CO 2 VOETAFDRUK 2010 SHANKS NEDERLAND BV VOETAFDRUK CONFORM DE CO 2 PRESTATIELADDER RAPPORT SNL_CO2_2010 D.D. 10 FEBRUARI 2012
INHOUD INLEIDING...1 CO 2 VOETAFDRUK 2010 SHANKS NEDERLAND BV...2 EMISSIES...2 VERMEDEN EMISSIES...2 VERSCHILANALYSE MET DE GEPUBLICEERDE CO 2 VOETAFDRUK...4 CO 2 VOETAFDRUK JAARVERSLAG EN DUURZAAMHEIDSVERSLAG...4 VERKLARING VAN DE VERSCHILLEN PER ONDERDEEL...5 Procesemissies...5 Elektriciteit...5 Dieselverbruik...6 Personenvervoer...6 Vermeden emissies vanwege de productie van secundaire brandstof en recycling...6 Energie uit afval...7 Toepassen methodiek EpE protocol...7 Brondata...8 REFERENTIES...9 BIJLAGE 1. GRAFIEKEN...10 SNL _CO2 _2010 Pagina 1 van 15
INLEIDING Shanks Nederland BV (hierna Shanks) heeft besloten haar CO 2 voetafdruk te laten certificeren conform de eisen van de CO 2 prestatieladder van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO). In onderhavig document wordt de CO 2 voetafdruk voor het kalenderjaar 2010 gepresenteerd. De CO 2 voetafdruk is bepaald in overeenstemming met ISO 14064. De scope 1 en 2 emissies zijn geverifieerd door KEMA Emission Verification Services B.V. met een beperkte mate van zekerheid en voorzien van een goedkeurende verklaring (zie ref 1). Omdat de eisen van de CO 2 prestatieladder afwijken van de richtlijnen en emissiefactoren die Shanks tot heden heeft toegepast bij het bepalen van haar voetafdruk is er bovendien een paragraaf toegevoegd over de verschillen tussen de huidige CO 2 voetafdruk en de voetafdruk als gepresenteerd in het duurzaamheidverslag van Shanks Group PLC en het jaarverslag 2010-2011 van Shanks. In de communicatie naar klanten, overheden, omwonenden en andere belangstellenden zal uitsluitend nog de CO 2 voetafdruk conform de CO 2 prestatieladder worden gepresenteerd. SNL _CO2 _2010 Pagina 1 van 15
CO 2 VOETAFDRUK 2010 SHANKS NEDERLAND BV EMISSIES In totaal is in 2010 408 kton CO 2 geïmiteerd. Het overgrote deel (75% of 306 kton) zijn dit procesemissies van het verwerken van chemische afvalstoffen en thermisch reinigen van grond, het composteren/vergisten van GFT en organische afvalstromen en de methaanemissie uit de stortplaats. De emissies vanwege het gebruik van brandstoffen en elektriciteit is bijna 100 kton in 2010. Hiervan is 44% (44,6 kton) afkomstig van het transport van goederen en 56% van het gebruik van brandstoffen en elektriciteit op onze productielocaties. De belangrijkste wijziging ten opzichte van onze CO 2 voetafdruk van 2009 betreft het gebruik van groene stroom afkomstig van HVC. In totaal is in 2010 17,9 MWh HVC groene stroom gebruikt en is CO 2 emissie in scope 2 met 7,7 kton afgenomen ten opzicht van het gebruik van eenzelfde hoeveelheid grijze stroom in 2009. Conform de eisen van de CO 2 prestatieladder zijn ook de CO 2 emissies bepaald van personenvervoer bij Shanks. De emissies vanwege leaseauto s, het zakelijk gebruik van privéauto s, vliegreizen en reizen met het openbaar vervoer is iets meer dan 2 kton CO 2 (0,6% van het totaal). VERMEDEN EMISSIES Recycling activiteiten kosten uiteraard energie en zorgen voor CO 2 emissies. Het recyclen van afval zorgt echter ook voor een afname van het gebruik van primaire grondstoffen. In de laatste jaren zijn er veel onderzoeken verschenen waar ook het CO 2 voordeel van recycling wordt benadrukt. In Saving Materials 1 van het Copernicus Instituut wordt bijvoorbeeld aangegeven dat op dit moment afvalverwerking al een reductie van het energiegebruik met ruim 106 PJ en CO 2 emissiesreductie van 4465 ktco 2 verzorgd. In de CO 2 voetafdruk van Shanks worden al jaren potentieel vermeden emissies berekend. Voor 2010 is in ca. 17 MWh duurzame energie geproduceerd, 2,7 miljoen GJ aan energie uit afval gebruikt en 2 miljoen ton (secundaire) brand- en grondstoffen uit afval geproduceerd. Potentieel is hierdoor 714 kton CO 2 in de gehele keten 2 vermeden. De volledige berekening van onderdelen en toerekening naar divisies is gegeven in bijlage 1. In de navolgende tabel worden de totale CO 2 voetafdruk van Shanks en de verdeling naar divisies gegeven. Het overzicht met alle gegevens per eenheid binnen Shanks is bijgevoegd in bijlage 2. In dit overzicht is nog niet de vermeden emissie per (hoofd)bedrijf opgenomen. Een voetafdruk per bedrijf zal aan de berekening van 2011 worden toegevoegd. 1 Saving Materials; Een verkenning van de potentiële bijdrage van duurzaam afval en recyclingbeleid aan broeikasgasemissiereductie in Nederland door het Copernicus Institute d.d. september 2010 2 Het betreft hier de keten vanaf het ontstaan van het afval tot en met het omzetten van een afvalstof tot een nieuw product SNL _CO2 _2010 Pagina 2 van 15
Emissies in ton CO 2-equivalenten 3 Shanks NL Divisies Hazardous Waste Organic Waste Solid Waste Hoofdkantoor Emissies 408.349 318.301 22.065 67.821 162 Per scope Per 0nderwerp Scope 1 377.029 294.722 19.206 62.994 107 Scope 2 31.318 23.576 2.859 4.828 55 Scope 3 2 2 0 0 0 Potentieel vermeden emissies (Scope 3) 714.920* 244.552* 36.748* 433.620* 0* Procesemissies 306.448 282.326 17.150 6.972 0 Verwerking gevaarlijk afval / thermische grondreiniging 282.326 282.326 0 0 0 Composteren 20.726 0 14.252 6.474 0 Vergisten 2.898 0 2.898 0 0 Stortplaats 498 0 0 498 0 Kantoren en productielocaties 54.947 27.049 4.651 23.201 46 Elektriciteit 29.880 23.513 2.645 3.676 46 Aardgas 9.457 1.630 21 7.806 0 Diesel 14.251 1.906 1.981 10.364 0 Overig 1.358 0 3 1.355 0 Goederenvervoer 44.620 7.843 0 36.777 0 Personenvervoer 2.334 1.083 264 871 116 Lease auto s 2.035 1.018 51 859 107 Zakelijk gebruik privé auto s 62 31 24 7 0 Vliegreizen 235 33 189 4 9 OV 2* 2* 0* 0* 0* Potentieel Vermeden Emissies 714.920* 244.552* 36.748* 433.620* 0* Productie duurzame energie 5.007* 0* 3.903* 1.104* 0* Energie uit afval 243.896* 243.896* 0* 0* 0* Productie secundaire brandstoffen 139.675* 0* 121* 139.555* 0* Materiaalhergebruik 326.342* 656* 32.725* 292.961* 0* 3 Data met * zijn niet door KEMA Emission Verification Services B.V geverifieerd SNL _CO2 _2010 Pagina 3 van 15
VERSCHILANALYSE MET DE GEPUBLICEERDE CO 2 VOETAFDRUK CO 2 VOETAFDRUK JAARVERSLAG EN DUURZAAMHEIDSVERSLAG In het duurzaamheidverslag van Shanks Group plc. 2010/2011 is in mei 2011 de CO 2 voetafdruk van Shanks NL gepubliceerd 4. Data in onderstaande afbeelding zijn gebaseerd op de verbruikscijfers van de activiteiten van Shanks in Nederland en Canada. 4 Duurzaamheid in actie, Duurzaamheidsverslag 2011 Shanks Group plc (pagina 15). Gepubliceerd in Juni 2011. De emissies 2011 betreffen de emissies uit het kalenderjaar 2010. SNL _CO2 _2010 Pagina 4 van 15
VERKLARING VAN DE VERSCHILLEN PER ONDERDEEL PROCESEMISSIES Royal Haskoning heeft conversiefactoren voor het vergisten/composteren van afval herberekend aan de hand van nieuwe publicaties (ref. 3 en ref. 4). De conversiefactor voor het composteren van groenafval is met een factor 10 gedaald (was 0,426 en is nu 0,0457). De in het verleden gebruikte conversiefactor voor het composteren van groenafval was onrealistisch hoog. Daarnaast is ervoor gekozen om de emissie van broeikasgassen bij het composteren van kassenafval te berekenen met de conversiefactor voor composteren van GFT omdat het kassenafval meer lijkt op GFT dan op groenafval. Royal Haskoning heeft ook een nieuwe conversiefactor ontwikkeld voor het vergisten van GFT of supermarktmix (in beide gevallen 0,278 kg CO 2 /kwh geproduceerd). Deze nieuwe conversiefactor zorgt voor een toename van de procesemissies in 2010 2,9 kton (0,9 %). De omrekening van methaanemissie stortplaats naar CO 2 is gecorrigeerd. De oude omrekeningsfactor was niet correct en is nu bijgesteld naar 0,0013 ton per m 3 methaan. De totale hoeveelheid emissies vanwege productieprocessen is door bovenstaande aanpassingen gedaald van 371 kton naar 309 kton. ELEKTRICITEIT De emissiefactor die Shanks gebruikt heeft voor het toepassen van de CO 2 prestatieladder kengetallen bedroeg 592 gr CO 2 /kwh. De nieuwe emissiefactor is afhankelijk van de wijze waarop de elektriciteit wordt opgewekt. De CO 2 prestatieladder heeft vastgesteld dat voor het afnemen van grijze stroom van het elektriciteitsnet in Nederland een emissiefactor van 455 gr CO 2 /kwh moet worden gebruikt. Omdat Shanks in 2010 een contract met HVC heeft afgesloten is voor het gebruik van groene stroom een kengetal bepaald overeenkomstig de richtlijn in het Handboek CO 2 - prestatieladder. In opdracht van HVC is berekend dat groene stroom van HVC een conversiefactor heeft van 22,9 gr CO 2 /kwh. In Canada is het niet mogelijk om de herkomst van elektriciteit te achterhalen. Hier is in overleg met de KEMA besloten om een emissiefactor te bereken op basis van de productiemix in de staat Ontario waar de productielocaties van Shanks gelegen zijn. De mix in Ontario is 30% groen / 70% niet groen. De conversiefactor is hierdoor op 323 gr CO 2 /kwh vastgesteld. SNL _CO2 _2010 Pagina 5 van 15
Al deze wijzigingen hebben ervoor gezorgd dat de CO 2 emissie vanwege het gebruik van elektriciteit met 37 % is gedaald ( 17.420 ton CO2). DIESELVERBRUIK Shanks gebruikte voor de berekening van CO 2 vanwege dieselgebruik de emissiefactor 2,583 kg/ltr. De CO 2 prestatieladder schrijft een conversiefactor voor van 3,135 kg/ltr. Met deze nieuwe emissiefactor is onze CO 2 emissie vanwege dieselgebruik met 26 % gestegen (10.257 ton CO 2 ). PERSONENVERVOER In de Shanks CO 2 voetafdruk was tot op heden geen berekening opgenomen van de CO 2 emissie vanwege personenvervoer. In het verleden is aangenomen dat deze emissies niet materieel zijn op het totaal van emissies ( < 1% van het totaal). Voor de CO 2 prestatieladder is het vereist deze emissies toch te bepalen. In de CO 2 voetafdruk zijn de emissies vanwege lease-auto s, zakelijk gebruik privé auto s, vliegreizen en openbaar vervoer opgenomen. De emissie vanwege personenvervoer is 2.334 ton CO 2 en bedraagt 0,6% van het totaal aan CO 2 emissies. VERMEDEN EMISSIES VANWEGE DE PRODUCTIE VAN SECUNDAIRE BRANDSTOF EN RECYCLING In de gepubliceerde CO 2 voetafdruk is aangegeven dat door de productie van duurzame energie uit afval en de recyclingactiviteiten van Shanks er 430 kton CO 2 in de keten is vermeden. De kengetallen voor deze berekening zijn door Royal Haskoning in 2010 bepaald. Vanwege het toepassen van de CO 2 prestatieladder is aan Haskoning gevraagd om deze kengetallen opnieuw te berekenen op basis van de CO 2 prestatieladder en indien mogelijk te actualiseren met recentere onderzoeksgegevens. Bij het bepalen van vermeden emissies wordt een vergelijking gemaakt tussen de CO 2 uitstoot van het recyclen van afval en de CO 2 uitstoot van de productie van primaire grondstoffen, De nieuwe kengetallen zoals bepaald door Haskoning is in deze vergelijkingen gerekend met de kengetallen zoals aangegeven in de CO 2 prestatieladder. Dit heeft tot gevolg dat veel kengetallen iets naar beneden zijn bijgesteld bijvoorbeeld vanwege de hogere emissiefactor voor diesel voor vervoer). Het totaal aan potentieel vermeden emissies vanwege de productie van secundaire brandstoffen en materiaalhergebruik is uiteindelijk met 82 kton toegenomen (+21%) en is nu 466 kton. De volgende onderdelen leveren de grootste verschillen op. a. De kentallen voor icopower pellets, granulaten, ferro/non-ferro metalen, plastics en papier/karton zijn herberekend en beter toegepast op de productiemix van Shanks. De vermeden emissie is door deze aanpassing in totaal 67 kton naar beneden bijgesteld. SNL _CO2 _2010 Pagina 6 van 15
b. Het kengetal voor hout dat in biomassa wordt verbrand is bijgesteld. Eerder is een kengetal van 75 kg CO 2 /ton toegepast. Haskoning heeft nu een vermeden emissie opnieuw berekend en op 747 kg CO 2 / ton hout vastgesteld (+ 896%). De hoogte van het kengetal voor verbranding in biomassacentrales is ten opzichte van recycling in spaanplaat veel groter (factor 3 groter) omdat er bij het verbranden van hout alleen kortcyclisch CO 2 ontstaat. De CO 2 emissie van hout wordt hiermee 0 en zorgt voor een veel groter verschil in CO 2 dan aangenomen in het Shanks Jaarverslag. In totaal is de hoeveelheid vermeden emissie hierdoor 94 kton groter c. Bij de berekening van vermeden emissies vanwege het toepassen van compost is in de CO 2 inventarisatie voor het eerst een indeling gemaakt naar gebruik. Het kengetal is tevens herberekend met de conversiefactoren van de CO 2 2 prestatieladder. Er is een verdeling gemaakt naar toepassing in de akkerbouw, als potgrond en overig. De potentieel vermeden emissies vanwege het leveren van compost is nu 24 kton groter dan voor het jaarverslag 2010-2011 (126% toename). d. Een aantal recyclestromen zijn in deze CO 2 inventarisatie voor het eerst meegenomen. Het betreft gips, zeefzand, steenwol, en asfalt. De hoeveelheid potentieel vermeden emissies is hierdoor toegenomen met 5 kton (4% van de toename). ENERGIE UIT AFVAL ATM verwerkt gevaarlijke afvalstoffen en reinigt o.a. verontreinigde grond en teerhoudend asfalt. Deze thermische bewerkingen kosten uiteraard veel energie. Het overgrote deel van de benodigde energie wordt opgewekt uit afvalstoffen. Zo wordt subsitutiebrandstof vervaardigd uit organische afvalstoffen en ontstaat er gas bij de pyrolyse van vaste brandbare afvalstoffen. De hoeveelheid energie uit afval is omgerekend naar een hoeveelheid vermeden energie door uit te rekenen hoeveel stookolie er nodig zou zijn om een equivalente hoeveelheid energie te leveren. In totaal is in 2010 meer dan 2,77 miljoen GJ aan energie uit afvalstoffen opgewekt en gebruikt. De totale hoeveelheid vermeden emissie bedraagt daarmee 244 kton CO 2. TOEPASSEN METHODIEK EPE PROTOCOL. Het EpE protocol is opgesteld door Enterprises pour L'Environnement 5 en afgeleid van het GHG protocol dat ook de basis vormt voor de CO 2 prestatieladder. Het EpE protocol is toegespitst op afvalverwerking en biedt een goede basis voor het berekenen van de CO 2 voetafdruk van een organisatie als Shanks. Conform het EpE protocol is het geaccepteerd om 5 Enterprises pour L Environnement is een samenwerkingsverband tussen Veolia Environmental Services en Suez Environnement en Séché Environnement SNL _CO2 _2010 Pagina 7 van 15
CO 2 emissies afkomstig van het biogene deel van het afval niet mee te rekenen in de CO 2 2 voetafdruk eea conform de IPPC Guidelines uit 2006 6. Voor de nieuwe CO 2 voetafdruk zijn dit - De CO 2 emissies vanwege het omzetten van biogas/methaangas in CO 2 in gasmotoren - De CO 2 emissies vanwege het tijdelijk affakkelen van methaangas/biogas - Het gebruik van zelf geproduceerde elektriciteit uit biogas/methaangas Ten opzichte van de in ons jaarverslag gepubliceerde CO 2 voetafdruk is ca. 1,1 MWh niet meer in de berekening meegenomen (1,3 % van het totale elektriciteitsgebruik). Dit betreft namelijk elektriciteit die op locatie zelf is opgewekt. De CO 2 emissies van elektriciteit o deze locaties zijn al meegenomen onder procesemissies. BRONDATA De brondata en de berekening van de CO 2 voetafdruk volgens de CO 2 prestatieladder voor wat betreft scope 1 en scope 2 emissies zijn geverifieerd door KEMA Emission Verification Services B.V.. Ter voorbereiding op de verificatie zijn alle gerapporteerde data nogmaals vergeleken met de relevante brondocumenten (jaaroverzichten leveranciers, facturen e.d.). Hierbij zijn een aantal fouten geconstateerd en zijn de data vollediger en betrouwbaarder gemaakt. Tevens is de verdeling van brandstoffen (dieselgebruik) nu beter verdeeld over de verschillende onderwerpen ( toepassing op locatie, goederenvervoer, personenvervoer). In onderstaande tabel zijn de data zoals gebruikt voor de gepubliceerde voetafdruk afgezet tegen de nieuwe en door KEMA geverifieerde data. De wijzigingen in brondata heeft geen materiële invloed gehad op de uiteindelijk grootte van de CO 2 voetafdruk. Onderwerp Eenheid Oud Nieuw Verschil 7 Verschil 8 elektra kwh 85.456.069 84.942.284-1% -233 ton diesel (locatie) ltr 6.180.963 5.181.974-16% - 3,1 kton diesel (transport) ltr 12.632.422 14.232.777 13% 4,9 kton gas Nm3 5.074.533 5.181.974 2% 193 ton 6 Zie bijvoorbeeld voetnoot pagina 6 van het EpE-protocol 7 Verschil tussen brondata jaarverslag 2010-2011 en CO 2 inventarisatie 2010 in % 8 Maximaal verschil tussen CO 2 voetafdruk in jaarverslag en CO 2 voetafdruk conform CO 2 prestatieladder SNL _CO2 _2010 Pagina 8 van 15
REFERENTIES 1. Verklaring KEMA Emission Verification Services B.V. d.d. 10 februari 2012 2. Protocol for the quantification of greenhouse gases emissions from waste management activities door Enterprises pour L'Environnement (version 4.0 April 2010) 3. Protocol 11-036 Grootschalige compostering Ministerie van Infrastructuur en Milieu (Maart 2011) 4. Protocol 11-038 Biomassa, Ministerie van Infrastructuur en Milieu (Maart 2011) SNL _CO2 _2010 Pagina 9 van 15
BIJLAGE 1. GRAFIEKEN SNL _CO2 _2010 Pagina 10 van 15
CO 2 voetafdruk Shanks NL 2010 scope 3-714.920 scope 3 2 Scope scope 2 31.318 scope 1 377.029-800.000-600.000-400.000-200.000 0 200.000 400.000 Emissie in ton CO 2 CO 2 emissies 2010 per onderwerp Personenvervoer 2.334 Goederenvervoer 44.620 Kantoor en productielocaties 54.947 Procesemissies 306.448 0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 Emissie in ton CO 2 SNL _CO2 _2010 Pagina 11 van 15
CO 2 emissies 2010 Kantoor en productielocaties Overig 1.358 Diesel 14.251 Aardgas 9.457 Elektriciteit 29.880 0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 Emissies in ton CO 2 CO 2 Emissies 2010 Personenvervoer OV 2 Vliegreizen 235 Zakelijk gebruik prive wagens 62 Leasewagens 2.035 0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 Emissies in ton CO 2 SNL _CO2 _2010 Pagina 12 van 15
Potentieel Vermeden CO 2 Emissies 2010 per divisie Solid Waste 433.620 Organic Waste 36.748 Hazardous Waste 244.552 0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 400.000 450.000 Vermeden emissies in ton CO 2 Potentieel vermeden CO 2 emissies 2010 per onderwerp Materiaalhergebruik 326.342 Productie secundaire brandstoffen 139.675 Energie uit afval 243.896 Productie duurzame energie 5.007 0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 Vermeden emissie in ton CO 2 SNL _CO2 _2010 Pagina 13 van 15