jaargang 1 nr 1 2009 Special Visieontwikkeling Veiligheidshuis IJsselland Voor u ligt de eerste special over het thema Visieontwikkeling Veiligheidshuis IJsselland. In de afgelopen tijd is de visie op het Veiligheidshuis IJsselland op veel punten helder geworden. De stuurgroep heeft zich begin april gebogen over het concept visiedocument en in deze uitgave komen een aantal stuurgroepleden aan het woord over onder meer wat zij van het Veiligheidshuis IJsselland vinden. Daarnaast is er een top zeven bouwstenen samengesteld van de 58 adviezen die op de bouwstenenkaart zijn ingevuld en wordt u uitgenodigd om mee te doen met de uitwisselingsweek van 8 tot en 12 juni 2009. Veel leesplezier toegewenst! Met elkaar werken aan een oplossing Henk Jan Meijer is voorzitter van de stuurgroep Veiligheidshuis IJsselland en burgemeester van de gemeente Zwolle. Wat vindt hij van de landelijke ontwikkelingen van de veiligheidshuizen? Ik vind het goed dat er aandacht is voor de ontwikkeling van veiligheidshuizen. Bij het Veiligheidshuis IJsselland gebeurt dit van onderop. Dit betekent dat er voor intensievere samenwerking en verbetering van afstemming rond de oplossing van individuele casussen, draagvlak wordt gecreëerd bij ketenpartners. Maar ook van bovenaf moet er een visie komen, zegt Meijer. Een breed enthousiasme voor het onderwerp is iets wat ik zeker aanmoedig. Henk Jan Meijer Wij zijn met het Veiligheidshuis IJsselland geen voorloper in Nederland. Want op het gebied van landelijke ontwikkelingen van de veiligheidshuizen gebeurt er al veel. In Zwolle heeft Samen maken we de Stad al tot een positieve cultuurverandering geleid. De partijen werken hier al goed samen, aldus Meijer. Een casus op papier uitwerken, daar is hij geen voorstander van. Als het aan hem ligt wordt een situatie die vast is komen te zitten, tijdens een overleg uitgebreid belicht. Zo kunnen we met elkaar aan een oplossing werken, zegt Meijer. De gemeente Zwolle probeert daar een slag in te slaan. Veiligheidshuis als olieman Het is niet de bedoeling dat het Veiligheidshuis het van het bestaande overleg allemaal overneemt. Je bent een soort olieman die coördineert, verbindt en zorgt dat er uiteindelijk knopen worden doorgehakt. Van de elf gemeenten van de politieregio IJsselland hebben Zwolle en Deventer met de meeste casussen te maken. Deze twee steden zijn altijd al goed geweest in het gezamenlijk aanpakken van problemen. Daarnaast is hun aanpak vergelijkbaar en dat is goed. Meijer is tevreden maar vindt ook dat we gewoon aan de slag moeten gaan. Uit de praktijk kunnen we namelijk heel veel leren. Wat vindt Meijer zo bijzonder aan het Veiligheidshuis IJsselland? We werken in het Veiligheidshuis IJsselland op regionale schaal en met twee ankerpunten, namelijk Zwolle en Deventer. Daarnaast beginnen we niet vanuit nul, maar vanuit bestaande lokale overleggen die we in een goede structuur inbedden. Gedragen visie Hoe staan we er volgens Meijer voor? Met maatschappelijke partners is er een gedragen visie geschreven en zijn de beslispunten besproken. Op zo n moment wordt er pittig gediscussieerd. Maar uiteindelijk leidt het tot een vruchtbare ver-
gadering. Wat Meijer betreft kan de visie nog voor de zomer in het regionale college worden vastgesteld. Dan kan het project werkelijk van start gaan. Dan moet er ook duidelijkheid zijn over de financiën. Ik ga er daarbij vanuit, zegt Meijer dat het Veiligheidshuis niet iets extra s is, maar dat het leidt tot verbetering van de samenleving. Veiligheidshuis IJsselland in 2010 Het is belangrijk dat wat er op dit moment al gebeurt, goed wordt neergezet in de regio en dat het geborgd blijft. Ook als het gaat om bestuurlijke dekking op het hoogste niveau. Zo krijgen de medewerkers van het Veiligheidshuis interventiegezag en het mandaat om beslissingen te nemen in problemen, zegt Meijer. Meijer is grote voorstander van gestructureerde overleggen, zodat er voor het oplossen van problemen daadkracht kan worden ontwikkeld. Maar het Veiligheidshuis is pas geslaagd als problemen, die nu blijven liggen, worden opgelost. Bij het Veiligheidshuis draait het om mensen en het leggen van verbindingen Herbert van Petersen Sociaal maatschappelijke winst Op het gebied van zorg en welzijn vinden we elkaar. Maar ik denk dat als we intensiever gaan samenwerken met justitie en lokaal bestuur dat er een hele nieuwe dynamiek ontstaat. Ik zie mooie mogelijkheden als zorg en justitie in een vroeg stadium met elkaar gaan overleggen over een multiproblem aanpak. Ik denk dat als we elkaar meer aan de voorkant kunnen vinden dat dit uiteindelijk sociaal maatschappelijke winst oplevert, zegt Van Petersen. Als voorbeeld geeft hij aan: Onze medewerkers in Kampen begeleiden moeilijk plaatsbare cliënten naar het gewone burgerschap. Ik denk dat we de recidive kunnen verminderen als we meer samenwerken met justitie. Veiligheidshuis als een spin in het web De kracht van Veiligheidshuizen is dat ze een koppeling weten te maken tussen de justitie -en zorgketen. Pas dan kan er sprake zijn van een echte integrale aanpak en het bieden van een juiste mix van drang, dwang en zorg. Directeur Van Petersen van Stichting De Kern: Het concept Veiligheidshuis staat voor mij voor: samenwerken tussen de drie partijen, zorg, justitie en lokaal bestuur. Ik vind dat er nu nog veel schotten zijn tussen zorg/hulpverlening en justitie. Als we die zouden kunnen afbreken, komen er volgens mij vernieuwende kennis en nieuwe initiatieven los. Dat vind ik het echte voordeel van het Veiligheidshuis. Doorbraak Ik zie het Veiligheidshuis IJsselland als een spin in het web. Zij genereert slagkracht als lokale overleggen stagneren. De informatiemakelaars van het Veiligheidshuis zorgen voor een doorbraak als een overleg vastloopt. Daarnaast hebben zij een signalerende rol richting de bestuurders. Het Veiligheidshuis is het label dat boven alle casusoverleggen hangt. Ik vind dat we met elkaar moeten zorgen voor een integrale aanpak zodat we uiteindelijk dwang terug kunnen brengen, vindt de directeur van De Kern. Focus We moeten het Veiligheidshuis een kader meegeven. Laten we starten met ons te focussen op de overleggen die er nu al zijn. Ik vind dat het Veiligheidshuis een signalerende functie heeft. Zij kunnen nu al beginnen met ontschotten, zegt Van Petersen. De komst van het Veiligheidshuis betekent voor de medewerkers in de zorg dat ook vanuit het strafrecht meegedacht kan worden in de oplossing van een casus Van Petersen legt uit, Een casus wordt breder bekeken er wordt meegedacht in oplossingen, dat kan zorgen voor een (versnelde) doorbraak bij multiproblem gezinnen. Winst De eerste winst is, dat we van elkaar weten wat we doen, dat we elkaar weten te vinden. Met als streven dat we samen méér doen, sluit de heer Van Petersen af. Het project Veiligheidshuis is medio 2008 van start gegaan, met als doel dat er in 2010 een (fysiek of virtueel) Veiligheidshuis tot stand wordt gebracht. Hoe het Veiligheidshuis IJsselland er precies uit komt te zien, is nog niet bepaald maar vaststaat dat er uitgegaan wordt van de bestaande netwerken waarin afstemming tussen de zorg- en justitie plaatsvindt. Op dit snijvlak bevindt het Veiligheidshuis IJsselland zich. Het verbeteren van de samenwerking tussen hulp/zorg, bestuur en justitie gericht op het beteugelen en voorkomen van overlast en crimineel gedrag. De meerwaarde van het Veiligheidshuis is dat er niet alleen naar het individu wordt gekeken maar ook naar zijn omgeving. In het Veiligheidshuisconcept worden verbindingen gelegd tussen de aanpakken die in onze regio al goed werken, zodat zorginstanties weten dat justitie een steunpunt kan zijn en omgekeerd. En, vervolgt de projectleider, In deze ontwikkeling is het natuurlijk belangrijk dat we aansluiting zoeken bij andere bewegingen zoals het Centrum Jeugd en Gezin, Het Stedelijk Kompas (dak- en thuislozen) en het vormgeven van de aanpak huiselijk geweld (en het tijdelijk huisverbod). Bij het Veiligheidshuis gaat het om het stroomlijnen van verbindingen en processen. Straks vallen de puzzelstukjes op z n plaats, vertelt Lourina Poot, projectleider Veiligheidshuis IJsselland. Grote betrokkenheid vanuit het veld Vanuit het veld merkt zij dat het Veiligheidshuis leeft. Ik heb samen met de leden van de projectgroep in de afgelopen periode 64 gesprekken gevoerd met verschillende partijen. Van het begin af aan is er al grote belangstelling voor de ontwikkeling van het Veiligheidshuis in deze regio. Wij hebben twee werkconferenties georganiseerd. Deze bijeenkomsten hebben waardevolle informatie opgeleverd voor het concept visiedocument Veiligheidshuis IJsselland. Daarnaast proberen we betrokkenen te informeren via onze (digitale) nieuwsbrief en via de website www.veiligheidshuisijsselland.nl. Bij het Veiligheidshuis draait het om mensen en het leggen van verbindingen. Het Veiligheidshuis is er om over de grenzen heen te kijken. Samen bereik je zo veel meer. Persoonlijke drive Lourina Poot is vanuit haar functie programmamanager Regionaal Coördinatiepunt Integrale Veiligheid (RCIV) actief bij het stimuleren van gemeenten bij het opzetten en uitvoeren van een integraal veiligheidsbeleid. Zij vertelt, Ik zie veel raakvlakken in mijn werk als programmamanager RCIV en als projectleider Veilig- mensen verbindingen Lourina Poot heidshuis. Je wilt overlast en criminaliteit beteugelen en voorkomen. In beide projecten merk ik, ik kan het niet alleen. Het geven van informatie, de interactie en het koppelen van mensen, is de crux van het werk. Daar krijg ik positieve energie van. Uit de gesprekken proef ik vooral de bevestiging dat het concept Veiligheidshuis bijdraagt aan een versteviging van de samenwerking tussen de ketenpartners. Voor mij is het belangrijk dat er meer aandacht komt voor effectievere samenwerking in de zorg- en veiligheidsketen. Mijn werkdag staat in het teken van elke dag een stapje verder te komen in het proces. De basis is dat we samen zoeken naar de best werkende methode. Ik spreek veel mensen en geef presentaties over het Veiligheidshuis. Als ik mijn functie moet beschrijven, is het vooral een contactfunctie. Ik kom soms niet toe aan het lezen van stukken. Wanneer iemand een dag met mij mee wil lopen, is hij of zij bij deze van harte uitgenodigd, vertelt ze lachend. Korte lijnen Voor mij is het project pas geslaagd als de mensen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van het Veiligheidshuis voelen dat er kortere lijnen zijn. We moeten ongelofelijk beschikbaar zijn vanuit het project om dit te realiseren. We kunnen geen nee verkopen. Men moet het gevoel krijgen dat ze met onze hulp een stukje verder komen.
Top 7 Bouwstenen voor Veiligheidshuis IJsselland Samen een nieuwe dijk bouwen IJsselland is een veilige regio en de politie IJsselland werkt er hard aan om dat ook zo te houden. Veiligheid staat bij de politie voorop. Korpschef de heer Aalbersberg vertelt, Een belangrijk deel van onze kerntaak is het handhaven van de orde en het signaleren. In ons werk hebben wij met ruim 70% van de multiprobleem gezinnen te maken, waarin wij samen met onze partners zoeken naar een duurzame oplossing. Na 17.00 uur zijn wij vaak de enige die nog bereikbaar is. Ik denk dat het Veiligheidshuis ook een harde kant in zich heeft. Het gaat niet alleen om verbinden maar juist om daadkracht en doorzettingsmacht. We werken steeds meer vanuit het principe netwerk denken. Daar hoort ook bij dat je elkaar kunt aanspreken op je verantwoordelijkheden en actiegerichtheid om de vraagstukken samen daadwerkelijk op te lossen. Ik geloof namelijk niet in verbindingen zonder keuzes. Om deze beweging te kunnen realiseren, zie ik een rol voor de informatiemakelaars van het Veiligheidshuis. Zij zijn meer dan de smeerolie tussen de verschillende partijen. Zij leggen de vinger op de zere plek, aldus de heer Aalbersberg. Lokaal oplossen Als je mij vraagt naar de invulling van het Veiligheidshuis voor deze regio dan is het Veiligheidshuis actief in elke gemeente. Dat daarbij sprake is van twee dependances in Zwolle en in Deventer is wat mij betreft akkoord: legt hij uit, Stel, er is een probleem in Hardenberg dan vind ik, dat met ondersteuning van het Veiligheidshuis op lokaal niveau gezocht moet worden naar een oplossing. Het probleem moet lokaal, op casusniveau worden opgelost. Ik heb daar ook vertrouwen in, want op het operationele niveau wordt er al goed samengewerkt. Het Veiligheidshuis brengt vooral de tactisch verantwoordelijken bij elkaar. Ik vind het belangrijk dat de mensen die met elkaar om tafel zitten, de bevoegdheid hebben om capaciteit in te zetten en een resultaatsverplichting aan te gaan, zegt de korpschef. Pieter-Jaap Aalbersberg Heldere afspraken De kern zit in het maken van heldere afspraken met elkaar. Ik denk dat als het Veiligheidshuis zich alleen richt op verbinden dat we dan een extra overleglaag creëren en dat is juist niet wat we willen. Het Veiligheidshuis is een horzel en zij heeft in zekere zin ook haar verantwoordelijkheden. Het gaat erom dat we nieuwe dijken maken en niet dat we een alleen gaten in een dijk stoppen, vertelt hij. Het Veiligheidshuis is niet iets nieuws maar is er juist om het bestaande te verbeteren. Nu wordt er nog te veel in kolomoplossingen gedacht. Het Veiligheidshuis vraagt om een nieuwe manier van denken en werken, denken vanuit het probleem. 1 Invulling Veiligheidshuis Voordat het idee Veiligheidshuis verder wordt uitgewerkt zal de koppeling met zorg vanuit aanbod/vraag perspectief beter in beeld moeten zijn. Kies voor een fysiek huis in verband met contacten. Je deelt meer informatie met mensen die je kent (niet formeel)! Virtueel leidt tot verzanding en communicatieproblematiek. Het Veiligheidshuis moet wel structureel worden, anders is er geen goede basis. Een vaste contactpersoon voor partners die info nodig hebben en om betrokken gemeente te informeren. Het Veiligheidshuis moet geen competitie geven wie erover gaat. Afspraken (privacy) wel goed regelen. 2 Koppeling nieuwe bewegingen Ga eerst een gesprek aan met de stuurgroep CJG om ook de koppeling met de (jeugd)zorg te realiseren. In het kader van échte ketenzorg en ter voorkoming van onnodige bureaucratisering zie ik het Veiligheidshuis graag als onderdeel van de regionale backoffice van het CJG! Gebruik het professionele netwerk van de KIJ (jongerenwerk en jeugdzorg) in Deventer. Graag aansluiting met justitie. 3 Casusoverleg Pas op voor overlap met betrekking tot bestaand zorg-casusoverleg met huiselijk geweld en Veiligheidshuis waarbij gebruik gemaakt wordt van werkproces VIS2. Herwaardeer basis casusoverleggen en daarna pas uitbouwen. Te veel casuïstiek afstemming vs privacy (cliënt)! Het casusoverleg moet veel meer oplossingsgericht zijn. Zorg voor goede voortrekkers in het casusoverleg. 3RO is geen zorg. Te weinig geïnformeerd. Zitten de juiste met de juiste informatie wel aan tafel bij het casusoverleg? 4 Informeren Elkaar informeren. Super belangrijk! 5 Afstemmen betrekken en balans Naast woonsituatie is de dagbesteding van grote waarde bij terugkeer naar een normaal leven. Hoe is dat aspect te borgen? Teamleden politie erbij betrekken. GGZ en AMW betrekken. Balans repressie-zorg bevorderen. 6 Financiering Financiering van het Veiligheidshuis: naar rato? Provincie? Gemeente? 7 Starten Laten we vooral snel beginnen. Het moet niet verzanden in notities. Geen beleidsinstitutie! In de afgelopen periode zijn er bouwstenen uitgedeeld aan betrokkenen van het project Veiligheidshuis IJsselland. Er zijn 58 adviezen op de bouwsteen ingevuld. Deze adviezen hebben een belangrijke input gegeven voor het schrijven van het concept visiedocument Veiligheidshuis IJsselland. De adviezen zijn samengevat in een top 7:
Het Veiligheidshuis IJsselland wordt een vangnet voor complexe situaties Het project Veiligheidshuis IJsselland krijgt steeds meer vorm. De Stuurgroep heeft op 2 april 2009 het concept visiedocument Veiligheidshuis IJsselland besproken. Aan het woord burgemeester Heidema van de gemeente Deventer, Ik vind het sterk dat onze visie vanuit de bestaande praktijk is geschreven. En dat er draagvlak is vanuit het veld voor het concept Veiligheidshuis IJsselland. Andries Heidema In deze regio werken we al veel en goed samen. Maar we hebben het ons wel complex gemaakt met zoveel verschillende casusoverleggen. Ik denk dat dit eenvoudiger kan en daar ligt volgens mij een belangrijke taak voor het Veiligheidshuis, vindt burgemeester Heidema. Als voorbeeld noemt hij de samenwerking op het gebied van de multiprobleem gezinnen. Zij vallen nu nog buiten de boot. Het is belangrijk dat we samen effectieve oplossingen bedenken. Het Veiligheidshuis is hierin de schakel, zegt de burgemeester. Vangnet Het Veiligheidhuis IJsselland is er enerzijds voor om de uitvoering een helpende hand te bieden met het effectief oplossen van problemen en anderzijds om de bestuurders te adviseren over complexe situaties. Heidema vertelt, Als ik kijk naar Deventer dan hebben wij verschillende casusoverleggen en individuele instanties die zich met uiteenlopende zaken bezighouden, maar de samenwerking moet en kan beter. Ik vind juist dat we de koppen bij elkaar moeten steken om in onderlinge samenhang complexe situaties op te lossen. Ik zie daar ook de meerwaarde van het Veiligheidshuis, dat zij concreet op dossierniveau verbindingen leggen. Ik denk dat deze netwerkaanpak ervoor zorgt dat er efficiënt gewerkt wordt. De medewerkers van het Veiligheidshuis hebben het overzicht van de verschillende niemand tussen wal en schip vliegroutes en functioneren als een vangnet voor complexe situaties. Met als resultaat dat bijvoorbeeld multiprobleem gezinnen minder snel tussen wal en schip vallen of er tussen kruipen. Knopen doorhakken In Nederland is al een flink aantal Veiligheidshuizen actief, elk op haar eigen manier. Het omschrijft een concept van werken. Bij de realisatie van het Veiligheidshuis IJsselland zijn elf gemeenten betrokken. Heidema vertelt, We hebben hierdoor een bepaald schaalniveau om kwaliteit te organiseren. Ik denk dat we met deze schaal uiteindelijk efficiëntievoordeel kunnen behalen. Stel dat er op lokaal niveau een vraag is over bijvoorbeeld hoe zij een gezin het beste kunnen helpen? Dan is het Veiligheidshuis er om een ondersteunende en faciliterende rol te bieden. Zij is de partner die kan helpen om een knoop door te hakken. Meer met minder inspanning Ik ben tevreden als we samen meer resultaat behalen. Dat mensen niet meer tussen wal en schip raken. Ik vind het belangrijk dat we niet nog een keer gaan stapelen, niet nog een extra coördinatielaag. Ik ben voor een lichte constructie en dat er goede verbindingen blijven ontstaan. Het Veiligheidhuis is voor mij het vangnet dat zich om de problemen van mensen heen zal sluiten. De ontwikkeling van het Veiligheidshuis is een belangrijke beweging in Nederland. Om de mogelijkheden voor een Veiligheidhuis in deze regio te onderzoeken, heeft de provincie Overijssel de samenwerkende partners financieel willen ondersteunen. Dit was het vliegwiel om inhoudelijk te kijken hoe wij onze samenwerking in deze regio nog beter kunnen verbinden, vertelt de heer Tomesen. Mindset Het gaat bij het Veiligheidshuis om een persoonsgebonden aanpak. Dat je met elkaar de handen ineen slaat en samen het probleem oplost, zegt hij. Als voorbeeld geeft hij aan dat het OM niet meer geïsoleerd naar een strafzaak kijkt, maar juist de samenwerking opzoekt om een situatie beter af te wegen. Het Veiligheidshuis vraagt om een nieuwe manier van werken; een sterkere oriëntatie op partners. Het Veiligheidhuis is een constant proces waar partners elkaar weten te vinden. Wij zijn één van die partners en wij willen ook meedenken in een casus waar wij geen directe (voortrekkers)rol hebben. Wij zijn er ons van bewust dat het niet om straffen alleen gaat. We willen ook meer toekomstgericht werken en Een nieuwe manier van werken gevolgd door mindset Het Openbaar Ministerie (OM) zorgt ervoor dat strafbare feiten worden opgespoord en vervolgd. Het OM werkt veel samen met de justitiepartners, politie en andere opsporingsdiensten. Het is een steeds meer gegroeide opvatting dat de effecten van oplossingen groter zijn als je samenwerkt. Dit geldt ook voor ons, wij hebben nu vaak ad hoc contact met de zorg, hier moet meer structuur in komen, vindt de hoofdofficier van justitie, de heer Tomesen. Wilbert Tomesen ons richten op het verminderen van recidive. Dit betekent dat als iemand uit detentie komt en zijn of haar leven weer moet oppakken, daar begeleiding vanuit de zorg bij nodig heeft en wij in het leveren van maatwerk daar waar mogelijk met elkaar al rekening mee houden, aldus Tomesen. Inzicht groeit De voedingsbodem voor de samenwerking is er en het inzicht dat het nog beter kan groeit. Er zijn in de afgelopen jaren al gezamenlijke initiatieven opgepakt. Ik zie het Veiligheidhuis als een mooi vervolg, vertelt hij. Als voorbeeld noemt hij de brief van de gemeente Zwolle die zij aan partijen heeft gestuurd om deze te betrekken bij een schijnbaar onoplosbare casus rondom een hulpbehoevende jongere. Het doel daarvan was om met elkaar te komen tot een creatieve oplossing buiten de gebaande paden om. Een oplossing die buiten de wil tot integrale samenwerking om wellicht niet tot stand gekomen zou zijn. Hij zegt, Dat is waar de integrale aanpak om draait: verantwoordelijkheid durven nemen en met lef en creativiteit komen tot het leveren van echt op de persoon toesneden maatwerk. Luisteren Ik vind het belangrijk dat wij ten eerste op korte termijn de mindset veranderen. Dat we meer naar elkaar gaan luisteren, ons open stellen en elkaar weten te vinden. En ten tweede dat wij op lange termijn de persoonsgebonden aanpak van het Veiligheidhuis verder weten uit te bouwen naar een meer gebiedsgericht - en wijkgericht werken. En dat we zo met elkaar samenwerken, dat het vanzelfsprekend is. Met als resultaat, dat wij integraal zo optimaal mogelijk maatwerk kunnen leveren.
Kijkje nemen in de bij een ander keuken Het Veiligheidshuis IJsselland organiseert in de week van 8 t/m 12 juni 2009 een uitwisselingsweek om een kijkje te nemen in de keuken bij een ketenpartner. Deze week is bedoeld om een (halve) dag met een collega uit een andere organisatie mee te lopen om kennis en ervaringen met elkaar uit te wisselen met als doel: elkaar leren kennen en het opdoen van verfrissende ideeën. Op de website van het Veiligheidshuis IJsselland kunt u meer informatie en de spelregels vinden. U kunt zich vanaf 11 mei 2009 via www.veiligheidshuis ijsselland.nl aanmelden voor een dag meelopen. Om tot een goede match te komen vragen wij u om aan te geven wat u zou willen leren en met wie of welke organisatie u zou willen uitwisselen. Maar ook kunt u zich opgeven als u graag wilt dat een collega met u gaat meelopen. Voor meer vragen kunt u mailen naar info@veiligheidshuisijsselland.nl. Voor meer informatie over het Veiligheidshuis IJsselland kunt u contact opnemen via info@veiligheidshuisijsselland.nl of kijk voor meer informatie over het project op de website www.veiligheidshuisijsselland.nl. Colofon Uitgave: Coördinatie: Tekstbijdragen: Foto s: Vormgeving: Oplage: Project Veiligheidshuis IJsselland Project Veiligheidshuis IJsselland Linda Udo, Lourina Poot en Inge Groen Eigen organisatie en stockfoto s Zwiet-art vormgeving & communicatie 750 exemplaren