heemkunde vereniging Visie & plannen Heemkundevereniging Brunssum 2019 2023 Maart 2019
Waarom De wereld om ons heen verandert sneller en met meer impact dan ooit te voren. Het dwingt ons iedere dag weer om keuzes te maken voor de toekomst. De beste profeet voor de toekomst is daarbij misschien wel het verleden. Door te leren van ons verleden bouwen wij samen aan een betere toekomst voor Brunssum en haar inwoners. Daarom ontsluiten wij als heemkundevereniging in de volle breedte het historisch erfgoed van de Parel van Limburg. Van dialect tot gebruiken & gewoonten. Van gebouwen tot monumenten. Van Romeinen tot koempels. Van tekeningen tot foto s. Van geologie tot genealogie. Altijd op een manier dat het mensen letterlijk en figuurlijk raakt en inspireert. De Heemkundevereniging Brunssum is de bron die zorgt dat het verleden, heden en toekomst samenkomen, worden gedeeld en mensen verbinden.
Urgentie Met het voortschrijden van de tijd verdwijnt ook steeds meer kennis en kunde en verdwijnen vaak ook fysieke onderdelen van Brunssums historisch erfgoed. Simpelweg omdat medeburgers, die de verhalen kunnen vertellen aan ons ontvallen en omdat gebouwen worden afgebroken en omgevingen andere bestemmingen krijgen. In de vorige eeuw heeft daarbij de mijnbouw een significante impact gehad op de identiteit van Brunssum. Nu zijn er nog burgers die de verhalen van die tijd kunnen vertellen, maar hun aantal neemt snel af. Daarom is er nu een reële urgentie om dit gedeelte van ons Brunssums erfgoed vast te leggen voor nu en de generaties na ons. Om daar samen van te leren voor een mooie toekomst van Brunssum. 4
Hoe Als heemkundevereniging willen wij een significante rol spelen bij het ontsluiten, bewaren, verdiepen, delen en verbinden van het Brunssums historisch erfgoed. Daarvoor zijn wij een gastvrije, energieke en gewaardeerde gemeenschap in de Brunssumse samenleving. Een gemeenschap waar iedereen welkom is en zich thuis voelt. Waar we vanuit onze saamhorigheid iedereen verbinden met de identiteit van Brunssum. Wij prikkelen en inspireren Brunssummers en bezoekers met de rijke historie van Brunssum. Van het Romeinse goud tot het zwarte goud van onze Staatsmijn Hendrik. Een schat aan historie over dialect, geologie, genealogie, gebruiken, gewoonten, beelden, gebouwen, monumenten en vooral mensen! Historie die ons verbindt, ons allemaal inzicht en kennis geeft in wat het verleden ons leert om samen een goede toekomst te bouwen. Daarom zijn wij steeds bezig de historie op vernieuwende manieren toegankelijk te maken voor jong en oud. Samen leren van ons verleden voor een Brunssum waar het samen goed leven is. Nu en in de toekomst. 7
Wat Het vormgeven van onze gezamenlijke ambitie berust op vier pijlers: 1. Ontsluiten & bewaren. Het fundament van al onze activiteiten is het ontsluiten en op een goede en duurzame manier bewaren van alle kennis en informatie over de historie van Brunssum in de breedste zin van het woord. 3. Delen & verbinden. Het allerbelangrijkste is om alles wat we weten en ontdekken over de historie van Brunssum te delen met de burgers, gasten en andere geïnteresseerden. Daarmee verrijken we onszelf niet alleen met kennis, maar maken we ook nieuwe verbindingen door hier samen over te praten en ervan te genieten. Dit alles resulteert op zijn beurt weer in een mooi en beter leven in Brunssum. 2. Verdiepen & verbreden. Het fundament van de aanwezige kennis en informatie biedt ons de unieke gelegenheid deze in zijn context te zetten, te verdiepen en ook te verbreden in de relatie tot plaats en tijd. Dat biedt een geweldige kans voor onderzoek en leren van de historie. 4. Ondersteunen & samenwerken. Om de ambitie van de eerste drie punten te realiseren, hebben we een verenigingsorganisatie die initiatieven ontwikkelt, steunt en verbetert. Bij het model staat het ondersteunen van participatie en verbinding met inwoners van Brunssum centraal. Daarvoor zoeken wij ook samenwerking met iedereen die vanuit onze gezamenlijke waarden en ambitie op zijn eigen manier vormgeeft aan het tot bloei laten komen van het Brunssums historisch erfgoed 9
Verbinden Verbinden is de essentie van onze vereniging. Een vereniging die wordt gemaakt door mensen. Jong en oud. Al onze leden zijn vrijwilligers, maar ieders gedrag en handelen is gebaseerd op onze gezamenlijke waarden. Daardoor ontstaat de verbinding en samenwerking die nodig is om onze ambitie het historisch erfgoed van Brunssum ontsluiten, bewaren, verdiepen, verbreden en delen te realiseren. Onze waarden zijn: Respect In alles wat wij doen, staat respect voor de mens centraal. Voor ons is iedereen gelijk. Wij behandelen elkaar op een open en oprechte manier. Wij bouwen aan een relatie vanuit wederzijds vertrouwen. Wij zijn daarom authentiek en betrouwbaar in wat wij doen en gedragen ons integer. We zeggen wat we doen en doen wat we zeggen. Daar mag je op vertrouwen. Saamhorigheid Binnen de vereniging is er een diepgeworteld besef van saamhorigheid. We zijn solidair met elkaar en laten samen zien waar we voor staan en waar we voor gaan. Vanuit ieders eigenheid zijn we een eenheid en dat kun je zien in alles wat we doen. Met oprechte interesse in elkaar bouwen we aan een hechte, veilige en familiaire verenigingsomgeving. Behulpzaamheid Iedereen is bij onze vereniging welkom en wij zijn behulpzaam naar iedereen. Vanuit een warme relatie helpen we waar we kunnen en stimuleren we ook iedereen om elkaar te helpen. Door deze betrokken sfeer voelt iedereen zich bij ons thuis. Daardoor ontstaat een gastvrije cultuur waarin je er voor elkaar bent en helpt waar het kan. Met elkaar en voor elkaar. 11 Lef Wij hebben lef en zetten door. Dat zit in ons bloed. Vanuit onze passie voor het Brunssums erfgoed zijn we positief over de toekomst. Vanuit hetgeen we leren van het verleden nemen wij initiatief om nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen te ondersteunen en in gang te zetten. Daarvoor communiceren wij met enthousiasme over onze vergaarde kennis en kunde naar iedereen. Daarmee dragen we bij aan de ontwikkeling van de leefgemeenschap in Brunssum.
Ons ondersteunings-, participatie- en samenwerkingsmodel De organisatie van de vereniging is gericht op het ondersteunen van de werkgroepen en het leggen van verbindingen voor samenwerking met een breed scala aan partijen. Centraal staat de participatie van inwoners van Brunssum. Bijgaand een overzicht van ons organisatiemodel. BESTUUR CLUSTERS WERKGROEPEN PARTNERS ondersteunen & samenwerken ontsluiten & bewaren verdiepen & verbreden delen & verbinden koempels & mijnmuseum dialect fotografie genealogie kruisen & kapellen activiteiten & evenementen gemeente & provincie publieke instellingen onderwijs instellingen bedrijfsleven verenigingen 14
Aanpak Onderstaand een overzicht van de activiteiten voor de komende 1 tot 5 jaar. De looptijd van de verschillende geplande activiteiten kan dus verschillen. Voor een aantal is hulp en steun van buiten de vereniging nodig. Vooral kennis en capaciteit, maar ook financiële steun. Een aantal van onze speerpunten wordt hierna verder toegelicht. 1. Ontsluiten & bewaren 1.1. Automatisering, archivering & digitalisering 1.2. Project Vastleggen mijnhistorie 1.3. Project Leermijn Staatsmijn Hendrik 1.4. Project Bidprentjes 1.5. Project Badhokjes 1.6. Project: Dialect beroepen 1.7. Kledingprotocol Koempels 1.8. Herinrichting werkgroep Kruisen & Kapellen 1.9. Opleidingsplan leden Werkgroep Genealogie 1.10. Opbouwen & werven teamleden Cluster Ontsluiten & Bewaren 2. verdiepen & verbreden 2.1. Verdiepings- & verbredingsagenda 2.2. Projectplan 2019-2022 2.3. Publicaties Brunssums Historisch Erfgoed 2.4. Onderhoud & begeleiding onderwijsrelaties 2.5. Oprichten Stichting Brunssums Historisch Erfgoed 2.6. Opbouwen & werven teamleden Cluster Verdiepen & Verbreden 3. delen & verbinden 3.1. Positionering & Communicatie 3.2. Nieuwe website 3.3. Vernieuwen mediamix o.a. Heemkunde Bron: Magazine 3.4. Onderzoek verfilmen Mijn Brunssum 3.5. Kalender lezingen & activiteiten 3.6. Ontwikkelen ontmoetingsplekken Brunssums Historisch Erfgoed 3.7. Wandel- & Fietsroute Kruisen & Kapellen 3.8. Aansluiting initiatieven Gemeente Brunssum 3.9. Opbouwen en werven teamleden Cluster Delen & Verbinden 15 4. ondersteunen & samenwerken 4.1. Ontwikkelen overleg- & Interne communicatiestructuur werkgroepen 4.2. Project samenwerking Bibliotheek Brunssum 4.3. Opzet & structureren samenwerking partners 4.4. Relatiebeheer & communicatie met partners 4.5. Onderzoeken & ontwikkelen mogelijke nieuwe werkgroepen 4.6. Werven nieuwe leden en donateurs 4.7. Opbouwen & werven Cluster Ondersteunen & Samenwerken
Partners, vrijwilligers, supporters & f inanciële steun Voor onze vrijwilligers is het duidelijk waar we voor staan, waar we voor gaan en wat we (willen) gaan doen. Voor dat laatste hebben we al heel veel enthousiaste leden die deelnemen in onze werkgroepen. Kijkend naar de toekomstplannen kunnen we veel zelf, maar niet alles. Sommige projecten hebben vanwege hun omvang substantiële steun nodig, van mensen, kennis en/of geld. Voor die projecten zoeken we partners, supporters en financiële steun. 18
10 Speerpunten mijn brunssum We hebben voor de komende vijf jaar geweldige plannen, die we gaan opzetten en willen uitvoeren. Niet alleen realistische plannen, maar ook plannen die cruciaal zijn om ons Brunssums erfgoed te ontsluiten, bewaren, verdiepen, delen en verbinden met de inwoners en geïnteresseerden van Brunssum. De 10 speerpunten: 20
1. Bemensing van bestuur en vier clusters Het organisatiemodel van de vereniging is gericht op de maximale ondersteuning en participatie van vrijwilligers van de werkgroepen en verbinding met partners en geïnteresseerden. Het bestuur geeft richting en stuurt actief en geeft de kaders aan om de vereniging en werkgroepen maximaal te laten floreren in lijn met de doelen die we hebben. De werkgroepen staan centraal en worden geholpen en deskundig begeleid vanuit de vier clusters. De komende tijd zullen de clusters worden opgezet en geschikte kandidaten worden gezocht. Voor de verschillende clusters is specifieke deskundigheid vereist. Bij Ontsluiten & Bewaren bijvoorbeeld kennis van archiveren en digitaliseren. Bij Verdiepen & Verbreden zal een bepaald onderzoekskennisniveau nodig zijn. Bij Delen & Verbinden zijn sociale en communicatieve vaardigheden een vereiste en bij Ondersteunen & Samenwerking zullen managementen bedrijfskundige vaardigheden belangrijk zijn. Om deze mensen te vinden, enthousiasmeren en uiteindelijk welkom te heten binnen de clusters, zal veel inzet nodig zijn via persoonlijke contacten en netwerken. Hierbij is ieders hulp en inzet nodig. 2. Automatisering, archivering en digitalisering De prioriteit ligt in de komende jaren op het op deskundige en duurzame manier archiveren en beheren van de schat aan informatie die bij onze heemkundevereniging aanwezig is c.q. de komende tijd zal worden ontsloten. Automatisering en digitalisering zijn daarbij cruciaal. Wij willen aansluiten bij het initiatief van de Provincie Limburg dat in april actief zou moeten worden via het project Limburgs Digitaal Erfgoed. Daarnaast zullen contacten en samenwerking met andere Heemkundeverenigingen worden uitgebreid en verstevigd. Los daarvan zullen we als vereniging zelf mensen nodig hebben met kennis van archivering, IT en digitalisering. Gerichte werving moet daarvoor worden opgezet. Voor de zomer zal hier een gericht plan voor worden ontwikkeld om duidelijk inzicht te krijgen in de benodigde kennis, capaciteit en kosten. 22
3. Mijnhistorie vastleggen en delen Met de kennis en kunde van de koempels en ons Mijnmuseum zal met behulp van visuele media het verhaal van de mijnen op verschillende manieren worden vastgelegd. Op dit moment vinden gesprekken plaats met de MediaINN, subsidieverleners, deskundigen uit de filmwereld en onderwijsinstellingen om met een concept te komen om dit te realiseren. Een van de manieren om dit te doen is het maken van een film Mijn Brunssum. Hiervoor wordt een projectvoorstel gemaakt dat hopelijk via samenwerking, sponsoren en subsidies tot uitvoer kan worden gebracht. 4. Positionering & Communicatie Op basis van de visie, waarden en ambitie van de Heemkundevereniging van de toekomst zal een nieuw creatief concept worden ontwikkeld. Dit creatieve concept vormt de huisstijl en de stijl van het huis bij alle communicatie van de vereniging. Hiervoor hebben we bureau MANA bereid gevonden te ondersteunen en de huisstijl vorm te geven. 5. Nieuwe website Heemkundevereniging De heemkundevereniging heeft een sterk verouderde website, zowel qua inhoud als architectuur. In lijn met de nieuwe visie & waarden en het nieuw te ontwikkelen creatieve concept zal een nieuwe website worden opgezet. Hiervoor zal een briefing worden gemaakt en een geschikte partner gezocht. Afhankelijk van de partner kan worden bekeken welke (extra) kosten daaraan zijn verbonden c.q. welke samenwerking en financiering nodig is.
6. Magazine Nieuwsbrief Social Media Het huidige verenigingsblad de Heemkunde Bron zal plaats gaan maken voor een magazine in combinatie met een nieuwsbrief (digitaal & gedrukt) en een uitbreiding van sociale media (o.a. Facebook). Doelgroepen zijn leden, inwoners van Brunssum, scholen en overige geïnteresseerden. Dit magazine zal breed in en om Brunssum worden verspreid. Op dit moment vinden gesprekken plaats over opzet van de redactie, distributie en productie. De opzet voor financiering zal naar verwachting via abonnement, adverteerders, subsidies en donateurs plaatsvinden. 7. Ontwikkelen ontmoetingsplekken Brunssums historisch erfgoed De essentie van onze vereniging is verbinden. Daarom blijven wij onze huidige ontmoetingsplek in ons verenigingsgebouw maximaal benutten. Daarnaast blijven we actief kijken naar nieuwe plaatsen waar we met het delen van de historie van Brunssum mensen kunnen verbinden. Met grote interesse zullen we dan ook de ontwikkeling van het centrumplan blijven volgen en zijn we actief in gesprek met de bibliotheek van Brunssum. 8. Historie van Brunssum onderdeel bibliotheek Brunssum Op dit moment vinden gesprekken plaats tussen onze vereniging en de bibliotheek van Brunssum voor een stevige samenwerking. Idee is om een speciale hoek te maken in de bibliotheek voor de historie van Brunssum. De ambitie is om daar een ontmoetingsplek te creëren waar de historie van Brunssum wordt gedeeld via o.a. boeken, foto s, film en het geven van lezingen en workshops. 25
9. Met behulp van het onderwijs verdiepen en verbreden Brunssum heeft een rijke historie. Het biedt een onuitputtelijke bron om te onderzoeken, te leren en te delen. Daarom zal actieve samenwerking worden gezocht met onderwijsinstellingen in Nederland en de Euregio. 10. Werven nieuwe leden Waar andere verenigingen krimpen, blijft het ledenaantal van onze Heemkundevereniging stabiel. Gezien de toenemende interesse in onze activiteiten, doordat we als vereniging steeds actiever en bekender worden, verwachten wij dat het werven van leden effectief zal zijn. Ook door de zeer geringe contributiebijdrage. Op verschillende manieren zullen dit jaar wervingsactiviteiten plaatsvinden. 27
Investering & budgettering Kijkend naar de financiering en budgettering van dit vijfjarenplan verwachten wij dat de verenigingskosten voor een belangrijk deel door de ledencontributie en daaraan gekoppelde verenigingssubsidie van de gemeente zullen worden gedekt. De genoemde aanvullende projecten zijn van zo n omvang dat die substantiële aanvullende financiering vergen. Deze projecten vinden ook plaats in samenwerking met partners, zoals bijvoorbeeld het geval is bij het maken van een film, ontsluiten leermijn OVS, project badhokjes en samenwerking bibliotheek. Samen met deze partners zal op basis van een projectplan duidelijk worden welke investering en budgettering nodig is en hoe we deze in kunnen vullen. Tenslotte zijn er projecten die vooral de structuur van de vereniging versterken. Dit zijn vooral investeringen op het gebied van automatisering en communicatie met bijvoorbeeld de digitalisering van het Brunssums erfgoed en een nieuwe huisstijl, website, nieuwsbrief en magazine. Voor al deze aanvullende financieringen zal vooral worden gezocht naar subsidiering door gemeente, provincie, publieke instanties, fondsen en stichtingen. Daarnaast zal worden gekeken hoe aanvullende financiële steun kan worden verkregen vanuit donateurs en sponsoren. 28
Verantwoording & transparantie Vanuit haar rol en verantwoordelijkheid is de Heemkundevereniging er voor haar leden en ook voor alle inwoners van Brunssum. Haar activiteiten zijn dan ook van, voor en met de Brunssummers. Vanuit dat besef streeft zij dan ook naar volledige transparantie en duidelijkheid over de inhoud en financiering van haar activiteiten. Twee keer per jaar zal de vereniging dan ook verantwoording afleggen over haar activiteiten en daarover communiceren. DANK! Dit document is tot stand gekomen door de betrokkenheid en medewerking van heel veel leden en vrienden van onze Heemkundevereniging Brunssum. Dank allemaal voor jullie inzet en inbreng. 30 VRAGEN? Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u altijd bij ons terecht. Stuur een mail naar Info@heemkundebrunssum.nl en wij komen dan graag met u in contact.
Info@heemkundebrunssum.nl