 7 van 7 - Een nieuwe heup