Stichting Terschellings Oerol Festival
Inleiding 3 Ambities 2013-2016 3 kerneigenschappen 3 Prioriteiten 4 Oerol festival 2013 Artistiek 5 Sense of Place 5 Festivalprogramma 6 Theater 7 Atelier Oerol 8 Expeditie 8 Straat 8 Westerkeyn 9 Artist-in-Residence 9 Verdiepingsprogramma Lift?! 9 100% Terschelling project 10 Muziek 10 Professionals 11 IN SITU 11 Oerol 2013 marketing 12 Media-aandacht 12 Oerol dagkranten 12 Publiciteitscampagne 12 Vormgeving festivalterreinen 13 Groen ondernemen 13 Oerol 2013 partners 14 Sponsoren 14 Partner in natuur 14 Garantiefonds Terschellinger ondernemers 14 Vrienden van Oerol 14 Fonds Atelier Oerol 15 Ondernemersclub 15 Oerol organisatie 16 Medewerkers 16 Vrijwilligers 16 Bestuur 16 Arbobeleid & veiligheidsplan 16 Financieel 16 Conclusie 17 Tenslotte 17
Oerol is een locatiegericht theaterfestival dat in 2013 van vrijdag 16 tot en met zondag 23 juni plaatsvond. Tien dagen lang is het eiland Terschelling een podium voor landschaps- en locatietheater, multidisciplinaire performances, straattheater, beeldende kunst, muziek, diverse cross-overs en ontmoetings- en verdiepingsprogramma s. 70 locaties zorgen voor de inspiratiebron en het decor voor kunstenaars uit binnen- en buitenland. Voor het 32 ste jaar voerde Oerol je mee over het eiland Terschelling. We focussen op de plek waar het allemaal gebeurt en zijn graag de gids van je beleving. Opnieuw ontdekken we het landschap en hoe ieder dat door zijn eigen ogen ziet. Ook buiten het festival voeden we het landschap. Met Sense of Place pionieren we binnen culturele landschapsontwikkeling waar Oerol als laboratoriumfunctie voor dient. Verder nodigen we artiesten uit voor een residentie op het eiland om nieuwe concepten ten ontwikkelen om tot nieuwe vormen van theater te komen. Vanuit (internationale) samenwerkingen worden nieuwe producties ontwikkeld die verder dragen dan Oerol maar hun vertrekpunt hier hebben, op het eiland Terschelling. In dit verslag nemen we je mee in de totale Oerol-beleving en gunnen we je blik achter de schermen. We hopen dat je tijdens het lezen Oerol 2013 weer even herbeleeft. verder ontwikkelen als vakfestival. Hierbij worden de natuurlijke locatie, historie en expertise ingezet om ontwikkelingen op het gebied van locatietheater verder te onderzoeken, te tonen en van een Europese context te voorzien. Oerol maakt het de maker mogelijk nieuwe artistieke strategieën te ontwikkelen waarbij theater, vormgeving, landschapsarchitectuur, muziek en performance gelijktijdig onderzocht, ontwikkeld en gepresenteerd kunnen worden. De hoofddoelstelling voor 2013-2016 is het verdiepen van de al opgebouwde expertise en het vergroten van de zeggingskracht van het festival. Dit wil Oerol doen door de Sense of Place gedachte in samenspraak met makers verder te ontwikkelen. Met deze kwalitatieve doelstelling wil Oerol een onderscheidende bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de podiumkunsten in Nederland en Europa. Om met minder middelen toch meer voor makers te kunnen betekenen, focust Oerol zich op haar essentie. De kerneigenschappen van Oerol zijn Landschap, Locatietheater, Onderzoek & Ontwikkeling. Daar waar deze samenvallen, is het meest onderscheidende karakter van het festival te vinden, door Oerol samengevat in het meerjarige thema Sense of Place. Met een warme groet, namens het zakelijke en artistieke team, Joop Mulder, oprichter en creatief directeur Marelie van Rongen, algemeen directeur De ambities van Oerol zijn vormgegeven in een specifieke missie en een aantal gerichte doelstellingen voor de kunstenplanperiode van 2013-2016. Onze missie: Oerol speelt een voortrekkersrol op het gebied van locatietheater. Het festival biedt makers van veelbelovend tot gearriveerd, uit binnen- en buitenland een openluchtlaboratorium én podium voor hun nieuwe werk. Het getijdenlandschap van Terschelling dient daarbij als inspiratiebron. Het Oerol festival verbindt hoogwaardig, nieuw werk met een buitengewoon groot, nieuwsgierig publiek. Met deze verbinding wil Oerol helpen het maatschappelijk draagvlak voor de kunsten te versterken. Oerol wil zich Onder leiding van oprichter en creatief directeur Joop Mulder werd met artistiek festivalleider Kees Lesuis gekozen voor een nóg meer landschapsgerichte programmering. Het landschap heeft zich binnen het festival ontwikkeld tot hoofdrolspeler in de dialoog tussen theatermakers, kunstenaars en het publiek. Dit komt tot uitdrukking in de meerjarige thematiek van Oerol Sense of Place en werkt door in de gehele programmering. Oerol weet met behoud van cruciaal draagvlak, artistieke aanscherpingen door te voeren. Nieuwe creaties staan centraal. Atelier Oerol en
de Expeditie blijken de multidisciplinaire kweekvijvers. De komende periode gaan we gedane investeringen verzilveren, een aantal recent ingezette lijnen doorzetten en gerichter pionieren. De programmering wordt in het geheel gerelateerd aan de drie kernwaarden van het festival: Landschap, Locatie, Onderzoek & Ontwikkeling. Dat geldt ook voor een deel van de muziekprogrammering. Het festival stelt zich daarnaast op als bruggenbouwer voor het nationale talent dat zich wil en kan ontwikkelen tot maker van internationaal locatietheater. De nieuwe Europese steun voor IN SITU META betekent dat Oerol deze ambitie ook waar zal kunnen maken. Voor de editie 2013 van het festival golden de volgende prioriteiten: Pionieren in Landschap Focus op Onderzoek en Ontwikkeling Vergroten van de Festivalbeleving Daarnaast golden de volgende aandachtspunten: Verdieping Locatietheater Verzilveren van de Europese springplankfunctie Residenties (AiR, artist in residence): 8 residenties waaronder o.a. Kud Ljud, Lotte van den Berg/Daan t Sas, FAI-AR/ Observatorium. Focus op verbinding kunst en wetenschap vooral binnen Expeditie programma 3. Vergroten van de Festivalbeleving Gerealiseerd: Straat programma opzet is herzien door de eerder geformuleerde expeditie in de straat ambitie (Streetwalker Gallery, Kud Ljud), in combinatie met reguliere theaterprogrammeringen (Birdwatching 4x4, Benjamin Vandewalle) en deels met acts (Circus/acrobatiek acts, Urban Safari etc.). Onderscheid gemaakt in het profiel van de straten in West (thema circus) en de straten van Midsland (rariteiten kabinet). Nieuwe uitstraling Festivalterrein Westerkeyn Multi disciplinaire programmering Westerkeyn, opgebouwd in sferen per dagdeel, rond thema Spiegel van het festival, met ruimte voor spontane last minute acts en optredens. Talkshows en verdiepingsprogramma (Ochtendverhalen, Oerol colleges etc.) 1. Pionieren in Landschap 4. Aandachtspunt I.: verdieping locatietheater Gerealiseerd: Seminar Sense of Place ; tweedaags seminar over culturele landschapsontwikkeling Cooperatzìa 2.0 / Pannenland van collectif G. Bistaki in samenwerking met SLeM, AHK en TU Delft. Groot landschappelijk project in theater en expeditie-programmering De Passage van Frans van der Horst: naar aanleiding van opdracht voor een beeldbepalend Expeditie project met landschappelijke uitstraling voor een groot publiek, (in combinatie met het project Igor Hagard, a railway rite van componist Pierre Sauvageot) Sterke focus op landschap binnen Expeditie programma 2. Focus op Onderzoek en Ontwikkeling Gerealiseerd: Atelier Oerol, presentatie en afronding 2 e Atelier traject (2012-2013) met 5 projecten Opzet Atelier Oerol / Over het IJ, start samenwerking 3e Atelier traject (2014-2015) Gerealiseerd: Een aantal sterke en compromisloze projecten die zich op bijzondere en innovatieve wijze met de omgeving en het publiek hebben verhouden. Zorgvuldige afstemming in vroeg stadium met festival Over het IJ over projecten in het kader van samenwerking op talentontwikkeling en locatiegerichtheid. Dit heeft geleid tot een gezamenlijke programmering van 11 projecten. Een aantal opmerkelijke internationale projecten die zich vanuit inhoud, kritisch en onderzoekend uitspreken over de discipline en conventies van theater. 5. Aandachtspunt II.: verzilveren van de Europese springplankfunctie Gerealiseerd: Inbreng van projecten voor Europese coproductie Tweedaags professionalsprogramma Presentatie van Nederlandse gezelschappen /projecten aan internationale programmeurs
Bijdragen aan programma Marseille Provence European Capital of Culture 2013 (Observatorium, Karl van Welden (Atelier Oerol 2011), Nick Steur, Linda Molenaar, Waterlanders, Tricyclique Dol, Dries Verhoeven) Nederlands venster in programma Teatro a Corte / Turijn (Alexandra Broeder, Dries Verhoeven, Nick Steur, Boukje Schweigman), Internationale workshop met FAI-AR Marseille, gecureerd door Observatorium Rotterdam Nederlandse bijdrage aan programma les Envy Rhonements, Citron Jaune, Camargue (Nick Steur, Linda Molenaar en Waterlanders) toekomstige tempel. Frisse Friese weemoed in een boerenschuur en absurde theatrale bebop tussen de dennennaalden, de geur van schapen in een betoverende witte ademende ruimte van Boukje Schweigman en Cocky Eek, de Sacre du Printemps door een dansend publiek op een feeëriek voetbalveld of door een luisterend publiek vanuit de Passage op de strekdam turend over haven en wad. 1001 indrukken schieten nog voorbij in deze flashback. Het belangrijkste is wel bereikt: 10 dagen pionieren, verdiepen, onderzoeken, ontmoeten en vieren van het leven, op een eiland waarop in die dagen de verbeelding de meest inspirerende en verbindende factor is. Kees Lesuis Artistieke leiding Oerol festival Zaterdag 21 juni 2013 In de ochtend van de langste dag van het jaar, en de voorlaatste dag van het festival, is de horizon, boven het dampende weiland nevelig. Het punt waar land en lucht elkaar raken is nauwelijks te onderscheiden. Het landschap trekt als een film voorbij vanuit het rijdende object van Birdwatching 4x4, in een doorlopende choreografie met uit het niets op poppende dansers. Een onuitwisbare theatrale ervaring, met het landschap als hoofdrolspeler in de dialoog tussen theatermakers, kunstenaars en publiek. Terug op kantoor achter mijn computer, met een bont gekleurde buienradar op de achtergrond en nog een flink programma te gaan, dwaal ik in gedachten door de vele indrukken van het festival. In een ruw gemonteerde flash back zie ik een fenomenale en tragische Bram Coopmans als Cyrano, de betoverde wandeling door het Bistaki bos en het Pannenland, het urgente debat over idealen in Dantons kerk, de spectaculaire verstilling bij Toneelgroep Oostpool, jonge talenten uit Atelier Oerol op het schoolplein, aan het wad en in het bos. Internationale vormgevers, theatermakers, kunstenaars met plannen en dromen op de Nollekensberg, zandhuizen bouwend op het brede Noordzeestrand, filosoferend en in gesprek met het publiek op de bouwplaats van een Met het meerjarige thema Sense of Place richt Oerol zich in het programma op een relevante verbinding tussen kunst, locatie en publiek. Een laboratorium dat natuur en cultuur samenbrengt. Sense of Place beschrijft precies de ontwikkeling die we voorzien voor de toekomst: een focus op het bewustzijn en de betekenis van de plek waar je verblijft en hoe je je daartoe verhoudt. Het gaat daarbij om nieuwe en waardevolle verbindingen tussen de urgentie van het werk van de theatermakers / kunstenaars, met de specifieke locaties van het eiland, met hun geschiedenissen, het huidig gebruik en toekomstig ontwikkelingen. Het publiek is deelnemer in deze reflectie op actualiteit, maatschappij en het voorstelbare. Sense of Place- Gerard Roos Voorafgaand aan het festival organiseerde Oerol met steun van het Mondriaanfonds, de provincie Fryslân en LWD 2018 een tweedaags seminar rond het thema Sense of Place. Joop Mulder en Tracy Metz stelden het inhoudelijke programma samen waar culturele landschapsontwikkeling
centraal stond. Sprekers uit binnen en buitenland waaronder Daan Roosegaarde, David Moinard, Jeroen van Westen en Bruno Doedens gaven acte de préséance. Een 50-tal gasten van landschapsarchitecten, beleidsmakers tot natuurbeschermers ontmoette elkaar in een ongedwongen setting veelal op locatie in het Terschellinger landschap. Bezoek Huize Zanders/Cal Earth- Gerard Roos Uit de positieve reacties bleek de doestelling van ontmoeting, kruisbestuiving en inspiratie op dit onderwerp ruimschoots gehaald. Op onze website is het verslag van deze samenkomst te lezen. Met de Waddenacademie wordt in 2014 een vervolg gegeven aan dit seminar. In het Waddengebied liggen kansen om cultuur en natuur te verbinden aan toeristische gebiedsontwikkeling. Leeuwarden werd in september gekozen tot culturele hoofdstad voor 2018. Door de inzet van Joop Mulder maakte de Sense of Place gedachte deel uit van het bidbook van LWD 2018. Dit betekent dat in de toekomst een vervolg kan worden gegeven aan de ambities van Sense of Place. Het landschap van het eiland Terschelling is hiervoor het proefgebied. Een project onder de noemer Sense of Place is de Strieper kwelder. De gecombineerde aanpak van natuur, landschap, cultuur en economie leidt tot culturele landschapsontwikkeling. SLeM verzorgt op voorspraak van Oerol het ontwerp waarbij de kwelder als een soort Mondriaan-schilderij wordt vormgegeven. Een bijzonder project met veel betrokken partijen uit verschillende windrichtingen. De komende jaren wordt de portfolio van Sense of Place uitgebreid en gepresenteerd op Oerol in aanloop naar 2018 wanneer Leeuwarden culturele hoofdstad is. Festivalprogramma Het festivalprogramma voor 2013 bestond uit de volgende componenten: Theater, Expeditie, Muziek, Straat, Atelier Oerol, Artists in Residence (AiR), en het Verdiepingsprogramma Lift?! Voor 2013 is gestreefd naar een zorgvuldiger balans van de afzonderlijke onderdelen en de onderlinge afstemming. Ook de spreiding van projecten over de diverse locaties op het eiland heeft onze aandacht. Aan het kiezen van de circa 70 unieke locaties gaat een lang en nauwgezet traject vooraf. Van locatiebezoeken tot gesprekken met vertegenwoordigers van Staatsbosbeheer, Gemeente Terschelling, Rijkswaterstaat, Wetterskip en Provincie Fryslân. Veel locaties bevinden zich in kwetsbare natuurgebieden en het festival vindt midden in het vogelbroedseizoen plaats. De voorbereidingen en het constructieve overleg hebben er ook dit jaar toe geleid dat de vergunningaanvraag met slechts een enkele aanpassing is goedgekeurd. In de opbouw van het programma is ook gekeken naar een juiste spreiding van de projecten over de dag; van vroeg in de ochtend tot middernacht. Het theater- en Expeditie programma was in principe alle festivaldagen op dezelfde tijdstippen geprogrammeerd. Voor de Expeditie gold dat de publieke belangstelling soms zo groot was dat bezoekers even moesten wachten. Het Straat- en Muziekprogramma hadden een dagelijks wisselend aanbod. Schweigman&- Blaas- Geert Snoeijer Als je kijkt naar de individuele indrukken en belevingen van de ruim 15.000 bezoekers per dag, tekent zich het beeld van een uiterst geslaagde festivaleditie af. Het festival en vooral het theaterprogramma kenden een groot aandeel creaties en unieke samenwerkingen die goed uitpakten. De voorgenomen artistieke doelen zijn over het algemeen ruimschoots gehaald en er was bij tijd
en wijle spraken van meerdere festival buzzes, in de vorm van bijzondere projecten waarover gesproken en gediscussieerd werd, zoals Spectaculaire Voorstelling, Dantons Dood, Blaas en Book Burning. Daarnaast droegen de projecten van Pannenland, Passage en de boeien op de Noordsvaarder bij aan een sterk zichtbaar beeld in het landschap. De Barn en Katrinakerk op Westerkeyn gaven ook een impuls aan de festivalbeleving. Collectif G. Bistaki- Cooperatzìa- Geert Snoeijer Boeien Noordsvaarder- Michiel Landeweerd Theater Met het getijdelandschap van Terschelling als inspiratiebron richt Oerol zich op nieuwe vormen van locatietheater, al dan niet in wisselwerking met dans, beeldende kunst, vormgeving, landschapsarchitectuur, nieuwe media, muziek en performance. Het theaterprogramma bestond uit 41 projecten uit diverse disciplines, die waren onderverdeeld in drie hoofdlijnen: Landschap / Locatie / Innovatie. Als een van de belangrijkste projecten in de categorie landschap presenteerde het collectief Bistaki uit Frankrijk met Cooperatzìa een opmerkelijke mix van dans, bewegingstheater, beeldende kunst en circus. De artistieke leiding van Oerol daagde collectief Bistaki uit hun grenzen te verleggen en een landschappelijk beeldend parcours te ontwikkelen, gebruikmakend van de unieke mogelijkheden van het eiland. Enerzijds als een autonome beeldende land art installatie, anderzijds als de gesponnen draad waarlangs de performance zich afspeelt. In de voorbereiding naar het festival van 2013 heeft het gezelschap in de vorm van een korte residentie en een workshop samengewerkt met SLeM, Bruno Doedens, Machiel Spaans en studenten W.U.R Wageningen en Scenografie en Bouwkunst van de AHK Amsterdam. Collectif G. Bistaki is enthousiast de uitdaging aangegaan. Daarbij hebben zij de mogelijkheden van het landschap op verrassende wijze benut en hebben ze met inzet van een groot aantal Oerol figuranten de voorstelling naar landschappelijke dimensies weten te brengen. Enig minpunt was van meer organisatorische aard; door de verplaatsing van een publiek van 400p ontstonden er op sommige plekken lange wachttijden tussen de afzonderlijke scenes. In feite was er in dit project sprake van het samenvoegen van een locatievoorstelling (Cooperatzìa) en een landschapskunstproject (Pannenland). Het grootschalige en experimentele karakter van het project in het kwetsbare gebied van bos, duin en het strand bij Hoorn maakte het complex. Ook was het een uitdaging dat er meerdere partijen inhoudelijk betrokken waren die nog niet eerder hadden samengewerkt. Het resultaat van het totale project was uiterst geslaagd. In het programma stonden verder een flink aantal sterke en compromisloze projecten die zich op bijzondere en innovatieve wijze met de omgeving en het publiek hebben verhouden; Spectaculaire voorstelling Toneelgroep Oostpool, Dantons Dood - Joost van Hezik/Toneelschuur, Birdwatching 4x4 - Benjamin Vandewalle, Fare thee Well Dries Verhoeven, Wij - Project Wildeman, Blaas Schweigman&, CRASH NNT/Club Guy&Roni, Orkater Een bebop verhaal Orkater / de Nieuwkomers,Gluren - Lieke Benders/Hoge Fronten, Home sweet home - Via Berlin/Regazze Kwartet/Slagwerk Den Haag, Cyrano - Theater het Amsterdamse Bo en het Friestalige Heimwee naar Hurdegariep Tryater werkplaats/tatiana Pratley. Het internationale deel van het programma bestond uit 9 projecten. Verder stonden de volgende co producties van het IN SITU netwerk waarvan Oerol co-organiser is: Land s End, Birdwatching 4x4,Invisible Walls, Igor Hagard,
Fare Thee Well, Like Me, Streetwalker Gallery en UniT. Atelier Oerol Oerol en Over het IJ Festival werken sinds 2012 samen binnen Atelier Oerol/Over het IJ. We voegen onze trajecten met jonge makers bijeen en investeren artistiek en financieel in dezelfde groep talentvolle makers. We bundelen de krachten en bieden daarmee de makers de mogelijkheid zich te meten met de totaal verschillende landschappen van Terschelling en Amsterdam-Noord/NDSM-werf. In 2013 werd deze intentie voor een convenant verder uitgewerkt. De conclusie hieruit was om eerst te focussen op gezamenlijke verder ontwikkeling van het Atelier voor dit jaar en 2014. Atelier Oerol sloot, onder aanvoering van artistiek coördinator Jeroen van den Berg, het tweede tweejarentraject af, met de makers Gertjan Biasino, Wilhelmer Efferink, Ilmer Rozendaal, Sofie Doeland en Akwasi Ansah. De korte Opmaat projecten van vorig jaar zijn uitgewerkt tot kleine producties die allen in het theaterprogramma waren opgenomen. voor deze periode aangetrokken als artistiek coördinator. Sabine Pater blijft als creatief producent de spin in het web voor Atelier Oerol/Over het IJ. Expeditie Binnen het expeditieprogramma leverden het Pannenland de Passage en Fare Thee Well allen een sterke, grootschalige, bijdrage aan de beleving van het landschap, terwijl andere projecten op meer intieme schaal het publiek bij het creatie- of onderzoeksproces betrok, zoals in Landloop, Batavier, Vonk, Flyland, de Melksalon, Kaentre en het Kloosterproject. Het Expeditie programma ontwikkelt zich meer en meer als proeftuin van het festival. Er liggen interessante kansen voor de verdere ontwikkeling van de Expeditie formule. Daarvoor dient er wel eerst een goed analyse van de huidige praktijk gemaakt te worden waarbij er zowel naar de inhoudelijke ambities als naar de werking naar het publiek gekeken moet worden. De huidige formule suggereert een doorlopend karakter van de projecten die door het publiek spontaan bezocht kunnen worden. Iets dat in de praktijk beduidend anders uitpakt. Een belangrijk aandachtspunt voor 2014. Sofie Doeland- Breekgoed- Geert Snoeijer De twee andere deelnemers aan Atelier Oerol, Marike Splint en Marieke van Veen, konden om uiteenlopende redenen dit jaar geen project realiseren. Met hen (en met Wilhelmer Efferink) zijn we in gesprek over een zelfstandige productie voor in de toekomst. De gerealiseerde projecten zijn door het publiek doorgaans goed ontvangen. Het vakpubliek gaf aan de meeste voorstellingen nog pril te vinden. Het project van Gertjan Biasino kampte met tegenvallende belangstelling, mogelijk door de lange duur en de late aanvangstijd van het project. Wellicht had dit project beter in een Expeditie -achtige context kunnen worden aangeboden. Voor het vervolgtraject van Atelier Oerol/Over het IJ bieden we van november 2013 tot augustus 2014 de ruimte aan 6 theatermakers of kunstenaars om een opmaat te maken. Simone Hogendijk is Zandlab- Pannenland- Jan Karel Lameer Straat Op het straatprogramma lag dit jaar de nodige druk. Vanuit de evaluaties van vorig jaar bleek er kritiek te zijn van publiek, ondernemers en artiesten op de opzet en invulling hiervan. Dit jaar heeft dit programmaonderdeel, met het benoemen van thema s ( Circus voor West en Rariteitenkabinet voor Midsland), en het aantrekken van Wendy Moonen als programmeur en producent een sterke impuls gehad. Mede door inzet van haar netwerk van circusartiesten en door geregeld overleg met ondernemers te voeren heeft het straatonderdeel meer draagvlak gekregen. Zowel bezoekers als ondernemers waren enthousiast over de aanpak en het
resultaat en artiesten speelden met veel plezier in de straten. Straattheater West- Anke Teunissen Westerkeyn Festivalhart de Westerkeyn heeft dit jaar een flinke metamorfose ondergaan in zowel opzet als programmering. De evaluatie van vorig jaar gaf hier mede aanleiding toe. Met beeldbepalende tenten als de Barn, de Katrina en het 100%Terschelling paviljoen evenals met het Lokaal Maal plein, het Waste Lab en het interactieve Expeditie project Vonk. Doorlopende acts waren er van Boot, Vioollusie, Scubabianchi, het bestuurbare autootje met aquarium, en de Verhalensupermarkt. De badkuipen mochten natuurlijk dit jaar ook niet ontbreken. Met de gedachte van het festivalhart als Spiegel van het festival is gewerkt aan een levendige en over de dag in verschillende sferen opgebouwde programmering, die een belangrijke bijdrage aan de festivalbeleving heeft gegeven. De ambitie om een voorproefje of introductie van alle projecten en voorstellingen van het festival te geven bleek in de praktijk nog te hoog gegrepen. De nieuwe opzet en de doorlopende programmering zijn opgemerkt en door het publiek gewaardeerd bleek uit de publieksenquête. Artists in Residence (AiR) Voor, tijdens en na het festival vonden een aantal Artists in Residence (AiR s) plaats. Op uitnodiging van Oerol kwamen startende en gevorderde makers meerdaags of een paar weken naar het eiland om onderzoek te doen. Deze residenties dragen bij aan onze ambitie om tot nieuwe vormen van theater en performance in het landschap te komen. Het Rotterdamse collectief Observatorium gaf in opdracht van Oerol en FAI-Ar uit Marseille een inspirerende workshop aan een internationale groep van kunstenaars, uit diverse disciplines, over de vraag hoe een plek of een landschap nieuw leven ingeblazen kan worden. De voorstellen en uitkomsten van dit onderzoek zullen op uitvoerbaarheid worden getoetst en mee worden genomen in de plannen. Lotte van den Berg en Daan t Sas ondervroegen tijdens het festival toevallige passanten op de uitgestrekte vlakte van de Noordsvaarder, in een geïmproviseerde shelter, naar hun dromen en verlangens om iets te bouwen. Met de resultaten van dit onderzoek en met behulp van het publiek zal dit in 2014 verder vorm krijgen. Verder deden we residenties met Le Collectif G. Bistaki, AHK en SleM ter voorbereiding van hun voorstelling en expeditieproject. Kud Ljud, Nick Steur en Cie Zerogrammi vertoonden hun uitkomsten ook tijdens het festival. In het najaar zijn er residenties geweest ter voorbereiding voor 2014-2015 van Plastique Fantastique, Sharon Fridman en Anna/Zimmerfrei. Cie Zerogrammi- Trattato Lontananza.Parta Prima- Michiel Landeweerd Verdiepingsprogramma Lift?! Het verdiepingsprogramma Lift?! begon elke ochtend met een interactieve talkshow op festivalterrein Westerkeyn. Ook werden hier Oerol colleges gegeven in samenwerking met de Waddenacademie. Bij het help mij kiezen loket konden bezoekers terecht voor advies voor het kopen van voorstellingskaarten. Onderdeel van het programma waren ook de nagesprekken op locatie bij de verschillende voorstellingen. Een gids en een gast namen in speciale Lift?! routes bezoekers mee op sleeptouw over het eiland waar voorstellingen en activiteiten zorgden voor een onvergetelijk programma.
zongen eilanderkinderen samen met de mannen van Hee het openingsnummer. Ilmer Rozendaal-nagesprek Atelier- Saris& den Engelsman Voor het eerst was het verdiepingsprogramma deels in samenwerking met Over het IJ festival. Op Terschelling in een natuurlijk landschap en bij Over het IJ festival in een industriële omgeving. Festivalbezoekers konden op beide festivals via verschillende programmaonderdelen kennis maken met de makers. Ontmoetingen tussen makers en publiek stond centraal. Het verdiepingsprogramma werd mede mogelijk gemaakt door het VSB fonds. Opening Oerol- Anke Teunissen Spinvis speelde bij wijze van experiment een vriendenconcert in de theatersetting van NNT / Club Guy&Roni. In vervolg op het succes van afgelopen jaar was er ook ditmaal de formule van de verzachtende omstandigheden. Kleinschalige verrassingsoptreden op plekken waar er behoefte is aan verzachtende tonen: in verzorgingstehuis de Stilen, op kantoor bij Oerol en bij de vrijwilligers in de keuken van de Westerkeyn: met Clean Pete, Douwe Bob, Anne Soldaat, Tim Knol. Ook dit jaar verzorgde de heren Marcel Haug en Harry Hamelink de muziekprogrammering. Lift?! Route in de duinen- Ruben Hamelink Muziek Er zijn verschillende hoogtepunten te noemen binnen het muziekprogramma, Broeder Dieleman was daar één van. Zowel solo als met enkele speciale optredens o.a. met Herrik. Hij trad op in het Bostheater, bij de talkshow in het paviljoen en op Westerkeyn. De Afrikaanse band Mokoomba schitterde tijdens twee optredens op Groene strand en Westerkeyn. Na Oerol speelden ze op het prestigieuze Glastonbury festival in Engeland. Het bijna 2 uur durende slotconcert was van Typhoon & friends. Met speciale gastoptredens van Maite Hontele, Tess, Akwasi en met Muppetstuff & Rico. Typhoon legde een direct verband met het eiland door Tess uit te nodigen en in de studio van Hessel muziek op te nemen. Het Broken Brass ensemble uit Friesland trad tijdens de opening van Oerol op met Nynke Laverman en later onder veel bijval op het podium van het Groene Strand. Bij de opening Douwe Bob- Verzachtende omstandigheden Stilen- Michel Landeweerd 100% Terschelling project Dankzij een bijdrage van Stichting Doen kreeg het 100% Terschelling project voor 2013 een vervolg. Dit jaar werden eilandsouvenirs gelanceerd tijdens het festival. Met de vorig jaar gemaakte Oogst- en kenniskaart als bron, nodigde kunstenaar Elmo Vermijs drie ontwerpers uit om producten te maken met restmateriaal en kennis van het eiland. Atelier NL maakte in samenwerking met een Terschellinger glasbewerker een collectie stolpen van oude flessen. Net als bij flessenpost worden de wijnflessen hergebruikt om verhalen in te bewaren en mee te nemen naar het vasteland. Een collectie van eilander verhalen stond tentoongesteld in de Barn. Studio Tjeerd
Veenhoven onderzocht de verschillende gewassen die op Terschelling groeien. Hij droogde de grassen en maakte er puzzelstukjes van. Bij elkaar vormen ze het eiland, waarbij ieder stukje symbool staat voor het gewas en de plek waar dat groeit. Het van elzenhout gemaakte Takmes gemaakt door ruimtelijk ontwerper/vormgever Jenske Dijkhuis werd ook verkocht in de Oerol shop. Bezoekers konden zelf ook aan de slag in het Wastelab op Westerkeyn. Het was een uitdaging om producten te maken aan de hand van Oogst-en kennis kaart en om de materialen van het eiland te halen. Voor volgend jaar willen we de workshops meer voorbereiden zodat we hierin beter kunnen slagen. van nieuwe vormen van theater en kunst in de openbare ruimte stimuleert. Met succes heeft Oerol daar projecten ingebracht voor Europese coproductie (Kabouterkwaad Elien van den Hoek/Houten Huis, Erf Boukje Schweigman, Fare Thee Well - Dries Verhoeven, Like Me Judith Hofland en Tempel/Bouwplaats Lotte van den Berg) mede in het kader van de Europese springplankfunctie. Tijdens het afgelopen festival waren de volgende IN SITU / Oerol co-producties in het programma opgenomen: Berlin - Lands End, Judith Hofland - Like me. Benjamin Vandewalle Birdwatching 4x4, Teartri Oda Invisible walls, Lieux Publics &co- Igor Hagard, Dries Verhoeven Fare thee well, Kud Ljud Streetwalker gallery. Deze Europese inbreng draagt sterk bij aan de inhoud van het programma en aan de innovatie van de discipline. Ook dit jaar is er veel contact geweest met de overige IN SITU partners en velen zijn op bezoek geweest op het Oerol festival. 100% Terschelling stolp- Atelier NL-Dieuwke van der Heuvel Professionalsprogramma De professionals konden terecht bij onze professionals medewerker. Naast het bestellen van voorstellingskaarten en fietsen kreeg elke prof uitgebreide informatie vooraf en tijdens het festival aangereikt. Internationale profs konden rekenen op hulp bij het boeken van reis en verblijf. Naast de persoonlijke service aan de Nederlandse en internationale professionals waren er voor hen in het eerste Oerol weekend twee ochtendbijeenkomsten georganiseerd in het kader van introductie, verdieping en netwerken. s Avonds konden de profs netwerken bij de georganiseerde borrels op de Westerkeyn. Meer dan 80 internationale profs hebben gebruik gemaakt van onze service en kwamen uit diverse landen, waaronder Australië, Schotland en Frankrijk. IN SITU netwerk Om internationaal te blijven ontwikkelen en een belangrijke brugfunctie binnen Europa te kunnen hebben is Oerol sinds 2005 kernlid van IN SITU, het Europese festivalnetwerk dat de ontwikkeling Pierre Sauvageot/Lieux Publics& Cie/ Frans van der Horst- Igor Hagard, a railway rite/ De Passage- Saris& den Engelsman Benjamin vandewalle- Birdwachting 4x4- Rene den Engelsman
Een groot deel van de landelijke schrijvende pers was aanwezig op het festival. De mediaaandacht die Oerol wist te realiseren, vertegenwoordigde een mediawaarde van meer dan 1,25 miljoen Euro, een groei van een kwart miljoen ten opzichte van 2012. Naast de schrijvende pers was de AVRO als mediapartner tijdens het festival aanwezig om verslag te doen van de verscheidenheid aan programmering. Tijdens 5 live uitzendingen van Opium op Oerol gepresenteerd door Cornald Maas - vanaf West- Terschelling kwam die verscheidenheid aan bod: speciale gasten (BN ers) waren ingevlogen om het festival te beleven en hun ervaringen met het aanwezige publiek en publiek thuis te delen. Dagkrant Oerol- Dieuwke van den Heuvel De publiciteitscampagne van Oerol is dit jaar weer verder doorgevoerd samen met het ontwerpbureau Dietwee. De samenwerking liep feitelijk tot aan de vorige kunstenplanperiode. Gezien de vele veranderingen die voorlagen in 2013, is besloten om in ieder geval voor 2013 de samenwerking met Dietwee voort te zetten. De ingestoken autonome en realistische beeldtaal is doorgezet, onder andere door te kiezen voor een brutalere fotografie. Opium op Oerol- Saris & den Engelsman Naast de media-aandacht van pers en tv valt de aandacht voor Oerol in de social media ook niet uit te vlakken. De doelstellingen die Oerol zich hierin heeft gesteld voor de hele kunstenplanperiode zijn al in het eerste jaar gehaald en overschreden. De Facebook-pagina is in 2012 opnieuw gestart en kent intussen 12.500 volgers. Ook is Oerol in het bezit van een Twitteraccount, met inmiddels meer dan 16.500 volgers. Op de eigen Youtube- en Flickr-account worden vele nieuwe items door Oerol zelf en door bezoekers toegevoegd. 10 dagen lang, elke ochtend van het festival verscheen de Oerol dagkrant met nieuws en updates over het festivalprogramma. De papieren versie van de Oerol dagkrant lag voor de eilandbezoekers dit jaar al klaar in de Doeksen terminal in Harlingen; een goed begin van de bootreis! Ook waren de dagkranten online te vinden, voor de thuisblijvers.
In 2013 is vanuit het project 100% Terschelling gekozen voor Refunc als partij om de verbinding tussen de verschillende festivalterreinen duidelijk en herkenbaar te maken. Vanaf de aankomst in de haven is een visuele start gemaakt met deze verbinding door het gebruik van de kenmerkende markeringen die de weg van de wal naar het eiland begeleiden: enorme boeien werden nu op het eiland zelf ingezet om het publiek te begeleiden van aankomstpunt op de haven naar festivalhart de Westerkeyn of muziekpodium het Groene Strand. De aankleding op deze drie punten is door Refunc verder tot stand gebracht door deels met gerecyclede materialen uit eerdere jaren èn met materialen afkomstig vanuit de Oogst- en Kenniskaart Terschelling te werken. In totaal gaven zij de drie kenmerkende plekken van het festival weer een geheel nieuwe uitstraling, vooral geïnspireerd door de thematiek van dit jaar. Wastelab Westerkeyn-Michiel Landeweerd Oerol zet naast alle milieubesparende maatregelen in de organisatie (denk aan hergebruik, specifieke papiersoorten voor drukwerk, groen katoen voor merchandise etc.) door op de ingeslagen weg. Dat betekent dat verder onderzoek is gedaan naar in hoeverre de aggregaten die intensief gebruikt worden groener kunnen zodat de uitstoot aanzienlijk minder wordt. De bedrijven HVM en Bredenoord al jarenlang leveranciers van Oerol - ontwikkelen deze aggregaten zelf, maar nog steeds op een erg kleine schaal. Dat houdt in dat we nog steeds op kleine schaal (alleen de twee festivalterreinen) dit type aggregaten hebben kunnen inzetten. Met HVM en Bredenoord zijn we blijvend in gesprek om het aanbod te vergroten zodat we in de toekomst alle terreinen kunnen voorzien van groene aggregaten. In samenwerking met een aantal festivals uit het Noorden, waaronder Into The Great Wide Open dat jaarlijks in september op buureiland Vlieland plaatsvindt, wordt gekeken of en hoe gezamenlijk geïnvesteerd kan worden in duurzame materialen, waaronder afscheidingen van terreinen. Ook het delen van onderlinge kennis is onderdeel van de uitwisseling. Bijvoorbeeld over hoe processen efficiënter kunnen, hoe bedrijfsstromen geoptimaliseerd en afvalstromen beperkt kunnen worden. Dit samenwerkingsverband is ingezet in 2012 en heeft jaarlijks een actieve invulling door alle betrokken partijen. Het ontwerp van het festivalterrein het Groene Strand van vorig jaar (met een uitkijkpost en meerdere verdiepingen van L O U T ; Lab of Urban Transformation) was erg goed bevallen en is dit jaar daarom ook gehandhaafd. Huisleverancier de Markies zorgde wederom voor de uitvoering van het ontwerp. Barn Westerkeyn
Oerol heeft in 2013 haar hoofdsponsors weten te behouden, namelijk Rederij Doeksen en Bierbrouwerij Brand. Paviljoen de Walvis en Flevodruk bleven aan als subsponsor. Daarnaast heeft Oerol fondsen als Fonds Podiumkunsten, Stichting Doen, VSB fonds, SNS Reaalfonds, Mondriaanfonds, Stichting Dioraphte en Insitut Français bereid weten te krijgen Oerol financieel te ondersteunen. De provincie Fryslân en gemeente Terschellling droegen ook bij met een bijdrage. combinatie met de vrijwilligers een boswachtervoor-1-dag actie. Deze actie hield in dat de toneelmeesterfunctie die Staatsbosbeheer tijdens Oerol vervult, door de vrijwilligers wordt uitgedragen op een aantal bijzondere natuurlocaties. De vrijwilligers waren als boswachter-voor-1-dag herkenbaar en gaven het wachtende publiek informatie over de specifieke locatie en de bijzonderheden daarvan. Daarnaast bood het festival extra profileringsmogelijkheden aan Staatsbosbeheer in de vorm van een hangmattendorp direct naast het festivalterrein Groene Strand. In samenwerking met de Waddenvereniging had Staatsbosbeheer hun natuurschuur in Lies omgetoverd tot een Sense of Nature plek. Hier werden bezoekers uitgedaagd om met een bucketlist in de hand tien bijzondere plekjes van het eiland te ontdekken. Staatsbosbeheer is de partner in natuur van Oerol. Dit houdt in dat Staatsbosbeheer om niet de vooraf vastgestelde locaties ter beschikking stelt en assistentie in de inrichting en gebruik van deze locatie verleent. De locaties worden gezamenlijk vastgesteld en beide organisaties werken intensief samen als het gaat om de juiste omgang met de natuur op Terschelling, hieraan wordt ook altijd in de communicatiemiddelen van Oerol aandacht besteed. Sinds 2010 zijn met Staatsbosbeheer jaarlijks activiteiten opgezet om de samenwerking verder te intensiveren. In 2013 is Staatsbosbeheer actief betrokken geweest bij een expeditieproject en lezingenreeksen op een toekomstig nader te ontwikkelen observatiepunt. Ook dit jaar had het Garantiefonds Terschellinger Ondernemers de taak het stimuleren van de donaties van Terschellinger ondernemers en privépersonen aan Oerol. Daarnaast heeft het fonds een financiële buffer waarmee zij garant kan staan voor investeringen of voor financieringen die Oerol moet doen voordat zij daarvoor de gelden van andere partijen ontvangt. Voor donateurs is op de laatste zondag van het festival een kijkje backstage georganiseerd op het Groene Strand. Hier kwamen ondernemers, bestuur en Oerol medewerkers samen om het festival te evalueren en werden de donateurs bedankt voor hun steun. Dit jaar is door de subsidie eis van de gemeente Terschelling de donaties in natura van ondernemers verwerkt in de jaarrekening aan zowel de baten als de kostenzijde. Hangmattendorp Groene Strand- Michiel Landeweerd De samenwerking met Staatsbosbeheer is ook ingezet op andere manieren. Zo is er actief aandacht besteed in de opening door Joop Mulder en Marelie van Rongen en was er in De Vrienden van Oerol kregen ook dit jaar de mogelijkheid tot kijkjes achter de schermen, speciale Vriendenconcerten en andere acties. Oerol heeft 700 nieuwe Vrienden verwelkomd. Oerol weet jaarlijks meer dan 10.000 donerende Vrienden aan zich te binden. Het totale bestand aan Vriendencontacten is groter, circa 17.500. Door het aanbieden van een automatische incasso waardoor Vrienden tijdig verzekerd zijn van hun specifieke voordeel om deel te nemen aan de Vrienden-voorverkoop, proberen wij onze Vrienden ervan te overtuigen de donatie niet te koppelen aan hun al dan niet jaarlijkse bezoek,
maar doorlopend steun te blijven geven. Het leverde in 2013 een significante groei in het totale donatiebedrag op wat ten goede komt aan Oerol 2014. Tijdens de Vriendenvoorverkoop werd binnen een uur tijd 20.000 theaterkaartjes verkocht. Een nieuw record voor Oerol. Het blijft overduidelijk dat de Vrienden zeer waardevol zijn voor Oerol. De Vrienden zijn ondergebracht in een aparte stichting. Voor de Vrienden is in 2012 een nieuw crm-systeem aangeschaft. De inwerkingstelling hiervan bleek meer voeten in aarde te hebben dan aanvankelijk gedacht werd. Daardoor is ook in 2013 nog veel tijd besteed om het systeem werkend te krijgen. Desondanks is het een goede stap voor een professioneel beheer en behoud van de Vrienden. De voordelen die de Vrienden ontvangen, worden aangeboden door het Oerol festival. De Atelier Oerol producties worden mede mogelijk gemaakt dankzij het Fonds Atelier Oerol. Via dit fonds kunnen geïnteresseerden investeren in de ontwikkeling van een nieuwe generatie theatermakers en beeldende kunstenaars. Particulieren kunnen (individueel of met een groep) via een fiscaal extra voordelige methode schenken, en bedrijven hebben de optie om met belastingvoordeel mee te doen. In mei is een ontmoetingsdag in Amsterdam georganiseerd zodat donateurs het proces van de makers op de voet kunnen volgen. In november is weer een bijeenkomst georganiseerd met de nieuwe lichting makers van het Atelier op Terschelling. De reacties op deze bijeenkomsten zijn zeer positief van zowel makers als donateurs. De Oerol OndernemersClub is een nieuw initiatief sinds 2013: een business club voor bedrijven in Noord-Nederland. Een plek waar het nuttige met het aangename gecombineerd wordt in een culturele ambiance. Even geen business as usual, maar prettig zakendoen in een ongedwongen festivalsfeer. De OndernemersClub is voor bedrijven die zich aan Oerol willen verbinden. De nationale merkkracht van Oerol biedt daarin exposure voor leden. Leden ontvangen van Oerol bijzondere mogelijkheden voor relatiebeheer en aantrekkelijke voordelen. De ondernemersclub steunt Atelier Oerol. Zo is het mogelijk vernieuwende projecten te laten maken. Dat is nodig om impact te houden en een groot en nieuwsgierig publiek te blijven trekken en het draagt bij aan een vitaal maatschappelijk en cultureel klimaat in het Noorden. Goed voor zowel inwoners als bedrijfsleven. In 2013 hebben we de eerste leden mogen verwelkomen. In 2014 wordt geïnvesteerd in een fondsenwerver die een strategie voor werving en beheer van de Vrienden onder de loep gaat nemen en met een nieuw plan komt. In dit plan worden ook de Ondernemersclub, Garantiefonds en kleine subsidienten in meegenomen om te optimaliseren. Nieuwe lichting Atelier Oerol deelnemers Saris & den Engelsman
Oerol kent het hele jaar door een vast team aan (parttime) medewerkers. In 2013 betrof dit de volgende functies, die in totaal 8 fte beslaan: - Creatief directeur - Algemeen directeur - Artistiek leider - Controller & hoofd personeelszaken - Hoofd marketing - Hoofd productie - Zakelijk medewerker - Administratie - Secretariaat - Coördinator Vrienden van Oerol In de directe aanloop naar het festival wordt dit team jaarlijks vanaf maart aangevuld met tijdelijke medewerkers in verschillende functies, van medewerker marketing, productieleiders, technische productie, tot coördinatoren voor reis en verblijf, vrijwilligers, huisvesting en hospitality. Ook in 2013 kwamen verschillende stagiaires de gelederen versterken, waardoor het aantal medewerkers tussen maart en juni werd uitgebreid met 20 personen. Jaarlijks is er vlak voor het festival een tweede personeelsgroei als het team wordt versterkt door o.a. redacteuren, locatiemanagers, coördinatoren horeca, technici en geluidsmensen. Oerol kon dit jaar opnieuw rekenen op een grote toestroom van vrijwilligers, in totaal circa 800 personen uit alle delen van Nederland en zelfs een aantal uit andere landen. De eerste vrijwilligers meldden zich ruim twee weken voorafgaand aan het festival om te helpen met de opbouw. Met als uitgangspunt dat vrijwilligers in ieder geval 6 dagen aaneengesloten werken, verbleven sommigen zelfs meerdere weken op het eiland. Samen zijn zij een onontbeerlijke steun voor Oerol. Tessa Boerman Marcel Beerthuizen Oerol zocht in 2013 versterking van haar bestuur om de diversiteit, deskundigheid en onafhankelijkheid te waarborgen. Daartoe traden eind 2013 twee nieuwe bestuursleden toe: Sietze Haringa en Seerp Leistra. Het veiligheidsplan, te gebruiken in geval van calamiteiten, was ook in 2013 de basis voor het overleg tussen provincie, gemeente, gezondheiden veiligheidsdiensten en Oerol. De zorgvuldige wijze van invulling van het veiligheidsplan door Oerol, heeft ervoor gezorgd dat Oerol hiermee zowel vanuit het lokale als provinciale bestuur gecomplimenteerd werd. Oerol heeft al jaren een zeer hoog percentage eigen inkomsten. De eerste prognoses laten zien dat het in 2013 zo n 78% betreft (in 2012 stond het percentage eigen inkomsten op 77%, in 2010 en 2011 op 72%, in 2009 op 69% en in 2008 op 56%). Ongeveer 21% van de inkomsten komt uit de gezamenlijke structurele subsidie van gemeente (2%), provincie (7%) en Fonds Podiumkunsten (6%) èn 6% uit incidentele subsidie die jaarlijks aangevraagd moet worden bij fondsen voor speciale theaterproducties die niet uit de recetteopbrengst alleen betaald kunnen worden. Ruim de helft van de 75% eigen inkomsten komt uit kaartverkoop. Sponsoring en inkomsten uit horeca nemen elk zo n 10% voor hun rekening. 10% zijn inkomsten uit de Vrienden van Oerol, donaties, merchandise, advertenties en hospitality (diverse). Het bestuur van Oerol bestaat uit 7 leden. Het bestuur bestond tijdens Oerol 2013 uit: Els Swaab, voorzitter Willem Mier, penningmeester Ben Warner, secretaris
De 32 e editie van Oerol is opnieuw geslaagd te noemen. In totaal mocht het tiendaagse festival Oerol iets meer dan 15.000 bezoekers per dag verwelkomen. Het bezettingspercentage bij de theatervoorstellingen was 88%. Veel bezoekers hebben de regen getrotseerd om de 41 theatervoorstellingen te bekijken en bewonderen. Een beperkt aantal voorstellingen is afgelast, ondanks een paar dagen met zware wind en regen. De programmering zorgde ervoor dat veel bezoekers de dorpen introkken, de festivalterreinen betraden en voorstellingen bezochten. In totaal zijn 128.119 kaarten verkocht, inclusief entreebandjes. Het in 2012 geïntroduceerde entreebandje bleek verder geland bij het publiek, daardoor is een verhoging van het aantal verkochte toegangsbewijzen gerealiseerd. Oerol heeft geen reserves nodig gehad om haar ambities te kunnen verwezenlijken. Concluderend was 2013 een positief jaar. De lijn die is ingezet met Sense of Place biedt mogelijkheden om te pionieren en dit gedachtegoed verder uit te bouwen. Typhoon & Friends- Afsluiting Oerol- Michiel Landeweerd Een overzicht van alle activiteiten, programmering, financiën, organisatie en partners inclusief sfeerimpressies, seminarverslag, foto s en dagkranten over het Oerol festival in 2013 is te vinden op de website van Oerol. www.oerol.nl