Datum vergadering: 3 mei 2012 Aanwezig: Eva Bossuyt (RTC WVL), Michèle Delbecque (RTC WVL), Veerle Van Antenhove (Vormelek), Bart Maes, Vormelek, Bernard Roels (OLVTD Zeebrugge), Rik Debeuf (KA Roeselare), Els Decoutere (Zeelyceum), Gino Gruyaert (VTI Roeselare), Johan Spirinckx (Atlas Atheneum Gistel), Pascal Wittesaele (Atlas Atheneum Gistel, Johan Lapere (VTI Veurne), Jos Vermote (VTI Izegem), Luc Dutoit (KTA Ieper), Steve Muller (VDAB), Frank Vandevelde (VTI Tielt), Eddy Debaere (VTI Tielt), Jean-Pierre Micholt (VTI Brugge), Freddy Deschryver (KTA Brugge), Patrick Goes (DPB), Mathieu Himpe (VTI Brugge), Pierre Uyttersprot (KTA Brugge), Hans Torbeyns (PTI Kortrijk) Verontschuldigd: Sofie Mattheeuws (VOKA), Bart De Boitselier (VDAB), Jos Knockaert (Howest), Danny Hondeghem (VTI Ieper), Jos Tanghe (VTI Oostende), Geert Demeyere (VTI Waregem), Filiep Cottem (VTI Kortrijk), Julie Naesens (Unizo), Geert Cornelis (PBD GO!), Kris Werbrouck (VTI Torhout), Jozef Simpelaere (VTI Torhout) Agenda 1. Verwelkoming + overlopen agenda 2. projecten 2012: lopende 3. Projecten 2012: binnenkort te starten 4. Pauze: bezoek Energiebox + korte toelichting Greenbridge 5. Strategisch project 6. Brainstorm + bespreking projecten 2013 7. Varia en vragen Namiddag: denkgroepen rond windenergie 1. Verwelkoming + overlopen agenda 2. Projecten 2012: lopende In het eerste deel van de voormiddag hebben we slechts een korte stand van zaken meegegeven over de projecten. In de namiddag werd er in verschillende denkgroepen verder nagedacht over de toekomst van deze projecten. Deze aanvullingen staan hieronder in het cursief aangevuld bij de projecten. Draadloze sensoren TTT op 03/02 doorgegaan, werd positief geëvalueerd Ondertussen ontleenbaar via website RTC (ontleningsovereenkomst invullen, materialen worden gratis op school geleverd) Reeds ontleend door KTA Ieper, later door: VTI Tielt, VTI Roeselare, VTI Oostende Bevindingen? Ontlenen is goed verlopen. 1
In 2013 moet dit verder gezet worden. Er moeten nieuwe leerkrachten de opleiding kunnen volgen en ermee leren werken. Het is niet evident om hiermee te werken. Op regelmatige tijdstippen een TTT + heropfrissing. Er was niet zoveel volk op de TTT. Een nieuwe TTT zou dus zeker nuttig zijn. Eventueel zouden de scholen ook software moeten kunnen verkrijgen om mee te werken in de klas. Dit zou een nuttige uitbreiding zijn van het project. Didactische hoogspanningscabine Overeenkomst sessies met trainer Eandis nog gans 2012. RTC, Eandis en de oprichtende scholen hebben aan tafel gezeten om verdere afspraken te maken. Lesgever Johan Eyckerman geeft de lessen ook nog in het najaar. Verder te boeken via website Eandis en website RTC. Zeker ook via RTC website, zodat wij op de hoogte zijn. Gemerkt dat er een personeelswissel is bij Eandis, dus als je geen reactie krijgt, contacteer ons even. Bezoeken positief verlopen, omdat de theorie wat verminderd werd (op vraag) en praktijk meer aan bod komt. In 2013 moet dit zeker verder gezet worden. Vele scholen willen opnieuw deelnemen. De inhoud is zeer goed, de leerlingen steken er zeker iets van op. Het moet wel begeleid blijven door Eandis. Er is ook nood aan meer aandacht voor nieuwe technologie: er wordt niet praktisch gewerkt op de nieuwe cellen. Er zou ook nog eens een TTT moeten komen. IR-camera s TTT 28 februari 2012: apart georganiseerd los van bouw. Enige opmerking: was beter geweest op locatie met elektrische apparatuur Camera s verder uit te lenen. Nog een paar periodes vrij (begin sept nov dec). Voorwaarde is dat je TTT (vroeger of nu) hebt gevolgd! Afspreken met collega s bouw. Zij ontlenen de camera s ook. Niet te vergeten: invullen ontleningsovereenkomst (zie website > documenten > uitleendienst) Nog steeds nood aan TTT voor Elektriciteit. Niet iedereen kon op de vorige aanwezig zijn. Er zou op frequente basis een TTT moeten zijn. Vb. 2x/jaar Is zeer belangrijke materie. Dit project heeft nog veel groeikansen. De interpretatie van de beelden is een zeer belangrijk deel van de opleiding. Verlichting Introductiedag op 8 maart 2012 waar de verschillende modules werden voorgesteld. Voornaamste opmerking: basissessie (Howest; basisprincipes verlichting) moet praktischer! Dit kwam zeer sterk naar voor in de evaluatie en Howest is bezig met deze aanpassingen 2
(testen, filmpjes, foto s). Zullen filmpjes verspreidbaar zijn via website? Is wel de bedoeling, verder te bekijken met Howest. Sessies nu te boeken (zie onze website). Wie zal boeken op dit schooljaar? Is niet meer haalbaar voor de scholen. Men zal op volgend schooljaar boeken. Deze sessies staan ook al online. Oorspronkelijk waren de basissessies Verlichting gepland in de werkleerplaats te Izegem. De werkzaamheden raken niet klaar. Moeilijk in te schatten wanneer we er zullen in kunnen. Sessies zijn los van elkaar te boeken, zie onze website voor verdere uitleg. Koffers technische module (industriële, Dali, RGB, Led): momenteel VTI Brugge, VTI Tielt, PTI Kortrijk en VTI Roeselare maken panelen klaar. Engagement deadline: oktober. Werken met instructiekaarten, zodat er zelfstandig aan de slag kan gegaan worden in school. 11/09 samenkomen om verder te bespreken. Daarna komt een moment om de technische module voor te stellen. Opmerking technische module: hier gebruikt men moderne technologie waar specifieke kennis voor nodig is. Leerlingen die de basismodule volgden hebben nog niet meteen de nodige kennis om met de technische module aan de slag te gaan. In september nadenken hoe we dit aanpakken! Instructiekaarten zullen goede hulp zijn, maar niet volstaan. LK en moeten scholing krijgen, in welke vorm moet in september uitgewerkt worden. Opmerking PDB: oppassen dat er voldoende linken zijn met het leerplan. Hier is zeker aandacht aan geschonken. De verlichting in de werkleerplaats te Izegem zien zou een meerwaarde voor het project zijn. Men kijkt met belangstelling uit naar de tweede module. Dit is wel een project waar er veel nood aan is. Er moet zeker een verdere uitvoering komen van dit lopende project. Zou een project moeten zijn dat over een lange tijd doorloopt en waar er telkens aanpassingen, vernieuwingen aan mogelijk zijn. 3. Projecten 2012: binnenkort te starten Didactische installatie PV Project vertraagd. TTT in april werd uitgesteld. Leerlingen VTI Torhout gaan in komende weken van start met de installatie. TTT? Beste periode? Juni? September? Voor het goed van start gaan beter in juni. Misschien in examenperiode, in de namiddag. Zo kan er direct gestart worden in september qua ontlening. Zo snel mogelijk datum verspreiden zodat de planning kan gemaakt worden (nieuwe datum: 19 juni 2012 om 13u30 op het VTI te Torhout!). Nieuw: kar zal bij ontlening ook gebracht worden naar de school (zoals bij andere mobiele projecten). Problemen ivm vervoer zijn zo opgelost. Zit er een kantelsysteem in? Zou beter zijn dan een vaste opstelling. Draaibaar maar niet omhoog /omlaag. 3
Er is zeker nood aan dit project want het is een nieuwe technologie en een school kan dit zelf niet organiseren. Moet wel heel praktisch uitgewerkt zijn om gerichte metingen te kunnen doen. Aansluiting op het net is een belangrijk onderdeel van de cursus. TTT is heel belangrijk. Elektor Proton Robot 7 en 14/05 TTT in het VTI Torhout (9u-16u). Er was veel belangstelling, maar nu pas 5 inschrijvingen. Probleem? 2 maandagen is veel. De opleiding is enkel voor doorstroomrichtingen. LK en 2x8u vrijstellen in combinatie met opendeurdagen is te veel. Proberen opleidingen in mei te vermijden. Het mag altijd gesignaleerd worden als data niet goed vallen, feedback is zeker interessant voor planning consulent. Tijdens de opleiding wordt aangeleerd om robot te programmeren in C via MP-lab (= gratis), maar ook in Flowcode. Vele leerlingen hebben enkel geleerd met Flowcode te programmeren en moeten dan nu plots met C programmeren. De opleiding is geen basiscursus, maar voor gevorderden. Moeten we ook de basiscursus voor leerkrachten voorzien? Voorkennis voor de TTT is werken met een microcontroller (DVD deel 1) en programmeren in C (DVD deel 2). DVD s te verkrijgen bij RTC om voorkennis op te doen. Bestellen kan nog via mail naar consulent RTC. 2 Pakketten te ontlenen na het volgen van de TTT: 1 pakket met 2 robots (tot 8 lln.), 1 pakket met 3 robots (+ 8 lln.). Dit vanaf september voor 4,5 weken. Robots worden geleverd op school. Aparte regeling met RTC voor ontlenen met deelnemers TTT voor periode tot zomervakantie. Het project is niet echt afgestemd op de industrie. Te verregaand. Het is slechts voor een heel beperkte doelgroep. EE Kan RTC onderhandelen voor een groepsaankoop van de flowcode-software? Project moet na TTT grondig geëvalueerd worden en dan kijken hoe men het in 2013 kan aanpakken. Niet meer dan 5 robots aankopen, want dit is voor een te beperkte doelgroep. Eventueel een nieuwe TTT, liefst volgende keer 2 verschillende dagen, vb ook op woensdagen. Is dit mogelijk voor de opleider? Goed oppassen voor lang genoege uitleentermijnen van de robots. Hydraulica en pneumatica Bezoekronde satellieten oude projecten (Pro-Mechatronica): voorjaar 2012.. Bevraging mogelijkheden scholen (PTI Kortrijk, VTI Kortrijk, VTI Izegem). Overzicht mogelijkheden klaar voor zomer Openstelling satellieten: geleidelijk vanaf najaar 2012 (moet haalbaar blijven) Men vindt dit nuttig als bijscholing van de leerkrachten. De leerkrachten zijn te weinig op de hoogte van bestaande installaties. 4
Men vindt een opleider noodzakelijk op elke locatie. Er is wel interesse in de verschillende satellieten. Maar hoe men dit kan organiseren moet heel goed bekeken worden. Bijkomende optie: software SMC om oefeningen voor te bereiden voor satellieten (oud project koppelen aan een nieuw project)vraag vorige WG: is deze software zuiver pneumatisch? Neen. Zie hieronder: voorstelling Autosim 200 Voorstelling AUTOSIM-200 - Simulatieprogramma - Tekenprogramma - Inhoud: Elektrisch, Pneumatisch, Elektro-pneumatisch, Hydraulisch, Elektronisch, PLC, Ladder +grafcet, 3D beelden, SCADA SMC kon er op deze werkgroep jammergenoeg niet bij zijn. Daarom volledige voorstelling (zie PowerPoint in bijlage) graag op apart overleg op donderdag 7/6 (VM) of maandag 18/6 (VM of NM). Er is zeker interesse om dit te laten doorgaan op 18/06 NM (gelieve ook technische leerkrachten uitnodigen). Zal praktische voorstelling zijn. (Ondertussen is deze datum bevestigd. Dit gaat door op 18/06 om 13u30 bij RTC te Roeselare). Eerste bedenkingen bij software: zeer interessant. Software vast op school. Terzijdse opmerking/vraag Ook interessante formule voor het project van Elektor robots: flowcode software aankopen. Misschien in 2013? Uit bevraging vorige werkgroep bleek: meeste scholen hebben flowcode 3 aanwezig MAAR flowcode 4 is nodig voor gebruik de robots. Flowcode software aankopen zou valkuil kunnen oplossen. Opmerking Flowcode: bij start bood flowcode pakketjes aan met lage prijs, dit is goed gepromoot geweest maar nu is de updateprijs niet betaalbaar voor scholen. Het Gemeenschapsonderwijs maakt gebruik van PLC 7 van Siemens (maar dit verschilt van school tot school) en werken minder met flowcode. 4. Pauze + Bezoek Energiebox: Bekijken verschillende energiebronnen aanwezig op de site (via filmpje zie: http://www.theenergybox.be/) + korte toelichting Greenbridge (zie ook website www.greenbridge.be) door mevrouw Veerle Wullaert (+ PowerPoint in bijlage) 5
5. Strategisch project We noemen het project Windenergie een strategisch project omdat het in de onderzoeksfase zit. Dit wordt in 2013 operationeel gemaakt. In de namiddag van deze werkgroep wordt er verder gekeken wat het project van RTC kan/moet inhouden aansluitend op wat aanwezig is in Greenbridge. Windenergie Apart overleg windenergie 22 maart 2012. Deze namiddag wordt hier dieper op ingegaan. Nu volgt reeds een korte toelichting. 1) Stand van zaken project: - Idee: nu werken we aan een pedagogisch plan - dan Train the trainer 2013 - dan scholen zelfstandig 1 dag met leerlingen op site - Te behandelen onderwerpen : type windmolens, algemeen concept en bouw, elektromechanisch concept en elektrotechnische aspecten - Theorie, maar zeker ook veel praktijk. 2) Vorig overleg ook korte bespreking verschillende documenten over Small Wind TurbineF ield laboratory Nu: bijkomende toelichting dor de Heer Karel Van Wyngene (zie Powerpoint in bijlage) 6. Brainstorm + bespreking projecten 2013 Doel bespreking: 1) Welke projecten 2012 moeten zeker verder gezet worden? Aanpassingen? 2) Zijn er nieuwe zaken die moeten opgenomen worden? Enkele nieuwigheden: - Strategische operationele projecten. Strategische projecten zijn projecten waar eerst nog een onderzoeksfase aan verbonden is. Die worden het jaar daarop operationeel. - Minder via stemming, meer oog voor kwalitatieve eisen via projectcriteria - Criteria waar een project aan moet voldoen. Zie schema hieronder. 6
Aanpak bespreking in aparte denkgroepen: - 4 groepen- - zowel bespreking van oude projecten (verslag zie hiervoor in cursief), als bespreking nieuwe voorstellen (verslag zie hieronder) - na bespreking in denkgroepen, bespreking in grote groep Korte uitleg bij voorstellen projecten voor JAP 2013: Veilig werken op hoogte: rolsteiger specifiek voor studiegebied Elektriciteit (1 dag met drietal steigers). Opleiding ter plaatse op school. Naast de rolsteiger wordt er ook aandacht geschonken aan ladders en individuele valbescherming, eventueel door Adhesia Verdeelborden/stuurbord tertiaire sector - normen EN60204-1 & EN60439-1 naar analogie van RTC Limburg en RTC Vlaams-Brabant ism VVKSO en CNO Meer uitleg door Vormelek (Vormelek financiert reeds een deel van deze projecten in andere provincies) - De normen werden vertaald naar mensentaal en is beschikbaar op website RTC Vlaams Brabant. Link: http://www.rtcvlaamsbrabant.be/dyn/page.php?id=3&sid=114&cat=4 - Ook samenwerking met CNO voor bouw van het bord. Alle componenten zijn aanwezig. - RTC Limburg heeft het verdeel - en stuurbord anders opgevat. Idee: eenmaal bouwen en daarna uitlenen + maken van een DVD - Uiteindelijke doel: iedere school bord gaan nabouwen, iedere school een tertiair bord. Doel: bouwen, metingen, fouten simuleren, of gaat dit te ver? Kostprijs materialen bord is wel hoog. - Kosten keuring bord, technisch dossier, opbouw van syllabus door RTC Vlaams-Brabant worden gedragen door Vormelek - Zijn er in West-Vlaanderen financiële middelen om borden op te bouwen? Er is wel degelijk nood aan in de school om hierrond te werken. Microcontrollers Elektor: nood aan basisvorming? Er is aangegeven dat de nodige voorkennis om te werken met de aangekochte Elektor Proton Robots hoog is. Wensen de scholen dat er ook basisopleidingen voorzien worden om te werken met microcontrollers? Zodat iedereen gebruik kan maken van de robots? SMC-pneumatics software: zie voorgaande bespreking project Hydraulica en pneumatica. Pick and place: kadert in een project voor GIP s waarbij leerlingen een pakket van hoogtechnologische materiaal ontvangen waarbij een groot deel gesponsord wordt en waar de school slechts voor een deel zelf tussen moet komen. Op 06/06/12 is er een voorstelling van het project in Vlaams-Brabant (Leuven). Wie graag mee wil gaan naar de voostelling kan dit laten weten aan RTC. Wie doet wat in de Elektrotechnische industrie: naar analogie van Werkgroep Mechanica en Werkgroep Voeding van RTC. Doel: samenstellen van bedrijfsbezoeken op maat, met 7
handleiding, degelijke voorbereiding is cruciaal, inzoomen op bepaalde functies. Zie ook website: www.bedrijfsbezoek.be EMC-gericht ontwerp van een schakelkast: voorstel Howest. Demo-opstellingen rond EMC, waarbij de volgende aspecten aangetoond worden: - Basisaspecten kabels: een kabel is een weerstand, spoel en condensator, invloed van lussen en twisten - Afscherming motorkabel: éénzijdig of tweezijdig aarden? - Afscherming datakabel: éénzijdig of tweezijdig aarden? - Invloed op datacommunicatie - Invloed op analoge meetwaarden - Invloed van relais Type opstelling: - Basisaspecten kabels: twee demo s voor het aantonen van de diverse aspecten - Rest: twee kleine schakelkasten met de diverse technologieën - Meegeleverde HF-stroomprobe - Handleiding + uitleg Benodigdheden: - Oscilloscoop Doel: de opstelling kan uitgeleend worden of er kan uitleg gegeven worden a.d.h.v. workshops. Probleem: Dit project over het hoofd gezien en niet besproken op Werkgroep. Gelieve jullie reactie op dit voorstel van Howest te bezorgen aan RTC-consulent Eva Bossuyt. Interessant project? Noodzakelijk? In welke vorm zien jullie dit? Bespreking/brainstorm over deze nieuwe projecten in denkgroepen 1) Veilig werken op hoogte - Nu wordt veiligheid soms enkel besproken via de VCA-cursus. Deze formule is wel interessant. Het hoeft niet ter plaatse op school, maar het is natuurlijk wel gemakkelijk. Kan dit eventueel ook op een halve dag? Het is wel een zeer belangrijk thema, het VTI van Tielt besteedt hier een ganse week aan. Vele scholen zouden hier op inpikken. - Altlas Atheneum Gistel heeft nagevraagd bij Seapower of zij stagiairs willen aanvaarden. Dit kan echter niet want je hebt een uniek brevet VWOH nodig dat enkel door 1 bedrijf in Duitsland uitgereikt worden en dat 1000 euro/persoon kost. - Op de arbeidsmarkt wordt er zeker met stellingen gewerkt (verrolbare stellingen). Vb. in de fabriekshal voor industriële elektriciteit - Vanaf hoger dan 2 meter mag men niet meer op een ladder werken wegens te gevaarlijk - Bevestigen, beveiligen en harnassen zijn een belangrijk onderdeel van de opleiding - Zelfs stellingen plaatsen/opbouwen is een minder belangrijk onderdeel. Vooral het steigergebruik is belangrijk. - Weinig scholen hebben dit materiaal reeds in huis - In het GO!-onderwijs zijn er aparte stageleerplannen waar dit in vermeld staat. 8
- Beperken tot rolsteigers - Er zou ook een attest aan moeten verbonden worden. 2) Verdeelbord/stuurbord tertiaire sector in kader van normen EN60204-1 & EN60439-1 - Dit is een heel concrete nood. Een absolute must! - Vraag is wel hoe de keuring zal gebeuren. - Praktisch moet dit wel nog goed gespecificeerd worden en besproken worden met de werkgroep. - Project is nuttig voor grote doelgroep leerlingen: Zowel TSO Elektronische installatietechnieken en BSO Elektrische Installaties. Voor de finaliteitsjaren. Dit wordt ook opgenomen in de nieuwe leerplannen. - Wordt er gekozen tussen residentieel en industrieel? Dit is een ander bord. - In het opleidingscentrum te Melle van Electrabel is er een demo. Men toont alles van hoogspanning tot laagspanning. Dit duurt twee dagen. Is industrieel. De nieuwe leerplannen zijn zeer industrieel gericht. - Wat is het verschil met de gewone borden? Meer vermogen? Meer domotica? Meer automatisatie? - Ook BA4/BA5 - Starten met leerkrachtenniveau - Kasten moeten in eigen huis gebruikt kunnen worden - Twee typen van kasten nabouwen: voor elke soort een type bord (residentieel en industrieel) - Praktische vertaling van de norm is belangrijk. De taal moet duidelijk zijn. - Liever geen rotatiesysteem. 3) SMC-pneumatics software - Is interessant voor de doorstroomrichtingen, maar ook voor Elektrotechnieken. - Dit is een zeer interessant aanbod voor scholen. Goed als er geen beperkte tijdsperiode op zit. - Sommige zijn zeer enthousiast, andere minder: is de doelgroep niet te beperkt (je kunt er niet klassikaal mee werken? Is dit niet meer EM-materie? Meenemen naar voorstelling op 18/06 4) Flowcode robots Elektor: nood aan basisvorming - Niet echt vraag naar = heel specifiek voor EE - Voor nieuwe leerkrachten kan dit wel interessant zijn. - Programmeren in C wordt in twijfel getrokken. Te moeilijk. - Moet dit project herbekeken worden? Elektor staat te ver van de basis? 5) Pick and Place - Misschien interessant, maar wachten op meer uitleg - Goed project, moet wel verschillende jaren meegedragen worden + leerlingen moeten kunnen starten in september - Als de bijdrage voor de school slechts 500 euro is moeten we zeker ingaan op dit aanbod 9
6) Wie doet wat in de Elektrotechnische industrie - Interessant project maar niet evident om in deze sector bedrijven te vinden waar je effectief handelingen kunt uitvoeren. In de bouwsector is dit evidenter. - Er moet een ruim gamma aan bedrijven aangeboden worden. - Bedrijven zoeken waar ze zaken doen die in de scholen niet aangeleerd kunnen worden. Zaken die tekorten kunnen invullen van het aanbod van de scholen. 7. Varia en vragen - Dag van de demomodellen RESOC Westhoek 6 juni 2012: namiddag rond duurzaam bouwen (zie website RTC: http://www.rtcwestvlaanderen.be/backstage/). Allen welkom. - Technologie aan zee Syntrawest 7 september 2012: ganse dag rond duurzame energie en installaties. (zie website RTC: http://www.rtcwestvlaanderen.be/backstage/). Allen welkom. - VDAB 72-uren: inschrijven tussen 15 mei en 15 juni 2012 Namiddag: denkgroepen rond windenergie Na de technische uitleg van de Heer Karel Van Wyngene (in de voormiddag) waren er geen vragen meer vanuit de werkgroep. We gaan tijdens deze bespreking dieper in op de opmerkingen die we maakten op vorig overleg rond windenergie van 8 maart 2012. Deze opmerkingen staan cursief gedrukt. Aanpak namiddag: - Bespreking vragen rond windenergie in 2 groepen - Daarna bespreking in plenum - Drie thema s overlopen: inhoud opleiding leerkrachten opleiding leerlingen Info uit denkgroepen 1) Inhoud Conclusies vorig overleg maart: - Onderwerpen die zeker aan bod moeten komen tijdens de opleiding: type windmolens, algemeen concept en bouw, elektromechanisch concept: schoepen, instellingen, koppeling en overbrenging van mechanische energie naar elektrische energie, elektrotechnische aspecten: opwekken spanning, stabiliteit spanning, vermogen, distributie energie op klassieke net, veiligheid, werking van alternatoren, metingen. - Leerplan GO!: windenergie in derde graad EM Bespreking - Windenergie is te eng. Men moet ruimer naar bespreking van alternatieve energie gaan. Vb. ook warmtepompen, zonne-energie, biomassa. Misschien kan er een nevenbezoek doorgaan 10
met het bezoek van een bezoek van een bedrijf die bezig is met biomassa, het gebruik van biodiesel. Misschien kunnen de twintig firma s van de energiebox wel voorgesteld worden? - Kan men ook een ruimer aanbod uitwerken voor doorstroomrichtingen zoals biotechniek die men op het PTI aanbiedt? - Er staat niets specifieks over windenergie in de leerplannen vermeld. - Offshore windenergie vindt men ook interessant. Kan er een bedrijfsbezoek komen aan zo n windmolen? In de haven van Oostende? - De verschillende types windmolen (offshore on-shore) zouden ook besproken moeten worden. - Sommige scholen willen zelf een windmolen nabouwen op school (klein model ). Hier kunnen ze de technische doe-kennis van een windmolen op leren. En dan de werking van een grotere molen op een echte molen gaan bekijken, vb. op Greenbridge. Bestaan er mogelijkheden tot aankoop van bouwpakketten, vb. bij C-power? KHBO heeft ook een didactische opstelling. VTI Torhout is hier ook al mee bezig geweest. - Men zou dit project kunnen uitwerken naar analogie van het project Verlichting: met een basismodule en een praktische doe-module. - De praktijk: metingen met omvormers ziet men als eerder demonstratief. Is het mogelijk om 1 mast op Greenbridge didactisch uit te werken specifiek voor RTC? Is het dan niet nodig dat er hier telkens een instructeur bij is? Dit zoals bij de didactische hoogspanningscabine. - Een windmolen kost blijkbaar maar rond de 10000 euro. Het is vooral de vergunning die zeer moeilijk te verkrijgen is. Er bestaan wel degelijk bouwpakketten. - Zien het project op Greenbridge enkel als sluitstuk van de eigen projecten op school rond alternatieve energie. Om voeling te krijgen met het innovatieve. - Theorie over terugverdientijd is ook belangrijk. Het tijdstip van de opleidingen gedurende het jaar doen er niet toe. - Er wordt hier in het hoger onderwijs nog veel dieper op ingegaan. In secundair onderwijs moeten ze zeker enkel een kennismaking krijgen. - Kunnen we geen bedrijven betrekken voor het geven van info over windmolens: vb. C-power 2) Sessies voor leerlingen Conclusies vorig overleg maart: - Zowel het mechanische aspect als het elektrische concept is belangrijk: eventueel werken we à la carte en passen we het programma licht aan afhankelijk van de groep die de opleiding volgt. - Het aanbod moet uitgewerkt worden op maat van leerling secundair onderwijs met theorie, maar zeker ook veel praktijk. - Doelgroep: EE, EM, ET, IW - Basisprogramma moet op 1 dag kunnen. Eventuele uitbreidingen zijn mogelijk. - Februari maart is de beste periode voor dergelijke leerlingenopleidingen Bespreking - Windenergie is eigenlijk vooral interessant voor de leerlingen mechanica. De mechanische afdelingen moeten zeker betrokken worden in dit project. 11
- Differentiëren naar doelgroep. IW en EM zouden wel 1 dag kunnen spreken over Windenergie. Voor EE en ET zou dit ruimer moeten gaan naar alternatieve energie. Ook de energiebox zou hier een deel van kunnen uitmaken. - Voor BSO (EI) is dit een beperkter project. Hier zouden scholen waarschijnlijk niet voor op verplaatsing gaan. Voor hen zou het vooral gaan over hoe men een windmolen in elkaar steekt, maar er zoden vele zaken achterwege gelaten worden. Voor ET zou dit gaan over schema s - omvormers meetpunten (met nadruk op het elektriciteitscomponent). Zij zouden moeten proeven van het aanbod van IW-EM dat dan uitgebreider en theoretisch (sterkteleer) zou moeten zijn. Voor ET kan het ook nog gaan over aansluiting op installatie keuring tellers meters het resultaat (wat kun je ermee doen?). Voor EE zou het enkel kunnen gaan over omvormers. Maar dit is te weinig om voor op verplaatsing te gaan. - Leerlingen moeten ondergedompeld worden in de wereld van de alternatieve energie, maar eerst moetend e leerkrachten ondergedompeld worden. Het ecologische-maatschappelijke luik van dit project is vooral belangrijk. - Haalbare module: halve dag theoretische onderdompeling door lesgever met aansluitend een bedrijfsbezoek. - Idee: kan er een maquette gemaakt worden van een windmolen? In koffers waarbij de sturing kan geregeld worden van een windturbine, waarop men kan testen en de principes kunnen uitgelegd worden. - Ook interessant onderdeel opleiding: waarom 2-3 wieken? Besturing en berekening. Welke soorten wieken, fysische processen. Ook interessante firma s om mee samen te werken bekeken: Boets, 3 E, Labomat, Masson, Lucas Nulle, - De theorie zou ook in de klas door de leerkracht via een PPT kunnen gegeven worden. - Kan er op Greenbridge eventueel 2 halve dagen gekomen worden? In het totaal mag de opleiding niet langer dan 1 dag duren. - Het is waarschijnlijk te vroeg om dit in het vijfde jaar te geven. 3) Train the trainer Conclusies vorig overleg maart: - Planning: 2013. Eerst moet er een pedagogisch plan komen. - Er is benadrukt dat het project bestaat uit een Train the trainer en dat scholen daarna zelfstandig 1 dag met de leerlingen aan de slag kunnen met een goed afgebakend programma. Enkele scholen vrezen dat leerkrachten zullen afhaken als ze het programma zelf moeten geven. Dit kunnen we voorkomen door een kant-en klare TTT uit te werken. Bespreking - Werken met instructeur voor opleiding leerlingen en introductiedag voor leerkrachten. - De bijscholing van leerkrachten is cruciaal. Vb. op verschillende dagen de verschillende alternatieve energiebronnen bespreken. Hier dan een samengesteld verkort pakket voor leerlingen van maken. - Er zou een bundel voor leerkrachten moeten uitgewerkt worden à la carte met onderwerpen waartussen men kan kiezen. Deze bundel zou dan ook moeten vertaald worden naar leerlingen toe. 12
- De theoretische uitleg kan eventueel door leerkracht van de eigen school maar met ondersteuning van iemand van Greenbridge. - De praktijk kun je uiteraard niet zelf geven in die meetcabine. Daar moet iemand bij zijn van Greenbridge. Conclusies nabespreking aparte denkgroepen in grote groep - Er moet nagevraagd worden bij Greenbridge wat het mogelijke aanbod is - Eventueel TTT s 2 dagen met bespreking van 6 nieuwe technologieën volgend schooljaar - Scholen werken projectmatig: kiezen 1 thema en werken daar het ganse jaar rond - Scholen gaan naar Greenbridge om ondergedompeld te worden in de technologie, er kan eventueel ook een bedrijfsbezoek aan gekoppeld worden - Zuiver de mechanische processen van windmolens is een thema voor de Werkgroep Mechanica. Voor WG Elektriciteit is het maatschappelijk en het ecologische vooral van belang. Ook eens navragen bij producenten van Windenergie welke profielen zij zoeken en welke competenties nieuwe mensen nodig hebben. - Er moeten een bundel met aanbod uitgewerkt worden gedifferentieerd volgens de verschillende studierichtingen 13