19 Milner in Spanje: bouwen aan kaas onder merk

Vijf vragen over het jaarverslag aan Erna de Jonge spreekt één taal met Summit World Class maakt het werk interessanter Cheese streeft naar structureel lagere kosten is het personeelsblad van nr.1

2 Column 3 8 De uitdaging aangaan Begin deze maand bracht Maxime Verhagen, de Nederlandse minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, een bezoek aan de stad Wageningen en Food Valley. Daar is het Research & Development Centre van Friesland- Campina gevestigd, evenals de Wageningen Universiteit & Research en een groot aantal innovatieve bedrijven en bedrijfjes in de agroen foodsector. Bij het bezoek van de minister aan ons Research & Development Centre sprak hij onder meer over het belang van de gezamenlijke inspanningen van kennisinstellingen zoals de universiteit, ondernemingen in de agro- en foodsector en de overheid. Onze wereld zal de komende decennia te maken krijgen met een forse stijging van de vraag naar voedsel op de wereldmarkt en als gevolg daarvan stijgende voedselprijzen. Ook de vraag naar zuivelproducten blijft naar verwachting groeien. De wereldvoedselindex van de Food and Agricultural Organisation waar het prijspeil van voedsel wordt gevolgd, liet vorig jaar december de hoogste stand zien sinds 1990. Die ontwikkelingen stellen hoge eisen aan voedselproducenten om op een verantwoorde en duurzame manier bij te dragen aan de voedselproductie. Dat doen we als op tal van manieren. In onze strategie, route2020, hebben we vastgesteld dat we op een klimaatneutrale manier onze groeidoelstellingen willen bereiken. Op dit moment vinden 140 themabijeenkomsten plaats in Nederland en Duitsland met duizenden ledenmelkveehouders van waarin zij meedenken en discussiëren over een duurzamere manier van werken in de melkveehouderij. In onze onderneming ontwikkelen we initiatieven om in de hele productieketen op een duurzamere manier te werken. Groei van onze onderneming zal alleen maar betekenisvol blijken voor de nabije toekomst als we erin slagen om dat op verantwoorde wijze te doen. Intussen wordt ook hard gewerkt aan andere onderdelen van onze strategie. Voorwaarden voor het slagen van route2020 zijn transparantie en standaardisering in onze bedrijfsprocessen. Om deze strategie te realiseren, moeten we op cruciale momenten de juiste beslissingen nemen. Dit kan alleen als we exact weten waar we staan als onderneming. Efficiency en harmonisatie van businessprocessen zijn hierbij belangrijk. Het Summit-programma helpt ons om deze bedrijfsprocessen transparanter te maken en de besluitvorming te verbeteren. Zo'n 85 mensen vanuit heel leveren hier sinds 1 januari een belangrijke bijdrage aan in samenwerking met de business groups. Stap voor stap gaan we als onderneming over op een eenduidige manier van werken. Uiteraard zal ruimschoots aandacht worden besteed aan een soepele overgang. Dit alles moet leiden tot een nog sterker Friesland- Campina met meer groei. zal zich ook in haar markten steviger en professioneler gaan manifesteren. Dat gaan we doen met behulp van Customer Trade marketing, een instrument waarmee de relatie tussen de onderneming en haar afnemers beter wordt gestructureerd met focus op samenwerking. De wensen en behoeften van onze afnemers worden in kaart gebracht en we zoeken gezamenlijk naar wat afnemers motiveert om met ons samen te werken en hoe we win-win situaties kunnen creëren. De onderneming ziet zich voor uitdagingen gesteld op het gebied van onder meer informatiemanagement, klantrelaties en duurzaam ondernemen. Uitdagingen die we met beide handen aangrijpen in lijn met onze strategische ambities. Ik heb het volste vertrouwen dat we in veel opzichten de komende maanden belangrijke stappen voorwaarts zullen zetten. Cees t Hart CEO 7 22 32 Dankwoord Nieuwe huisstijl voor Frisian Flag Indonesia Afscheid van locatie Cheese in Drachten Veiligheid op het werk heeft topprioriteit Hartverwarmend en steunend was het aantal blijken van medeleven, dat wij mochten ontvangen tijdens de ziekte en na het overlijden van mijn lieve man, onze vader, schoonvader en opa Andries de Vries Het heeft ons doen beseffen dat hij niet alleen voor ons veel betekende, maar ook voor vele anderen. Wij willen u hartelijk danken voor alles overweldigende reacties. Het heeft ons heel erg goed gedaan. Didy de Vries-Brandsma en kinderen De nieuwe koelverse sauzen van Professional 19 Milner in Spanje: bouwen aan kaas onder merk Bij de voorpagina: Traditiegetrouw is het begin van het jaar een hectische periode voor financiële afdelingen. In maart verschijnt het jaarverslag van. Erna de Jonge, manager Corporate Reporting, vertelt aan de hand van vijf vragen over dit proces. Lees meer op pagina 15. Foto: Marcel Bekken Colofon: is het tweemaandelijkse internationale personeelsblad van Royal en verschijnt in een oplage van 22.000 exemplaren in het Nederlands, Engels en Duits. Redactie: Mirelle van Steenderen en Helma de Waardt Redactionele bijdragen: Ronella Blijenburg en Roy Ramaker Vertalingen: Bosch & Bosch, Amsterdam (Nederland), Norbert Zänker & Kollegen, Berlijn (Duitsland), Lisé Nijman, Arnhem (Nederland) en HSM Vertaalbureau, Berkel- Enschot (Nederland) Vormgeving: WAT ontwerpers, Utrecht (Nederland) Druk: Albe de Coker, Hoboken (België) Overname van artikelen is toegestaan onder bronvermelding.

4 Consumer Products International Projecten van Frisian Flag Indonesia onderscheiden Van een onderneming als Frisian Flag Indonesia wordt een actieve rol verwacht in projecten die de gemeenschap aangaan, vertelt Jarig Langhout, director Operations bij in Indonesië. Het spreekt voor zich dat wij ons inzetten voor de gemeenschap. De initiatieven van de collega s in Indonesië zijn onlangs onderscheiden. De Indonesisch-Nederlandse kamer van koophandel: Organisation INA en de Indonesische organisatie voor duurzaamheid ICSA kenden Frisian Flag Indonesia maar liefst drie onderscheidingen toe. Eén daarvan is voor het Fresh Milk Development Programme waarmee lokale boeren in West-Java ondersteund worden. Wij werken met de veehouders aan verbeteringen in de melkveehouderij. We richten ons op een verbetering van de kwaliteit van melk en de verzorging van het dier. Er worden opleidingen verzorgd op het gebied van diervoeding, diergezondheid, melken, fokken, verzorging van de kalfjes en melkanalyse. De Nederlandse overheid geeft daarbij financiële ondersteuning', zegt Jarig Langhout. Dit programma is heel belangrijk voor onze onderneming. Wij nemen 400 ton melk per dag af van de boeren die aangesloten zijn bij de coöperaties op West-Java. Kwaliteitsmelk is natuurlijk van groot belang voor de producten die wij maken voor de consumenten in Indonesië. Schoon water Ook het programma voor een vermindering van milieubelasting werd onderscheiden. We streven voortdurend naar een lager energieverbruik, een vermindering van ons waterverbruik en een verlaging van uitstoot van schadelijke stoffen uit onze beide fabrieken, aldus Jarig Langhout. We hebben vorig jaar een systeem in gebruik genomen voor het hergebruiken van water. Een heel Foto: moderne installatie. Schoon water wordt een steeds schaarser goed in Indonesië. Door het water te zuiveren kunnen we het hergebruiken en het water dát we terugvoeren naar een rivier is van een veel betere kwaliteit dan vroeger. Een derde onderscheiding kreeg Frisian Flag Indonesia uitgereikt voor de hulp die eind 2009 is gegeven na de aardbeving op West-Sumatra die talloze slachtoffers maakte. Duizenden huizen, scholen en wegen stortten in. Frisian Flag Indonesia bood direct hulp en werkte nauw samen met de Indonesische nationale commissie ter bescherming van kinderen. Er werden 24 noodscholen opgericht en meer dan 2.000 kinderen kregen tassen met leermiddelen. Voor de kleinste kinderen werden tenten ingericht die als speellokaal dienden. De provincie West-Sumatra is dicht bevolkt. We hebben van harte meegewerkt om het leed enigszins te verzachten. Dat hoort ook bij ons en bij onze plaats in de gemeenschap. Ouders vinden goede voeding voor hun kinderen belangrijk. Malaysia deelt deze visie en introduceert daarom twee nieuwe producten. Dutch Lady Kid en Dutch Lady School maakten in november 2010 hun entree op de Maleisische markt. Langhoudbare melk met een smaakje die is versterkt met essentiële voedingsstoffen voor kinderen in de leeftijd van 1 tot 6 jaar en van 6 tot 12 jaar. Malaysia introduceert melk op maat Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen zich op elke leeftijd verschillend ontwikkelen en dat hun voedingsbehoefte in elke ontwikkelingsfase net zo gevarieerd is. Op basis van deze resultaten zijn de merken Dutch Lady Kid en Dutch Lady School ontwikkeld. Melk op maat, dus. Beide producten zijn in Maleisië gefabriceerd. Deze nieuwste toevoeging aan het Dutch Lady assortiment weerspiegelt de missie: Help Maleisiërs verder in het leven met vertrouwde dagelijkse voedingsmiddelen. Managing director Bas van den Berg: Deze missie geeft blijk van onze betrokkenheid bij het welzijn van Maleisiërs. Wij bieden hen innovatieve producten en werken volgens de hoogste kwaliteitseisen. In 1988 waren wij de eerste fabrikant die Opgroeimelk introduceerde. Bij de ontwikkeling van deze twee producten hebben we geprofiteerd van de ervaring die we hiermee hebben opgedaan. Opgroeimelk wordt nu onder de namen Dutch Lady 123, Dutch Lady 456 en GUM 6+ in Maleisië op de markt gebracht. Ontwikkeling Marketing director Rahul Colaco en zijn team hebben twee jaar aan dit project gewerkt. Het is ons streven om onze consumenten de allerbeste voedingsmiddelen te bieden. Wij zijn er trots op dat wij ouders Dutch Lady Kid en Dutch Lady School kunnen bieden waardoor zij op hun beurt hun kinderen het beste kunnen geven om tot volledige ontwikkeling te komen. Dutch Lady Kid melk is versterkt met essentiële voedingsstoffen als magnesium, vitamine D, vitamine A, calcium en eiwit en speciaal ontwikkeld om te beantwoorden aan de snelle fysieke groei van kinderen van 1 tot 6 jaar oud. Dutch Lady School, voor kinderen tot 12 jaar oud, bevat Omega 3 en Omega 6 die een positieve invloed hebben op de hersenontwikkeling voor optimale leerprestaties. Tegelijkertijd helpen vitamine B3 en vitamine B6 bij het vrijmaken van de energie uit voedsel zodat kinderen hun actieve leven beter aankunnen.* Beide producten zijn verkrijgbaar in drie smaken: volle room, aardbei en chocolade. * De regelgeving rondom voedingsclaims van zuivelproducten is per werelddeel geregeld. Consumer Products International Rahul Colaco (links) en Bas van den Berg tijdens de introductie van Dutch Lady Kid en School milk. Foto s: Malaysia 5 Het opsplitsen van het productenpakket per doelgroep, ofwel het Triplet concept, is ontwikkeld door de Business Development afdeling van Consumer Products International (CPI). Producten die hierop zijn gebaseerd, worden ook op de markt gebracht in Thailand en Indonesië. Bij deze schoolkinderen bestaat geen enkele twijfel: chocolade is hun favoriete smaak.

6 Mijlpaal in Leeuwarden: miljard bussen in een jaar Op de valreep van 2010 zette Consumer Products Europa (CPE) Leeuwarden (Nederland) een record neer: voor het eerst in de bijna honderdjarige historie van dit productiebedrijf werden in een kalenderjaar een miljard busjes (ofwel conservenblikjes) gemaakt. Een mijlpaal die werd bereikt op 29 december 2010. De bussenfabriek van in Leeuwarden maakt bussen in vijf verschillende formaten (voor verpakkingen van 78, 170, 325, 397 en 410 gram), die rechtstreeks worden afgeleverd aan verschillende verpakkende afdelingen in Leeuwarden. Operator Jorrit Grijpstra van de Bussenfabriek overhandigt het miljardste busje aan operator Simona Stanciu van de vulafdeling van Blikmelk Zuid. Ook plantmanager Geert Kooiker van de afdeling Blikmelk en directeur Jeroen Fey van CPE Leeuwarden waren aanwezig. Foto: Een frisse nieuwe uitstraling, verbetering van Consumer Products International de merkwaarden en eenheid met Consumer Products International 7 Plantmanager Geert Kooiker toonde zich zeer ingenomen met het bereiken van deze mijlpaal. Het laat zien dat goed op weg is met de invulling van de strategie voor Dairy Based Beverages (zuiveldranken). Geëvaporeerde melk en zoete gecondenseerde melk, die in Leeuwarden in deze blikjes worden verpakt voor afzet in Afrika, het Midden-Oosten, Azië en Europa, behoren tot die categorie. Geert Kooiker voorspelde op basis van die strategie en de planning voor het komende jaar dat CPE Leeuwarden dit jaar al in november het miljardste busje gaat produceren. Volop interesse voor de actie van Rainbow. Foto: Middle East Grootschalige kras & win actie voor Rainbow Middle East constateerde dat het marktaandeel van het Rainbow melk met smaak assortiment de afgelopen twee jaar terugliep. Het sales team ontwikkelde daarom een grootschalige consumentenactie om Rainbow weer op de kaart te zetten. Om het merk weer aantrekkelijk te maken voor de doelgroep, kinderen van 6 tot 12 jaar, werd een Rainbow kras & win actie opgezet. De campagne haakte in op de populariteit van de internationaal bekende stripfiguur Ben 10. Kinderen werden aangemoedigd om twaalf verschillende stickers van hun favoriete Ben 10 figuren te verzamelen en op een formulier te plakken dat bij een Rainbow melkpak zat. Een vol formulier en de kras & win kaarten leverden speelgoed op. In een speciaal prijsophaalcentrum ontvingen de kinderen hun Ben 10 speelgoed. Op de foto Om de promotie op een leuke manier onder de aandacht te brengen, werden kartonnen figuren ingezet van de drie populairste Ben 10 helden waarmee kinderen op de foto konden gaan. De actie werd in het hele koninkrijk Saoedi- Arabië uitgevoerd met tv-commercials, minibillboards in scholen, krantenadvertenties en een website. Het Middle East sales team plaatste displays in een groot aantal van de belangrijkste supermarkten. Er werden 37 prijsophaalcentra in veertien steden ingericht. De afgelopen maanden was al een aanzienlijke stijging van het marktaandeel van Rainbow zichtbaar. In het eerste kwartaal van dit jaar gaat de promotie ook in de Verenigde Arabische Emiraten van start. zustermerken. Frisian Flag, het belangrijkste zuivelmerk van Indonesië, heeft een nieuw logo dat stapsgewijs wordt ingevoerd. Een hele operatie, want naast de verpakking van 110 producten worden communicatieuitingen vervangen in één miljoen winkels. Nieuwe huisstijl impuls voor Frisian Flag Frisian Flag is sinds 1922 op de markt in Indonesië. De bijnaam Susu Bendera (melkvlag) is voor veel van de 240 miljoen inwoners synoniem voor melk. Ons merklogo is verschillende keren gemoderniseerd, voor het laatst in 2004, zegt marketing director Jan Pieter Tanis van Indonesia. Het logo was qua merknaam minder duidelijk leesbaar en met het verpakkingsontwerp was lastig te werken. Sowieso wilden we die verpakkingen een facelift geven. Onderzoek Bij het tot stand komen van een nieuw logo te komen, zijn consumenten nauw betrokken. Elke stap in het proces hebben we getoetst. We wilden ver gaan, zonder de consumenten van ons te vervreemden, zegt Jan Pieter Tanis. We hebben zeshonderd consumenten en shoppers gesproken. Belangrijk was dat het logo op een vlag moest blijven lijken. Ook wilden we de merknaam prominenter tonen en het merk een modern imago meegeven. Het nieuwe logo sluit aan op de eerder gelanceerde zogenoemde pulse-identiteit van de zustermerken Dutch Lady en Foremost op de markten in Vietnam, Maleisië en Thailand. De pulse-identiteit symboliseert het kloppend hart dat staat voor energie en vitaliteit. Die aansluiting biedt grote voordelen, licht Jan Pieter Tanis toe. We kunnen nauwer samenwerken op het gebied van merkpositionering, innovatie en productontwikkeling. Verder blijkt dat de pulse-identiteit een positieve uitwerking heeft op belangrijke merkwaarden van Frisian Flag, zoals eenvoud, erfgoed, deskundigheid op het gebied van voeding en kwaliteit. Het nieuwe logo scoort hier beter op. De invoering van het nieuwe logo duurt enkele maanden. Eind november stonden de eerste nieuwe verpakkingen in de schappen, maar we zijn nog tot maart bezig, zegt Jan Pieter Tanis. Frisian Flag-producten worden in bijna één miljoen winkels in het land verkocht dus daar moeten allerlei communicatie-uitingen, zoals displays, worden vervangen. Dat gebeurt in een tijdsbestek van enkele maanden en in alle uithoeken van het land. In december is een grote merkcampagne gestart, onder de slogan Raih Esokmu, vrij vertaald: Grijp je toekomst. Naast tv-spotjes en advertenties zijn ook persconferenties en roadshows gehouden op verschillende plaatsen in het land.

8 Nieuwe koelverse sauzen voor de professionele markt Consumer Products Europe 9 Consumer Products Europe De professionele gebruiker, wie is het? Professioneel, onderdeel van Consumer Products Europe, richt zich op de markt van professionele gebruikers: bakkers, patissiers, industriële bakkerijen, koks in restaurants en instellingen. Met productiebedrijven in Lummen (België) en Nuenen (Nederland) en verkooporganisaties in heel Europa bedient Professional dit speciale marktsegment. Het assortiment bestaat uit boter, room (van fles tot bag in box en spuitbus) en gebruiksklare desserts in grootverpakkingen die dikwijls als basis dienen voor het uiteindelijke dessert. In het jaar 2010 is het hele horeca-assortiment van Polderland, een voormalige verkooporganisatie van de onderneming, opgenomen in het productportfolio van Professioneel. Carolien Plevier: We hebben onze merken opnieuw gepositioneerd en dat heeft ertoe geleid dat we nu Debic en Hollandia voeren als premiummerken. Daarnaast hebben we het merk Campina Professioneel, het mainstream merk met een uitstekende prijs/kwaliteit verhouding. Maurice Janssen en Carolien Plevier: Superlekkere sauzen zijn het. Foto: Marcel Bekken Proeven is kopen Gemaakt met verse room en roomboter: koelverse saus voor in de keuken. Professioneel biedt vanaf medio maart kant-en-klare koelverse sauzen aan voor de chef-kok. Een echte innovatie voor ons, stelt Maurice Janssen, market manager bij Friesland- Campina Professional in Nuenen (Nederland). En niet alleen voor ons: ook voor onze doelgroep. Dat merken we aan de enthousiaste reacties van onze klanten. Peperroomsaus, Champignonsaus, Hollandaisesaus, Bearnaisesaus en saus voor aardappel-gratin. Stoere pakken van een hele liter, aantrekkelijke fotografie (het water loopt je zo al in de mond) en een premium product. Carolien Plevier, accountmanager en Maurice Janssen zijn blij met deze uitbreiding op hun assortiment (zie kader). Tijdens de pas gehouden Horecava (beurs voor horecaondernemers in Nederland) hebben we onze klanten voor het eerst laten proeven. Het bleek al snel: proeven is kopen. We zijn meteen begonnen om orders te noteren, lacht Carolien Plevier. Rendement Een chef-kok in een goed middenklasse restaurant moet steeds beter op zijn kosten en het rendement van zijn keuken letten. Sauzen zijn bewerkelijk en een bearnaise of hollandaise saus kun je niet goed van tevoren maken. Die moet je op het laatste moment bereiden. Toen de chef-koks onze sauzen proefden, wisten ze meteen dat ze weer gerechten met deze sauzen op de kaart zouden zetten. We leveren gemak en kwaliteit. Aan de optimale smaak van de sauzen is veel aandacht besteed. De meeste kant-en-klaar sauzen zijn verkrijgbaar in lang houdbaar tetra brick, poedervorm of als pasta. Onze collega s bij research & development in Lummen (België) en André van Dongen en Tom van Meulebrouck, onze culinaire adviseurs, hebben er hard aan gewerkt om een topproduct te maken dat klaar voor gebruik en bovendien vers is. En dat is ze gelukt. Gratis Dat de chef-kok snel over de streep zou zijn, daaraan twijfelden Carolien Plevier en Maurice Janssen niet. Onze grootste zorg gold de groothandel. De meeste horecabedrijven en instellingen kopen hun producten in via de groothandel. Die moesten wij dus overtuigen van de toegevoegde waarde van dit product. Koelverse saus moet in het koelvak staan en dat koelvak is niet van elastiek, aldus Carolien Plevier. We zijn nu druk bezig om de groothandel te laten zien welke voordelen dit product biedt en hoe ze hun assortiment innovatief houden. Daarbij hebben we voor hen een schapvisie ontwikkeld, zodat ze onze sauzen zo effectief mogelijk kunnen presenteren. Gelukkig zijn de chef-koks enthousiast: zij komen met hun vraag bij de groothandel en ook de groothandel reageert positief. Maurice Janssen: We hebben een online-campagne voor de introductie van de verse sauzen gemaakt. Bovendien kan de chefkok online de hele serie ter kennismaking eenmaal gratis bestellen. Wij vertrouwen erop dat we in het komende jaar een klein maar stevig marktaandeel opbouwen. In route2020, de strategie van, staat Professional genoemd als een van de speerpunten. De groei van ons marktaandeel in de professionele markt in heel Europa, moet bijdragen aan het slagen van de strategie. Professional is onder meer actief in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje, Hongarije, Griekenland en Polen.

10 Consumer Products Europe Consumer Products Europe 11 Vlnr. de leden van het pilotteam: Aleksandr Mokan, Aleksandr Gerasimov, Ernest Khazanov, Jurij Shuvaev, Aleksandr Stroganov en Oleg Semenischev. Foto: Russia Enkele speerpunten uit World Class Continuous Improvement: Resultaten en verliezen worden op de werkvloer zichtbaar gemaakt, op het gebied van bijvoorbeeld kwaliteit, efficiency en milieu; Medewerkers zijn op alle niveaus en vanuit alle afdelingen in teams betrokken om resultaten te verbeteren en verliezen te verminderen; Beproefde verbetermethodes, technieken, training en begeleiding zijn voor de teams beschikbaar om hen te helpen met continu verbeteren; In elk productiebedrijf is een coördinator aanwezig die de leiding en de afdelingen bij de verbeteringen ondersteunt; Continu verbeteren levert aanzienlijke resultaten op, niet alleen financieel maar vooral ook betere processen met minder verstoringen en uitval; Veel medewerkers zijn enthousiast omdat zij meer eigen verantwoordelijkheid krijgen en zich meer betrokken voelen bij hun werk. Sinds oktober 2010 werkt de productielocatie in Stupino volgens de World Class aanpak. Ernest Khazanov: Voor die tijd liepen er ook diverse verbeterprogramma s, maar niet op een gestructureerde manier. Nu is er samenhang in de tools en procedures. We richten ons op 'operational excellence'. Ofwel het beste halen uit de operationele activiteiten. Hierbij wordt niet alleen gelet op kosten besparen maar ook op de processen en systemen. Totaalplaatje Momenteel loopt er een pilotproject om de efficiency van de lijnen te verhogen. De afzet van Russia producten ontwikkelt zich uitstekend, dus er is vraag naar meer producten. Door de capaciteit van de productielijnen stap voor stap te verhogen, moet de OEE (Overall Equipment Effectiveness) verbeteren. Het doel is om ervoor te zorgen dat onze sales collega s meer producten in de markt kunnen zetten. Bij World Class wordt van medewerkers verwacht dat zij zich betrokken voelen bij hun werk. Ook krijgen zij meer verantwoordelijkheid. Mensen moeten leren om niet meer alleen naar hun eigen taak te kijken, maar ook oog te hebben voor het totaalplaatje. De reacties op de nieuwe manier van werken zijn verschillend. Sommige collega s hadden deze verandering al zien aankomen en zaten er World Class Continuous Improvement, het wereldwijde verbeterprogramma voor de productiebedrijven van, is ook van start gegaan bij Russia. World Class vraagt een gedragsverandering van de medewerkers en dat is best lastig, maar de resultaten die we boeken, zijn boven verwachting, stelt projectmanager Ernest Khazanov. World Class maakt het werk interessanter eigenlijk al op te wachten. Anderen hebben meer moeite met de veranderingen. Het is niet gemakkelijk om een gedragsverandering bij mensen te realiseren. Ons standpunt is echter: probeer je leven en dus ook je werk zo interessant mogelijk te maken. World Class helpt daarbij omdat mensen meer mogelijkheden en kansen krijgen, aldus Ernest Khazanov. Proactiever De resultaten mogen er zijn. In drie maanden tijd is de productiviteit van de eerste lijnen al gestegen. Uiteindelijk willen we met alle lijnen betere resultaten boeken. Ook op het gebied van gedragsverandering is er volgens Ernest Khazanov sprake van vooruitgang. Onze mensen hadden al hart voor hun bedrijf en waren al trots op hun werk, maar er wordt nu proactiever gewerkt. Zo controleert een operator nu regelmatig zijn gereedschap in plaats van te wachten tot er zich een probleem aandient. De bedoeling is dat het continu verbeterprogramma binnen alle productiebedrijven eind 2012 succesvol is ingevoerd en dat het een natuurlijk onderdeel wordt van the way we work. Ernest Khazanov: Zo ver zijn wij nog niet. Verandering kost tijd, maar we zijn op de goede weg. Met een opbrengst van 133.897,94 euro is dit initiatief zeker en vast een succes te noemen. Links van de CliniClown Alexandra De Smet, brandmanager Joyvalle, en rechts Carine Vaeremans, marketing director Belgium. Foto: Belgium Joyvalle doneert aan CliniClowns De CliniClowns zijn al zestien jaar actief in België. De clowns gaan dagelijks op bezoek bij zieke kinderen om hen een moment van afleiding en plezier te bezorgen. Alle kinderen hebben het nodig om onbezorgd kind te kunnen zijn. Van de actie plukken zowel de CliniClowns, de consument en Joyvalle de vruchten. Carine Vaeremans, marketing director Belgium, zegt: Wij wilden specifiek een goed doel ondersteunen dat onze waarden deelt, namelijk het welzijn van kinderen. Melk is immers een essentieel onderdeel van een evenwichtig en voedzaam dieet. Joyvalle s kwalitatief hoogwaardige AA-melk biedt kinderen bouwstoffen voor de toekomst, zodat ze onbezorgd kind kunnen zijn. Ook de CliniClowns delen deze visie. Zij proberen zieke kinderen ook die onbezorgdheid terug te geven. Wij vinden het in elk geval een schitterend initiatief en zijn blij hen met de opbrengst van onze actie een duwtje in de rug te geven. We hadden gehoopt hen een mooie som te kunnen schenken, maar met deze opbrengst hebben we onze verwachtingen overtroffen en dankzij de CliniClowns hebben wij aan de consument duidelijk kunnen maken waar wij voor staan. Joyvalle, het Belgische merk van Belgium dat melk, room en desserts omvat, is de samenwerking aangegaan met CliniClowns. Een maand lang doneerde de melkproducent 5 cent per verkochte liter AA-melk (melk die aan de strengste kwaliteitseisen voldoet in België) aan de CliniClowns. Joyvalle verkocht maar liefst 2.677.958,8 liter Joyvalle AA-melk en zal het bedrag van 133.897,94 euro aan CliniClowns overmaken. Dit bedrag is de grootste schenking die de CliniClowns ooit hebben ontvangen en stelt hen in staat om een half jaar werk te bekostigen.

12 Steeds meer meisjes doen aan Tag Rugby. Veel bewegen en Yazoo drinken: een gezonde combinatie. Foto: UK Consumer Products Europe Yazoo sponsort Tag Rugby voor Britse kinderen Yazoo, de populaire zuiveldrank in het Verenigd Koninkrijk, laat aan kinderen zien hoe het moet: veel bewegen en een lekkere melkdrank drinken helpt je allebei om gezond te leven. Voor het vijfde jaar sponsort Yazoo Tag Rugby (minirugby) op de Britse scholen Intussen hebben 1,5 miljoen kinderen meegedaan aan het Tag Rugby programma. Yazoo is de enige zuiveldrank die op Britse scholen is toegestaan. Kinderen vinden Yazoo heel lekker. Het bevat geen kunstmatige kleur- en smaakstoffen en maar heel weinig suiker, vertelt Mariëlle de Jong, marketing director van UK, onderdeel van Consumer Products Europe (CPE). De verkooporganisatie van Friesland- Campina UK in het Britse Horsham is met Yazoo marktleider in het segment van zuiveldrinks. Niet alleen kinderen, ook volwassenen waarderen Yazoo enorm. De collega s in de fabrieken in Aalter en Sleidinge (beide België) produceren Yazoo in de smaken vanille, aardbei, chocolade en banaan en leveren die in allerlei verpakkingen. Ons marktaandeel is vorig jaar met vier procent gestegen. Zuiveldranken zijn een speerpunt in de strategie. Wij zetten dan ook alle zeilen bij om van Yazoo een nog groter succes te maken. Ook voor meisjes Niet alleen de smaak en de kwaliteit van Yazoo maken het product populair. Ook het Tag Rugby programma draagt daartoe bij. Voor het vijfde jaar tekenen wij voor de sponsoring van het programma. De Rugby Football Union is onze partner in dit programma. Zo hebben we een overeenkomst met Mark Cueto, een speler uit het nationale team. De scholen kunnen een dag met Mark Cueto op school winnen in een wedstrijd, hij steunt ons in de publiciteit en is echt een grote fan van ons programma. UK zorgt voor speelkisten op school, voor hesjes, ballen en de gordels met vaantjes die bij dit spel horen. De kinderen spelen de bal rond en moeten de bal afgeven als een medespeler een vaantje van je gordel trekt. Het is een erg sportief spel. Voorheen werd het vooral door jongens gespeeld, maar we zien nu steeds meer meisjes enthousiast meedoen. Vakantieweek Niet alleen de Rugby Football Union en Yazoo zijn betrokken bij Tag Rugby: er heeft zich een derde partner aangesloten. Mariëlle de Jong: Het gaat om de organisatie Children, Victim Of Crime (CVOC ofwel kinderen, slachtoffers van misdaad), een vrijwilligersorganisatie vanuit de Britse politie. Medewerkers van de politie stellen hun vrije tijd beschikbaar om kinderen te trainen in Tag Rugby. Door na schooltijd Tag Rugby te spelen zijn de kinderen op een positieve manier bezig. Mark Cueto heeft onlangs een grote groep politieagenten getraind. Bovendien hebben dit jaar dertig gezinnen in Engeland voor wie het dagelijks leven erg moeilijk is via CVOC een vakantieweek gekregen. Ook dat programma wordt door ons ondersteund. We staan oprecht achter onze programma s en we weten ook dat volwassenen en kinderen op een heel positieve manier met Yazoo in aanraking komen. Campina Crush: Consumer Products Europe Eigentijds concept Crush automaat met pubers. 13 Campina Crush, zo heet het nieuwe zuiveltussendoortje dat niet uit het koelvak komt maar uit een automaat. Het product is verkrijgbaar op vijftig scholen in Nederland. De automaat bereidt ter plekke het zuiveltussendoortje in een smaak naar keuze met een crunchy topping. We wilden het aantal momenten uitbreiden waarop mensen van zuivel genieten. Dus buiten de typische momenten als ontbijt, lunch en dessert, vertelt Suzanne van den Eshof, brandmanager New Moments Dairy en projectmanager van Campina Crush. We willen mensen stimuleren om vaker zuivel tussendoor te eten. Met een automaat is een verantwoord zuiveltussendoortje op elk gewenst moment beschikbaar, ook als bijvoorbeeld de schoolkantine gesloten is. Verantwoorde keuze In verband met houdbaarheid en hygiëne kunnen we geen verse zuivel aanbieden. De Crushautomaat mengt zuivelpoeder met koud water tot een yoghurtachtige substantie, licht Suzanne Diepeveen, channel marketeer Out of Home, toe. De automaten komen te staan in schoolkantines. Leerlingen en studenten zijn ook vaak buiten de pauze in de kantine te vinden. Juist op die momenten is er weinig aanbod van verantwoorde tussendoortjes. Door het eigentijdse concept willen we jongeren aan ons merk binden. De Nederlandse overheid vraagt scholen om een gezonder aanbod in schoolkantines. De zuivel van Campina Crush heeft het Ik Kies Bewust (IKB)-logo en samen met de topping bevat een tussendoortje 140 calorieën. Zo helpen wij jongeren om een verantwoorde keuze te maken, stellen Suzanne van den Eshof en Suzanne Diepeveen. Kijk voor meer informatie op www.campinacrush.nl.

14 Kennismaken met het R&D centre van de toekomst Ruim 250 Research & Development-collega s brachten begin februari een bezoek aan Wageningen (Nederland). Volgens plan concentreert alle R&D-activiteiten in een internationaal kenniscentrum in Nederland, in Wageningen. In Wageningen is niet alleen de universiteit gevestigd, maar ook tal van innovatieve bedrijven in de Agrofood-sector. Een aandachtig gehoor van R&D collega s. Toon van Hooijdonk spreekt de bezoekende collega s toe. Foto: William Hoogteyling Innovatie heeft een belangrijke plaats in route2020. Reden om zoveel mogelijk onderzoekers bij elkaar te brengen in Wageningen om de kennis over zuivel verder te ontwikkelen en te delen. Toon van Hooijdonk, corporate director R&D, en Kapil Garg, business group director van Consumer Products International, verzorgden een inspirerend welkom. Ze benadrukten het belang van innovatiekracht en de mogelijkheden die de samenwerking in Wageningen zal bieden. Cees t Hart (links), ceo, in gesprek met minister Verhagen. Foto: Marcel Bekken Experience room De R&D-collega s bezochten niet alleen de universiteit maar ook de bouwplaats waar het nieuwe centrum zal worden gerealiseerd aan op de zuidelijke bouwstrook van de campus van de Wageningen University & Research. Kantoren, laboratoria, een proeffabriek, een proefbakkerij en een Experience Room zullen deel gaan uitmaken van het R&D centre. Carina Ponne van R&D Deventer presenteerde de vernieuwende ideeën voor de Experience Room waar je al het goede van zuivel kunt proeven, ruiken, voelen en zien. De medewerkers gaven zowel blijk van enthousiasme over het nieuwe centrum en de mogelijkheden die dat biedt, als twijfels bij de langere reisafstanden en reistijden. Wel bood het bezoek aan Wageningen een prima mogelijkheid om kennis te maken met de toekomstige werkplek en een beeld te krijgen van het nieuwe onderzoekscentrum. Eerder die week bezocht minister Maxime Verhagen van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I) de stad Wageningen. Daarbij bracht hij een bezoek aan het bestaande R&D centrum van. Hij ging in gesprek met Cees t Hart (ceo), Werner Buck, (corporate director Public Affairs) en Toon van Hooijdonk. De minister toonde zich positief over de kennismaking met. Na afloop twitterde Minister Verhagen: is een van onze topbedrijven in de AgroFood sector! Erna de Jonge, manager Corporate Reporting Vijf vragen aan 15 Traditiegetrouw is het begin van het jaar een hectische periode voor financiële afdelingen. Cijfers worden bekend, resultaten worden in kaart gebracht en financiële rapportages worden afgerond. Een van die rapportages is het jaarverslag. Erna de Jonge, manager Corporate Reporting, vertelt aan de hand van vijf vragen iets over dit proces. Vanwaar de hectiek? Aan het begin van het jaar krijgen wij van alle locaties, van alle werkmaatschappijen en van alle business groepen wereldwijd de financiële cijfers over het afgelopen jaar. Deze voegen wij in een relatief korte periode samen tot één volledige en algemene jaarrekening en dus hebben we te maken met strakke deadlines en hectiek alom. Fouten kunnen we ons niet permitteren want de jaarrekening is niet alleen de spil in de bedrijfsvoering van Friesland- Campina, maar ook in de communicatie naar de buitenwereld. Op basis hiervan worden besluiten genomen en een beeld gevormd over de financiële situatie. Hoe verhoudt de jaarrekening zich tot het jaarverslag? De jaarrekening is de basis voor het cijfermatige deel van het jaarverslag die in nauwe samenwerking met Corporate Communication wordt gemaakt. Reporting levert de cijfers en Communicatie schrijft een overkoepelende tekst over de resultaten. Dat is het jaarverslag waarmee officieel naar buiten treedt. Hoe belangrijk is het jaarverslag? Een jaarverslag is wettelijk verplicht en de inhoud moet aan diverse regels voldoen zodat het een goed beeld geeft van de organisatie, de resultaten, de werkzaamheden en de strategie voor de korte en lange termijn. Daarom wordt er door zelf, maar ook door de buitenwereld zoveel waarde aan gehecht. Wat komt er wel en niet in een jaarverslag te staan? Dat is elke keer weer een lastige afweging waar de executive board een belangrijke rol in speelt. Enerzijds wil je een transparant beeld geven van de resultaten, maar je wilt anderzijds geen informatie prijsgeven waar de concurrent zijn voordeel mee kan doen. In principe geven we een transparant, maar algemeen beeld. We vertellen wel welke merken goed hebben gepresteerd, maar zeggen niks over de strategieën daar achter. Waar houdt Corporate Reporting zich nog meer mee bezig? De jaarrekening, het jaarverslag en het naar buiten brengen van de halfjaarcijfers spannen de kroon. Daarnaast hebben we afgelopen jaar een Finance-training opgezet en gegeven in diverse landen. Doel hiervan is om eenduidigheid te creëren over de financiële rapportages en accountingvraagstukken. Foto: Marcel Bekken

Duurzaam kostleiderschap bij Cheese: Cheese & Butter 17 16 Cheese & Butter Streven naar structureel lagere kosten Zo n 4,5 miljard liter melk van onze leden-melkveehouders gaat ieder jaar de kaasbak in. Cheese is een vooraanstaand producent van Goudse kaas, (zowel ronde kaas als het langwerpige Euroblok) Edammers, foliekaas en vele andere kaasspecialiteiten in Europa. Om het hoogste rendement te halen, hebben wij de beste mensen, de beste processen en de beste fabrieken nodig. Wij moeten concurrerend werken; daar hebben we een moderne, gestroomlijnde organisatie voor nodig en state of the art fabrieken, aldus Jeroen Elfers, director Human Resources Nederland. De afgelopen jaren hebben we ons bij kaas voornamelijk gericht op grote besparingen door te investeren in machines en gebouwen. De afgelopen jaren is er tal van vestigingen gesloten. Daarbij is het volume dat we produceren steeds gelijk gebleven, stelt Toon Verhoeven, director Supply Chain, vast. In december 2010 hebben we opnieuw een voorgenomen sluiting aangekondigd van de kaasfabriek in Varsseveld. Dat was natuurlijk een zeer onprettig bericht voor de medewerkers, aldus Jeroen Elfers. Dat bericht was er ook voor de medewerkers van de kaasverpakkings- en veredelingslocatie in Leerbroek (beide Nederland.) We hebben nog geen advies van de ondernemingsraad. Het gaat om voorgenomen sluitingen, benadrukt Jeroen Elfers. De indruk kan ontstaan dat ons streven naar lage kosten alleen uitmondt in het sluiten van fabrieken. Dat is gebeurd ja, en dat zal nog wel eens gebeuren, maar het sluiten van locaties is niet het doel van duurzaam kostleiderschap. Het gaat om het streven naar structureel lagere kosten in onze organisatie. Optimaal We sluiten het ene bedrijf en investeren in het andere. Het volume blijft echter gelijk. Daarmee bereiken we schaalvergroting en een verbeterde efficiency van onze productiefaciliteiten, legt Frank Termote, director Production, uit. Die investeringen hebben we nodig om onze strategie te realiseren. De concurrentie in kaas in Europa is heel sterk. Een groot deel van onze kostprijs wordt bepaald door de melkprijs en dat is voor ons een vaststaand gegeven waar wij geen directe invloed op hebben. Wij hebben wél invloed op de vaste kosten en de processen rond de kaasproductie. Die moeten we zo optimaal mogelijk inrichten om zo goed mogelijke resultaten te behalen. De cijfers zijn bepaald niet kinderachtig: zo n 4,5 miljard kilo melk, verwerkt tot 480.000 ton kaas. Friesland- Campina Cheese telt momenteel nog elf productiebedrijven en drie kaasverpakkingsbedrijven in Nederland. Daarnaast zijn er nog drie verpakkingsbedrijven in Europa. 4,5 miljard liter melk is ongeveer de helft van de melk van onze leden-melkveehouders. Toon Verhoeven; Het gaat in de eerste plaats over melkvalorisatie. Over het tot waarde brengen van een groot deel van onze melk. We moeten echt alles op alles zetten om in de gehele productieketen van kaas zo slim en efficiënt mogelijk te werken en dat is de basis van onze strategie voor kaas in route2020. Het lastige is dat voor veel consumenten kaas gewoon kaas is. Natuurlijk, met onze merken onderscheiden we ons, merkkazen leveren een beter rendement op. Het aandeel van merken kaas moet daarom vergroot worden. Dat is juist weer het speerpunt van de werkmaatschappij Specialties en de value driver Branded Cheese. Maar voor een groot deel van de kaas geldt dat we die afzet alleen rendabel kunnen maken door heel goed op onze kosten in het totale voortbrengingsproces te letten. Recepturen Er moeten dus ook andere dingen gebeuren dan het sluiten van bedrijven. Het streven naar lage kosten behelst méér. Absoluut, benadrukt Jeroen Elfers. Hij haalt voorbeelden aan van grote multinationals en de eenduidige Als je met kleine marges werkt, moet je altijd beter zijn

18 V.l.n.r. Toon Verhoeven, Jeroen Elfers en Frank Termote Foto s: Marcel Bekken en William Hoogteyling Cheese & Butter 19 Cheese & Butter manier waarop ze hun processen inrichten. Als je bij een bedrijf als IKEA bent, merk je dat er over iedere stap is nagedacht. IKEA is zo ingericht dat er snel en kostenefficiënt gewerkt wordt. Dat beperkt zich niet tot het product zelf; het gaat ook om de manier waarop een winkel is ingericht en de distributie van hun producten. Consumenten nemen hun producten zelf mee. Hun prijs/kwaliteit verhouding is heel interessant: ze trekken grote groepen consumenten. En ze zijn die processen in de loop der jaren steeds beter gaan beheersen. Ze besparen op opslag, complexiteitskosten en personeelskosten. Zo moet het ook bij Cheese werken. Kostleiderschap zit voor een deel in een efficiënte productie, maar daarmee zijn we er niet. Marges Kostleiderschap kan dus niet alleen afgewenteld worden op de productielocaties: alle disciplines hebben ermee te maken. Toon Verhoeven: Het vertaalt zich in de manier waarop we met klanten omgaan, aan welke behoeften we wel of niet tegemoet kunnen komen. We gaan onze producten op een meer gestandaardiseerde manier aanbieden. Meer werken met een vast menu waar uit men kan kiezen. Dat wil niet zeggen dat er geen ruimte is voor specifieke vragen maar alleen als we die op een rendabele manier kunnen realiseren. Frank Termote valt hem bij. Het heeft bijvoorbeeld te maken met standaardisatie van productieprocessen. We werkten in onze fabrieken met 225 verschillende recepturen en hebben dat het laatste jaar teruggebracht naar 150. Dat wil niet zeggen dat we zoveel verschillende kazen maken, maar dat iedere fabriek zijn eigen recepturen heeft, waardoor het heel lastig wordt om producties uit te ruilen als dat nodig is. Het gaat echter ook om wat we noemen transactionele processen : planning, voorraadbeheer, verwerking van rekeningen, offertes, financiële rapportages. Dit vereist een andere manier van werken. Jeroen Elfers: We gaan niet starten met een cultuurprogramma. We willen naar een geleidelijk overgangsproces waar we de medewerkers zoveel mogelijk in mee willen nemen. We zullen het terugzien in de plannen die op onze leadershipdagen worden gemaakt, in de opleidingen die medewerkers hebben gedaan of nog gaan doen. Als onderdeel van het World Class Continuous Improvement. Dit alles zal leiden tot een bredere inzetbaarheid van medewerkers, grotere flexibiliteit en dus wederom hogere efficiency. Kostleiderschap mag evenmin afgewenteld worden op veiligheid en kwaliteit. Daarmee marchanderen we niet, vindt Frank Termote. Dat blijft een prioriteit boven alles. En daar blijven we ook in investeren. Toon Verhoeven: We gaan nu een nog moeilijkere fase in. We hebben prachtige fabrieken die zich kunnen meten met de beste producenten in de wereld. Nu moet het samenspel van mens en organisatie leiden tot een ultieme geoliede machine. Maar als je met kleine marges werkt, moet je altijd beter zijn in je kostenbeheersing dan je concurrent en alleen dan win je goud. Milner in Spanje: Bouwen aan kaas onder merk Vol van smaak en toch met 40 procent minder vet. Die belofte van Milner 30+ kaas wordt door talloze consumenten in West-Europa omarmd. Sinds enkele maanden is Milner ook te vinden in de grote Spaanse supermarkten. Daarmee bouwt Cheese Specialties aan een versterking van de branded cheese, kaas onder merk. Een van de speerpunten uit route2020. Spanje heeft een reputatie hoog te houden als het om kaas gaat. Zachte en halfharde kazen, van schapenmelk, geitenmelk en koeienmelk zijn er in talloze soorten en maten. Kaas wordt erg gewaardeerd in Spanje. De Spaanse afzetmarkten vertonen een permanente groei. Geen wonder, Spanje heeft de consument iets te bieden: een breed palet van mooie kazen met de heerlijke Manchego kaas als levend bewijs. Manchego is de belangrijkste kaas in Spanje, aldus Roser Faus, marketing manager. Deze kaas is goed voor 35 procent van het totaal volume. Echt de meest populaire in het land. Een kaas die appelleert aan smaak, aan gezelligheid en verwennen. Daarnaast is er verse witte kaas, die een belangrijk marktaandeel heeft. Wij denken echter dat de Spaanse consument klaar is voor een nieuwe generatie kaas: Milner, met de combinatie van een lager vetgehalte en de authentieke smaak van kaas. Het lijkt er erg op dat Roser Faus het bij het goede eind heeft. Minder vet Milner is destijds gelanceerd in Spanje met een proef in de provincie Catalonië, vertelt Mathieu Prieur, brand manager voor Milner. Zestien procent van alle Spanjaarden woont in deze provincie. We hadden dus meteen een flink afzetgebied en een grote groep consumenten. Die proef verliep goed. We boekten goede resultaten qua bekendheid, marktaandeel en afzet. Toen is besloten om Milner landelijk te introduceren. Om de Spaanse consumenten bewust te maken van de voordelen die Milner biedt, ondersteunen we de introductie van Milner met een landelijke tv-campagne. De Spaanse consument is nog niet zo bekend met de idee dat kazen minder vet kunnen bevatten, zoals Milner. Er zijn in Spanje twee andere aanbieders van kazen met een lager vetgehalte, maar die aanbieders zetten het product in de markt als een echt diëetproduct, bedoeld voor vrouwen. Dat willen we met Milner nu juist niet. We positioneren Milner als een nieuwe generatie in kaas, vol van smaak en met 40 procent minder vet. Er is een groeiende belangstelling voor lekker en bewust eten. Ook in Spanje zijn steeds meer consumenten en steeds meer kinderen te zwaar. Milner helpt je om een lekkere en gezonde keus te maken. Consumenten zien Milner niet alleen op televisie maar ook in advertenties in bladen en op het internet. Roser Faus: Om consumenten Milner te laten proberen, doen we proefacties in de supermarkten. We zijn ervan overtuigd dat Milner een eigen groep consumenten zal krijgen en we doen alles om die groep zo groot mogelijk te maken. Mathieu Prieur en zijn collega s werken vanuit een kantoor in Barcelona. De verkoopactiviteiten in Spanje van het voormalig Friesland Foods en Campina zijn geïntegreerd. We werken nu samen aan onze positie in Spanje. Doordat we het samen doen, zijn we natuurlijk sterker geworden. Dat is prima, want de concurrentie in de Spaanse supermarkten is behoorlijk. Roser Faus en Mathieu Prieur; 'We positioneren Milner als een nieuwe generatie kaas.' Foto: Elena Ramon

20 Cheese & Butter Twee keer per jaar vindt de Boterdag plaats. Alle managementteamleden van de fabrieken en het kantoorpersoneel in Amersfoort (Nederland) van de werkmaatschappij Boter komen dan bij elkaar met als doel: informatieuitwisseling, focus en teambuilding. s-hertogenbosch opende op 15 december voor de derde keer achtereen de deuren voor deze groep. Cheese & Butter 21 Fitnessgoeroe Carlos Lens coachte de 84 dames: Zo maak je je dagelijkse wandeling net wat actiever dus gezonder en leuker. Gemakkelijk om in je dagelijkse routine te krijgen en vol te houden. Foto: Goede gewoontes staan centraal bij Slankie-campagne Slankie, bekend van de verschillende smaakvarianten smeerkaas, kaasplakken met een laag vetgehalte en rasp, heeft een nieuwe campagne. Het motto is Nooit meer lijnen altijd Slankie. Goede gewoontes en het sparen van bedeltjes en een bedelarmband staan hierbij centraal. Als aftrap van de campagne is het Nederlands record Eén been op de stoep gevestigd. Het kaasmerk richt zich vooral op vrouwen die bewust omgaan met hun gewicht en een gezonde levensstijl nastreven. Een kwart van vrouwelijk Nederland neemt zich ieder jaar weer voor aandacht te besteden aan gezondheid. Gezonde voornemens hebben is één ding, volhouden blijkt lastiger. 59 procent van de vrouwen begon in 2011 met een gezond voornemen, maar vier op de tien geeft al op in de eerste vier weken. Dit blijkt uit onderzoek dat in opdracht van Slankie is uitgevoerd door PanelWizard. Het lukt slechts de helft van de ondervraagde vrouwen om een gezond voornemen om te zetten in een goede gewoonte. Terwijl vrouwen ervan overtuigd zijn dat een goed voornemen gemakkelijker vol te houden is als je er een gewoonte van maakt. Positieve impuls De top 3 van goede gewoontes bestaat uit: regelmatig een frisse neus halen, vaker traplopen in plaats van met roltrap of lift gaan en vaker fietsen in plaats van de auto nemen. Die dagelijkse wandeling is een goed aanknopingspunt om een goede gewoonte te ontwikkelen. Het zit al in je routine en heeft zo een grote kans van slagen. Met een leuke draai aan dat gezonde uitgangspunt houd je tenminste vol, aldus Brenda van Moerkerk, brandmanager van Slankie. Op 16 januari werd de gewoonte met één been op de stoep en één been in de goot lopen nieuw leven ingeblazen met het vestigen van een Nederlands record. Samen met fitnessgoeroe en personal trainer Carlos Lens kwamen 84 vrouwen in actie op de stoep van het Rokin in Amsterdam. Slankie initieerde het record op Blue Monday, de dag die door velen wordt ervaren als de somberste dag van het jaar. Dit als positieve impuls voor iedereen die een gezonde levensstijl nastreeft. Kijk voor meer informatie op www.slankie.nl. Knallend optreden op Boterdag zet toon voor 2011 Het eerste deel van de Boterdagen is altijd cijfermatig en bedoeld om de stand van zaken van de resultaten en de strategie met elkaar te delen. De resultaten van het afgelopen halfjaar worden doorgenomen en er volgt een vooruitblik voor het komende halfjaar. De managementteamleden van de disciplines Consumer Products, Industrial Products Specialties, Industrial Products Basis, Operations en Poeder presenteerden hun plannen en hun focus voor de komende periode. Samenwerking In het kader van teambuilding begint daarna altijd een interactief deel waarbij samenwerken centraal staat. Het is belangrijk om samen bezig te zijn met je product en met de strategie en om de neuzen dezelfde kant op te krijgen, zegt Gabrielle Kalkwijk, director operations Butter. Dit keer konden de deelnemers hun eigen boter met verschillende kruiden maken. De invulling voor de rest van de dag was net even anders dan anders. Enerzijds omdat er werd stilgestaan bij het afscheid van Peter Weltevreden als managing director van Butter (hij is sinds 1 januari managing director Cheese). Anderzijds omdat de Boterdag werd aangegrepen om het project Veiligheid in s-hertogenbosch af te sluiten. De afgelopen maanden werkten alle medewerkers van onze locatie intensief mee aan dit project en er zijn flinke slagen gemaakt, aldus Gabrielle Kalkwijk. Vijftien teams bestaande uit vijf medewerkers maakten een werkplekanalyse en in totaal kwamen er 117 ideeën voor veiligheidsverbeteringen binnen. Verrassend veel. De Veiligheidsprijs werd uitgereikt aan het team van ploegleider Marius Mathijssen omdat dit team uitblonk in de hoeveelheid kwalitatief goede ideeën en praktische oplossingsrichtingen. Knallen Als ludieke en energieke afsluiter van de dag verzorgde percussieband Slagerij van Kampen een optreden en een knallende workshop in de expeditieruimte van de fabriek in s-hertogenbosch. Alle medewerkers waren hierbij aanwezig en bij wijze van hoge uitzondering werd de productie een paar uur stilgelegd. Dit optreden was vooral ook bedoeld om alle medewerkers te bedanken voor hun inzet voor de afgelopen tijd. Veiligheid is een ontzettend belangrijk thema waar we erg veel resultaat op hebben geboekt, dankzij alle medewerkers. Als team wilden we met dit optreden de toon zetten voor 2011.' In de expeditieruimte vond een workshop van Slagerij van Kampen plaats.

22 Wie doet dit? 23 Cheese & Butter Groot groeipotentieel voor bakkerij De laatste Edammerkaas wordt geparaffineerd en ceremonieel verpakt. Kantinemedewerkster Doetie van den Bosch neemt de kaas in ontvangst. Zij is nu werkzaam in het laboratorium in Leeuwarden (Nederland). Foto s: Taco Ganzevoort René van de Wier en zijn partner, Fabian Rodriguez en Edson Carneiro heffen samen het glas. René en Edson hebben beiden een nieuwe functie bij Domo in Beilen, Fabian gaat extern en zal verhuizen naar Spanje. Afscheid van locatie Cheese in Drachten Cheese in Drachten (Nederland) sloot eind december vorig jaar definitief zijn deuren. Op 17 december kwamen de medewerkers van het kaasverpakkingsbedrijf bij elkaar om in een gezellige en opgewekte sfeer afscheid te nemen. De meeste medewerkers hebben inmiddels een nieuwe baan gevonden bij een andere locatie. Edwin van Doorne, locatie manager Drachten en Leerdam, hield een toespraak en Oskar van Goch, manager Verpakking en nu manager Bedrijfsbureau bij Domo in Beilen (Nederland), zette enkele medewerkers in het zonnetje die hun MBO-diploma hebben gehaald. Kievit introduceert een nieuw bakkerijteam voor de regio Asia-Pacific, met als doel de verkoop van meer geëncapsuleerde ingrediënten voor bakkerijen. Het nieuwe team wordt opgezet door sales manager Frederick de Leon, die in september 2010 bij kwam werken. Frederick, afkomstig uit de Filippijnen, heeft veel ervaring in de bakkerij-industrie. Ik werk nu achttien jaar in deze industrie. In Manilla heb ik mijn Bachelor of Science gehaald en ik heb veel in het buitenland gereisd. In Thailand volgde ik een wetenschappelijke en technologiecursus voor de bakkerij-industrie. Ook ben ik in Australië en Nieuw-Zeeland geweest om daar een opleiding te volgen, zegt Frederick. Voordat ik naar Kievit kwam, werkte ik bij een internationaal bakkerijbedrijf als salesmanager voor de Filippijnen. Ik raakte gefascineerd door de mogelijkheden die mij tijdens het functiegesprek bij Kievit werden geboden. Officieel werkt Frederick vanuit een kantoor op het Kievitfabrieksterrein in Salatiga en Jakarta, Indonesië, maar hij is vaak onderweg. Ik ben vaak voor korte bezoeken naar landen als India, Maleisië, de Filippijnen en Indonesië geweest. Ons bakkerijteam zal ook voor deze markten gaan werken, legt de sales manager uit. Kievit heeft al een sterke positie in het bakkerijsegment, maar voornamelijk in Europa. Met het nieuwe bakkerijteam kunnen we onze onderneming ook verder uitbouwen in Zuid-Oost Azië. wil op deze markten groeien met mensen die goed bekend zijn met de lokale situatie. Het is een bloeiende markt die veel groeimogelijkheden biedt. Om de beste resultaten te kunnen bereiken, hebben we de markt in segmenten verdeeld zoals het industriële segment en het segment voor supermarkten. Kievit produceert geëncapsuleerde bakkerijproducten. Dat biedt onze klanten grote voordelen, want encapsuleren heeft een positief effect op de functionaliteit van ingrediënten. Zo is de mengtijd tijdens de productieprocessen korter en wordt ook de houdbaarheid van het eindproduct, zoals brood, verlengd. Het bakkerijteam bestaat momenteel uit twee leden en wordt ondersteund door onder meer collega s in Nederland. We willen het team in de toekomst gaan uitbreiden, zegt Frederick de Leon. We hebben een ambitieuze strategie. Zo willen we de verkoop in vergelijking met vorig jaar verviervoudigen. Over een paar jaar willen we ook het volume verviervoudigen en gaan we het assortiment uitbreiden. Ik ben ervan overtuigd dat we die doelstellingen gaan halen, want we kennen onze markten goed en we bieden uitstekende producten. Foto: Indonesia

24 Ingredients Veilig werken in Borculo volgens nieuwste eisen De locatie Borculo (Nederland) van Domo heeft recent het certificaat OHSAS 18001:2007 behaald. OHSAS staat voor 'Occupational Health and Safety Assessment Series', of anders gezegd: de vereisten om gezondheid en veiligheid op de werkplek te beheersen. Het certificaat dat Domo in Borculo heeft gekregen, is de meest recente versie van de certificering. Hiermee voldoen we aan internationale normen voor bedrijven die een zorgsysteem hebben op het gebied van veiligheid, zegt Jan Flamma, coördinator veiligheid in Borculo. Meerdere locaties van hebben het OHSAS-certificaat al. Dat geldt ook voor de productielocaties van Domo in Workum en Bedum (beide Nederland). Die locaties behaalden het certificaat in samenwerking met Cheese, terwijl Borculo het op eigen kracht binnenhaalde. Het certificaat betekent dat we onze systemen voor veilig werken beheersen. We hebben allerlei procedures vastgelegd. Die procedures worden nageleefd en periodiek geëvalueerd. Ook communicatie is een belangrijk punt, licht Jan Flamma toe. Lloyd s Register Quality Assurance heeft na een audit het certificaat op 20 september verstrekt. Het certificaat is drie jaar geldig. Elk halfjaar houdt Lloyd s een nieuwe audit om de effectiviteit van het systeem te meten. Het certificaat betekent dat we onze systemen voor veilig werken beheersen, zegt Jan Flamma (rechts). Foto: Ewout Staartjes Meer capaciteit voor ontzoute wei Ontzoute wei is een belangrijk ingrediënt voor kindervoeding; een voorname pijler in de strategie van. Om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen, heeft Domo de capaciteit van de weiontzouting in Bedum (Nederland) verdubbeld. Naast de bestaande ontzoutingslijn is 1 oktober een tweede lijn in gebruik genomen. Het besluit om de capaciteit te verdubbelen, stamt uit 2009. Eind dat jaar begon de bouw van een nieuwe ontzoutingsinstallatie die identiek is aan de al bestaande installatie. We hebben in Bedum alle know-how in huis dus toen het licht op groen ging, kon de bouw meteen beginnen, zegt projectmanager Jan Oude Velthuis. Voordat wei in kindervoeding kan worden verwerkt, is het nodig om deze te ontzouten. Koemelk is wat zouter dan moedermelk. Voor een gezonde ontwikkeling van baby s is het belangrijk dat ze niet te veel zout binnenkrijgen. Daarom wordt het zout uit de wei gehaald. Dat gebeurt met behulp van ionenwisseling. Het ontzouten van wei staat centraal voor Domo op de locatie Bedum, in de provincie Groningen. Het is een geschikte plek voor een ontzoutingsinstallatie, omdat de locatie is aangesloten op een pijplijn naar de Waddenzee. Onder bepaalde condities mag door de locatie Bedum zout water op die pijp worden geloosd. Extra uren Veel medewerkers van de locatie Bedum waren betrokken bij de realisatie van de tweede ontzoutingslijn. Er werd gewerkt volgens de Closer to you-aanpak, een verbetermodel dat onder de paraplu van World Class Continuous Improvement valt. De afdeling Domo Global Solutions (DGS), waarvan Jan Oude Velthuis deel uitmaakt, rolt Closer to You uit over alle strategische projecten van Domo. Vertegenwoordigers van allerlei disciplines, zoals engineering, technische inkoop, technische Ingredients dienst, processing, QA en commissioning en technologie, namen plaats in een projectteam. De teamleden hebben naast hun reguliere werk heel wat extra uren gestoken in de realisatie van de tweede ontzoutingslijn. Met resultaat, want de uitbreiding werd binnen de planning en het beschikbare budget gerealiseerd. Kindervoeding Op het gebied van ingrediënten voor kindervoeding is Domo een toonaangevende leverancier. Het product Deminal 90 geldt als een essentiële bouwsteen voor kindervoeding, vanwege het lage mineralengehalte en de hoge microbiële kwaliteit. Deminal 90 vindt als los product zijn weg naar de markt, maar ook als belangrijk ingrediënt in de basispoeders en kant-en-klare kindervoeding die we in Beilen (Nederland) produceren, zegt Andries Smit, regional director Asia Pacific van Domo. In Azië en dan vooral in China groeit de kindervoedingmarkt fors. Vanwege het goede imago en de hoge kwaliteit scoort Nederlandse zuivel daar goed. Dankzij de uitgebreide capaciteit in Bedum kan Domo beter aan die vraag voldoen. 25 De nieuwe ontzoutingsinstallatie die identiek is aan de al bestaande installatie. Ontzoute wei is een belangrijk ingrediënt voor kindervoeding. Foto: Jildert Visser Hardlopen in loopwiel voor een goed doel Het Wheel of Energy is een initiatief van Richard Bottram. Hij is marathonloper en liep sinds 2006 elke dag een marathon om aandacht te vragen voor de strijd tegen kanker. Het loopwiel, centraal opgesteld op Schiphol (Nederland), heeft een diameter van bijna zeven meter en een breedte van drie meter. Dit maakt het mogelijk om met drie lopers tegelijk in het rad te lopen. Doel is om zoveel mogelijk krachten te bundelen waarbij alle partijen in beweging komen: het bedrijfsleven, de overheid, de gezondheidssector en de internationale samenleving. Met als missie de levenskwaliteit verbeteren van mensen die zijn geraakt door kanker. Een aantal enthousiaste -collega's heeft van vrijdagmiddag 23 april tot zaterdagmiddag 24 april het rad exclusief voor laten reserveren. Wij zijn op zoek naar collega's die op Schiphol met ons internationale -team willen meelopen. Houd je van hardlopen en draag je dit initiatief een warm hart toe? Meld je dan aan bij Maartje Hendrickx via maartje.hendrickx@frieslandcampina.com Voor meer informatie over het Wheel of Energy zie: www.wheelofenergy.com

26 de juiste afzetkanalen met het juiste 27 assortiment tegen de juiste prijs en met de juiste promotie. Een nieuw team Jan Hordijk is bezig een team samen te stellen dat zich volledig wijdt aan de ondersteuning bij customer trade marketing. Totnutoe bestaat het team uit: Eric van Blanken, David Heijkoop, Lies Ellison-Davies en Kong Choonlan. Het is de bedoeling dat het team uiteindelijk uit negen personen zal bestaan. route2020 en de focus op customer trade marketing Wat is de kernvraag bij customer trade marketing? Het begint bij inzicht en nog eens inzicht. Kennis en begrip van de drie groepen die bepalend zijn voor het succes van onze producten: afnemers, shoppers en consumenten. Er zijn veel manieren om kennis over deze groepen te verzamelen en op te bouwen. Als we kennis delen en strategisch samenwerken met onze afnemers maken we optimaal gebruik van onze sterke punten. Kende onze onderneming zo n aanpak dan niet? Oh zeker, maar we gaan als hier meer aandacht aan geven. Als één gaan we veel meer gebruikmaken van elkaars kennis en kunde in Nederland en daar buiten. We zullen dicht bij onze markten zijn en in nauwe samenwerking met onze markten tot de beste aanpak komen. Markten die zeer divers zijn. In Nederland tellen we ongeveer 3.000 supermarkten, in Indonesië zijn er 1,9 miljoen winkels waar levensmiddelen worden verkocht. Ook weleens mis Jan Hordijk weet nog precies hoe hij leerde dat een productintroductie kan slagen en mislukken tegelijk. Zo n twaalf jaar geleden was ik commercieel directeur in Thailand. We introduceerden daar melk in tweeliterverpakking. We waren trots, want we hadden een 100 procent distributie bereikt in alle winkels van een bepaalde supermarktketen. Na verloop van tijd bleek dat de tweeliterverpakking het in sommige winkels heel goed deed en in andere nauwelijks werd verkocht. Na onderzoek bleek dat winkels op het platteland, waar shoppers voor meerdere dagen boodschappen doen veel tweeliterverpakkingen verkochten. De winkels in de grote stad, waar de mensen snel op weg naar huis hun boodschappen haalden, verkochten nauwelijks tweeliterverpakkingen. Als we onze afzetkanaal goed hadden bestudeerd en in goed overleg met de supermarktketen een strategie hadden bepaald, hadden we kunnen weten in welke winkels we succesvol zouden zijn en in welke niet. Consumenten, kopers, winkeliers: zij vormen samen het hart van het werk van Jan Hordijk, global director customer and trade marketing (CTM), en zijn team in oprichting. Ze houden zich specifiek bezig met customers (klanten) en shoppers (inkopers). CTM gaat in de komende jaren meehelpen om onze strategie route2020 tot het succes te maken dat voor ogen staat. Een consument heeft vandaag de dag veel te kiezen. Veel soorten kaas, veel soorten babyvoeding, veel soorten zuiveldranken, veel verschillende winkels, veel informatiekanalen: tv, internet, bladen. Jan Hordijk: De wereld is een stuk ingewikkelder geworden. Niet alleen voor producenten van levensmiddelen, ook voor degenen die onze producten verkopen: de retail (supermarkt). Door alle keuzemogelijkheden is het ook voor de consument ingewikkelder geworden. Wij willen de consument helpen om te kiezen voor producten van. Wat gaat customer trade marketing daar voor rol in spelen? Wij willen de relatie tussen afnemer, consument en shopper onderzoeken en in kaart brengen. De consument, degene die onze producten uiteindelijk opeet of opdrinkt, de shopper, de inkoper, en de customer, de afnemer die onze producten aan de man brengt. Waarom is dat belangrijk? Als wij als onze producten zo succesvol mogelijk willen verkopen, moeten we weten wat de behoeften zijn van de consumenten, de kopers en de afnemers. We hebben speerpunten (value drivers) benoemd. Dit zijn onder meer babyvoeding, zuiveldranken en merkkaas. Hiermee willen we winstgevende groei realiseren. Daar zetten we strategisch op in en deze categorieën vereisen een verschillende aanpak. Wat verwachten onze afnemers dan van ons? Onze afnemers zijn geïnteresseerd in de manier waarop de categorie zuivel op een winstgevende manier kan laten groeien. Wij beschikken over een geweldig assortiment, sterke merken en veel kennis en ervaring. Van zo n groot bedrijf verwacht de handel dan ook veel kennis. Daarbij gaat het niet alleen om kennis van onze producten en merken, maar ook van de shoppers die uiteindelijk de zuivelproducten kopen. Er is dus geen recept van jullie team dat voor alle landen kan worden toegepast? Er bestaat geen eenduidig recept voor een juiste aanpak, maar we beschikken wel over de kennis en middelen om tot het juiste recept te komen. De verschillen tussen de landen en markten waarin wij opereren zijn groot; bovendien vraagt babyvoeding om een andere aanpak dan kaas. Als CTM team helpen we de collega s in de landen waarin actief is, er voor te zorgen dat we onsop de juiste manier in de winkels presenteren. Dit moet gebeuren via Wat is de beloning voor een organisatie als als je je customer trade marketing eigen hebt gemaakt? We bereiken een betere en meer strategische samenwerking met onze grote afnemers. Vooral bij de grote supermarktketens is dat van belang. Onze omzetten zullen groeien omdat shoppers en consumenten steeds vaker voor onze producten zullen kiezen. Ook zullen de nieuwe producten die we op de markt brengen nog sneller en beter aanslaan. We merken dat het in alle markten waarin we opereren van belang is om dicht bij de consument en de shopper te zijn. Niet alleen in Europa, maar ook in Azië, het Midden- Oosten en Afrika. In landen waar de meeste mensen een kleiner budget hebben, willen ze per se een goede aankoop doen. Wij moeten daar zijn met het vertrouwde merk en product dicht bij de lokale consument Foto: William Hoogteyling

28 29 spreekt één taal met Summit 'Om onze strategie te realiseren, moeten we op cruciale momenten de juiste beslissingen nemen. Efficiency en harmonisatie van businessprocessen zijn hierbij belangrijk. Het Summitprogramma helpt ons om deze bedrijfsprocessen transparanter te maken en de besluitvorming te verbeteren', stelt Cees 't Hart, CEO. Staand v.l.n.r. Yulison Tri Gunawan, Linda Veld en Daniella Schmidt Wegener. Vooraan Joost van Schijndel, programmadirecteur van Summit, en ceo Cees 't Hart. Foto: Marcel Rozenberg We zijn nu twee jaar één bedrijf, maar binnen de verschillende onderdelen van werken we nog veelal op onze eigen manier. Daarnaast gebruiken we vijftien verschillende basis IT-systemen. Om als één bedrijf te kunnen functioneren en beter besluiten te kunnen nemen, is er behoefte aan meer transparantie in onze bedrijfsprocessen. Daarom is het Summit-programma in het leven geroepen, stelt programmadirecteur Joost van Schijndel. Samen met programmamanager Hendrik-Jan Scholten vertelt Joost van Schijndel wat Summit inhoudt en waarom daar wereldwijd beter van wordt. De fusie en de strategie van, route2020, maken Summit noodzakelijk. In de eerste plaats gaan wij zorgen voor één gezamenlijke manier van werken voor onze businessprocessen, ondersteund door één gemeenschappelijk systeem en geharmoniseerde data. Hierdoor ontstaat een transparant, integraal inzicht in de prestaties van het bedrijf. Zo wordt het mogelijk om de besluitvorming te verbeteren. Deze besluitvorming ondersteunen we vervolgens door het invoeren van World Class verbeterprocessen en tools voor onze andere twee projecten: Sales & Operations Planning en Business Intelligence. Met het invoeren van deze processen en tools levert Summit een essentiële bijdrage voor het realiseren van route2020. Samenspraak Na een korte aanloopfase is Summit officieel gestart op 1 januari 2011. Het programma werkt in nauwe samenspraak met alle business groups. Elk projectteam (zie kader op pagina 28) bestaat uit medewerkers van de business, IT en met ondersteuning van een consultant van IBM. In totaal werken er zo n 85 mensen binnen het programma. De centrale vraag is: wat heeft de business nodig?, zegt Joost van Schijndel. Daarbij beginnen we niet met een leeg vel papier. Vanuit het programma kijken we naar alle goede oplossingen die binnen bestaan. Samen kiezen we de best practices. Alleen als het echt nodig is, ontwerpen we nieuwe processen, maar de business heeft uiteindelijk de bepalende stem bij de inrichting van een proces. Dit gebeurt via de onlangs opgerichte Business Process Owners organisatie. Harmonisatie in businessprocessen is een belangrijk winstpunt van Summit. Dat is overigens niet hetzelfde als starheid, benadrukt Hendrik-Jan Scholten: Ten eerste is er ruimte voor de specifieke eisen die verschillende processen in de business stellen. Immers, het verkopen van belegen kaas werkt anders dan het verkopen van ingrediënten aan de farmaceutische industrie. Het is geen eenheidsworst. Ten tweede maakt harmonisatie juist flexibel. Wanneer we als bedrijf op dezelfde manier werken, is het gemakkelijker om veranderingen binnen de hele organisatie door te voeren. route2020 richt zich ook op geogra- Om de waarde van melk te maximaliseren, moeten sales & operations de vraag en het aanbod wereldwijd optimaal op elkaar afstemmen. Dit moet gebeuren met op basis van processen die zich in de praktijk hebben bewezen, aldus Kees Gielen, CFO.

30 31 fische expansie. Een nieuw bedrijf kan eenvoudiger worden geïntegreerd in onze huidige activiteiten als we één sjabloon hebben van onze processen en systemen. Training Van het project One Backbone (zie kader) moeten eind van dit jaar de ontwerpen gereed zijn. De andere twee projecten Sales & Operations Planning en Business Intelligence zijn nog in het ontwikkelstadium. Hendrik-Jan Scholten: Werk je nu met SAP of een ander ERP-systeem* dan heeft One Backbone in de toekomst waarschijnlijk effect op jouw manier van werken. Om medewerkers voor te bereiden op de veranderingen wordt in goed overleg met de verschillende business groups, werkmaatschappijen en de locaties gekeken of en hoeveel training nodig is om de overgang zo soepel mogelijk te maken. Voor de andere projecten worden de gevolgen in de loop van dit jaar duidelijk. * ERP staat voor Enterprise Resource Planning. ERP heeft tot doel om de productiviteit van organisaties te maximaliseren, kosten te beheersen en optimaal te voldoen aan klantwensen. SAP is wereldwijd marktleider op het gebied van ERP-software. Nieuwsgierig naar Summit? Kijk op: http://our.frieslandcampina.biz/ projects/summitforfrieslandcampina Eén programma, drie projecten Het programma Summit bestaat uit drie projecten: Met het project One Backbone wordt een toekomstbestendig sjabloon gemaakt voor de zogenoemde transactionele processen en systemen. Denk hierbij aan het invoeren van verkooporders, informatie vastleggen over leveranciers, het vastleggen van recepten, het maken van een winst/verlies rekening. Zo worden ook standaarden vastgelegd voor de definities van belangrijke data. Daarmee wordt er één taal, en één ruggengraat (backbone) gecreëerd die helpt om op een efficiënte en gestandaardiseerde manier te werken en te rapporteren binnen heel. Met het project Sales & Operations Planning wordt bekeken hoe de balans tussen de vraag vanuit verkoop en de mogelijkheden van de fabrieken en leveranciers het beste kan worden vormgegeven, nu en in de toekomst. Op dit moment wordt binnen veel werkmaatschappijen al gekeken naar deze balans. Nieuw is dat in de toekomst meer rekening wordt gehouden met de vraag en het aanbod over alle business groups heen. Bovendien speelt de valorisatie van melk een steeds belangrijkere rol bij het nemen van besluiten. Het project Business Intelligence maakt de informatie die in de organisatie en daarbuiten aanwezig is zichtbaar om zo de besluitvorming verder te ondersteunen. Business Intelligence maakt duidelijk wat de prestaties van de onderneming zijn en koppelt daar informatie van buiten aan, zoals de cijfers van concurrenten. Het verklaren en voorspellen van marktontwikkelingen en consumentengedrag behoort hier ook toe. Ook wordt hiermee zogenoemde ongestructureerde informatie beschikbaar, zoals hoe over de merken van wordt gesproken op bijvoorbeeld Twitter of Facebook. Optimale inzet van onze value drivers vraagt om meer inzicht in de prestaties van onze categorieën, merken, producten en klanten, zegt Freek Rijna, COO Consumer Products Europe (CPE) en sponsor van Summit namens de executive board. Foto: Marcel Bekken Leden-melkveehouders praten over duurzaamheid Zo n 6.000 leden-melkveehouders van in Nederland en de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen zijn tijdens speciale themabijeenkomsten met elkaar in gesprek gegaan over duurzaamheid. Tot en met 25 februari werden 140 bijeenkomsten gehouden waarin melkveehouders konden meepraten en ideeën konden opdoen over onder meer energiebesparing en energieproductie op hun bedrijf. Aan de slag Duurzaamheid in de hele productieketen van zuivelproducten is een belangrijk fundament voor het realiseren van de strategie route2020 van. Veel leden-melkveehouders van zijn al actief op het gebied van duurzaamheid. Het bestuur van vindt het belangrijk dat alle leden-melkveehouders met duurzaamheid aan de slag gaan. Over de invulling die leden-melkveehouders geven aan weidegang, gezondheid en welzijn van koeien en zorg voor natuur, milieu en landschap discussieerden de aanwezigen tijdens de workshops. Ook waren er praktische workshops voor melkveehouders om ideeën op te doen over energiebesparing en productie van duurzame energie. Deze aanpak zorgt ervoor dat het uiteindelijke beleid een afspiegeling is van de mening van de ledenmelkveehouders. Enkele reacties: Leden-melkveehouders begrijpen dat duurzaamheid een onderwerp is waar ze niet omheen kunnen, maar zien er alleen brood in als dit samen gaat met minder regels en meer verdiensten. Het duurzaamheidsconcept draagt bij aan het hoog houden van het imago van de melkveehouderij richting consument en industriële afnemer. Op deze manier houden we nu en op langere termijn een sterke coöperatie die onze melk verwerkt en goed vermarkt, waardoor we een goede melkprijs genereren. We doen al veel, maar het is nog weinig zichtbaar. Er over praten in themabijeenkomsten met 5.000 collega s helpt bij de bewustwording. Door de bijeenkomsten gaan mensen over duurzaamheid nadenken en worden zij op ideeën gebracht.

32 Veiligheid is niet alleen van het grootste belang voor je bedrijf, maar vooral voor jezelf. Het gaat om jouw leven, jouw partner, jouw gezin: veilig thuiskomen na je werk. heeft van veiligheid een topprioriteit gemaakt. Een voorwaarde voor mens en bedrijf om de toekomst aan te gaan. Hoe staan operations directors bij daarin? De reacties van drie van hen. Eén ding is duidelijk: ze nemen veiligheid absoluut serieus. Teun Heijnen (boven), Dirk-Jan Hoekstra (onder) en Jarig Langhout (links) Fotografie: William Hoogteyling, Marcel Bekken Safety awareness Dirk-Jan Hoekstra, Consumer Products Europe Een zekere alertheid bij alles wat je doet Veiligheid mag op geen enkele manier het sluitstuk van ons werk worden. Het gaat boven kwaliteit, boven het rendement van onze productielijnen: veiligheid staat op de eerste plaats. Intussen leert de ervaring ons dat als het met veiligheid goed gaat, het ook met kwaliteit en rendement goed gaat. Dirk-Jan Hoekstra is supply chain director bij Consumer Products Europe. Een deel van alle productiebedrijven van de business group valt onder zijn directe verantwoordelijkheid. We merken dat veilig werken vraagt om een zekere alertheid van medewerkers. Een open oog, oplettend gedrag voor wat er om je heen gebeurt. Zo n houding bevordert veilig werken, maar ook het kwaliteitsdenken of de beperking van de milieubelasting van ons werk. We hebben de laatste tijd geïnvesteerd in allerlei maatregelen die de veiligheid verbeteren. Zoals aan het maken van looppaden met stroeve vloeren, het aanbrengen van bordessen op hoogte en lock-out procedures (machines stilleggen en beveiligen bij onderhoud en reparatie). Het is mijn taak om erop toe te zien dat we ons geld verstandig en verantwoord uitgeven, maar de ruimte om daarin te investeren is er. Het OHSAS 18001 certificaat waar veel bedrijven over beschikken, geeft ons een basis van waaruit we ons verder willen ontwikkelen. ken op onveilige gedragingen. Het past in de ontwikkeling van medewerkers om daarop te letten, om veilig werken tot een onderdeel van hun handelen te maken. Later dit jaar bekijken we hoe en of we veiligheid onderdeel kunnen maken van World Class Continuous Improvement. Jarig Langhout, Frisian Flag Indonesia We hebben veiligheid elke dag op de agenda staan Het is een stuk ingewikkelder om mensen bewust te maken van het belang van veiligheid dan om investeringen in de techniek te doen. Toch werken we daar serieus aan. We houden hier dagelijks onze safety talks met de mensen in de fabrieken. Het helpt om al is het maar tien minuten per dag in gesprek te gaan over veilig werken. Elke maand hebben wij een safety slogan waarmee we bepaalde onderwerpen nadrukkelijk onder de aandacht brengen. We hameren elke dag opnieuw op veiligheid. Jarig Langhout is aan het woord, operations director bij in Indonesië. Eerder werkte hij in Maleisië waar hij op eenzelfde vasthoudende manier aan de verbetering van veiligheid in de bedrijven heeft gewerkt. Veiligheid wordt niet in ieder land waarin wij werken op eenzelfde manier beleefd. In Aziatische landen wordt daar anders tegenaan gekeken dan in Europese landen. Maar wij willen als onderneming in alle landen hetzelfde bereiken: dat er veilig wordt gewerkt. Dat doen we ook in Indonesië. De aandacht voor veilig werken heeft met name in de afgelopen twee jaar tot flinke verbeteringen geleid in de twee productiebedrijven in Indonesië waar in totaal 1.900 mensen werken. Daar zijn praktische maatregelen genomen die de veiligheid direct verhogen. Dan heb ik het over interlocks op de productielijnen, over Los van alle technische maatregelen is het gedrag van medewerkers het meest bepalend voor eventuele ongevallen. Incidenten met letsel mogen wat mij betreft niet voorkomen. Ik vind het niet te accepteren dat medewerkers door hun werk gewond raken of langere tijd niet kunnen werken. De aandacht gaat dan ook uit naar het gedrag van medewerkers en het elkaar aanspreomkastingen van machines waardoor het geluidsniveau in de afdelingen daalt en aanpassingen aan oudere lijnen om ze veiliger te maken. We hebben ook paden aangelegd voor de routes van vorkheftrucks en we voeren audits uit om te kijken of onze medewerkers begrijpen waar het om gaat bij veilig werken. Hiermee boeken we positieve resultaten. We tellen nu bijvoorbeeld 350 dagen veilig werken in onze fabriek in Pasar Rebo en 175 dagen in Ciracas. Veilig werken zonder ongevallen die tot ziekteverzuim leiden. Onze inspanningen hebben zich niet tot ons eigen bedrijf beperkt, maar ook in de directe omgeving van de productiebedrijven zijn maatregelen genomen. Zo is het geluidsniveau van de generatoren enorm naar beneden gebracht en laten we regelmatig vuilnis ophalen. We beschikken nu over een OHSAS 18001 certificaat voor gezondheid en veiligheid. Er zijn grote stappen vooruit gezet, maar we blijven werken aan een verdere verbetering van de veiligheid in onze bedrijven en in onze omgeving. Teun Heijnen, Domo Ik doe er wat aan! Op het eerste gezicht lijkt veilig werken extra werk, extra tijd en extra investeringen te vergen. Op de lange termijn is het de enige manier om goed en rendabel te produceren. Je bedrijf kan alleen maar groeien en renderen als je je huis goed op orde hebt. Het onderwerp ligt me zeer na aan het hart. Ik ben er altijd mee bezig geweest, ook bij vorige werkgevers. Teun Heijnen, operations director bij Domo, is verant- Cheese & Butter woordelijk voor vijf productiebedrijven in Nederland en een in de Verenigde Staten. Hij maakt ook deel uit van de SHE-council (Safety, Health and Environment) namens de business group Ingredients. De afgelopen jaren zijn er bij Domo tal van initiatieven gestart om veilig werken te bevorderen. In vier bedrijven zijn we in 2008 begonnen met eendaagse trainingen voor alle medewerkers. In 2010 hebben we dat uitgebreid naar de andere bedrijven. Het gaat er om dat medewerkers gaan inzien wat hun eigen rol en verantwoordelijkheid is op het gebied van veiligheid. Ons motto: Deal with it ofwel: Ik doe er wat aan! Meer dan 95 procent van alle ongevallen heeft te maken met het gedrag van mensen en minder dan vijf procent met de middelen. In de vervolgcursus die we nu opzetten ligt de focus nog meer op het aanspreken van collega s. Dat is voor de meeste mensen moeilijk. We leggen de nadruk op aanspreken met het behoud van de onderlinge relaties. Je kunt het leren: mensen op een goede manier feedback geven en ontvangen. Ook bij de andere werkmaatschappijen binnen de business group Ingredients blijft het niet bij het veranderen van gedrag. Nee, wij investeren in allerlei maatregelen die de veiligheid daadwerkelijk verbeteren. Dat doen we ook om aan de medewerkers te laten zien dat het ons ernst is. In feite gaat een goede aanpak van veilig werken over twee sporen: investeren in hardware en investeren in ander gedrag. Dat moet hand in hand gaan. We merken dat we steeds veiliger gaan werken. Dat zien we aan het aantal ongevallen met verzuim. Veiligheid is de enige optie voor je bedrijf: ook al vraagt het om investeringen aan de basis, uiteindelijk is de opbrengst vele malen hoger. Voor het welzijn van de medewerkers en voor de gang van zaken in je bedrijf. 33

34 In het Long Term Assignment beleid zijn richtlijnen vastgelegd rondom onder meer beloningspakket, belastingen, verzekeringen, huisvesting, verlof, maar ook regelingen voor de eventuele partner en kinderen. 35 Martin Humfeldt Momenteel ben ik als operations director binnen de joint venture /Betagen in Thailand, onderdeel van Consumer Products International (CPI). In 1999 begon ik bij in Duitsland. Sinds 1 november 2005 ben ik een assignee. Mijn internationale carrière begon als plant director in Stupino, Rusland. Drie jaar later stapte ik over naar de werkmaatschappij Betagen in Thailand. Human Resources heeft met het nieuwe LTAbeleid een goede basis gelegd om een internationale opdracht succesvol te beginnen en af te ronden. Het beleid is transparant en doelgericht. Wie in het buitenland wordt aangesteld, krijgt voor die internationale aanstelling alle benodigde informatie, inclusief voorbereiding op de opdracht, verhuisregelingen en compensatie. Je krijgt echt het gevoel dat goed voor jou en jouw gezin zorgt als je zo n belangrijke stap in je leven neemt. Voor mij persoonlijk is de beleidsafstemming tussen Friesland Foods en Campina heel soepel verlopen, zonder verrassingen. Er werd heel helder en duidelijk over gecommuniceerd. Foto: Marcel Bekken Nieuw beleid voor international assignees heeft een nieuw beleid ontwikkeld voor medewerkers die voor een tot vijf jaar worden uitgezonden. Dit Long Term Assignment (LTA) policy (beleid) is sinds begin dit jaar van kracht en is meer marktconform en transparanter, zeggen Marco van der Neut, Corporate Global Mobility officer, en Erik- Jan Vegers, Corporate Compensation, Benefits & Global Mobility Manager, beiden werkzaam bij Corporate Human Resources in Amersfoort (Nederland). Het heeft nogal wat gevolgen als je door je werkgever wordt gevraagd om als international assignee je vertrouwde woon- en werkomgeving op te geven en in een vreemd land opnieuw te beginnen, vindt Marco van der Neut. Assignees verrichten belangrijk werk voor de onderneming. Zo n honderd mensen zijn momenteel door uitgezonden naar 32 verschillende landen. Het is een mooie kans om internationale evaring op te doen, maar je laat wel je vertrouwde omgeving achter en de omstandigheden, ook voor een eventuele partner en kinderen, zijn niet altijd gemakkelijk. Veeleisender Een international assignee wordt ingezet als het voor de onderneming toegevoegde waarde heeft om een assignee te verkiezen boven een lokale medewerker, bijvoorbeeld omdat deze meer kennis en ervaring heeft, maar ook omdat de assignee zo zijn of haar talent verder kan ontwikkelen en internationale ervaring kan opdoen. Erik-Jan Vegers: Na de fusie moest één beleid worden ontwikkeld voor de mensen die voor de onderneming in een ander land werken en wonen. Wij hebben deze deze gelegenheid aangegrepen om een benchmark (een vergelijkend onderzoek, red.) uit te voeren. Dit hebben we gedaan in nauwe samenwerking met met Mercer, een toonaangevend adviesbureau op het gebied van internationale mobiliteit. Op basis van dit onderzoek kunnen we zeggen dat ons beleid marktconform is. Daarmee wordt het vermogen van onze onderneming om de juiste talenten aan te trekken, te ontwikkelen, te mobiliseren en te behouden, vergroot. Ons nieuwe beleid is niet onopgemerkt gebleven. Diverse ondernemingen en adviesbureaus hebben zich bij ons gemeld om meer inzicht te krijgen in de Long Term Assignment policy van. Om in de toekomst te kunnen blijven beschikken over een up-to-date beleid zullen we ieder jaar deelnemen aan een vergelijkend onderzoek. Daarnaast willen we geregeld een tevredenheidsonderzoek uitvoeren onder de mensen die voor worden uitgezonden. Partner Volgens Marco van der Neut is er sprake van een aantal nieuwe tendensen. De populatie van mensen die willen worden uitgezonden, verjongt. Daarnaast is er steeds vaker sprake van kortetermijn uitzendingen op basis van projecten. We zien ook meer uitwisseling tussen regio s binnen de onderneming. Een Thaise medewerker die naar Maleisië gaat of een Indonesische collega die naar Nederland komt. Er is zeker meer aandacht voor de partner. Ondernemingen kijken bij uitzendingen steeds scherper naar de kosten en maken een duidelijke afweging: zenden we een medewerker uit of zoeken we een collega in het land zelf? We hebben geprobeerd een gevoelig onderwerp als de Long Term Assignees policy zo zorgvuldig mogelijk te implementeren. 'Het beleid is geïntroduceerd bij alle groepen die ermee te maken krijgen, zoals de medewerkers binnen Human Resources en de international assignees zelf. We hebben gezorgd voor een uitgebreid pakket aan informatiematerialen zoals presentaties, brochures en individuele vergelijkingen. Tot slot is er een help desk in het leven geroepen. 'Ons team kijkt terug op een geslaagd project, besluit Erik-Jan Vegers. Miranti Rachmatsaleh: Op 23 november 2010 ben ik van Indonesië naar Nederland gekomen. Eigenlijk zou ik per 1 november beginnen, maar er was vertraging bij het verlenen van mijn visum/werkvergunning. Vandaar dat ik iets later ben gestart. Tijdens mijn eerste week hier heb ik een appartement gezocht en me ingeschreven bij de immigratiedienst en de burgerlijke stand. Op 1 december ben ik officieel begonnen bij Corporate Procurement. Voordat ik naar Nederland kwam, was ik als Procurement manager Non Product Related werkzaam bij Indonesia. Daar ben ik bijna zes jaar geleden begonnen, eerst bij de afdeling Quality Assurance, daarna bij Quality Control en uiteindelijk bij Procurement. Het Long Term Assignment beleid van is erg goed voor mijn ontwikkeling als persoon en als professional. De ervaringen en uitdagingen maken het absoluut de moeite waard. Het biedt mij de kans om een eerste stap te zetten in de richting van een internationale carrière. Het is spannend om aan de andere kant van de wereld te wonen, ver van mijn familie en vrienden. Ik ontmoet nieuwe collega s, leer een andere manier van werken en een andere cultuur kennen en, niet te vergeten, heb ik kennisgemaakt met het koude klimaat. zou uitwisselingen via Long Term Assignments nog meer moeten stimuleren, vooral bij jonge, talentvolle medewerkers. Foto: William Hoogteyling

36 Standplaats Frankrijk Waar de keuken cultuur is De Franse cuisine vormt een belangrijk onderdeel van de nationale cultuur. De Fransen zijn erg trots op hun lokale en regionale voedseltradities. Met 60 miljoen inwoners is Frankrijk een grote en veeleisende markt voor zuivelproducten. Cheese en Professional zijn beide actief in Frankrijk.Laatstgenoemde werkmaatschappij heeft een business unit in Créteil, net ten zuidoosten van Parijs. Hier werken 35 mensen aan marketing, sales, klantenservice/logistiek en financiën. De productgroepen zijn boter (specifiek voor bakkerijen), room, spuitbussen en desserts. Ze zijn afkomstig van productielocaties in Nederland, België en Frankrijk (Lyon). De business unit ging in 1998 van start en behaalt goede resultaten, hoewel Frankrijk geen gemakkelijke markt is. Sterke concurrentie is een voorname reden. Professional heeft zijn zichtbaarheid verbeterd. In plaats van alleen aan de groothandel te verkopen, gaan sales medewerkers ook zelf op bezoek bij restaurants en bakkerijen. Die aanpak helpt de verkoop te beteren en dat is de laatste drie jaar goed zichtbaar geweest. Het gebruik van melk en room in Frankrijk is niet erg verschillend van andere landen, maar als het aankomt op toetjes kunnen klanten specifieke wensen hebben als het gaat om de kleur en smaak van producten. Frankrijk is een kaasland bij uitstek. Per hoofd van de bevolking wordt jaarlijks zo n 22 kilo kaas gegeten. De variëteit is enorm, met meer dan 350 kaassoorten en ruim vijftig streekgebonden producten. Kaas is één-op-één met de Franse cultuur verbonden. Van oudsher profileren dorpen en regio s zich met hun eigen kaas, waar ze bijzonder trots op zijn. Toch is in dit ultieme kaasland ook plaats voor geïmporteerde kaas. Van alle buitenlandse kazen is de Nederlandse de grootste. De bolletjes Edammer worden zelfs al eeuwenlang geïmporteerd. Lege wijnvaten uit Frankrijk werden in Nederland gevuld met Edammer kazen, die daardoor een rode kleur kregen. Het Nederlandse zuivelbureau stak in de jaren 80 veel energie in de algemene promotie van Nederlandse kaas in Frankrijk, met inzet van zanger Dave, die een waar icoon werd. De slagzin Holland; het andere kaasland is breed bekend onder de bevolking. Dave maakt nu weer reclame voor gerijpte Goudse kaas van. Nederlandse kazen kwamen eerst via een handelsbedrijf op de Franse markt, maar in 2001 kocht de voorloper van dat bedrijf. De Fransman houdt vaak van kaas die pittig is. De introductie van Old Dutch Master in Frankrijk was dan ook geslaagd. Fransen waarderen kwaliteit en zijn ook bereid om daar voor te betalen. Foto: Shutterstock