Code goede natuurpraktijk Praktijkvoorbeelden waterlopenbeheer Maarten Van Aert Afdeling Operationeel Waterbeheer
Inhoud CGNP en beheer van waterlopen Planmatige aanpak onderhoud Praktijkvoorbeelden Maaibeheer Abeek Oeverherstel Besluit 24/11/2015 2
CGNP en beheer van waterlopen Onderhoudswerken: Talud maaien Waterbodem maaien Oppervlakkige ruiming Slib ruimen Onderhoud bomen, struiken, Exoten bestrijden Oeverherstel Waarom onderhoud van waterlopen? Garanderen vlotte waterafvoer Goede werking van kunstwerken (stuwen etc.) Voorkomen van schade bij aangelanden Omwille van landschappelijke of ecologische redenen 24/11/2015 3
CGNP en beheer van waterlopen Onderhoud aanpakken volgens de principes van integraal waterbeheer: Rekening houden met alle gebruiksfuncties in de vallei Gedifferentieerd beheer i.f.v. woongebied, landbouw, natuur, Rekening houden met invloed op- en afwaarts: Water te snel doorsturen = problemen stroomafwaarts Onvoldoende doorvoer = problemen stroomopwaarts 24/11/2015 4
CGNP en beheer van waterlopen Totale lengte (km) Lengte binnen SBZ (km) Lengte binnen VEN (km) Lengte binnen bos-en groengebied (km) Bevaarbaar 1588 275 49 83 Onbevaarbaar Cat.1 1350 359 303 370 Cat. 2 11007 1460 1134 1896 Cat. 3 1975 229 167 256 Totaal 15920 15% 10% 16% Belangrijk aandeel waterlopen in VL is gelegen in ecologisch waardevol gebied. Beheer af te stemmen op ecologische doelstellingen. 24/11/2015 5
CGNP en beheer van waterlopen Onderhoudswerken afstemmen op ecologie waterloop: In ruimte In tijd Uitvoering > CGNP van toepassing in SBZ, VEN, groen-en bosgebieden > CGNP legt beperkingen op in broed-en paaiseizoen > Voorkeur voor minder verstorende uitvoeringsmethodes 24/11/2015 6
Planmatige aanpak onderhoud Onderbouwing van gevoerde onderhoud Aandacht voor verschillende doelstellingen Rekening houdend met verschillende & complexe wetgevingen (water, natuur, landschap & monument, ) Kostenbeheersing Beheer en onderhoud vanuit integrale visie voor waterloop en valleigebied Opmaak van een beheerplan: Inventarisatie (Wat is de toestand nu?) Visie (Waar willen we naartoe?) Beheermaatregelen (Hoe gaan we dat doen?) 24/11/2015 7
Voorbeeld: maaibeheer Abeek Situering: Maasbekken, gemeenten Bocholt, Bree en Kinrooi Bijzondere situatie: deels kunstmatig gegraven, ingedijkt en boven het landschap gelegen. Gewestplan: overwegend groengebied Landgebruik: natuur, landbouw en bosbouw Vallei grotendeels aangeduid als Habitatrichtlijngebied IHD-doelen voor habitat 3260, beekprik, bittervoorn, grote modderkruiper, Gewestplan Habitatrichtlijngebied 24/11/2015 8
Voorbeeld: maaibeheer Abeek Evaluatie vroegere beheer Jaarlijks afwisselend 1 talud maaien Maaien waterbodem 2 of 3 maaibeurten met maaiboot 50%, plaatselijk 80% vegetatie gemaaid 1 ste maaibeurt eind juni begin juli Maar: Door vaste periode voor 1 ste maaibeurt werd niet ingespeeld op noodzaak. Geen normaal onderhoud volgens oude CGNP Enkel maaien met maaiboot werkte verlandingv/d oeverzones in de hand.
Voorbeeld: maaibeheer Abeek Evaluatie vroegere maaibeheer op basis van peilverloop afgelopen jaren Late maaibeurt zorgt voor minder hergroei 50% maaien werkt even goed als 100% maaien Niet maaien of pas maaien na 1 oktober is niet haalbaar!
Voorbeeld: maaibeheer Abeek Voorstel aangepast beheer (vanaf 2016): Maaien zomer: Met maaiboot (schroef) 50% vegetatie verwijderen Stroomgeul vrijhouden Maaisel opvangen en afvoeren Timing op basis van peilmetingen Doel: anticiperen op zomeronweders Maaibeurt najaar (1 sept 15 okt): Met maaikorf vanaf oever 50% vegetatie verwijderen talud binnen zelfde werkgang maaien Afwisselend langs 1 oever Voorkomt verlanding oevers Maaisel waar mogelijk afvoeren
Voorbeeld: maaibeheer Abeek Opmaak van een beheerplan Nieuwe CGNP: in SBZ-H voor 3260 is waterbodem maaien geen normaal onderhoud. Beheerplan als verantwoording waarom wordt afgeweken van normale onderhoudswerken. Peilafspraak voor timing 1 ste maaibeurt waterbodem Duidelijke afspraak voorkomt subjectieve discussie Maaibeurt beter afgestemd op noodzaak Vormt basis voor natuurvergunningsaanvraag
Voorbeeld: oeverherstel Probleem: afkalvende dijk langs Kleine Nete te Grobbendonk Gelegen in SBZ-H, VEN en natuurgebied Oeverherstel 100 m Natuurvergunning aangevraagd NTMB: kokosblokken beplant met wilg } normaal onderhoud Voor Herstel 24/11/2015 13
Voorbeeld: oeverherstel Probleem: afkalvende oever langs IJse, Vlaams Brabant Gelegen in SBZ-H, VEN en groengebied } normaal onderhoud Oeverherstel > 50 m Bouwaanvraag met adviesvraag aan ANB (evenwaardig als natuurvergunning) Voor Na herstel 24/11/2015 14
Voorbeeld: oeverherstel Probleem: oeverafkalving langs Vrouwvliet te Bonheiden Gelegen in recreatiegebied Aquafin-collector bedreigd Gezien landelijk karakter omgeving: keuze voor NTMB } CGNP niet van toepassing! 24/11/2015 15
Voorbeeld: oeverherstel Probleem: oeverafkalving langs Vrouwvliet te Bonheiden Gelegen in recreatiegebied Aquafin-collector bedreigd Gezien landelijk karakter omgeving: keuze voor NTMB } CGNP niet van toepassing! 24/11/2015 16
Besluit Nieuwe code van goede praktijk heeft als ambitie om waterbeheer af te stemmen op ecologisch doelstellingen CGNP is richting gevend, maatwerk blijft mogelijk Veel onderhoudswerken vallen nog steeds onder normaal onderhoud Afwijking mogelijk via natuurvergunning Taak van waterloopbeheerders: zoek afstemming met ecologische doelstellingen Specifieke gevallen best tijdig bespreken met ANB Opmaak beheerplan kan nuttig zijn (integrale aanpak) Mogelijkheid tot aanvraag meerjarennatuurvergunning voor alle onderhoudswerken Oproep aan advies/vergunningverlener Voldoende oog voor waterdoelstellingen Snelle afhandeling van dossiers 24/11/2015 17