Thema 10 De financiering van de onderneming Wat zul je leren? Enkele belangrijke bronnen van ondernemingsfinanciering op lange termijn beschrijven en de voor- en nadelen van deze financieringsbron afwegen. Enkele belangrijke bronnen van ondernemingsfinanciering op korte termijn beschrijven en de voor- en nadelen van deze financieringsbron afwegen. 1 Indeling van de financieringsmiddelen Info en analyse De starten van een onderneming vergt heel wat investeringen. Maar ook daarna is het nog niet gedaan: herstructureren, uitbreiden, afgeschreven materiaal verniewen, een nieuw product lanceren, enz. Hiervoor is geld nodig, soms zeer veel geld. De onderneming zal dan een keuze moeten maken tusen de verschillende financieringsmiddelen om die investeringen te betalen. Waarmee zou de onderneming rekening houden bij de keuze van het financieringsmiddel? In de onderstaande artikels staan enkele financieringsmiddelen waarop de onderneming een beroep kan doen. Over welke financieringsmiddelen gaat het? Probeer het in de tweede kolom te omschrijven in één woord (later zal je ook kolom 3 en 4 invullen). nr financieringsmiddel Lange of korte termijn Balansrekening 1 2 3 4 5 6 7 Obligatielening Lange termijn VIII.A.1. Achtergestelde (obligatie)leningen 8 181
2 1 De Belgische beursgenoteerde chocoladeproducent NewTree wil via een kapitaalverhoging 5 miljoen EUR ophalen om zijn distributienetwerk te financieren, evenals zijn marketing- en R&D-activiteiten. 158 000 nieuwe aandelen worden voorbehouden aan bestaande aandeelhouders. De prijsvork ligt tussen 15,13 EUR en 17,65 EUR. D Ieteren wil marktleider zijn in alle activiteitssectoren waarin de groep bedrijvig is. Om deze positie te bereiken en te handhaven, heeft de groep de volgende strategische doelen bepaald: - volgehouden beleid van een zo groot mogelijke zelffinanciering, die de ontwikkeling van de groep mogelijk heeft gemaakt. 5 De inschrijvingsperiode voor de beursgang van de Ieperse specialist in boordcomputers Transics is vervroegd afgesloten. De introductieprijs zal zeer waarschijnlijk op 17,5 EUR per aandeel liggen. Transics haalt met zijn beursgang voor maximaal 26 miljoen EUR nieuwe aandelen op. Het geld zal worden gebruikt voor nieuwe overnames en productontwikkeling. De beursintroductie vindt waarschijnlijk nog voor 18 juni plaats. 3 6 4 Om uw bestelling helemaal af te ronden dient u nog uw keuze van betaling door te geven. U kunt bij ons betalen per factuur: deze optie geld enkel voor zelfstandigen en bedrijven, hiervoor is een btw-nummer verplicht (uitgezonderd vrije beroepen), u betaald ook per overschrijving binnen 30 dagen na de factuurdatum. Zo geniet u nog uitstel van betaling. Bent u als ondernemer voor de aankoop van een woning of bedrijfspand op zoek naar een hypothecaire lening voor ondernemers? Om als ondernemer via de gemiddelde bank of financieel adviseur in aanmerking te komen voor een hypotheek moet u minimaal 3 jaarcijfers tonen, prognoses en een stabiel inkomen. 7 Natuurpunt gaat in de nabijheid van het station van Mechelen haar nationaal secretariaat vestigen. Het huidig gehuurde secretariaat is te klein, te duur en niet functioneel. Hiervoor schrijft Natuurpunt een obligatielening van 2 miljoen EUR uit, voor een vaste duur van 10 jaar en een jaarlijkse intrest van 4 % bruto. 8 De verkoopsruimte wordt ingericht met felle kleuren, een opvallend logo en stalt uitsluitend zeep uit. Grote blokken met daarop kleinere stukjes als cakeplakjes, in de meest uiteenlopende geuren en smaken, vullen de rekken. De totale investering voor de eerste winkels bedraagt 160 000 EUR. Hiervoor doen ze een beroep op een investeringskrediet op 10 jaar. 182
Bekijken we nu even de balans van een onderneming: Actief Beginbalans Passief VASTE ACTIVA EIGEN VERMOGEN III. Materiële vaste activa I. Kapitaal A. Gebouwen IV. Reserves C. Rollend materieel V. Overgedragen winst VLOTTENDE ACTIVA SCHULDEN VI. Voorraden VIII. Schulden op meer dan één jaar VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar A. Financiële schulden A. Handelsvorderingen 1. Achtergestelde (obligatie)leningen IX. Liquide middelen 4. Kredietinstellingen X. Overlopende rekeningen IX. Schulden op ten hoogste één jaar B. Financiële schulden 1. Kredietinstellingen 9. Kaskrediet C. Handelsschulden 1. Leveranciers X. Overlopende rekeningen Waar staan de financieringsmiddelen in de balans, m.a.w. waar zie je welk geld je hebt gebruikt om je bezittingen te verwerven? In de balans zijn de schulden zijn ingedeeld in schulden op meer dan één jaar (lange termijn) en schulden op ten hoogste één jaar (korte termijn). Duid in de tabel (kolom 3) uit de inleiding aan of het een financieringsmiddel op korte of lange termijn is. In de vierde kolom vul je de rekening in uit de balans waar je dit financieringsmiddel plaatst; om je op weg te helpen hebben we al een ingevuld. 2 De financieringsmiddelen op lange termijn De financieringsmiddelen op meer dan één jaar worden gebruikt om de vaste activa te financieren, zoals het bedrijfsgebouw, de machines, de uitrusting, het rollend materieel Actief Beginbalans Passief VASTE ACTIVA EIGEN VERMOGEN III. Materiële vaste activa I. Kapitaal A. Gebouwen IV. Reserves C. Rollend materieel V. Overgedragen winst SCHULDEN VIII. Schulden op meer dan één jaar A. Financiële schulden 1. Achtergestelde (obligatie)leningen 4. Kredietinstellingen 183
Financiering met eigen vermogen: Winstinhouding (zelffinnaciering): op het einde van het boekjaar kan de winst worden ingehouden, waardoor het eigen vermogen in de vorm van reserves toeneemt. Dat geld wordt gebruikt om nieuwe activa te financieren, om schulden af te lossen, enz. Hoeveel winst wordt in deze resultaatverwerking van Omega Pharma ingehouden? Uitgifte van (nieuwe) aandelen: hierdoor wordt op een duurzame manier geld van buiten de onderneming aangetrokken. Het organiseren van een beursgang of een kapitaalverhoging is echter niet zo eenvoudig en zeker niet goedkoop. Bovendien moet je de aandelen verkocht krijgen 22-06-2007/ Shurgard Self Storage Europe, uitbater van opslagruimtes in Europa, blaast zijn beursgang op Euronext Brussel af vanwege een bijzonder lage interesse voor de aandelen. Financiering met vreemd vermogen: als de onderneming onvoldoende eigen middelen heeft, kan ze een beroep doen op vreemde financieringsmiddelen. Dan rijzen er heel wat vrage: bij wie ga je lenen, hoeveel ga je lenen, op welke termijn ga je de lening aan, welke intrest wil je betalen, enz. Naar welke elementen uit de balans gaan de financiers zeker kijken vooraleer ze geld ter beschikking stellen? De obligatielening: dit is een lening op lange termijn, waarbij de onderneming schuldbekentenissen uitgeeft. Belgacom brengt met succes voor 1,65 miljard EUR obligaties op de markt De obligatie is uitgedrukt in EUR en bestaat uit drie delen: 300 miljoen EUR, looptijd van 3 jaar tegen een variabele rentevoet; 600 miljoen EUR tegen een vaste rentevoet, looptijd van 5 jaar en een coupon van 4,125% 750 miljoen EUR tegen een vaste rentevoet, looptijd van 10 jaar en een coupon van 4,375%. Hoeveel bedraagt de looptijd van deze obligatielening Wie kan de obligaties kopen: Wanneer zou jij als belegger deze obligatie kopen: de hypothecaire lening: hierbij geeft de onderneming aan waarborg aan de kredietverstrekker, meestal onder de vorm van het onroerend goed waarvoor het geld wordt geleend. Het is een vrij duur krediet wegens het opstellen van een 184
notariële akte, enz. Als de onderneming de aflossingen en intresten niet meer kan betalen, wordt het onroerend goed verkocht. Het investeringskrediet: is een krediet dat wordt aangewend om de verwerving of vervanging van vaste activa te financieren, met het oog op het behoud of de verhoging van de productiviteit van de onderneming. Wat is de looptijd van deze leningen: Wat is het verschil met een hypothecaire lening: 3 De financieringsmiddelen op korte termijn Financieringsmiddelen op hoogstens één jaar gebruik je om je vlottende activa te financieren. Je financiert geen vaste activa, zoals een gebouw, met kortlopende leningen of met nieuwe aandelen. Waarom niet? Geef enkele voorbeelden waarom je vlottende activa moet financieren: Actief Beginbalans Passief VLOTTENDE ACTIVA SCHULDEN VI. Voorraden IX. Schulden op ten hoogste één jaar VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar B. Financiële schulden A. Handelsvorderingen 1. Kredietinstellingen 9. Kaskrediet C. Handelsschulden 1. Leveranciers Het leverancierskrediet: een onderneming moet haar leverancier meestal pas betalen na 30 dagen. Je kan deze schuld beschouwen als een goedkope lening op korte termijn. De onderneming moet hierop geen intrest betalen, maar verliest daardoor wel haar korting voor contante betaling. Belgen betalen te laat Naar Ondernemer en zelfstandige januari 2004 Veertig procent van de facturen tussen Belgische bedrijven wordt te laat betaald, dit wil zeggen na het verstrijken van de betalingstermijn. De gemiddelde achterstand bedraagt 20 dagen. België zit hiermee in het midden van het Europese peloton. Veel betalingstermijnen lopen op tot 90 of zelfs 120 dagen en toch geraken slechts 3 op de 5 facturen tijdig betaald. 185
Hoe lang is het maximale uitstel van betaling dat wordt toegekend: Hoe kunnen ondernemingen vermijden dat men te laat betaalt: Het kaskrediet: je krijgt een automatisch krediet van je bank als je op je zichtrekening in het rood gaat. Per onderneming kan worden afgesproken tot hoeveel je onder nul mag gaan, dit is de zogenaamde kredietlijn. De ondernemings betaalt slechts rente op het opgenomen krediet. Het grote nadeel is dat het een duur krediet is en dus best voor zeer tijdelijke kastekorten wordt gebruikt. Geef enkele voor- en nadelen van elke financieringsvorm. Denk bijvoorbeeld aan intresten, andere kosten, zekerheid Baseer je op de artikels uit de inleiding, de theorie of zoek verder op het internet. Voordelen Nadelen Winstinhouding Uitgifte aandelen Obligatielening Hypothecaire lening Investeringskrediet Leverancierskrediet Kaskrediet 186
Oefeningen 1 Welk krediet zou je gebruiken: a als je op het einde van de maand te weinig liquide middelen hebt om de lonen te betalen? b om een nieuwe bestelwagen te kopen? c om een andere onderneming over te kopen? Je hebt echter te weinig eigen middelen om dit te betalen d om 10 nieuwe computers te kopen. 2 Wat kies je? Een korting voor contante betaling van 2 % of een betaling binnen 60 dagen? 3 In dit hoofdstuk hebben we heel wat financieringsmiddelen besproken. Factoring is echter niet behandeld, hoewel het tegenwoordig veel wordt gebruikt. a Zoek op het Internet wat het betekent 187
b Is het een financieringsmogelijkheid op lange of korte termijn? c Waarom is factoring een finnacieringsmiddel? Kernleerstof Om de activa te financieren heeft een onderneming geld nodig. Afhankelijk van de looptijd heeft men: Financieringsmiddelen op lange termijn: meer dan één jaar Deze worden gebruikt om de vaste activa, zoals een gebouw, te financieren. De belangrijkste zijn: De obligatielening: duur, onzeker De uitgifte van aandelen: zeer duur, onzeker De hypothecaire lening: duur, notariële akte, waarborg Het investeringskrediet: duur, soepel wat geen waarborgen Financieringsmiddelen op korte termijn: hoogstens één jaar Deze gebruik je om vlottende activa, zoals de aankop van handelsgoederen, te financieren: Het leverancierskrediet: gemakkelijk, geen intrest Het kaskrediet: duur, gemakkelijk 188