SWOT-analyse FRIETKOTCULTUUR Datum: 10 oktober 2013 Locatie: VLAM, Koning Albert II-laan 35 bus 50 1030 Brussel Verslag: CAG Aanwezig: Romain Cools Belgapom romain.cools@fvphouse.be Eddy Cooremans verzamelaar frietobjecten eddy.cooremans@skynet.be Frans De Wachter VLAM frans.dewachter@vlam.be André Delcart bereidt boek over aardappel en friet voor a.delcart@skynet.be Bernard Lefèvre voorzitter Navefri navefri-unafri@telenet.be Luc Roisin ApaqW l.roisin@apaqw.be Yves Segers CAG: coordinator yves.segers@cagnet.be Kim Van Belleghem Projectvereniging BIE kim@bienet.be Floortje Vantomme tapis plein floortje@tapisplein.be Verontschuldigd: Chantal Bisschop CAG: ICE chantal.bisschop@cagnet.be Toon de Keukelaere Boerenbond (adviseur akkerbouw) toon.de.keukelaere@boerenbond.be Hugues Henry Home frit' Home bonjour@hugues.com Paul Illegems frietkenner p.ilegems@pandora.be Tania Jannis Syntra tania.jannis@syntravlaanderen.be Pierre Leclercq gastronomisch historicus leclercq_4000@yahoo.fr Cédric Van Belle frietmuseum Brugge cedric.vanbelle@skynet.be Karel Vaneetvelt Unizo Karel.VanEetvelt@unizo.be
1 Inleiding Tapis plein is op zoek naar interessante methodieken die gemeenschappen die aan borging willen doen, kunnen ondersteunen. Die methodieken testen ze uit met één gemeenschap om ze dan weer, met voor- en nadelen, op een toegankelijke manier te delen met anderen. Vandaag wordt de methodiek van de SWOT-analyse toegepast tijdens de frietkotraad. Floortje van tapis plein leidt deze brainstormnamiddag en verwerkt nadien de resultaten in een handleiding die o.m. op www.immaterieelerfgoed.be gedeeld zal worden. 2 Programma Ronde 1: Algemene en brede brainstorm rond frietkotcultuur Ronde 2: + en - voor het voortbestaan van de frietkotcultuur 1. Verzin minstens 5 positieve elementen van vandaag die het voortbestaan van de frietkotcultuur in de komende 100 jaar kunnen verzekeren (1 element per post-it - roze) 2. Verzin minstens 5 negatieve elementen van vandaag die de teloorgang van de frietkotcultuur in de komende 100 jaar kunnen betekenen (1 element per post-it - geel) Ronde 3: het verzamelen en sorteren van de + en - in SWOT Alle plussen en minnen verzamelen, extra laten uitleggen en sorteren in interne sterktes en zwaktes en externe kansen en bedreigingen. Ronde 4: analyse, discussie en toevoegen van mogelijke acties en oplossingen 1. Elke sterkte toetsen aan elke kans + elke zwakte toetsen aan elke kans = kansen zijn prioriteiten // meest effectief 2. Elke sterkte toetsen aan elke bedreiging + elke zwakte toetsen aan elke bedreiging 2
3 resultaten 3.1 Algemene brainstorm Waaraan denk je als je het woord frietkotcultuur hoort? Week van de Friet Navefri Nostalgie Warmte (menselijk + frietjes) Persoonlijke benadering Gemeenschappelijke beleving Sociaal contact Glimlach, Sympathie Goesting Familiegebeuren Laat eten Met handen eten, iets onbehoorlijks mogen doen Ongezond Typisch Belgisch Aanwezig in verschillende cultuuruitingen Gemeentes en dorpen, Pleintjes en markten Puntzak, Frietvorkje kot Smaak, geur Aardappelen Vet Vergiet Fierheid op beroep frituuruitbater Kunst van het frieten bakken Vakmanschap, Recept/vaardigheid iedereen klant
3.2 SWOT STERKTES - Lekker/recept - Maatwerk (gebakken naar wens van de klant) - gezellig - sociaal gebeuren, middel tegen eenzaamheid, contact tussen klant en friturist - goedkoop - snel - gezinsvriendelijk - voor iedereen toegankelijk - nabijheid - streekgebonden productie - er bestaan opleidingen - voldoende kandidaat frituristen - kwaliteit - dynamische sector (georganiseerd) - veel documentatie/geschiedenis KANSEN - Trends: o terug naar het authentieke o gewoon en kleinschalig is weer hip o interesse voor het culinaire streetfood - nationaal product - typisch Belgisch - bestaand positief imago - mensen hebben steeds minder tijd - het is traditie - neemt een duidelijk plek in onze cultuur(geschiedenis) in, is erfgoed - bestuurlijke en maatschappelijke aandacht voor gemeenschapsvorming - vestigingswet (kans: zorgt ervoor dat frituristen niet evolueren naar restauranthouders) - bestaan van CAG dat mee ondersteunt en onderzoekt en ontsluit - Immaterieel erfgoed-beleid van de overheid - ICE-erkenning ZWAKTES - onaantrekkelijk beroep (weinig ondersteuning voor kleine zelfstandige ondernemers, lage opbrengst, lange uren,...) - desinteresse voor beroep - kandidaten moeten vaak afhaken/stoppen snel, te weinig opvolging - kwaliteit opleiding - geringe kennis van kwaliteitsvolle producten - te beperkte openingsuren - (Vlamingen minder bereid om veel/lange/rare uren te kloppen dan bvb nachtwinkeluitbaters; ander soort werkmentaliteit) - gebrek aan hygiëne - gebrek aan motivatie - gebrek aan beroepsfierheid - kiezen voor goedkopere en minder arbeidsintensieve (schillen en snijden) aardappels (soort industrialisering ) - er bestaat geen label waardoor ook slechte frieten/frituristen beeld meebepalen - woord frietkot : in termen van beroep eerder een negatieve bijklank (itt algemeen bij publiek niet perse negatief woord) - frituristen willen voor zichzelf en voor de klant meer comfort - frietkotcultuur kan niet geëxporteerd worden (beleving is enkel hier gekend en waardevol, kan elders niet opbrengen) BEDREIGINGEN - NIMBY - overreglementering (door gemeente, hygiene,...) - druk op het bestaan van vrijstaande frietkoten (oa. door twee bovenstaande bedreigingen) - multiculturele samenleving (met bepaalde eetvoorkeuren of -voorschriften) - concurrentie aanbod van fastfood, algemeen en specifiek voor jongeren - managementsdenken : de klassieke werking van een frietkot is niet efficiënt. Efficiënter worden naar de huidige logica s zou betekenen een keten vormen en het einde van de frietkotcultuur betekenen. - slecht imago bij banken (risicoberoep) - aardappelen: beperkte oogst van bepaalde soorten is bedreiging voor smaak. - vestigingswet (bedreiging: via europa zullen buitenlanders miss wel bereiding mogen aanbieden en zo concurrentie vormen tov hun belgische buurman die niks extra mag aanbieden) 4
3.3 Analyse en discussie Kansen en zwaktes verbonden => * Beroepseer opkrikken door gebruik te maken van interesse in authentiek/culinair/kleinschalig + gebruiken van de bestaande traditie/erfgoed: - in tijdschriften en media proberen komen (frituur van de week; Iedereen beroemd;...) - campagne à la wakkere bakker : met focus op de persoon achter de friturist, doelgroep frituristen ipv brede publiek zoals nu Week van de Friet; of de beide, zowel de friturist als publiek proberen aanspreken via de passie van échte frituristen, iets te doen met verschillende generaties; friturist in de kijker, vanwaar je passie,waar heb je het geleerd,...; iets doen rond de frietchinees die in de praktijk vaak meer oog heeft voor kwaliteit dan sommige anderen,... - Frituristen overtuigen van het belang van hun figuur, passie. - frituristen laten zien dat frietkot(cultuur) gaat over beleving en door zoveel mensen gedragen wordt, om de perceptie van kot, laag geacht beroep, weg te nemen - bestaande documentatie en musea niet enkel naar publiek maar ook naar frituristen inzetten: bvb. bijeenkomst/vakbeurs organiseren in het frietmuseum ipv in een zaal. Frituristen laten voelen dat ze deel uit maken van een lange geschiedenis en traditie. Reeds bestaande maatregelen: - sensibiliseren via vakbladen - en opleidingen - nationale dag van de friturist - systeem van orde: ervaren friturist mag jonkie voordragen voor medaille...?