BEWONERCONSULTATIE ONTWIKKELING KOP, STAART EN MIDDEN DAKPARK SEPTEMBER 20181
MIDDEN KOP STAART DAKPARK2
INTRODUCTIE Rotterdam zit in de lift. De ambitie om meer woningen te realiseren is groot. Tegelijkertijd is het Dakpark, en met name de kop en de staart, nog niet af. Voor de crisis was het idee om daar een school en een sociaal culturele voorziening te realiseren. Vandaag de dag zal woningbouw waarschijnlijk onderdeel zijn van een ontwikkeling. Maar voor wie, hoe en welke functies nog meer? Omdat bewoners vaak heel goed weten wat er speelt, wat het DNA is en waar een nieuwe ontwikkeling aan moet voldoen hebben stichting Dakpark, Delfshaven Coöperatie en de Groene Connectie drie bewonerstafels georganiseerd. Bewoners en ondernemers kwamen bij elkaar om te bespreken wat van belang is voor de ontwikkeling van de kop, de staart én het midden van het Dakpark. Plek van handeling was een zonovergoten zaterdagmiddag op het Dakpark waar de aftrap van de Rotterdamse Parkenmaand plaatsvond. Dit boekje is een weergave van wat bewoners en ondernemers van belang vonden voor de kop, staart en midden van het dakpark en dient drie doelen: 1. De ontwikkelingen van de kop en de staart te laten fungeren als hefboom om het Dakpark zélf nu echt goed te maken en de punten op de i te zetten. 2. Aanknopingspunten bieden voor het nieuwe bestemmingsplan en de uitvoering daarvan. 3. Het vormt een zelfstandig inspiratiedocument bij de ontwikkelingen met de zienswijze van bewoners op de kansen en mogelijkheden van hun buurt. 3
HISTORIE Dakpark Rotterdam is het resultaat van een bewonersinitiatief zo n 18 jaar geleden. Samen met de stad en ontwikkelaars heeft de buurt het park ontworpen. Bij de ontwikkeling en realisatie hadden de bewoners een belangrijke stakeholderspositie. Dat maakt het park bijzonder, maar natuurlijk ook omdat het een park op een dak is! Hiermee is het Dakpark een groot voorbeeld hoe je bewonersinclusief én natuurinclusief kunt bouwen. Maar het Dakpark is niet alleen een hoogstaand ontwerp uit het verleden, het is ook levende geschiedenis. En nu is het tijd voor een nieuw hoofdstuk. Een nieuw hoofdstuk in het verhaal van het Dakpark Iedereen weet: een goed verhaal heeft een kop, een staart en een goed middenstuk. Dat zijn nou precies de dingen die nog beter kunnen bij het Dakpark! De kop bij het Marconiplein en de staart bij het Hudsonplein zijn -mede door de economische crisis- nu nog braakliggende stukken terrein. En het middendeel met de Oranjerie kan veel meer van waarde zijn voor de omgeving. Bovendien wordt het Dakpark door veel mensen in omliggende wijken en het MerweVierhavens gebied (M4H) ervaren als een barrière, terwijl het juist een verbinding zou moeten zijn. Tot slot is er ook nog de Groene Connectie: een groene route van 8 km rond Delfshaven. Voor de continuïteit van deze belangrijke groene route in West zijn er nog een aantal fysieke barrières die genomen moeten worden: twee daarvan zijn de Kop en de Staart. 4
PROCES BEWONERSTAFELS Oorspronkelijk was het idee om een (middelbare) scholengemeenschap op de kop te bouwen met daarbovenop kantoren tot 70 meter hoog. Een culturele voorziening van maximaal 8 meter hoog was het beoogde programma bij de staart. Bestemmingsplan kop en staart dakpark 2008 Gezien de populariteit van Rotterdam zal woningbouw nu vast een belangrijk component van deze locaties worden. Maar woningen voor wie en wat kan en moet er nog meer gebeuren? En kunnen we de ontwikkelingen op de kop en de staart ook aangrijpen om van het midden een bruisend centrum te maken? Wat is het DNA van de plek en hoe bouw je verder op de aanwezige kwaliteiten? Welke kansen bieden de ontwikkelingen aan de overkant in M4h voor deze plek? Stichting Dakpark, de Groene Connectie en de Delfshaven Coöperatie organiseerden daarom drie bewonerstafels waarbij we op zoek zijn gegaan naar lokaal verankerde waarden en uitgangspunten voor de kop, de staart en het midden van het Dakpark. Tegelijkertijd met de opening van de Parkenmaand (georganiseerd door het Rotterdams Milieucentrum) op het Dakpark op 1 september 2018 gingen kinderen aan de slag met hun droompark. De deelnemers aan de tafels waren vooral bewoners uit Schiemond, Schiedam, Spangen en Bospolder-Tussendijken. Daarnaast waren er ook gebiedscommissieleden, wethouder Arno Bonte, enkele raadsleden, wijkambtenaren, diverse wijkpartners en afgevaardigden van We-love-the-city en de BigShops aanwezig. 5
BEWONERSTAFEL KOP6
BEWONERSTAFEL KOP De kop van het Dakpark ligt met een punt aan het Marconiplein en grenst aan het politiebureau en het M4H. Tafelheren waren Andries Geerse (We Love the City) en Tim de Haan. De onderstaande punten vatten de gemaakte opmerkingen van deze sessie samen: Absoluut duurzame bouw dat aansluit bij het groen: als de bovenkant maar groen is. Trek het park door dat fungeert als dak van de huizen, een icoon als de markthal, slanke natuurtorens (i.v.m. licht bewoners), terrasbouw met uitzicht op het Dakpark (meteen sociale controle op het park). Geen 13 in dozijn projecten, maar innovatie! Beetje bos, park verbreden: een groene entree aan het Marconiplein. Het moet geen dode plek worden voor publiek. Verlichting behouden. Betrek ook de plek van het politiebureau bij de locatie zodat het groen daar ook goed door kan lopen. Zorg ervoor dat bij wijze van spreken je metrohalte uitkomt in het park. Woningbouw: sociale huurwoningen, leeftijdsbestendig, ook geschikt voor ouderen, divers houden qua bewoners, behoefte aan betaalbaar wonen. Parkeren: in ieder geval niet op straatniveau Men vraagt zich af hoe fijn wonen het is aan dit verkeersplein. Plek zal altijd druk blijven: wie durft de Marconiknoop aan? Duurzaam qua water en energie: wateropslag á la waterplein Spangen, water scheiden t.b.v. bewatering Dakpark. Van het gas af: aansluiten op stadsverwarming (maar hoe lang blijft deze industrie nog hier?) 7
In de plint: geen winkels maar voorzieningen. Nieuwe locatie voor wijk-en speeltuinvereniging BoTu. Connectie (in programmering) met M4H-makers. Zorg (relatie met Groene Connectie). Zorg dat mensen aanleidingen hebben om elkaar kunnen ontmoeten, bijv. een groot schaakbord. Integreer de Groene Connectie in het plan. Scheidt de stromen snel- en langzaam verkeer. Maak een groene (loop- en fiets) brug, een luchtsingel op het maaiveld van het Dakpark: echt doen! Verbindt het Dakpark met de Spoordijk en Spangen. 8
9
BEWONERSTAFEL MIDDEN10
HET MIDDEN Centraal stond de vraag hoe het Dakpark in zijn geheel verbeterd kan worden: hoe zorgen we voor een bruisend centrum en hoe optimaliseren we het gebruik? Opgemerkt wordt dat veel zaken nooit goed afgemaakt zijn. Tafeldame was Astrid Kockelkoren (Gemeenteraadslid). De onderstaande punten vatten de gemaakte opmerkingen van deze sessie samen: De bereikbaarheid van het park verbeteren. Veel mensen komen het park niet in. Huidige lift is doodeng (doorzichtige brug!) en onhandig. Zorg voor een goede lift. De hellingbaan bij de poort bij Marconiplein is verzakt. Bereikbaarheid winkels verbeteren: tram door Vierhavenstraat, shuttlebus Schiemond-Marconiplein. Integreer het metrostation in het park of verberg deze onder het Dakpark. Maak de weg voor BigShops autoluw, parkeerplekken in garage genoeg. Gebruik de parkeergarage als transferium. Met goede OV verbindingen betekent dit een impuls voor wijk en winkels. Zorg voor verbinding met het M4H, zeker als dit een woonwijk wordt. Niet een, maar drie bruggen (de brughoofden op het Dakpark zijn er al) of maak een kabelbaan. Zorg voor veilige losloopgebieden (er wordt hard gereden: dus hek nodig). Met bordjes aangeven wat waar mag met de hond. Realiseer het bestemde losloopgebied naast de speeltuin. Toiletten zijn gewenst, net als een bewoners- of bezoekerscentrum (wordt deels opgelost als speeltuin open is, paviljoen Buurttuin gereed en door nieuwe uitbater Oranjerie). 11
Konijnen beheren! Ze zijn schattig, maar te veel. Onveilige situaties en schade. Het Dakpark gelijk duurzamer maken: water, energie (zonnepanelen bieden tegelijk schaduw), meer biodiversiteit, wildere natuur (park is erg rechttoe, rechtaan) Duidelijkheid over fietsen: is recreatief fietsen toegestaan? Zichtbaar aangeven! De oranjerie heeft sinds kort een nieuwe uitbater. Dat biedt kansen! Open vanaf koffietijd (10.00 uur), ontbijt op zondag, terrassen met parasols Creëer schaduwplekken: tarpen of doeken ophangen, strandstoelen met kap verhuren. (Visuele) objecten plaatsen met relatie naar geschiedenis en havens: verrekijkers, periscopen, informatieborden. Bewegingsapparaten voor jong en oud. Programmering in de winter: schaatsbaan tijdens dikke kerstvakantie, sleeën. De warmtekamer kan mooier. Goede plek om buiten een feest te geven als je zelf geen tuin hebt. 12
13
BEWONERSTAFEL STAART 14
DE STAART De staart van het Dakpark wordt ingeklemd tussen het rijksmonument van het Diepenveen gebouw en het Hudsonplein. Tafeldame en -heer waren Milja Kruijt en Robbert de Vrieze. De onderstaande punten vatten de gemaakte opmerkingen van deze sessie samen: Park laten doorlopen, geen woningbouw maar een bos (tiny forest) met paadjes waar je kunt ontdekken. Als er dan toch woningen moeten komen moeten ze in ieder geval groen zijn aan de bovenkant, bestaan uit groene terrassen en/of passen bij de parkachtige omgeving. Woningbouw: moet een voorbeeldfunctie in duurzaamheid zijn (een diamantje!) passend bij de nieuwe en innovatieve status van de wijk. Waterberging combineren voor bewatering Dakpark. Woningbouw moet een diverse mix aan doelgroepen een plek bieden: leeftijdsbestendig, geschikt voor meerdere generaties, een-oudergezinnen, ouderen direct aan het park. Zorgfunctie integreren (concept groene connectie) en parkeren in bestaande garage. Sociale huurwoningen realiseren en bestaande sociale huurwoningen in de wijk aanbieden als klus(koop)woning. Leegstand Diepenveen meenemen in ontwikkeling: hier een sociale en/of publieke functie op de hoek om de veiligheid van het Hudsonplein te vergroten. Bijvoorbeeld horeca of zorg. 15
Proefpark de punt is een unieke en waardevolle plek in de wijk; hervestiging faciliteren op stenige pleintje tussen Vorm & Decor en de bestaande trap/tribune naar het Dakpark. Voortuin van de nieuwbouw op de staart. Een (amfi)theater en lichtjes in de bomen ook aan tijdens zomernachten (meer veiligheid Hudsonplein). Zorg voor een goede groene wandel- en fietsverbinding met Schiemond, Schiehaven Noord en Historisch Delfshaven, ook voor minder validen. Dakpark moet bereikbaar blijven voor auto s (hulpdiensten, evenementen). 16
17
DE RODE LIJNEN VAN HET NIEUWE HOOFDSTUK Zoveel bewoners, zoveel opvattingen. Maar er zijn wel rode lijnen in de verhalen van mensen te ontdekken die breder gedragen worden. De volgende kernwaarden van het hele park zijn veelvuldig aan elke tafel genoemd. Ontwikkelaars en gemeente: doe er uw voordeel mee! Verbinding! Verbinding met het Historisch Delfshaven, Schiehaven, Schiemond, Spangen, verbinding naar het M4H, verticale verbindingen, verbinding met de Spoordijk en de Groene Connectie en verbinding met het verleden. Duurzaamheid! De Kop en de Staart moeten aansluiten bij de innovatieve en groene architectuur van het Dakpark. Op deze locaties zijn stedenbouwkundige ingrepen (woningen) vanzelfsprekend één met de natuur. Grijp de ontwikkelingen meteen aan om het Dakpark zelf ook duurzamer te maken: waterberging combineren met bewatering, energie d.m.v. zonnepanelen (die ook schaduw geven!), meer biodiversiteit, wildere natuur, konijnen beheren. Een wijk is meer dan 1 doelgroep. Ontwikkel een divers woningaanbod in combinatie met (zorg)voorzieningen. Bereikbaarheid! Bied meer alternatieven om bij de BigShops en het Dakpark te komen en verbeter de toegankelijkheid. Door te zorgen voor basisfaciliteiten (toiletten, schaduwplekken, verlichting), speelse objecten (kijkers, borden, sporttoestellen), een hondenlosloopgebied en een Oranjerie die zich openstelt naar de parkbezoekers wordt het park aantrekkelijker. 18
NETWERK EN ORGANISATIE Stichting Dakpark, de Groene Connectie en de Delfshaven Coöperatie delen een onderliggend waardenkader: ze staan voor zelforganisatie van bewoners, het versterken van sociaaleconomische veerkracht en lokaal verankerd eigenaarschap. Door in te zetten op wijkontwikkeling, stimuleren en organiseren we de veerkracht van bewoners om hun sociaaleconomisch positie, gezondheid en persoonlijke ontwikkeling te vergroten. Stichting Dakpark is in 2013 voortgekomen uit een bewonersinitiatief, voor en door bewoners. Als partner van stad en hovenier zet zij zich in voor een fijn en goed gebruikt park. Hierbij zijn 8 geboden leidend in de ontwikkeling. Zij ziet het Dakpark als één grote groene ontmoetingsruimte en living lab. De stichting bestaat uit verschillende vrijwilligersteams, elk georganiseerd vanuit een eigen passie of behoefte. De stichting is aangesloten bij de participatietafel natuurinclusief bouwen van DuurzaamDoor en is mede-initiatiefnemer en opdrachtgever van de bewonerstafels. De Groene Connectie wordt gedragen door een coalitie van groeninitiatieven langs een groene route van 8 km die gebruik maakt van de historische structuren van havenspoorlijn, singels en Schiehavens. Het is tegelijkertijd een netwerk van groeninitiatieven om lokale zorg- en welzijn in de buurt te koppelen aan het buitenzijn in het groen. Delfshaven Coöperatie verbindt lokale initiatieven in Delfshaven aan overheid en bedrijfsleven. Door het samenbrengen ontstaat er een gezamenlijk opbrengst, vernieuwing en ruimte voor experimenten. Ze brengen de initiatieven verder door het verbinden van mensen en het toevoegen van kennis en kunde. Met als doel economische ontwikkeling en lange termijnwaardeontwikkeling van de plek en haar mensen. 19
COLOFON Organisatie Stichting Dakpark Milieucentrum Rotterdam Rotterdamse Parkenmaand Groene Connectie Delfshaven Cooperatie mede mogelijk gemaakt door Foto s Tom Pilzecker Stijn Brakkee Robbert de Vrieze Redactie en opmaak Manon Nagelkerken Robbert de Vrieze CC 2018 20