MASTER SPECIAL EDUCATIONAL NEEDS: LERAAR SPECIAAL ONDERWIJS 2014-2015

MASTER SPECIAL EDUCATIONAL NEEDS: LERAAR SPECIAAL ONDERWIJS 2014-2015

SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN

1 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 3 1 Master SEN: Leraar Speciaal Onderwijs: gereed voor de toekomst 7 2 Uw werkomgeving als uitgangspunt 13 2.1 Perspectieven en keuzemogelijkheden 14 2.2 Het programma 16 3 Kiezen voor een specialisatie 21 3.1 Waarom kiezen voor de specialisatie Gedrag? 22 3.2 Waarom kiezen voor de specialisatie Leren? 24 3.3 Waarom kiezen voor de specialisatie Begeleiden? 26 4 Verdieping, verbreding of verbijzondering 29 5 Kiezen voor een expertrol, taak of functie 39 5.1 Gedrag 40 5.2 Remedial teaching 41 5.3 Interne begeleiding 42 5.4 Leidinggeven 42 5.5 Rekenen en dyscalculie 43 5.6 Lezen en dyslexie 44 5.7 Het jonge kind 44 6 Organisatie 49 7 Andere opleidingsmogelijkheden voor de master SEN: 53 Leraar Speciaal Onderwijs 8 Aanmelden en studiekosten 63 9 Overige activiteiten. Teamscholing: mastercursussen als schoolontwikkelingsarrangementen 69 10 Meer informatie en contact 73 Inhoudsopgave

3 VOORWOORD De toekomst is begonnen Alles om ons heen is voortdurend in beweging: de maatschappij, de school, uw directie, uw leerlingen en collega s en u zelf ook. Met onze masteropleiding Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs leert u deze beweging mee vorm te geven. Met deze opleiding ontwikkelt u zich op masterniveau als change agent binnen het onderwijs. In de leerling herken je de meester: kent u het Seminarium voor Orthopedagogiek? Dan kent u - in zekere zin - ook de studenten die bij ons afstuderen. Want ze delen hun kernwaarden. Ze zijn constructief-kritisch en onderzoekend. Ze hebben een stevige wetenschappelijk onderbouwde kennisbasis en een brede maatschappelijke en culturele belangstelling. Ze hebben een visie op de rol van onderwijs in de samenleving. En natuurlijk passie voor onderwijs en hart voor studenten, respectievelijk leerlingen. Binnen het Seminarium voor Orthopedagogiek stellen we de professionaliteit en de waardenoriëntatie van de leraar centraal. Dat is de basis van het leraarschap. De leraar heeft in onze visie een aantal beroepsrollen: (mede)opvoeder, kennis(over)drager, cultuur-(over)drager, wereldburger, onderzoeker, inspirator en ondernemer. Vanuit deze solide basis kan de onderwijsprofessional reageren en anticiperen op de vele ontwikkelingen in het educatieve veld. Onderwerpen als inclusieve samenleving, de ontschotting tussen regulier onderwijs en speciaal onderwijs, tussen de clusters binnen speciaal onderwijs, tussen jeugdzorg, (speciaal) onderwijs, jeugd GGZ, jeugd LVG zijn voor onze studenten dan ook geen verrassing. Ook weten zij te werken binnen de toenemende gerichtheid op doelmatigheid van werken en verantwoording van middelen. Door de invoering van passend onderwijzen, worden er meer expertise en passende handelingsvaardigheden gevraagd van onderwijsprofessionals; zowel in het reguliere als in het speciaal onderwijs. Met de master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs speelt u niet alleen nog beter in op deze dagelijkse onderwijspraktijk, ook levert u een essentiële bijdrage aan de beleidsontwikkeling van uw organisatie op het terrein van passend onderwijs. Voorwoord

4 Immers, de ontwikkelingen binnen uw beroeps- uitoefening vragen om een investering in zowel uw individuele kwaliteit als de kwaliteit van de school. Of dit nu binnen het primair, voortgezet, speciaal of het beroepsonderwijs is. U kiest zelf de thema s die voor u relevant zijn. Dat kan variëren van kennis over leer- en ontwikkelstoornissen bij jongeren, het ter beschikking hebben van een uitgebreid en bewezen didactisch/pedagogisch repertoire dat u kunt laten aansluiten bij de specifieke behoefte van individuele leerlingen de opleiding laat u de ruimte om juist die modulen te kiezen waar u zich specifiek in wilt specialiseren. Wij zijn graag uw educatief partner bij deze persoonlijke ontwikkeling. Deze vakinhoudelijke en persoonlijke ontwikkeling bieden wij u in een professionele leeromgeving die u uitdaagt en veilig is om samen met onze docenten en uw medestudenten deze groei door te maken. Wij zijn pas tevreden als u aan het eind van het traject toegegroeid bent naar een breed opgeleide onderwijsprofessional die handelings- en oplossings - gericht denkt en handelt. Waarin u tijdens de opleiding heeft kunnen focussen op complexe vaardigheden in het veld van passend onderwijzen en passende onderwijsondersteuning. U bent de professional die in staat is tot kritische oordeelsvorming op basis van genuanceerde afwegingen en die in de eigen werksituatie een rol kan innemen rond de innovatie van uw beroepspraktijk. In deze brochure leest u meer over de inhoudelijke opzet van opleiding, de praktische informatie van inschrijving, de Lerarenbeurs, maar ook over onze mastermodules. Dit is een mooi alternatief, mocht u zich verder willen professionaliseren binnen dit vakgebied, maar niet (meteen) een masteropleiding willen volgen. Heeft u nog vragen, kom dan langs op onze voorlichtingsbijeenkomsten. U vindt de data op pagina 74. U kunt ook contact opnemen met de studieleider bij u in de buurt. De contactgegevens vindt u op pagina 78. Ik wens u veel leesplezier en succes bij het maken van uw studiekeuze en hoop u te mogen verwelkomen op één van onze leslocaties. Nelleke Eelman Directeur Seminarium voor Orthopedagogiek Voorwoord

5 ANNELIES RUISSEN (26) LEERROUTE LEREN Wat is er veranderd in je visie op onderwijs na het volgen van de master SEN? De opleiding heeft me bewust gemaakt hoe bepalend mijn rol als leerkracht en remedial teacher is. Mijn handelen kan het verschil maken! Daardoor is mijn vak me nog waardevoller geworden. Op welke manier heeft de master SEN je manier van werken in de klas beïnvloed? De leerkracht die ik morgen wil zijn, creëer ik vandaag met de som van gisteren. Door te reflecteren op mijn handelen, kan ik zelf mijn gedrag sturen. De leerling is de meest eerlijke spiegel van mijn handelen. Als een leerling niet optimaal tot leren komt, moet ik me in de eerste plaats aanpassen, niet de leerling. Hoe heeft de master SEN je kijk op leren, kinderen, collega s of onderwijsontwikkelingen gewijzigd? Ik heb door mijn onderzoek een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de kwaliteit van het rekenonderwijs op montessorischolen. Nog nooit is er een rekenmethodiek uitgegeven die verankerd is in de montessori - pedagogiek en voldoet aan de richtlijnen van het Ministerie van OCW. Door het doen van onderzoek is deze droom uitgekomen! Door mijn opleiding heeft mijn carrière een onverwachte wending gekregen. Ik doe nu onderzoek voor de Nederlandse Montessori Vereniging en ben auteur van een Montessoriaanse rekenmethodiek. Wat mij betreft spreken we niet meer over zorgleerlingen, maar over leer - lingen met extra veel kansen. Ik leg de focus veel liever op de oplossingen in plaats van de problemen! Waarom de master SEN? Wanneer je het beste wilt voor de leerling, moet je eerst het beste uit jezelf halen.

6 1

7 MASTER SEN: LERAAR SPECIAAL ONDERWIJS: GEREED VOOR DE TOEKOMST SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN

8 MASTER SEN: GEREED VOOR DE TOEKOMST Met de deeltijdopleiding master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs (SEN) specialiseert u zich op het gebied van speciale onderwijs - ondersteuning. Deze opleiding is in nauwe samenwerking met het beroepenveld ontwikkeld. Aan de activiteiten ligt het beginsel ten grondslag dat het onderwijs van betekenis is voor de maatschappelijke emancipatie en participatie van alle kinderen en jongeren. Voor wie is deze master bedoeld? De master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs is bedoeld voor leraren, coördinatoren, leidinggevenden en andere professionals die zich verder willen professionaliseren op het gebied van passend onderwijzen aan leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. Deze opleiding is geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De ervaring leert dat studenten van deze opleiding vaak werkzaam zijn in: het (speciaal) basisonderwijs; het speciaal onderwijs/de regionale expertisecentra; het praktijkonderwijs, leerwegondersteunend onderwijs; het (speciaal) voortgezet onderwijs; het middelbaar beroepsonderwijs/de regionale opleidingscentra; bovenschoolse verbanden of organisaties. Professional op masterniveau Het niveau van de hbo-master is internationaal vastgelegd. Met deze internationale criteria als uitgangspunt en competenties die voor de beroepspraktijk van een master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs relevant zijn, heeft het Seminarium voor Orthopedagogiek eindkwalificaties vastgesteld. Deze eindkwalificaties hebben betrekking op drie gebieden: werken met en voor leerlingen (het primaire proces), werken in en voor de organisatie (het functioneren in een schoolteam en schoolorganisatie), professioneel handelen en beroepsontwikkeling (eigen professionele ontwikkeling). Met deze opleiding: bent u in staat om complexe problemen in onderwijssituaties op te lossen; komt u op basis van genuanceerde afwegingen, reflectie, studie en onderzoek tot kritische oordeelsvorming; Master SEN: gereed voor de toekomst

9 bewaakt u uw grenzen vanuit professioneel en beroepsethisch perspectief; toetst u praktijk en theorie voortdurend aan elkaar; neemt u deel aan het debat over de ontwikkeling van de eigen beroepsgroep en durft hierin stelling te nemen; bent u een (pro)actieve kenniswerker; geeft u op schoolniveau een sterke impuls aan onderwijsinnovaties. Digitale kennisbank Voor de opleiding is een elektronische leeromgeving ingericht: de kennisbank van het Seminarium voor Orthopedagogiek. Deze is ondergebracht in Sharepoint, het intranet van Hogeschool Utrecht. De kennisbank geeft ondersteuning aan uw leerproces en biedt tegelijkertijd een grote verscheidenheid aan bronnen met expliciete aandacht voor het primair onderwijs (inclusief het jonge kind), het voortgezet onderwijs en het speciaal onderwijs. Op de kennisbank staan illustraties en links met sites uit het (inter)nationale veld van opvoeden en onderwijs. Kwaliteitszorg De opleiding master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs heeft een hoog niveau. Om dit te kunnen garanderen, hanteert het Seminarium voor Orthopedagogiek een uitgebreid systeem van kwaliteitszorg. Zo wordt de inhoud van de onderwijseenheden regelmatig voorgelegd aan vertegenwoordigers van de diverse onderwijswerkvelden en aan wetenschappelijke deskundigen om vervolgens getoetst te worden aan de geformuleerde eindkwalificaties voor een master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs. Ook de kwaliteit van de prestaties van de studenten en de beoordeling door docenten worden steekproefsgewijs geanalyseerd en vergeleken. Als onderdeel van de kwaliteitszorg wordt regelmatig gevraagd hoe u de opleiding waardeert en worden verbeterpunten in het curriculum doorgevoerd. Matchgesprek Aankomende studenten van de master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs krijgen voor de start van de opleiding een matchgesprek. Dit gesprek geeft de mogelijkheid om de opleiding nog beter af te stemmen op uw persoonlijke wensen en verwachtingen om zo uw studierendement en studieplezier te verhogen. Master SEN: gereed voor de toekomst

10 Het Kenniscentrum Educatie Het Kenniscentrum Educatie maakt deel uit van de Faculteit Educatie van Hogeschool Utrecht. Centraal in het Kenniscentrum Educatie zijn de lectoraten en de kenniskringen gepositioneerd. Het centrum werkt door middel van onderzoek aan kwaliteitsverbetering van de educatieve beroepspraktijk. Om de taakstelling van het hbo op het gebied van kennisontwikkeling en kenniscirculatie vorm te geven, is het Seminarium voor Orthopedagogiek - als instituut binnen de Faculteit Educatie van Hogeschool Utrecht - intensief betrokken bij het Kenniscentrum Educatie. Het Kenniscentrum Educatie wil, samen met onderwijsprofessionals, de kwaliteit van het onderwijs versterken en daarmee de mogelijkheden van lerenden en burgers vergroten om te participeren in en bij te dragen aan een samenleving die continu verandert. Bij het bereiken van resultaten door leerlingen, is de leraar de belangrijkste factor. Ook de maatschappelijke aandacht gaat uit naar het leraarschap. In lijn daarmee richt het kenniscentrum zich primair op het versterken van het pedagogisch-didactisch handelingsrepertoire van de leraar. Het Kenniscentrum Educatie rekent zowel (inter-)nationale en regionale organisaties als studenten en docenten van Hogeschool Utrecht tot haar samenwerkingspartners. Zo levert het centrum onder meer een bijdrage aan het verder verhogen van de docent kwaliteit binnen Hogeschool Utrecht en vertaalt zij onderzoeksresultaten concreet naar de curricula van de lerarenopleidingen van de Faculteit Educatie. ONDERWIJS/ EDUCATION INNOVATIE/ INNOVATION ONDERZOEK/ RESEARCH BEROEPSPRAKTIJK/ PROFESSIONAL PRACTICE Master SEN: gereed voor de toekomst

11 JACQUELINE SMEETS (56) SPECIALIST GEDRAG Wat is er veranderd in je visie op onderwijs na het volgen van de master SEN? In mijn visie op onderwijs is niet echt iets veranderd, omdat je in de tijd ook steeds bijstelt. In de aanpak van problematieken is wel veel gewijzigd, omdat ik nu meer tools en handvaten heb. Op welke manier heeft de master SEN je manier van werken in de klas beïnvloed? In mijn dagelijks werken met de leerlingen op onze SBO school is er zeker iets veranderd. Ik ben me er altijd wel bewust van geweest dat omgaan met leerlingen met probleemgedrag mijn affiniteit had, maar waarom ik ook nog overwicht had op sommige leerlingen was me niet duidelijk. Sensitiviteit, responsiviteit in combinatie met structuur bieden zijn goede raadgevers. Net zoals we onze leerlingen laten verwoorden of ze inhouden begrijpen, zo kreeg ik steeds meer zicht op de dingen die ik zo gewoon vond en deed. Mijn handelen is autoritatief, heb ik geleerd! Op sociaal-emotioneel gebied had en heeft nog steeds relatie mijn topprioriteit. Pas als een kind in relatie respect en veiligheid ervaart bij jou als leerkracht, kun je competentie en autonomie verder ontwikkelen. Wat vraagt dit kind, van deze ouders, met deze achtergrond, aan mij als leerkracht?. Ik houd rekening met sociaal-emotionele achtergronden en stem didactisch af! Hoe heeft de master SEN je kijk op leren, kinderen, collega s of onderwijsontwikkelingen gewijzigd? Door het volgen van het thema coachen heb ik geleerd dat niet altijd ík de antwoorden moet weten, maar dat ik de ander zover moet kunnen brengen de antwoorden zelf te geven. Dit was een eye-opener. Met coachen kun je door vraagstelling en doorvragen de ander een heel eind brengen. Steeds als ik dacht dat kan ik niet oplossen, was dat omdat ik van het ene probleem in het andere kwam. Door te zoeken naar oplossingen kun je al brainstormend te werk gaan en genereer je ook enkel oplossingen. Waarom de master SEN? Ik leer nog elke dag en kan zeggen dat master SEN mijn leven heeft verrijkt! Dat gun ik iedereen!

2

13 UW WERKOMGEVING ALS UITGANGSPUNT SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN

14 UW WERKOMGEVING ALS UITGANGSPUNT Als leraar werkt u in een dynamisch veld. Niet alleen ten aanzien van de verwachtingen die de samenleving heeft van u als didacticus en pedagoog, ook binnen uw vak is er voortdurend sprake van nieuwe inzichten, opvattingen en methodes. Als u deze ontwikkelingen vooral ziet als een kans voor beter onderwijs en als een uitdaging voor u als professional, is de stap naar een master - opleiding bij het Seminarium voor Orthopedagogiek zeer voor de hand liggend. Niet voor niets stelt de overheid u immers als leraar centraal in actuele beleidsnotities over het optimaliseren van kansen voor kinderen en jongeren. Professionalisering vormt hierin een centraal begrip. De masteropleiding Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs betekent voor u professionalisering op een hoog niveau. U krijgt met deze opleiding de kans te groeien tot een excellente professional die ingewikkelde situaties binnen de groep hanteert, die leerlingen met complexe problemen adequaat begeleidt en die een volwaardige partner is voor ouders en hulp - verleners. En die, in het kader van taak- en functiedifferentiatie, kansen ziet de persoonlijke expertise in te zetten in een nieuwe positie binnen de school: als begeleider, coördinator of als leidinggevende. Uw eigen praktijksituatie is tijdens de master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs het uitgangspunt. Met deze praktijk en voor deze praktijk geeft u uw opleiding gestalte. Praktijk en theorie worden in een voortdurende wisselwerking aan elkaar getoetst. U wordt hierbij ondersteund door kundige professionals die u uitdagen tot betekenisvol leren, tot kritisch nadenken en om zelf te oordelen. Wij bieden u een leeromgeving waarmee aan deze uitgangspunten tegemoet gekomen wordt. U kiest voor een specialisatie en binnen deze specialisatie zo mogelijk voor verbreding, verdieping of verbijzondering. 2.1 Perspectieven en keuzemogelijkheden Afhankelijk van uw interesse of ambitie maakt u, in eerste instantie, een keuze uit drie specialisaties: Specialisatie Gedrag Specialisatie Leren Specialisatie Begeleiden Uw werkomgeving als uitgangspunt

15 De drie specialisaties vormen de basis van de master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs en worden bij voldoende aanmelding in alle lesplaatsen aangeboden. Elke specialisatie is opgebouwd uit de volgende onderwijseenheden: het Praktijkgericht Onderzoek, zeven inhoudelijke thema's, vrije ruimte en een kritische reflectie. In hoofdstuk 3 worden deze specialisaties nader toegelicht. De kennisbank, waarin deze eenheden zijn ondergebracht, biedt u een stimulerende en gevarieerde leeromgeving. Zo beschikt u over bronnen die betrekking hebben op uw eigen werkveld (primair onderwijs, voortgezet onderwijs en speciaal onderwijs) en is het mogelijk uw prestaties hierop te laten aansluiten. Op deze wijze zijn er voor u veel mogelijkheden om uw opleiding af te stemmen op uw eigen leervragen en ambities. Kiezen voor verdieping, verbreding of verbijzondering Naast de thema s die binnen de specialisaties worden aangeboden, biedt het Seminarium voor Orthopedagogiek thema s die verdere profilering van uw specialisatie mogelijk maken. Het gaat daarbij om keuzethema s die betrekking hebben op een bepaald facet van Gedrag, Leren of Begeleiden of verdieping bieden ten aanzien van bepaalde werkvelden: speciaal onderwijs, jonge kinderen of vo/vso/mbo. Raadpleeg hoofdstuk 4 in deze brochure voor meer informatie. De keuzethema s zijn op dezelfde wijze opgebouwd als de thema s binnen de specialisatie en kennen in een aantal gevallen een instapvoorwaarde. U kunt een keuzethema volgen in plaats van een thema in de specialisatie of als invulling van de vrije ruimte. Een aantal thema s is dermate specifiek, dat deze in een centraal gelegen regio wordt aangeboden. Uw studieleider adviseert u bij het maken van een keuze. Kiezen voor een expertrol, taak of functie In het onderwijs kunt u verschillende expertrollen vervullen. Hierbij kunt u denken aan taken/functies als specialist gedrag, remedial teacher, intern begeleider, specialist op het gebied van jonge kinderen, leidinggeven, lezen en dyslexie, rekenen en dyscalculie. Met de opleiding Master SEN kunt u zich voorbereiden op deze expertrollen. Tijdens het matchgesprek bespreekt u uw keuze met de studieleider. In hoofdstuk 5 in deze brochure treft u hierover meer informatie. Uw werkomgeving als uitgangspunt

16 De inhoudelijke keuzen die het Seminarium voor Orthopedagogiek hierbij heeft gemaakt zijn afgestemd met de eisen van de verschillende beroepsverenigingen zoals de NVS-NVL (Nederlandse Vereniging van Schooldecanen en Leerlingbegeleiders), de LBRT (Landelijke Beroepsvereniging voor Remedial Teachers), de LBBO (Landelijke Beroepsgroep Begeleiders in het Onderwijs) en de IBvA (Internationale Beroepsvereniging van Autismespecialisten). Kiezen voor een samengesteld pakket In overleg met uw studieleider en de examencommissie is het in bepaalde omstandigheden mogelijk om uw opleiding nog verder op maat te snijden. Daartoe bestaan de volgende mogelijkheden: U neemt deel aan een thema van een andere specialisatie (binnen of buiten uw regio). U gebruikt voor het uitwerken van uw prestaties de bronnen van een andere specialisatie. 2.2 Het programma Als basis voor alle opleidingen kunt u voor uw planning het volgende programma verwachten: Het Praktijkgericht Onderzoek dat als een rode draad door het gehele programma loopt. Zeven inhoudelijke thema s, waarbij de thema s 'Orthopedagogiek' en 'Communicatie, in contact met...' voor alle studenten verplicht zijn. De vrije ruimte. De kritische reflectie. U werkt vanaf het begin van de opleiding met een digitaal, ontwikkelings - gericht portfolio (Winvision). Dit is een digitale map waarin u gedurende uw opleiding uw studiemateriaal verzamelt en zo uw ontwikkeling tot master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs beschrijft en verantwoordt. Ook werkt u samen in leerteams aan diverse opdrachten of onderzoeksvragen. Op de website www.seminarium.hu.nl vindt u informatie over de lesplaatsen waar de specialisaties en de verdiepingen/verbredingen dan wel verbijzonderingen worden aangeboden. Uw werkomgeving als uitgangspunt

17 Het Praktijkgericht Onderzoek Een belangrijk onderdeel binnen uw opleiding is het Praktijkgericht Onderzoek. U onderzoekt in, met en voor uw eigen praktijk een door u geconstateerd onderwijskundig of pedagogisch probleem. U gaat na op welke manier u de situatie zou kunnen verbeteren of veranderen. Door voortdurend en kritisch te reflecteren op de ontwikkelingen en hun betekenis ervan voor de onderwijspraktijk, brengt u een verbinding tot stand tussen uw onderzoek en uw leren als professional. Het Praktijkgericht Onderzoek staat hiermee in dienst van het vergroten van de innovatie van het onderwijs, binnen uw beroepscontext, met uw eigen mogelijkheden als uitgangspunt. Zeven thema s Iedere specialisatie en mogelijke varianten hierop zijn gebouwd rond de thema s die wezenlijk zijn voor het behalen van de eindkwalificaties. Het gaat daarbij om inhouden die binnen een bepaalde tijd worden afgerond. Rond ieder thema zijn bijeenkomsten georganiseerd waarin op een gevarieerde wijze de verschillende onderwerpen aan de orde komen. Ook zijn er gemeenschappelijke bijeenkomsten waarin kennisverwerving en kennisdeling centraal staan. Daarnaast zijn er veel momenten waarop u begeleid door een docent uw eigen leervragen individueel of in een leerteam onderzoekt en uitwerkt. De vrije ruimte Binnen iedere specialisatie is een vrije ruimte in het rooster opgenomen. In deze ruimte kiest u een thema waar uw belangstelling naar uitgaat en de opleiding aanbiedt. Ook kunt u in de vrije ruimte een onderwerp uitwerken dat niet in de opleiding wordt aangeboden. De eindkwalificaties zijn leidend. Kritische reflectie De kritische reflectie levert een overall beeld op van hetgeen tijdens de opleiding voor uw competentieontwikkeling van belang is geweest. De belangrijkste toetsstenen zijn de eindkwalificaties. U reflecteert kritisch op het 'waarom' van de keuzes die u maakte en het effect van die keuzes op uw onderwijspraktijk en op uw persoonlijke groei als professional. Uw werkomgeving als uitgangspunt

18 De toetsing De toetsing in de masteropleiding is gericht op evaluatie en ondersteuning van het leerproces. Daarnaast levert toetsing mede de bewijslast voor het bereiken van de eindkwalificaties. De toetsing vindt plaats in de vorm van prestaties, inclusief een theoretische verantwoording. U kunt bij een prestatie denken aan een verslag, een presentatie of een kijkwijzer bij een zelfgemaakte video-opname die deel kan uitmaken van het portfolio. De totale masteropleiding wordt afgesloten met het Praktijkgericht Onderzoek. U ontvangt het internationaal erkende diploma master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs. Leren in een leerteam Binnen de masteropleiding is het leren in een leerteam met studiegenoten voorwaardelijk. Door onderlinge uitwisseling van informatie, ervaringen, vragen en problemen wordt gezamenlijk voortschrijdend inzicht ontwikkeld. Elkaar feedback geven op individuele prestaties en het wederzijds bieden van steun en waardering, versterken het individuele ontwikkelingsproces en de motivatie voor het leren. Uw werkomgeving als uitgangspunt

3

21 KIEZEN VOOR EEN SPECIALISATIE SEMINARIUM VOOR ORTHOPEDAGOGIEK AL MEER DAN 80 JAAR EEN BEGRIP IN SPECIAAL EN PASSEND ONDERWIJZEN

22 KIEZEN VOOR EEN SPECIALISATIE Het onderwijs kreeg het afgelopen decennium te maken met hoge prestatieeisen. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, de Inspectie van het Onderwijs en ouders vragen van scholen meer oog te hebben voor elke individuele leerling en zijn individuele leerwinst. Opbrengstgericht werken is een noodzaak. Dit alles in samenspraak met passend onderwijs en de wettelijke verplichting voor het onderwijs om actief burgerschap te stimuleren. De leraar maakt hierin het verschil. De opleiding master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs biedt u hiertoe handvatten. Als u zich inschrijft voor de opleiding master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs van het Seminarium voor Orthopedagogiek, maakt u allereerst een keuze uit de drie specialisaties Gedrag, Leren of Begeleiden. 3.1 Waarom kiezen voor de specialisatie Gedrag? Als leraar staat u voor de taak om passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen. Ook leerlingen die lastig, dwars, teruggetrokken of agressief gedrag vertonen. Ondertussen worden ouders en samenleving steeds kritischer op wat er binnen de school gebeurt. De opleiding tot specialist Gedrag biedt u de perspectieven om deze uitdaging aan te gaan. Binnen de opleiding is ruimschoots aandacht voor onderwerpen die de soms moeizame interactie tussen leraar en leerling of leerling en klas verduidelijken. De nadruk ligt in eerste instantie op goed, handelingsgericht onderwijs en de preventie van probleemgedrag. Later wordt de aandacht verlegd naar moeilijk verstaanbare gedragingen en de rol van de gedragsspecialist in de school - organisatie. Kiezen voor een specialisatie

23 De opleiding is opgebouwd rond zeven verschillende inhoudelijke thema s, een Praktijkgericht Onderzoek, een vrije ruimte en een kritische reflectie 1 : Orthopedagogiek Communicatie: in contact met... Gedragsontwikkeling: belemmeringen en mogelijkheden Probleemgedrag: preventie en interventie School en sociaal emotioneel leren Passend handelen bij complex gedrag Begeleiden van collega's Praktijkgericht Onderzoek Vrije ruimte Kritische reflectie U krijgt de beschikking over een digitaal portfolio (Winvision), waarin u uw studievoortgang en resultaten bijhoudt. In overleg met uw studieleider stemt u uw programma verder af op uw leervragen. U kunt in plaats van één van deze thema s en/of tijdens de vrije ruimte kiezen voor bijvoorbeeld de thema s Agressie 1: agressie als facet van de communicatie of Agressie 2: agressie als signaal van maatschappelijke kwetsbaarheid. Meer informatie hierover kunt u lezen in hoofdstuk 4 van deze brochure of op www.seminarium.hu.nl. ¹ Er kunnen veranderingen optreden in de aangegeven volgorde. Kiezen voor een specialisatie

24 3.2 Waarom kiezen voor de specialisatie Leren? Leraren hebben de taak passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen. Maar wat te doen als een leerling niet aan het werk gaat, ongemotiveerd lijkt of het huiswerk niet maakt of leert? Wat te doen als een leerling teksten niet vlot leest of begrijpt, grote moeite heeft met rekenkundige bewerkingen, de uitspraak van het Engels, voortdurend dezelfde spelfouten maakt of dyslectisch is? Voor elk leergebied en elke fase van het leren zijn specialistische kennis en vaardigheden noodzakelijk om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften te begeleiden. In de opleiding tot specialist Leren legt u vanuit een ortho - didactisch kader het accent op de relatie tussen theorie en praktijk. U maakt kennis met de nieuwste theorieën en ontwikkelingen en u wordt uitgedaagd deze in de praktijk toe te passen. De nadruk ligt in eerste instantie op preventief denken en handelen. Later wordt specifiek ingezoomd op zorgniveau 3 en de rol van de specialist Leren in de schoolorganisatie. Kiezen voor een specialisatie

25 De opleiding is gebouwd rond zeven verschillende inhoudelijke thema s, een Praktijkgericht Onderzoek, een vrije ruimte en een kritische reflectie²: Orthopedagogiek Communicatie: in contact met... Leren en professioneel handelen Geletterdheid 1 Gecijferdheid Geletterdheid 2 Begeleiden van collega's Praktijkgericht Onderzoek Vrije ruimte Kritische reflectie U krijgt de beschikking over een digitaal portfolio (Winvision), waarin u uw studievoortgang en -resultaten bijhoudt. In overleg met uw studieleider stemt u uw programma verder af op uw leervragen. U kunt in plaats van één van deze thema s en/of tijdens de vrije ruimte kiezen voor bijvoorbeeld de thema s Ernstige lees- en spellingsproblemen of dyslexie, Ernstige reken- en wiskundeproblemen of dyscalculie 1. Na afronding van het laatstgenoemde thema voldoet u aan de instapvoorwaarde om het thema Ernstige reken- en wiskundeproblemen of dyscalculie 2 te volgen. Meer informatie hierover kunt u lezen in hoofdstuk 4 van deze brochure of op www.seminarium.hu.nl. 2 Er kunnen veranderingen optreden in de aangegeven volgorde. Kiezen voor een specialisatie

26 3.3 Waarom kiezen voor de specialisatie Begeleiden? Begeleiders, zowel interne als externe begeleiders en zorgcoördinatoren (stagebegeleiders, schoolloopbaanbegeleiders), spelen een belangrijke rol in het ondersteuningssysteem van scholen. Het omgaan met verschillen en het aansluiten bij een breed scala aan ontwikkelingsvragen zijn stevige uitdagingen in het onderwijs. Om de ondersteuning van leraren bij het realiseren van passend onderwijs te optimaliseren, te coördineren en af te stemmen zijn uitstekende en visionaire begeleiders nodig. De specialisatie Begeleiden is bij uitstek geschikt voor de begeleider die gereed wil zijn voor de begeleidingsuitdagingen van morgen. DAPHNE ERVEN (25) SPECIALIST BEGELEIDEN Wat is er veranderd in je visie op onderwijs na het volgen van de master SEN? Na het volgen van de master SEN heb ik een andere kijk op collega s en op de manier van benaderen gekregen. Hoe heeft de master SEN je kijk op leren, kinderen, collega s of onderwijsontwikkelingen gewijzigd? Ik ben me meer bewust van mezelf en hoe ik anderen kan en moet benaderen. Ieder mens moet je op een andere manier benaderen/ - coachen/stimuleren en het is de kunst om dát te doen. Waarom de master SEN? Blijf bij de tijd en heb respect voor de anderen. Dat doe je onder andere door een opleiding te volgen en jezelf verder te ontwikkelen. Kiezen voor een specialisatie