FLO/2011/16058 GROENE CLUSTER NUTH, als onderdeel van de Buitenring Parkstad Limburg Het doel van deze notitie is om in het kort een situatieschets van het mogelijke toekomstige groene cluster Nuth te schetsen, zodat de raad van de gemeente Nuth, via deze onderbouwing, een goed beeld krijgt van de mogelijkheden en de potentie van het te ontwikkelen cluster, als onderdeel van de Leisure ring Parkstad Limburg. Ik hoop u hiermee te laten zien wat de betekenis, met name in de economische zin voor Parkstad in zijn algemeenheid, maar voor Nuth in het bijzonder kan zijn. Om even op te frissen: 1. Waarom de buitenring? De regio Parkstad is visueel voor velen een versnipperd gebied, vooral infrastructureel. Inwoners en bedrijven hebben daar dagelijks last van. Het verkeer vindt maar moeizaam zijn weg door het gebied en bedrijven zijn lastig te bereiken. De Buitenring zal een hoop problemen gaan oplossen. Het verkeer stroomt sneller door en de hele regio wordt beter bereikbaar. Het woon- en leefklimaat zullen sterk verbeteren doordat woonbuurten geen last meer hebben van doorgaand verkeer. Bovendien biedt de Buitenring de kans om het nu versnipperde gebied beter en ook makkelijke bereikbaar te maken. Toeristen zullen hierdoor sneller hun weg vinden in het gebied, maar ook opmerkzaam gemaakt worden, tijdens het berijden van de weg, op alle clusters, met hun bijbehorende thema s en attracties. 2. De buitenring en het groene Cluster nader bekeken De buitenring Parkstad Limburg zal een volledige ringweg gaan vormen rondom de regio Parkstad Limburg. De hierbij betrokken gemeenten zijn Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken en Schinnen. Daarnaast komt er aan de zuidkant in Duitsland een nieuwe weg, de B258n, die de buitenring zal verbinden met de L232. Zo ontstaan een hechtere schakel tussen Parkstad Limburg en de regio Aachen. De buitenring wordt een volwaardige autoweg. Hij krijgt 2 rijbanen, waarbij elke rijbaan 2 rijstroken zal tellen. De buitenring heeft straks en maximum snelheid van 100 km per uur (buiten de bebouwde kom). De aanleg van de Buitenring gaat tevens gepaard met het verbeteren van de provinciale wegen N298, N299 en N300. Ook zullen nieuwe weggedeelten worden gerealiseerd, inclusief kruisingen en aansluitingen. Zo ontstaat een fijnmazig wegennet, met niet alleen een hoogwaardige verbindingen rond de regio (beloofde Buitenring), maar ook een goede aansluiting op de hoofdverkeerswegen binnen Parkstad, waaronder de Binnenring Parkstad. Kortom de aanleg van de Buitenring zal leiden tot een aanzienlijke verbetering van de aansluitingen op de (inter)nationaal en (inter)regionaal verbindende wegen. Daardoor verbetert substantieel de afwikkeling van het verkeer. Dat is gunstig voor de bereikbaarheid van Parkstad en de verkeersveiligheid in de regio. Daarnaast zal de Buitenring een welkome bijdrage leveren aan de ruimtelijke structuur van Pakstad, de leefbaarheid in de woon kernen, alsook de economische en toeristische ontwikkelingsmogelijkheden binnen deze regio. 2011 Provincie Limburg. Alle rechten voorbehouden. Vanaf de ParkRing zullen er dus exits worden aangelegd. De zogenoemde Urban Entertainment Exits en de Green Escapes. Urban Entertainment Exits: Hebben een Mixed Use: zakelijk, recreatief, retail e.a. Verblijfsaccommodatie en horeca mix Helder profiel en sterke icoon Voldoende kritische massa Topontsluiting en parkeercapaciteit
Green Escapes, zijn van een natuurlijk karakter: Brunssummerheide Onderbanken Rode Bach-Rode Beek Eurodepark ZlSM/Simpelveld Voerendaal Amstenrade/Vaesrade Rimburg (Bron ZKA april 2008) Groene Cluster (en rode): Het traject is nog niet definitief. De exacte locatie van de op- en afritten zal zichtbaar worden in het Provinciale Inpassingsplan. De bedoeling is om te kiezen voor groene en rode clusters rondom de geplande afritten. De rode clusters betreffen clusters met intensieve recreatie, denk hierbij aan het gebied Gravenrode. De groene clusters zullen extensief toerisme in de meer landelijke gemeenten treffen. 3. Toerisme in PL Met zo n 240.000 inwoners is Parkstad Limburg de 5 e stad van Nederland. Tevens is Parkstad het snelst groeiende toeristisch gebied van Nederland. Deze regio is in het gebied van de superlatieven. Hier treft de bezoeker bijvoorbeeld het grootste en oudste abdijcomplex van Nederland. In Heerlen is de Schelmentoren de oudste stadswal van Nederland. Kasteel Hoensbroek is de grootste waterburcht van Zuid-Nederland. De langste trap van Nederland ligt in Landgraaf, net als het grootste indoor skipiste (Snowworld) van de wereld. De grootste woonboulevard van Europa in Heerlen. De leukste dierentuin van Nederland ligt in Kerkrade en in Brunssum is de grootste overdekte vrije markt van Limburg. In Onderbanken het enige Zweefvliegclub van Zuid-Limburg. Het grootste en oudste outdoor popfestival (Pinkpop) is al jaren te gast in Landgraaf en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Enkele toeristische kengetallen: (ZKA) Omzet (bestedingen) : 813.000.000 per jaar (2007, ZKA), waarvan: 2004 2007 in Heuvelland : 288 306 in Parkstad Limburg : 156 262 in Maastricht :? 170 in Westelijke Mijnstreek : 64 75 (Etil) Werkgelegenheid : 20.444 personen full time per 2010 (7,3% beroepsbevolking) (excl. seizoenswerkers (+12%), uitzendkrachten (+10%) en detailhandel (+?%) Het toerisme is dé economische motor van Zuid-Limburg en laat de laatste jaren qua groei werkgelegenheid ook een hogere groei zien dan andere sectoren. Overnachtingen in Zuid-Limburg: CVO/CBS + gemeenten Aantal overnachtingen: ca. 5.600.000 (inclusief buitenlanders) waarvan in Valkenburg : ca. 1.100.000 waarvan in Maastricht : ca. 800.000 waarvan in Parkstad Limburg : ca. 600.000 waarvan in de Westelijke Mijnstreek : ca. 200.000 waarvan in overig heuvelland : ca. 2.900.000
Waar wordt overnacht? Hotels/Pensions/ B&B : 32% Vakantiewoning op bungalowpark : 26% Appartement of huisje van particulier : 13% Campings : 28% Groepsaccommodatie : 1% Belangrijk: het aanbod aan slaapplaatsen daalt (2005-2009): Hotels/pensions : - 3,8% Toeristische kampeerplaatsen : - 12,4% Huisjes : - 3,1% Groepsaccommodaties : - 9% Hoog aantal overnachtingen met een relatief evenwichtige verdeling over de verschillende sectoren én met aanbod op alle niveaus (van eenvoudig tot heel luxe), maar wel véél kleine bedrijven. Hieronder u een overzicht met redenen waarom gasten Zuid-Limburg bezoeken: Grontmij 2007 Natuur en landschap : 62% Rust en ruimte : 41% Wandelen : 37% Bourgondische sfeer : 30% Winkelen : 29% Fietsen : 21% Grotten : 21% Veel te doen, attracties : 14% Specifieke steden : 13% (Maastricht en Valkenburg meest genoemd) Cultuur : 11% Grensligging : 10% Kuren en Wellness : 9% Evenementen : 8% De landschappelijke kwaliteit van het gebied (en dus de dingen die men daarin kan doen zoals wandelen en fietsen-) en de Bourgondische signatuur zijn verreweg de belangrijkste redenen voor een bezoek. Toeristenbelasting gemeente Nuth Aan de hand van de cijfers betreffende de toeristenbelasting is er (met uitzondering van een kleine dip in 2008) een duidelijk stijgende lijn te zien in het aantal overnachtingen en dus ook op het gebied van de inkomsten, de toeristenbelasting: 2006 2007 2008 2009 2019 40.353,5 44.001,30 42.739,20 47.756,40 51.216,- 4. Toerisme in Nuth (dagrecreatie) en zijn successen van de afgelopen jaren Sinds enige jaren is er in de gemeente Nuth een ambtenaar beschikbaar die voor enkele uren per maand vrijgemaakt wordt voor het toerisme binnen de gemeente. Toerisme wordt in deze vooral benaderd vanuit het aspect van vrijetijdseconomie met een brede scope. Daar de betreffende ambtenaar ook bezig is met zaken als de Open Monumentendag in Nuth maar ook met het mede organiseren van evenementen (dag van het Paard) is er in deze hands-onn baan een brede inzet gevraagd.
De afgelopen jaren zijn er dan ook successen gescoord, zowel op kleinere als grotere schaal. De Open Monumentendag is jaarlijks goed voor 900 bezoekers. Tijdens de dag van het paard waren er ongeveer 300 bezoekers op de been. Maar natuurlijk mag je successen niet alleen meten naar aanleiding van bezoekers, maar zeker ook naar het ontstaan van samenwerking. Diverse samenwerkingsprojecten, tussen de locale ondernemers, zijn zeer zeker van enorm belang. Vooral de paarden mensen zijn hiervan een goed voorbeeld. Ook is er in de afgelopen jaren het Horzpark Nuth, een unieke infrastructuur van paardrij- en menroutes, gerealiseerd. Nuth neemt hiermee binnen Zuid- Limburg inmiddels een leidende positie t.a.v. paardentoerisme. Het is natuurlijk nog zaak dat ondernemers hier nu zelf inspringen op deze facilitering van gemeente Nuth en voorzieningen gaan aanbrengen voor toeristen die, samen met hun paard, in Nuth vakantie willen vieren. Een goed voorbeeld van een ondernemer die in de ontwikkeling van zijn bedrijf ook het paarden onderdeel heeft meegenomen is de Pingerhoeve. Deze horeca gelegenheid heeft een voorziening aangebracht waar mensen die aan het paardrijden zijn, toch even hun paard veilig kunnen aanbinden en kunnen genieten van iets te eten of te drinken. Deze gelegenheid beschikt ook over enkele kamers die op basis van Bed en Breakfast worden verhuurd. Enkele jaren werd er nog, te pas en te onpas, de discussie gevoerd dat er geen uitsmijter om 12 uur te verkrijgen was in Nuth. Inmiddels is daar toch verandering in gekomen. Dit is natuurlijk een kip - ei verhaal daar dit een traject van de lange adem is. Zijn er te weinig wandelaars of fietsers, dan heb je weinig omzet en ga je de openingstijden aanpassen als ondernemer. Ziet een ondernemer dit aantal bezoekers (eters en drinkers) groeien, dan kan de openingstijd ruimer en is er vaak ook ruimte om extra personeel in te huren. Zo is duidelijk dat de economische spin off van het toerisme van grote invloed is op het beschikbaar aantal banen in het toerisme in Parkstad Limburg in het algemeen als binnen de gemeente Nuth in het bijzonder. SWOT analyse (BRON: Project Hoge Hotelschool Maastricht voorjaar 2011) Sterkten: Kasteel Wijnandsrade is beeldbepalend voor Wijnandsrade Kasteel Wijnandsrade is het icoon van het groene cluster De oudste Lourdesgrot van Nederland is gevestigd op het terrein van Kasteel Wijnandsrade De enige wijngroothandel in Limburgse Wijnen is gevestigd in Kasteel Wijnandsrade Unique Selling Point: ligging en ruimtelijk aanzicht omgeving van de gemeente Nuth Aanwezigheid van fiets-, wandel-, ruiter-, men-, en mountainbikeroutes Aanwezigheid van cultureel- en historisch erfgoed Ondersteunende initiatieven zoals Stichting Evenementen Nuth Productie en verkooppunten van Limburgse Streekproducten, zoals vlaai, stroop en wijn Zwakten: Kennis recreatieondernemers van de plannen voor de groene cluster Kasteel Wijnandsrade Steun vanuit recreatieondernemers met betrekking tot de plannen van de gemeente Nuth om paardensportgemeente te worden Kasteel Wijnandsrade heeft van buitenaf geen zichtbare publieke functie Mogelijkheden tot het verkrijgen van rondleidingen door het kasteel Tegengestelde belangen van bewoners van het Kasteel Wijnandsrade en gemeente Nuth over de invulling Groene Cluster Zwakkere bereikbaarheid van Kasteel Wijnandsrade 5. Belang van aansluiting op Duits wegennet Zoals u wellicht weet is er sinds twee en een half jaar vanuit VVV Zuid-Limburg een VVV Medewerkster vanuit Keulen (Dld) werkzaam om touroperators en pers te bewerken en hen zo aan te zetten om Zuid-Limburg te bezoeken. De 19 gemeenten waar VVV Zuid-Limburg werkzaam voor is hebben zich unaniem uitgesproken voor het bewerken van deze nieuwe doelgroep, namelijk het gebied Nordrhein - Westfalen (NRWF). Het is dus van enorm belang, met name voor de bereikbaarheid van deze doelgroep richting Zuid-Limburg dat de aansluiting vanuit NRWF snel en vlot verloopt. Om de regio Parkstad en het gebied Nordraum Aachen beter met elkaar te verbinden.
Dit kan door aan de zuidkant van de Buitenring een aansluiting te maken met de nieuw aan te leggen weg B258n aan Duitse zijde. Hoe het tracé van deze B258n gaat lopen, is primair een Duitse overheidskeuze. In hun Bestuurlijk Standpunt inzake het Voorkeurstracé Buitenring spreken Gedeputeerde Staten van Limburg wel een voorkeur uit voor het aansluitpunt van de B258n op de Buitenring. Deze weg zou moeten worden aangelegd in zijn meest oostelijke variant en dan moeten aansluiten op de Hamstraat, ter hoogte van de doorgetrokken Dentgenbachweg. (Kerkrade) Uit een onderzoek naar inkomend toerisme van NBTC (Nederlands Buro voor Toerisme en Congressen) dat onlangs werd gehouden is gebleken dat Duitsers uit Nordrhein Westfalen in een jaar tijd 37 miljoen dagtochten ondernamen in Nederland. Daarbij besteedden ze in het totaal zo n 3 miljard euro. Gedurende een jaar verwelkomde ons land 36.9 miljoen Duitse gasten uit NRWF en Niedersachsen. Ze gaven gemiddeld zo n Euro 85,-- per persoon uit. Limburg blijkt veruit de meest bezochte provincie voor een dagtocht: 29 % van de dagtochten naar Nederland is in deze provincie ondernomen. Hieruit blijkt het belang van de bewerking van deze doelgroep, maar mede hierdoor ook de laagdrempelige toegang tot ons gebied Parkstad Limburg 6. Wat gaat er in Nuth gebeuren en wie gaan er mede de schouders onder zetten In de gemeente Nuth is er ook al enige tijd een focus voor het stimuleren en uitbreiden van agro toerisme. Als voordelen van agro-toerisme wil ik graag de volgende items benadrukken: In stand houding van de schoonheid van het landschap en het behoud van het Cultureel erfgoed (hoeves) Bijdrage leveren aan de leefkwaliteit van zowel de bevolking van Nuth als de inwoner van het Stedelijk Parkstad Gebied Kleinschalig toerisme, passend binnen het dorp, maar met economische spin off Inmiddels is er al wat veldwerk verricht om te zien of er draagkracht is binnen de gemeente Nuth, met name ingezoomd naar het gebied rondom het Kasteel Wijnandsrade. Ondernemers en instellingen zijn gepolst om te zien of er bereidheid is om mee te denken en te doen binnen de werkgroep Groene Cluster Nuth. Een management project door stagiaires van de hoge Hotelschool Maastricht is van februari tot en met juni 2011 uitgevoerd. Dit 50 pagina s tellend plan is een basis waar van uit de werkgroep of denktank groene cluster de start kan maken. De groep is dus niet geheel blanco en er is al een hele goede en degelijke basis. Dit toeristisch beleidsplan is in te zien via de toeristische ambtenaar in de gemeente Nuth. Lezing zal u aantonen dat het groene cluster Kasteel Wijnandsrade kansrijk is. Met diverse toeristisch recreatief ondernemers is er een diepte interview gehouden en wat in ieder geval blijkt is dat er veel bereidwilligheid en enthousiasme is bij de Nuthse ondernemers. Een aantal items, met name het agro toerisme, verdient aandacht en uitbreiding. Wellicht ten overvloede dienen we hier nog te melden dat de werkgroep/denktank natuurlijk zal worden ondersteund door gemeente Nuth (mede secretariaat) en zal VVV Zuid-Limburg de voorzittershamer hanteren. 7. Tijdpad December 2011 Januari 2012 Februari 2012 Maart 2013 Mogelijk akkoord raad gem. Nuth Start werkgroep groene Cluster gemeente Nuth Uitwerking van het plan Groene Cluster Nuth Aanlevering plan bij Regio Parkstad 8. Benodigde financiën Projectgroep faciliteren Bewegwijzering in het gebied Promotie van de groene cluster Moniek Daniels, VVV Zuid-Limburg september 2011