Bureau ART augustus 2012 Peter van der Zant

Bureau ART augustus 2012 Peter van der Zant Omzien naar DOX eindrapport van een onderzoek onder ex-deelnemers van Theatergroep DOX in Utrecht, naar effecten van talentontwikkeling, in opdracht van het Fonds voor Cultuurparticipatie

Samenvatting en conclusies In juli en augustus 2012 voerde Bureau ART in opdracht van het Fonds voor Cultuurparticipatie en in samenwerking met Theatergroep DOX in Utrecht een onderzoek uit onder ex-deelnemers aan de talentontwikkelingsactiviteiten van DOX. In het onderzoek stond de vraag centraal welke effecten deelname aan deze activiteiten heeft gehad op de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers. Het onderzoek maakt deel uit van een serie onderzoeken naar de effecten van activiteiten gericht op talentontwikkeling die mede door het Fonds voor Cultuurparticipatie worden gefinancierd. Uit de effectmeting onder de 115 ex-deelnemers van DOX kunnen de volgende conclusies worden getrokken. Talentontwikkeling dankzij DOX De ex-deelnemers kijken in alle gevallen positief terug op hun tijd bij DOX en op de bijdrage die deze opleiding heeft geleverd aan hun persoonlijke (talent)ontwikkeling: 98% geeft aan, dat zij bij DOX veel hebben geleerd; 98% zegt dat DOX heeft bijgedragen aan hun artistieke ontwikkeling; 83% zegt meer zelfvertrouwen te hebben gekregen; 70% heeft er sociale vaardigheden opgedaan die ook nu nog van pas komen; 68% is dankzij DOX bewuster geworden van wat zij in hun latere leven willen gaan doen; bij 47% heeft de periode bij DOX geholpen van theater hun vak te maken; bij 47% heeft het geholpen om de juiste opleiding en/ of het juiste beroep te kiezen; bij 11% heeft het geholpen om op gebied van theater (inter)nationaal door te breken. Opleiding Ruim een derde van de ex-deelnemers volgt nog onderwijs; in bijna de helft van de gevallen gaat het dan om een hbo-theateropleiding. De overige ex-deelnemers volgen geen onderwijs meer; ruim de helft van hen heeft als hoogste vorm van onderwijs het hoger beroepsonderwijs afgerond, vaak een theateropleiding. Actief bezig met theater De meeste ex-deelnemers zijn momenteel nog actief bezig met theater, 11% is dat niet. Van de ex-deelnemers die nog actief bezig zijn met theater is tweederde (ook) als professional actief, 21% alleen als amateur. Degenen die professioneel actief zijn, zijn doorgaans acteur of docent. Degenen die als amateur actief zijn, zijn dat over het algemeen als acteur en/ of theatermaker. Thuis actief met theater/ toneel Bij een minderheid (36%) van de deelnemers werd er vroeger al thuis iets actief met theater/ toneel gedaan, door vader en/ of moeder, broers of zussen of andere familieleden. Achtergrondkenmerken van de respondenten Van alle ex-deelnemers die de vragenlijst invulden is 47% een man en 53% een vrouw. Bijna de helft van de deelnemers woonde, toen ze bij DOX actief waren, in de provincie Utrecht. Omzien naar DOX Pagina 2

Inhoudsopgave blz. Samenvatting en conclusies 2 1. Inleiding 4 2. De achtergrond van de ex-deelnemers 5 3. De opleiding van de ex-deelnemers 9 4. De mate waarin ex-deelnemers nog actief zijn met theater 11 5. De effecten van deelname aan DOX 15 Bijlage: Vragenlijst onderzoek DOX Omzien naar DOX Pagina 3

1. Inleiding In opdracht van het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) voert Bureau ART in 2012 een serie onderzoeken uit onder ex-deelnemers van culturele instellingen en evenementen, zoals het Prinses Christina Concours, Jeugdorkest Nederland, Theaterhuis Alba, NJO (Nederlandse Orkest- en Ensemble-Academie), De Noorderlingen en Popwaarts. In de onderzoeken staat de vraag centraal welke effecten deelname aan dergelijke culturele instellingen heeft gehad, in het bijzonder op de ontwikkeling van jonge talenten. De onderzoeken zijn simpel van opzet. Elke culturele instelling stelt een bestand samen met mailadressen van deelnemers van de afgelopen jaren. Aan deze ex-deelnemers wordt eerst gevraagd of zij bezwaar hebben om aan het onderzoek deel te nemen. Vervolgens ontvangen zij per mail een link naar een digitale vragenlijst en na twee weken een herinneringsmail. De digitale vragenlijst is kort en bevat vragen als: wat doe je nu? ben je nog actief? als prof of als amateur? hoe kijk je terug op jouw deelname? heeft het jou geholpen om je talenten verder te ontwikkelen? Bureau ART stelt per culturele instelling een rapportage samen met de hoofdlijnen van de uitkomsten. De onderzoeken hebben meerdere doelen: - Ze leveren inzicht in de effecten van de inspanningen om jonge talenten in de kunsten zich te laten ontwikkelen; inzicht in deze effecten is zowel voor het Fonds voor Cultuurparticipatie als voor de betreffende culturele instelling van belang. - Ze geven gezamenlijk een algemeen inzicht in het proces van talentontwikkeling in de kunsten. Daarnaast vormen de onderzoeken een voorbeeld hoe op eenvoudige wijze en met bescheiden middelen effectmeting van andere talentontwikkelingsprojecten kan worden georganiseerd. Dit is het eindrapport over het onderzoek bij de ex-deelnemers van Theatergroep DOX. In totaal 115 ex-deelnemers ontvingen de link naar de vragenlijst (zie bijlage). Vier mailadressen bleken onjuist te zijn. Uiteindelijk vulden 47 de vragenlijst in, een respons derhalve van 42%. In hoofdstuk 2 gaan we eerst in op de achtergrond van de exdeelnemers. In hoofdstuk 3 kijken we naar de opleiding van de deelnemers. Hoofdstuk 4 gaat in op de vraag of de deelnemers nog steeds actief zijn met theater. Hoofdstuk 5 beschrijft de effecten van deelname aan DOX op de ontwikkeling van de deelnemers. In kaders in de tekst vindt u typerende uitspraken van ex-deelnemers. Een veilige plek waar je het onderste uit de kan haalt. Je wordt geprikkeld om verder te onderzoeken en wordt constant op allerlei vlakken uitgedaagd. Je bent nooit uitgeleerd bij DOX!!! Omzien naar DOX Pagina 4

2. De achtergrond van de ex-deelnemers Van alle ex-deelnemers die de vragenlijst invulden (respondenten) is 47% een man en 53% een vrouw (grafiek 1). Grafiek 1: Verdeling man-vrouw 53% 47% man vrouw DOX was voor mij een openbaring waarin je met leeftijdsgenoten die net zoveel om theater geven als jij werkt. Zo leer je van de docenten maar ook van de anderen. Alle respondenten zijn woonachtig in Nederland. Grafiek 2: Verdeling Nederland ander land 0% Nederland ander land 100% DOX was een plek waar ik me vrij voelde om te ontdekken en te leren. Een veilige haven waarin ik gestimuleerd werd om grenzen te verleggen en rauwheid op te zoeken. Een mix van verschillende en vooral getalenteerde mensen maakte dat je van elkaar veel kan opsteken. Een fijn gezelschap waar iedereen welkom is. Omzien naar DOX Pagina 5

Bijna tweederde (64%) van de respondenten is 21-30 jaar. Grafiek 3: Leeftijdsverdeling 2% 34% 64% 31-40 jaar 21-30 jaar <21 jaar De respondenten waren vooral in 2011 bij DOX actief (grafiek 4). Grafiek 4: Percentage deelnemers dat in een bepaald jaar actief was bij DOX 2011 2010 2009 anders 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Bij anders worden andere jaren genoemd of meer dan een jaar: 1996 2004 2003 2005 en 2009 2012 2005 2008 2007 2009 2008 2009 2010 2012 2011 2012. Omzien naar DOX Pagina 6

Bij DOX heb ik geleerd om er gewoon te zijn en daarmee jezelf te accepteren. Dat heeft me geholpen om mijn eigen kwaliteiten binnen theater te vinden. Een stroom van informatie en ervaring waarmee je na verloop van tijd een zelfstandigheid creëert, om zo zelf verder te stromen in de theaterwereld. DOX is samen maken, plezier beleven en een passie delen. DOX is nooit twijfelen aan de kracht van humaniteit in ieder mens. DOX is een op zichzelf staand begrip die met zeer kritische blikken ( ook naar zichzelf) het beste uit iedereen weet te halen. De meeste deelnemers namen deel aan DOX XS (grafiek 5). 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% DOX XS DOX STRAAT DOX XL Jonge trainers Anders Bij anders worden o.a. genoemd: DOX Lab Dox Medium (6x) The Chosen One (2x) Dox Clogs (2x) Ticket to Paradise (2x) Project met jonge makers Schippers&Van Gucht Omzien naar DOX Pagina 7

Bijna de helft van de deelnemers (49%) woonde, toen ze bij DOX actief waren, in Utrecht; 17% kwam uit Noord-Holland, 21% uit Zuid-Holland en 25% (ook) uit andere provincies (grafiek 6). Grafiek 6: Provincie waar deelnemer destijds woonde Zuid-Holland Utrecht Noord-Holland andere provincie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Andere provincies zijn: Drenthe Gelderland (3x) Friesland (2x) Groningen Limburg Noord-Brabant. Theatergroep DOX was voor mij de ideale manier om veel te leren op dans en spel gebied. Ik ben een groot voorstander van leren in het werkveld en dus door te DOEN en dit is wat DOX heeft toegevoegd aan mijn ontwikkeling. Omzien naar DOX Pagina 8

3. De opleiding van de deelnemers Ruim een derde (38%) van de ex-deelnemers volgt onderwijs (grafiek 7). Grafiek 7: Volg je nu nog onderwijs? 9% 38% ja nee anders 53% Bij anders staat o.a. Ben net afgestudeerd, heb nu een tussenjaar Vanaf volgend jaar Ben in werkveld actief geweest. Ik kom oorspronkelijk uit het oosten, waar weinig met theater gedaan wordt en kwam bij DOX in aanraking met verschillende vormen van theater maken en dat heeft mijn blik op theater verruimd en verrijkt. En DOX heeft me laten zien dat theater op sociaal vlak ook enorm veel kan veranderen. In bijna de helft van de gevallen (44%) gaat het om een theateropleiding in het hbo (grafiek 8). Grafiek 8: Wat voor onderwijs volg je nu? universiteit ander hbo hbo theater vwo havo mbo/ roc vmbo ander onderwijs 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Bij anders wordt genoemd: Diverse professionele workshops en masterclasses op het gebied van theater. Omzien naar DOX Pagina 9

Een nieuwe wereld die voor mij openging. Iedereen is zo creatief, relaxed, open, gemotiveerd en nuchter. Ik heb me snel ontwikkeld in een korte tijd in een ontzettende grote XS groep, helaas voor mijn gevoel nog niet genoeg, maar tot nu toe heeft DOX al veel uit mij weten te halen. Zin in nog meer! De overige respondenten volgen geen onderwijs meer. Iets meer dan de helft (52%) heeft als hoogste vorm van onderwijs het hoger beroepsonderwijs afgerond, vaak een theateropleiding (grafiek 9). Grafiek 9: Wat is de hoogste vorm van onderwijs die je hebt afgerond? universiteit hbo theateropleiding hbo geen theateropleiding havo/ vwo mbo/ roc vmbo 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Ik heb bij DOX ontzettend veel geleerd, niet alleen op theatraal vlak, maar ook op persoonlijk vlak. Ik weet beter waar ik sta, waar ik moeite mee heb, hoe ik als persoon in elkaar zit en waar mijn sterke punten liggen. DOX heeft ervoor gezorgd dat ik mijn passie voor het theater weer terug heb gevonden. DOX heeft dans voor mij geïntroduceerd en ik heb het gevoel hier nu al veel in geleerd te hebben. DOX is een familie. Je wordt er welkom geheten, ze houden je het liefst zo lang mogelijk vast, ze willen je helpen en volgen in je ontwikkeling en werken samen met je aan je toekomst. DOX was een jaar lang leren en genieten. Omzien naar DOX Pagina 10

4. De mate waarin ex-deelnemers nog actief bezig zijn met theater De meeste ex-deelnemers zijn momenteel nog actief bezig met theater; 11% is niet (meer) actief met theater (grafiek 10). Grafiek 10: Ben je momenteel nog actief bezig met theater 11% 6% ja nee anders 83% Bij anders wordt genoemd: Komend jaar ga ik in London stage lopen Vooral in het lesgeven van dans en spel Voor mij betekent DOX erg veel. Bij DOX heb ik vooral mezelf leren kennen! Ik weet nu veel beter waar mijn krachten liggen DOX heeft mij geholpen deze te vinden en deze verder te ontwikkelen! DOX is een broedplaats en een tweede thuis. Van de ex-deelnemers die nog actief bezig zijn met theater is tweederde (46+23=67%) als professional actief; 21% is alleen als amateur actief met theater (grafiek 11). Grafiek 11: Ben je professioneel actief of als amateur? 10% 23% 21% zowel professioneel als amateur als professional als amateur anders 46% Bij anders wordt vermeld: Nog in opleiding Projecten als Cafétheaterfestival en Culturele zondag maak en speel ik. Omzien naar DOX Pagina 11

DOX was voor mij een hele grote leerschool. Ik heb er superveel leuke en creatieve mensen ontmoet. Daarnaast is het ook fijn om te weten dat er mensen zijn die net zoals ik voor hun passie gaan en soms door bepaalde factoren het moeilijk wordt gemaakt om hun droom te volgen. DOX maakt dit mogelijk. Degenen die professioneel actief zijn, zijn doorgaans acteur (70%) of docent (52%). Grafiek 12: Aard van activiteit als professional acteur toneelschrijver theatermaker/ regisseur docent anders 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Bij anders staat vermeld: Danser/ choreograaf Danseres (2x) Muzikant. Gaaf, ik vond het erg machtig om bij DOX te mogen zitten. Ik ben er veel van opgestoken, het begin ging wat stroef en moeizaam maar, daarna was het echt top. Omzien naar DOX Pagina 12

Degenen die als amateur actief zijn, zijn dat over het algemeen als acteur en/ of theatermaker (grafiek 13). Grafiek 13: Aard van activiteit als amateur acteur toneelschrijver theatermaker/ regisseur docent anders 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bij anders wordt vermeld: Danser Ik ga volgend jaar meelopen als maker. DOX was voor mij een hele fijne plek om me verder te ontwikkelen. De lessen zijn erg leerzaam en eerlijk. Het is altijd thuis komen bij DOX en ik hoefde me nergens voor te schamen! Samen voorstellingen maken en je grens opzoeken en blijven opzoeken was bij DOX belangrijk. Van de weinige ex-deelnemers die momenteel niet actief zijn met theater heeft 60% wel plannen om actief te worden, met name als acteur. DOX is meer dan theater maken. Het is persoonlijke groei. Het is een warm bad. Het is een familie. Het is leren netwerken, elkaars kwaliteiten zien en onthouden voor later. Ik ben qua spel en fysiek ook gegroeid in de trainingen: opengebroken, groter en brutaler geworden en ik heb iets van mezelf laten zien. Maar vooral een professionele werkhouding zonder daarbij amicaliteit, authenticiteit en persoonlijkheid te verliezen, is één van de resultaten van mijn tijd bij DOX. Waarvoor mijn dank groot is. Omzien naar DOX Pagina 13

Bij een minderheid (36%) van de deelnemers werd er vroeger al thuis iets actief met theater/ toneel gedaan, door vader en of moeder dan wel broers of zussen (grafiek 14). Grafiek 14: Werd/ wordt er bij jou thuis iets actief met theater/ toneel? 70% 60% 64% 50% 40% 30% 20% 10% 13% 19% 6% 0% nee ja, mijn vader en/of moeder ja, mijn broer(s) of zus(sen) anders Bij anders wordt o.a. genoemd: Bezoeken van voorstellingen (hele familie) Mijn opa. DOX is voor mij een springplank naar het (semi-) professionele theaterlandschap geweest. In een periode waarin ik heel onzeker was over mijn kunnen en over mezelf heb ik bij DOX weer het plezier in het spelen teruggevonden. Zij hebben me onwijs laten groeien zowel als mens als acteur. Als ik nog wel eens een stukje van de voorstelling terug zie, mis ik DOX en voel ik me dankbaar voor alles wat ik van hen heb geleerd en voor de ontzettend toffe tijd! Omzien naar DOX Pagina 14

5. De effecten van deelname aan DOX In de vragenlijst werd een aantal stellingen aan de ex-deelnemers voorgelegd over de effecten van deelname aan DOX. Bijna alle ex-deelnemers geven aan dat zij bij DOX veel hebben geleerd en dat het heeft bijgedragen aan hun artistieke ontwikkeling. Maar meer dan tweederde van de deelnemers heeft er meer zelfvertrouwen door gekregen, heeft sociale vaardigheden opgedaan en is bewuster geworden van wat ze in het latere leven wilden gaan doen (grafiek 15). Grafiek 15: Scores op stellingen over waarde van deelname aan DOX Het heeft mij geholpen om op het gebied van theater (inter)nationaal door te breken. Het heeft mij geholpen van theater mijn vak te maken. Ik heb er meer zelfvertrouwen door gekregen. Ik heb er sociale vaardigheden opgedaan die nu nog van pas komen. Het heeft bijgedragen aan mijn artistieke ontwikkeling. Het heeft mij geholpen om de juiste opleiding en/of het juiste beroep te kiezen. Het heeft mij bewuster gemaakt van wat ik in mijn latere leven wilde gaan doen. Ik heb er veel geleerd. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% volstrekt niet mee eens niet mee eens deel mee eens, deels niet mee eens mee eens helemaal mee eens weet niet/ n.v.t. In de volgende bladzijden worden deze uitkomsten verder toegelicht. Omzien naar DOX Pagina 15

Van alle deelnemers is 98% het (helemaal) eens met de stelling ik heb er veel geleerd. Dat wordt als volgt toegelicht: Als spelers en danser, meer lef hebben en blijven zoeken naar meer. Maar ook als trainer, begeleider, maker en choreograaf. Alles gebeurt in samenwerking, hierin word je uitgedaagd. Theater: Losser gekomen (iets minder controle willen hebben tijdens het spelen). Door de persoonlijke aandacht leer je veel beter wat je 'zwakke' kant is en wat je nog kunt laten zien / verbeteren. Dans: Geleerd dat ook hier de controle niet altijd 'mooi' is. Met de lessen van Sassan kwam ik erachter dat dansen/bewegen juist prachtig kan zijn door 'lelijkheid', controle loslaten en meer 'echt' zijn. We hebben veel lessen gekregen op theater en dans gebied. Ik leerde dingen die ik daarvoor nog niets wist hoe ik dat moest aanpakken, zoals emoties en bewust zijn van je lichaam. ik heb mogen werken met choreografen en regisseuses als Sassen en Marjan. Ook de bekende spelers van DOX als Wensly en Khouloud hebben me laten zien wat experimenteren, lef en moed voor grote waarde hebben in het theaterland. De openheid van DOX heeft me laten inzien wat er allemaal kan en werkt en wat mij als speler belemmert of tegenhoudt. Er wordt goed gecoacht in de DOX-trajecten. Ik heb geleerd mijn bewustzijn te temmen. Vragen als:' Hoe sta je op de vloer en welke signalen geef je af? Hoe reageer je op een ander? Hoe kun emoties sneller loslaten? Hoe zorg ik dat ik minder nadenk en meer op mijn impulsen af ga? Kregen bij DOX allemaal een antwoord. ik heb er veel tijd in gestoken en elke keer kregen we optimaal lessen en workshops. ik heb veel kunnen doen en kunnen uitproberen en kunnen werken. Toen ik bij DOX kwam wist ik helemaal niks van theater en daar leerde ik pas dat ik een enorme aanleg had voor dansen. Had ik dat eerder geweten... Ik heb mezelf op enorm veel punten enorm ontwikkeld en verbeterd! En ik heb er mezelf leren kennen. Weinig theaterervaring voor ik met DOX begon. Bij DOX vooral gewerkt met het spelen vanuit een eigen verhaal. DOX begint bij de basis van toneel en dans. Daarop bouw je verder tot je het niveau hebt wat je nodig hebt om door te gaan met theater en dans. Techniek, spelen in de praktijk en wat dat met zich meebrengt, de samenwerking van mensen uit allerlei culturen. Maar wederom, de daadkracht van DOX is van fundamentele waarde Van alle deelnemers is 68% het (helemaal) eens met de stelling Het heeft mij bewuster gemaakt van wat ik in mijn latere leven wilde gaan doen. Dat wordt als volgt toegelicht: DOX heeft goede persoonlijke begeleiding en mede door de gesprekken die je voert met je mentor kom je erachter wat je het beste kan, en waarmee je ook door kunt gaan in de toekomst. Het heeft me duidelijk gemaakt dat ik wel degelijk mijn hartstocht moet volgen. Van kinds af aan wilde ik al actrice worden. Het liefst beroemd en rijk. Bij DOX heb ik ervaren dat die laatste twee totaal niet van belang zijn. Ik heb een jaar lang met een prachtige groep mensen theater gemaakt en gespeeld. En geleerd dat dat echt het allerliefste is wat ik doe. Daar zit dus mijn geluk en niet in het beroemd en rijk zijn. Als ik maar kan spelen. Bij DOX heb ik een andere kant van mij ontwikkeld. Een kant die ik boeiend vind en die ik verder wil ontwikkelen. Het heeft me er in ieder geval van bewust gemaakt dat uk iets in de cultuursector wilde gaan doen. Dit heeft bijgedragen aan de keuze van mijn huidige opleiding. Ik heb bij DOX mijn persoonlijkheid en mijn passie voor theater terug gevonden. Het gaf me precies wat ik nodig had om theater als vak te kiezen. De bevestiging die ik nodig had. Omzien naar DOX Pagina 16

Van alle deelnemers is 47% het (helemaal) eens met de stelling Het heeft mij geholpen om de juiste opleiding en/ of het juiste beroep te kiezen. Dat wordt als volgt toegelicht: Ik heb meer zelfvertrouwen gegeven voor audities en ik hopelijk volgend jaar aan een theateropleiding kan beginnen. Ik volg nog geen opleiding en verdien nog geen brood met theater. Maar ik ben ik het nu bezig om mijn ervaringen/scholing te krijgen om daarmee in de praktijk te groeien. Via DOX ben ik ingestroomd op de opleiding docerend theatermaker van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Ik moet eerst nog aangenomen worden voor een opleiding, maar ik weet nu wel wat ik wil. Heeft bijgedragen aan mijn toelating tot de acteursopleiding van Toneelacademie Maastricht. Ik weet al sinds ik klein was wat ik wilde. DOX gaf mij de rust om de auditie in te gaan. Door DOX ben ik meer in aanraking gekomen met toneel en dans en beweging. Hierdoor kwam ik erachter hoe fijn ik deze combinatie vond, hoeveel ik eruit haalde en hoeveel energie ik uit theater haal en er in kan stoppen. Door DOX ben ik me bewust geworden van meer dan de acteursopleidingen in Nederland en heb ik me verder georiënteerd, waardoor ik uiteindelijk uitkwam bij de Mime opleiding te Amsterdam. Het jaar na DOX ben ik aangenomen op een toneelacademie. Dit is absoluut dankzij de ontwikkeling die ik heb doorgemaakt bij DOX. Achteraf bleek de opleiding totaal niet bij mij te passen en ben ik na het eerste jaar gestopt met de opleiding. Ik ben nu nog steeds hard aan het zoeken naar mijn plaats in het theaterlandschap en weet dat als ik vragen of hulp nodig heb, DOX nog altijd klaar zou staan om mij te helpen waar zij kan. Ik ben onlangs afgestudeerd aan de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie. Mede dankzij DOX zit ik nu op de Arnhemse Toneelschool. Voordat ik bij DOX zat had ik al twee jaar auditie gedaan bij verschillende Toneelscholen maar haalde ik de eindstreep steeds net niet. Bij DOX heb ik de dingen kunnen ontwikkelen die ik nog miste om aangenomen te worden op een Toneelschool. Ook heeft DOX mij goed begeleid met het kiezen van de juiste Toneelschool. Ik heb naar hun adviezen geluisterd en daar geen moment spijt van gehad. Van alle deelnemers is 98% het (helemaal) eens met de stelling Het heeft bijgedragen aan mijn artistieke ontwikkeling. Opmerkingen zijn: Het (onder)zoeken naar je eigenheid als speler en of maker heeft bij veel geleerd over mezelf. Wat mijn sterke kanten zijn en hoe ik mezelf kan presenteren op artistiek vlak. Veel inzicht gekregen in de mogelijkheden binnen theater/dans. Heeft geholpen (en helpt nog steeds) mijn eigen creativiteit breder in te kunnen zetten (sky is the limit.) Ik heb veel nieuwe technieken en mensen leren kennen. Mijn visie is scherper geworden. Ik vind de voorstelling 'in de war' een goed voorbeeld daarvan. het vertellen van verhalen door middel van tekst, video, muziek en dans en dan niet op een musicalachtige manier maar op een serieuze theatrale manier is wat me raakt en wat ik bijzonder vind. Dat alles wat ik bedenk uitgevoerd kan worden. Of het nou iets zeer experimenteels is of iets kleins.. in de juiste context en handeling is het goed en zal het mensen raken. Daarnaast heb ik bij DOX geleerd minder na te denken over mijn artistieke ideeën en niet alles te over analyseren. Met DOX zijn we op zoveel plekken geweest en naast dat het veel aandacht schenkt aan de persoonlijke ontwikkeling schenkt DOX ook aandacht aan investering in de toekomst, waaronder netwerken aanleggen. DOX werkt veel met de methode van eigen maak projecten waarin er van de spelers een bijdrage wordt verwacht. De flexibelheid om te maken en te monteren heeft mij op artistiek niveau ontwikkelt. Dit jaar in mijn master acteren in UK moesten we een eigen project maken. Ik heb zeker de montage-/ maakkwaliteiten van DOX mee gekregen en merkte dat dit ervaring was die anderen niet hadden. Heb zoveel verschillende voorstellingen, mensen, projecten, ideeën, lessen gezien en meegemaakt bij DOX waardoor het heel veel heeft bijgedragen aan mijn artistieke ontwikkeling. Omzien naar DOX Pagina 17

Van alle deelnemers is 70% het (helemaal) eens met de stelling Ik heb er sociale vaardigheden opgedaan die nu nog van pas komen : Je leert veel nieuwe mensen kennen. introvert en extravagante mensen. Alles loopt bij DOX. Doordat er zoveel karakteristieke mensen rondlopen doe je er sowieso sociale vaardigheden mee op. Ook op het gebied van samenwerken. Bijvoorbeeld tijdens de discussies die je voert als je een nieuw concept voor een voorstelling bedenkt. Voordat ik bij DOX kwam was een vooral een lief en schattig meisje. Toen ik bij DOX weg ging was dat lieve en schattige meisje verdwenen en veranderd in een pittige vrouw. En daar heb ik in mijn leven na DOX nog steeds profijt van. Ik sta sterker in mijn schoenen en durf meer op te komen voor mezelf. DOX is echt een familie, je leert zoveel nieuwe mensen kennen in een korte tijd. Dit heeft zeker bijgedragen aan de ontwikkeling van mijn sociale vaardigheden. Ik ben geen ober in de horeca of leidinggevende, maar een entertainer en clown en ook een luisterend oor. Ik heb geen vrienden maar ben een vriend van iedereen. Ik heb er vrienden aan overgehouden die ik waardeer en wil blijven opzoeken. Dit is ontwikkeld op DOX maar ook op de terugweg met de trein. Gedeeltelijk mijn onzekerheid overwonnen en mij niet meer schamen voor wie ik ben. Daardoor geleerd mijzelf te kunnen zijn. Bij DOX worden zoveel verschillende individuen aangenomen uit alle windstreken. Ik was zonder DOX nooit in aanraking gekomen met zoveel jongeren die allemaal vanuit andere hoeken begonnen zijn met dans en theater in aanraking gekomen. We hebben geleerd van elkaar te leren. Daarbij heb ik sinds DOX een vlammetje zelfvertrouwen en een meer zelfbewuste houding naar anderen toe. Contractbespreking, de noodzaak van beargumenteren waarom je iets (niet) wilt, op een technische manier feedback leren geven, etc. 83% van de deelnemers is het (helemaal) eens met de stelling Ik heb er meer zelfvertrouwen door gekregen : Door de veilige sfeer die gecreëerd wordt, durf je meer. Het verbaasde me zelf hoe ik mezelf durfde te laten zien. Dit had een positieve uitwerking en hierdoor kreeg ik zeker meer zelfvertrouwen. Ik kreeg een soort bevestiging van buitenaf dat ik in het artistieke wereldje hoor. Alleen het feit al dat ik naar Utrecht ging 2 keer in de week. Een hele nieuwe omgeving, nieuwe mensen etc. Ik sta nu steviger in mijn schoenen, en durf meer op de spelvloer. Door de mensen die ik heb leren kennen bij DOX. door de positieve en stimulerende coaching en feedback van de docenten. Door het feit dat ik soms gepusht werd iets te doen wat ik eng vind. Heel veel geleerd. Ik heb mezelf meer durven accepteren en te vertrouwen op mijn eigen kracht. Voorheen dacht ik altijd dat wat ik deed of kon niet voldoende en goed genoeg was. Ik keek niet realistisch naar mezelf en de doelen die ik stelde. Nu weet ik beter en accepteer dat niet alles direct perfect gaat en dat ik mag leren en daar alle tijd voor heb! Door de jaren heen ben ik gepusht om grenzen op te zoeken en te verleggen. Daarmee vergaar je steeds meer zelfvertrouwen en het gevoel onoverwinnelijk te zijn. Ik merkte al gauw dat DOX van lef houdt, en ik heb dat echt uit mezelf moeten trekken om bij DOX te mogen blijven. Het is echt mijn leerdoel geweest en nu nog steeds om het zelfvertrouwen die ik nu heb te behouden. Door jezelf te trainen krijg je uiteindelijk ook het vertrouwen dat je het kunt doen. Mij werd verteld dat ik vaak in goed en fout dacht en dat heb ik in de loop der jaren gelukkig los kunnen laten. Ik heb er ook het besluit genomen niet door te gaan met DOX XS, omdat ik niet zelf wilde spelen. Hierdoor werd voor mezelf duidelijk waar ik wel heen wilde. Omzien naar DOX Pagina 18

47% van de deelnemers is het (helemaal) eens met de stelling Het heeft mij geholpen van theater mijn vak te maken : Ik doe al een theateropleiding en heb al redelijk wat dans en spel lessen gevolgd. Natuurlijk ben je als acteur en danser nooit uitgeleerd en bij DOX heb ik ook weer heel veel nieuwe dingen geleerd. Door ervaring op te doen binnen DOX en op deze manier in contact te komen met andere gezelschappen en makers ben ik het werkveld ingestroomd. Ja, ik heb weer een nieuwe methode mee gemaakt en ben weer gewezen op dingen die mij zullen helpen in de toekomst. Ik weet nu zeker dat ik het kan en dat ik niet moet opgegeven. Mijn zelfvertrouwen in door mijn eigen school de grond in getrapt en dat heeft DOX verholpen. Het is een goede opzet voor mij geweest voor volgende sollicitaties/audities. Elke keer dat ik werk maak en/of uitvoer schaaf ik mijn visie bij, mijn benadering en boodschap aan publiek en (mede)spelers. Nou misschien had dit wel misschien wel misschien niet moeten zijn. Maar ik heb gewoon een jaar kunnen dansen en toneelspelen dus het heeft mij geholpen weer gaten en hoeken te leren kennen die ik nog nooit had gezien. Het is mijn vak geweest, uiteindelijk moest ik een keuze maken. Jongerenwerk of prof theater gaan spelen, heb voor een combinatie gekozen. Dit is het plan, dit is het doel. DOX heeft mijn ogen geopend voor de mogelijkheden die er zijn en door DOX ben ik auditie gaan doen en aangenomen op een vervolgopleiding. Ik ga bij DOX door naar XL als speler waar door ik theater fulltime als vak kan beoefenen. DOX is al die jaren een plek geweest waar ik me erg op mijn gemak heb gevoeld en het biedt me de mogelijkheid nog altijd te ontwikkelen en door te groeien. O.a. door DOX kreeg ik een prachtig aanbod afgelopen jaar bij Theatergezelschap Tryater. En heb ik hier in een prof. productie mogen spelen. 11% van de deelnemers is het (helemaal) eens met de stelling Het heeft mij geholpen om op gebied van theater (inter)nationaal door te breken : Door voorstelling van DOX werd ik opgemerkt door castingbureaus en heb vervolgens diverse aanbiedingen gehad en werkzaamheden verricht voor televisie. Allereerst door de ervaring en training die je meeneemt als actrice. Maar doordat ik een project heb gedaan bij DOX met een externe regisseur en hij mij mee nam naar een van de grootste professionele jeugdtheatergezelschappen, werd ik voor het eerst erkend in het professionele circuit in theater. Door middel van veel internationale uitwisselingen ben ik zelf geïnspireerd en vind het goed om door de uitwisselingen contacten te onderhouden voor een eventuele samenwerking in de toekomst. Niet echt een doorbraak, maar word wel veel herkend door mensen die mij hebben zien spelen. Ik ben in contact gekomen met Kemna, waardoor ik vaak gebeld word voor audities. Eindelijk word ik serieus genomen, mede dankzij DOX!! Omzien naar DOX Pagina 19

BIJLAGE: VRAGENLIJST ONDERZOEK EX-DEELNEMERS DOX Jij hebt in het verleden deelgenomen aan talentontwikkeling bij DOX. Wij willen graag van onze ex-deelnemers weten hoe zij zich sindsdien hebben ontwikkeld. Voor ons is dat belangrijk om te weten, zeker nu het steeds noodzakelijker wordt om aan subsidiegevers en sponsors te laten zien wat de resultaten zijn van onze aanpak. Wil je daarom zo vriendelijk zijn de onderstaande vragen te beantwoorden? Het kost een paar minuten. Aan welke activiteiten bij DOX heb jij deelgenomen? (je kunt meerdere antwoorden aanklikken) 0 DOX XS 0 DOX STRAAT 0 DOX XL 0 Jonge trainers 0 Jonge makers 0 Weet niet meer 0 Anders, nl. In welke jaren ben jij actief geweest bij DOX? (klik alle jaren aan dat jij actief was) 0 2009 0 2010 0 2011 0 anders, nl.. 0 weet niet meer In welke provincie(s) woonde je toen je bij DOX actief was? 0 Utrecht 0 Noord-Holland 0 Zuid-Holland 0 anders, nl. Volg je nu nog onderwijs? 0 ja 0 nee 0 anders, nl Bij ja: Welk onderwijs volg je? 0 vmbo 0 middelbaar beroepsonderwijs (mbo, ROC) 0 havo 0 vwo 0 hbo theateropleiding 0 hbo, geen theateropleiding 0 universiteit 0 ander onderwijs, namelijk. Bij nee: Wat is de hoogste vorm van onderwijs die je hebt afgerond? 0 vmbo 0 middelbaar beroepsonderwijs (mbo, ROC) 0 havo 0 vwo 0 hbo theater 0 hbo, geen theateropleiding 0 universiteit 0 anders, namelijk Omzien naar DOX Pagina 20

Ben je momenteel actief bezig met theater? 0 ja 0 nee 0 anders, nl. Bij ja: Ben je professioneel actief of als amateur? 0 Als professional 0 Als amateur 0 Zowel als professional als amateur 0 Anders, nl. Bij professional: (je mag meerdere antwoorden aanklikken) 0 als acteur 0 als toneelschrijver 0 als theatermaker/regisseur 0 als docent 0 anders, nl. Bij amateur: (je mag meerdere antwoorden aanklikken) 0 als acteur 0 als toneelschrijver 0 als theatermaker/regisseur 0 als docent 0 anders, nl. Bij nee: Heb je plannen om actief te worden? 0 ja 0 nee Zo ja, welke plannen heb je? 0 acteur worden 0 toneelschrijver worden 0 theatermaker/regisseur worden 0 docent worden 0 anders, nl. Werd/ wordt er bij jou thuis iets actief met theater/ toneel gedaan? 0 nee 0 ja, mijn vader en/ of mijn moeder 0 ja, mijn broer(s) en/ of zus(sen) 0 anders, nl. We zijn benieuwd hoe je achteraf terugkijkt op de periode bij DOX. Kun je hieronder in enkele zinnen aangeven wat voor jou de waarde was van die periode bij DOX: Omzien naar DOX Pagina 21

Kun je hieronder aangeven in hoeverre je het eens bent met de volgende stellingen over DOX? volstrekt niet mee eens niet mee eens deels eens, deels niet mee eens mee eens helemaal mee eens weet (nog) niet/ niet van toepassing Ik heb er veel geleerd. Het heeft mij bewuster gemaakt van wat ik in mijn latere leven wilde gaan doen. Het heeft mij geholpen om de juiste opleiding en/of het juiste beroep te kiezen. Het heeft bijgedragen aan mijn artistieke ontwikkeling. Ik heb er sociale vaardigheden opgedaan die nu nog van pas komen. Ik heb er meer zelfvertrouwen door gekregen. Het heeft mij geholpen van theater mijn vak te maken. Het heeft mij geholpen om op gebied van theater (inter)nationaal door te breken. Steeds bij mee eens of helemaal mee eens : Graag hieronder je antwoord toelichten. Tot slot: Wat is jouw geboortejaar? 0 <1950 0 1951 1960 0 1961 1970 0 1971 1980 0 1980 1990 0 1991 2000 Je bent: 0 man 0 vrouw Je woont: 0 in Nederland 0 in een ander land Dit was het. Heel veel dank voor je medewerking. Omzien naar DOX Pagina 22