Identiteit: werk in uitvoering

Identiteit: werk in uitvoering

Inhoud Identiteit: werk in uitvoering 3 Uitgangspunten 5 De zeven zinnen 1. Wij staan in de samenleving 6 2. Wij kiezen voor integrale ontwikkeling 7 3. Wij kiezen voor waarde(n)vol onderwijs 8 4. Wij zijn verbonden met de katholieke en protestants christelijke traditie 9 5. Wij hebben mensen nodig die zich verbinden 12 6. Wij hebben de ouders nodig 13 7. Wij houden ruimte over 15 Instrumenten 16 Identiteit: werk in uitvoering

Identiteit: werk in uitvoering esamen centraal samen verd Het is bijzonder om in het onderwijs te werken. Het vormen van jonge mensen in de gemeenschap van een school is één van de vitaalste taken van onze samenleving. Die taak vraagt faciliteiten, een goed kader van regels en eindtermen en vakbekwame mensen. Maar het vraagt ook om bezieling en inspiratie. We moeten, als werkers in het onderwijs, zin hebben in ons werk. We weten dat ons werk zin heeft, dat het betekenis heeft. Het onderwijs draait als het goed is niet om zichzelf. Eerder is het een teken, een verwijzing naar iets anders. Dat iets anders is moeilijk te verwoorden. Het heeft iets te maken met grote en misschien wel softe woorden. Dat mensen veilig zijn. Dat ze mogen zijn wie ze zijn. Dat ze tot bloei mogen komen. Zoiets. r samen helder samen één in verscheidenheid Identiteit is volgens de dikke Van Dale eenheid van wezen, volkomen overeenstemming, of persoonsgelijkheid. Maar de identiteit van de Lowys Porquinstichting, waarin 32 scholen verenigd zijn, leidt helemaal niet tot volkomen overeenstemming of persoonsgelijkheid. Onze scholen zijn heel verschillend en ook nog eens voortdurend in verandering en ontwikkeling. Onze identiteit is eerder een doorlopend gesprek. Hopelijk dat dan weer wel vanuit een wezenlijk gevoel van eenheid. Deze notitie is dus geen definitie van onze identiteit, want die is niet te geven. We kunnen wel uitspreken en bespreken wat we belangrijk vinden, waar ons onderwijs om draait. Deze notitie is een uitnodiging om mee te denken. Daarom staan er ook vragen tussen, om zelf te overdenken en/of met anderen te bediscussiëren. Het College van Bestuur van het Lowys Porquinstichting Ad van Geel Frans van Oosterbosch Stéphane Cépèro Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering 3

Uitgangspunten We beginnen niet blanco aan ons gesprek over identiteit. Onze fundamenten liggen er al. Deze hebben te maken met het verleden, met onze inspiratie en met de inspanningen die we al hebben gedaan om onze identiteit onderdeel te laten zijn van ons streven naar goed onderwijs. Ten eerste hebben onze scholen een geschiedenis die verbonden is met de katholieke en de protestants-christelijke traditie. Onze voorgangers hebben onze scholen opgebouwd vanuit die optiek. Ten tweede voelen we ons schatplichtig aan de Tien Geboden en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (verder uitgewerkt in het Verdrag inzake de Rechten van het Kind). De Bijbel en de Mensenrechten staan voor de religieuze en de wereldlijke bronnen van onze cultuur. Ten derde hebben we de afgelopen jaren werk gemaakt van deze bronnen, met name aan de hand van de brochure Waarden en normen & LPS (2005). In die tekst, die intensief besproken is, zijn onze waarden en normen verbonden met de kwaliteit van ons onderwijs. Identiteit is dus niet iets wat we erbij doen, maar gaat over het hart van ons werk. Als richtinggevende waarden zijn in die brochure genoemd: goed onderwijs, aandacht voor de zin van het leven, rechtvaardigheid, voorbereiden op vrijheid, goede onderlinge verhoudingen. De normen die uit deze waarden voortvloeien zijn toen op schoolniveau omschreven. Op grond van deze fundamenten voeren we als onze slogan: Samen één in verscheidenheid. Onze verbondenheid wordt niet aangetast door onze verschillen. Daarnaast hanteren we vier kernbegrippen: kwaliteit; betrokkenheid; ruimte; innovatie. Dit is de ondergrond voor de volgende zeven zinnen waarin we uitspreken wie we zijn en wat we van belang vinden. Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering 5

1. Wij staan in de samenleving 2. Wij kiezen voor integrale ontwikkeling Onderwijs is één van de vitaalste taken van onze samenleving. Een gezonde samenleving investeert in jonge mensen. We hebben goed opgeleide, zelfstandige mensen nodig, die de samenleving in de toekomst kunnen dragen en vormgeven. Scholen staan aan de basis daarvan, zowel in het leven van kinderen als in de samenleving zelf, in de stad in de dorpen en wijken. Onze scholen staan in Bergen op Zoom, Halsteren, Lepelstraat, Steenbergen, De Heen, Dinteloord, Nieuw-Vossemeer, Welberg, Oud-Vossemeer, Hoogerheide, Woensdrecht, Huijbergen, Ossendrecht en Putte. Wij zijn deel van die samenlevingen in het klein. Onze schoolpopulaties zijn een afspiegeling van de plaatselijke bevolking. We staan open voor alle ouders die hun kinderen aanmelden voor het opvoedingsconcept van de school. Wat speelt er in uw wijk? Hoe komt u dat tegen op uw school? Welke bijdrage kan uw school leveren aan een betere (mini-)samenleving? De Lowys Porquinstichting streeft naar de volledige ontwikkeling van leerlingen en leerkrachten. We willen onderwijs van hoge kwaliteit, gericht op de ontplooiing van mensen en dus uiteindelijk op hun geluk. We noemen hier bewust leerlingen én leerkrachten, want als het goed is blijven ook volwassenen zich ontwikkelen. In die zin zijn we allemaal leerlingen, levenslang. De ontwikkeling of afwikkeling van wat er in mensen zit, is bij uitstek zinvol. Het levert positieve energie op, zelfwaardering en nieuwsgierigheid naar de wereld en naar anderen. Het gaat daarbij niet (of niet alleen) om de eisen die aan leerlingen en leerkrachten gesteld worden, maar eerder om wat in de traditie wel roeping werd genoemd: wat zit er in een kind of een volwassene verstopt dat boeiend en verrijkend is voor hem of haar en voor ons allemaal? We onderscheiden vier verschillende gebieden waarop wij ons kunnen ontwikkelen. We willen ons daarbij niet allereerst richten op problemen, maar op kwaliteiten van kinderen en volwassenen, op waar we goed in zijn en beter in kunnen worden: - het hoofd, oftewel de cognitieve competenties: kennis, informatieverwerking, intellectuele ontwikkeling; - het hart, oftewel de sociale competenties: gevoel, zelfkennis, communicatieve en sociale vaardigheden, verbinden met anderen; - het lichaam en de handen, oftewel de motorische competenties: handvaardigheid, bewegingsonderwijs; - de ziel, oftewel spirituele competenties: het vermogen om zin te beleven in je leven. Daarbij gaat het niet alleen om hoe mensen actief zelf zin geven, maar ook hoe ze die vinden, door ontvankelijk en open te durven zijn voor anderen en voor de waarden die ons al gegeven zijn in onze cultuur en door onze traditie. Is er op uw school aandacht voor deze brede opvatting van ontwikkeling? Waarin bent u zelf leerling en wat zou u graag (beter) willen kunnen? Wat heeft u daarvoor nodig? Wat maakt onderwijs voor u zinvol? Waardoor krijgt u er zin in? 6 Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering 7

3. Wij kiezen voor waarde(n) vol onderwijs Samen één zijn in verscheidenheid. Goed onderwijs geven. Zin helpen ontdekken. Bijdragen aan rechtvaardigheid en aan gelijke kansen. Voorbereiden op het genieten van vrijheid en het nemen van verantwoordelijkheid. Oog hebben voor intermenselijke verhoudingen. We vinden het belangrijk dat ons werk gestoeld is op deze centrale waarden van de Lowys Porquinstichting. Maar deze waarden betekenen pas iets als ze waardevol gevonden worden door kinderen, leerkrachten en ander personeel en ouders. Het is van belang dat er op schoolniveau met enige regelmaat gesproken wordt over deze waarden en over de vertaling ervan in het werk van alledag. Zijn de genoemde waarden voor u herkenbaar? Mist u iets? Of vindt u er een overbodig? En waarom? Zijn er waarden bij die volgens u een dode letter zijn? Die onvoldoende tot uiting komen in uw ervaringen met uw school? Worden kinderen en ouders op uw school uitgenodigd om medeeigenaars te worden van deze waarden? Hoe gebeurt dat? Zou het beter kunnen? 4. Wij zijn verbonden met de katholieke en protestants christelijke traditie We zijn waarachtig niet de eersten die ons over onderwijs buigen, of die onze kinderen het beste toewensen. En we zijn al evenmin de eersten die zinvol willen leven en werken. Onze voorgangers op onze scholen deden dat binnen de veelkleurige traditie van het katholieke en protestantse christendom. Deze tradities zijn geen verzamelingen van antwoorden die voor ons zo te gebruiken zijn. Maar ze bieden wel woorden, beelden, verhalen, gedachten en gebruiken die ons helpen om onze eigen ervaringen te ordenen en te verrijken. Dat geldt voor mensen die zich ook vandaag als gelovigen bij die traditie voelen horen. Maar het geldt ook voor mensen die meer op afstand staan, of die een andere geloofstraditie aanhangen. Onze verbondenheid met de christelijke tradities is dan ook niet uitsluitend, maar uitnodigend. Maar we brengen het wel ter sprake, in lessen over godsdienst en levensbeschouwing. Cruciaal in de christelijke traditie is de notie dat God zich niet laat vinden in wat groot, rijk, sterk en machtig is, maar in wat klein, kwetsbaar en machteloos is: een klein kind, een onderdrukt en gemarteld mens. Die traditie reikt ons bovendien aan dat wij zelf betere en gelukkiger mensen worden als we ons om de ander bekommeren. Een ander belangrijk element van de christelijke traditie is het verhalende element. Ofschoon er in de geschiedenis veel strijd is en is geweest over de precieze inhoud van de christelijke theologie, ligt de basis bij verhalen over en van mensen die dromen, hopen, fouten maken, aangeraakt worden. Verhalen die voor ons soms verrassend herkenbaar zijn. Een derde vitaal element uit de traditie is de wetenschap dat we niet alles in woorden en formules kunnen uitdrukken. Soms is stilte, een kaars, een lied of een feest een betere manier om te zeggen waar het om gaat. Deze elementen uit de christelijke traditie de lijst is uit te breiden hebben ons iets te bieden. Zo zullen veel onderwijskrachten de ervaring herkennen van diepe voldoening als het lukt om juist de kwetsbaarste kinderen een eind verder te helpen. Ook weet ieder 8 Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering 9

4. Wij zijn verbonden met de katholieke en protestantse christelijke traditie mens hoe belangrijk het is om het leven te vieren, zowel op mooie als op kwade momenten. En wie houdt er nu niet van verhalen? Kinderen kunnen ze tientallen keren horen, juist omdat ze er elke keer iets nieuws in ontdekken. Wat vindt u van de christelijke traditie waarin uw school staat? Wat hebt u ermee en wat niet? Weet u dat van elkaar? En hoe kunt u daarin nog groeien? Hoe wordt in uw school vorm gegeven aan het katholieke of protestants-christelijke karakter? Is het uitsluitend of uitnodigend? Leeft het? Of is het eerder een relikwie uit het verleden? Vindt u dat in uw school het kwetsbare genoeg aandacht krijgt? Wat zijn uw kostbaarste ervaringen van zin en voldoening in uw werk op school? Hoe en wanneer viert u op uw school? Wat zou u graag (ook) willen vieren? Heeft u contacten met christelijke of andere geloofsgemeenschappen in uw omgeving? Hoe zouden die vruchtbaar gemaakt kunnen worden voor het bredere doel van uw onderwijs? [ Over normen en waarden & LPS ] Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering 11

5. Wij hebben mensen nodig die zich verbinden 6. Wij hebben de ouders nodig Zonder mensen die zich verbinden met de identiteit van hun scholen, verenigd binnen de Lowys Porquinstichting, blijft het een verzameling goede bedoelingen. We hebben medewerkers nodig die loyaal zijn aan de identiteit van hun school. Daarmee is geen slaafse volgzaamheid bedoeld, maar kritische betrokkenheid, vanuit de eigen professionaliteit. Praktisch betekent dat, dat we van leerkrachten verwachten dat ze godsdienst-levensbeschouwing kunnen en willen geven. Ook wordt verwacht dat ze actief meedenken en vormgeven aan de identiteit van de school, zoals die in het schoolplan verwoord staat. Dit is ook een vast onderdeel van het aannamebeleid en van beoordelings- en voortgangsgesprekken. Wat betekent voor u loyaliteit aan de identiteit van de school? Zijn er elementen bij die u van harte ondersteunt? En zijn er elementen bij die u lastig of vreemd vindt? Vindt u dat de identiteit van uw school uit de verf komt in het dagelijks werk? Waar zou u nog wel eens een slag mee willen maken? Loyaliteit aan de school hebben we ook nodig van ouders. Onze scholen willen midden in de samenleving staan, maar het is geen u vraagt, wij draaien. Ouders zijn dus geen klanten, maar partners in de opvoeding van hun kinderen en mede-eigenaars van de identiteit van de school. Om ouders als partners aan te spreken en te betrekken bij de school, is het van belang dat er helder en simpel gecommuniceerd wordt wat de school belangrijk vindt en wat er van ouders verwacht wordt. Ook moeten er concrete acties worden ondernomen om ouders te betrekken bij de gang van zaken op school en in de klassen. Wat hoopt u van ouders? En weten zij dat? Wat hopen ouders van u en van de school? Hoe weet u dat? Hoe ervaart u de communicatie met ouders? Is het voor hen duidelijk waar ze voor kiezen en waarvoor niet? Vindt u dat ouders voldoende betrokken worden bij wat er op school gebeurt? aan ouders Wat verwacht u en wat hoopt u van de school? Weet de school dat? Wat kunt u voor de school betekenen? Waar mogen ze u voor vragen? Vindt u dat de school u voldoende betrekt bij de vorming van uw kind? Of wordt u juist overvraagd? 12 Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering 13

7. Wij houden ruimte over We doen in onze samenleving erg ons best om alles in de greep te krijgen. We bedenken protocollen voor alles wat mis kan of goed moet gaan. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat onze samenleving zo enorm complex is geworden. Maar we lopen ook het risico dat we ons kapot regelen. Dat we geen ruimte meer hebben, in hoofd, hart, rooster of agenda, om in te spelen op het onverwachte. Vertrouwen speelt een belangrijke rol in ons werk. Vertrouwen in de kinderen en in hun wil en vermogen zich te ontwikkelen en te leren van wat mislukt. Vertrouwen in onze eigen professionaliteit, op grond waarvan we situaties kunnen inschatten en kunnen improviseren. Vertrouwen in onze collega s en leiding, dat ze hun best doen en capabel zijn. Vertrouwen moet je geven. Je geeft er controle mee weg, maar je krijgt er ruimte voor terug. Is er in uw eigen agenda of rooster ruimte? En hoe gaat u / gaan jullie daarmee om? Hoe ervaart u de regels binnen de Lowys Porquinstichting en binnen uw eigen school? Waar is het nodig? Waar kan het wel wat minder? Hoe zou dat kunnen? Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering 15

Instrumenten Om de veelkleurige identiteit van de scholen van de Lowys Porquinstichting echt een bijdrage te laten leveren aan de kwaliteit van ons onderwijs, kennen we in onze organisatie een aantal instrumenten. Ook hebben we in onze organisatie afspraken gemaakt. Professionele begeleiding op het gebied van identiteit vindt plaats door de beleidsmedewerker identiteit van LPS, zowel op school als bestuursniveau. Jaarlijks worden aan de scholen daarvoor uren beschikbaar gesteld. De kosten hiervoor worden bovenschools betaald. Van alle leerkrachten wordt geëist dat zij een bevoegdheid hebben voor het geven van identiteitsonderwijs. De Lowys Porquinstichting kiest ervoor om het vak godsdienst/levensbeschouwing een structurele plaats te geven in het lesrooster van alle onder haar ressorterende scholen. Dit vak dient op het rooster van alle groepen te staan. Van alle medewerkers wordt verwacht dat zij de grondslag en de doelstelling op het gebied van identiteit onderschrijven en loyaal medewerking verlenen aan de verwezenlijking daarvan. De stichting heeft een werkgroep Identiteit, die het College van Bestuur adviseert. De werkgroep bestaat uit schooldirecteuren en een lid van het College van Bestuur. Zij worden ondersteund door de beleidsmedewerker identiteit. Twee leden van de Raad van Toezicht wonen als toehoorder de bijeenkomsten van de werkgroep bij. Enkele jaren geleden heeft het bestuur de notitie Waarden en Normen gepresenteerd. Hierin is vastgelegd wat de uitgangspunten van het bestuur zijn. Alle scholen hebben deze notitie verder uitgewerkt op schoolniveau, door bijvoorbeeld het formuleren van leefregels. Deze notitie is opgenomen in de Bestuursdocumentenmap van de Lowys Porquinstichting. In het kader van kwaliteitszorg hebben we ook een Kwaliteitskaart Identiteit gemaakt, die op alle scholen verder is ontwikkeld en vastgesteld. Het model, zoals dat op bestuursniveau is vastgesteld, is opgenomen in de Bestuursdocumentenmap van de Lowys Porquinstichting. Zeker in het kader van de identiteit hechten we waarde aan de relatie met de ouders. Dat is ook de reden dat we een Kwaliteitskaart Ouderbetrokkenheid hebben ontworpen. Deze is definitief vastgesteld en is aan de scholen aangeboden. De scholen hebben nu de opdracht om ook deze kaart op schoolniveau vast te stellen. Het model, zoals dat op bestuursniveau is vastgesteld, is opgenomen in de Bestuursdocumentenmap van de Lowys Porquinstichting. Colofon uitgave: Lowys Porquinstichting ontwerp: Peter van Merriënboer, Menlo Media druk: MultiCopy, Bergen op Zoom 16 Lowys Porquinstichting: Identiteit: werk in uitvoering

bezoekadres Marslaan 1 Bergen op Zoom postadres Lowys Porquinstichting Postbus 543 4600 AM Bergen op Zoom telefoon T : 0164 23 01 66 internet bestuursbureau@lpsnet.nl www.lowysporquin.nl