Hoofdstuk 2. Profiel Leidenaar Samenvatting Hoofdstuk 2 geeft een profiel van de inwoners van Leiden. Dit hoofdstuk is gebaseerd op zowel kerncijfers uit de Gemeentelijke Basis Administratie zoals aantal inwoners, sekse, leeftijd en etniciteit, als sociaal-demografische vragen die gesteld zijn in de Stadsenquête, zoals werk, opleiding en inkomen. Ruim vier op de tien Leidenaren heeft hoger onderwijs genoten en eenderde van de bevolking heeft het middelbaar onderwijs afgerond. In Leiden heeft bijna driekwart van de Leidenaren van 18-64 jaar betaald werk voor meer dan twaalf uur per week, 7% studeert, 8% heeft een uitkering en de overige 13% werkt niet of heeft een klein baantje. Van de werkende Leidenaren doet ruim vier op de tien dit in de eigen stad en zes op de tien buiten de stad. In vergelijking met vorig jaar maken de Leidenaren meer gebruik van de auto en minder van de trein om naar hun werk/studie te gaan. Dit jaar is in de Stadsenquête nader ingegaan op de omvang van de feitelijke arbeidsreserve. Dit is het deel van de bevolking van 18-64 jaar dat momenteel niet, of minder dan twaalf uur per week werkt, geen dagstudie volgt en in de toekomst wel (meer) zou willen werken. Na berekening wordt de feitelijke arbeidsreserve in het rapport geschat op 5 a 6% van de Leidse beroepsbevolking. Deze groep mensen (ca. 5000) geeft aan met name interesse te hebben in de gezondheidszorg, administratie, in een winkel, iets met computers, onderwijs en horeca. Vragenlijst A1 Wat is uw leeftijd? jaar A2 A3 Sekse: Man Vrouw Huishoudsamenstelling: Alleenstaand Twee personen Gezin met thuiswonenende kinderen Alleenstaande ouder met thuiswonende kinderen tot 18 jaar Anders, nl A4 Uit hoeveel personen bestaat uw huishouden, uzelf meegerekend? personen A5 Postcode: A6 A7 Wat is de hoogste schoolopleiding die u met een diploma heeft afgerond? Geen onderwijs Basisonderwijs (lagere school) Lager beroepsonderwijs (LBO, LTS, LEAO, huishoudschool, etc.) MAVO (vroegere MULO-A) KMBO, leerlingwezen, cursorisch beroepsonderwijs Middelbaar beroeps onderwijs (MBO, MTS, verpleegster, etc.) HAVO/VWO (vroegere MULO-B, HBS, MMS, Gymnasium) HBO (HTS, HEAO, HLS, KMA, PABO, etc.) Wetenschappelijk onderwijs (Universiteit) Anders, nl. Verricht u per week gedurende 12 uur of meer betaalde werkzaamheden? Nee, ik verricht geen betaalde werkzaamheden } Heeft u een uitkering? (ww/wao/vut/aow) Nee, ik verricht 1-12 uur betaalde werkzaamheden } ja Ja, ik heb betaald werk nee Schoolgaand/studerend Zou u (meer) willen werken? ja, Aan welk soort werk denkt u? A10 nee A10 1
A8 Waar werkt/studeert u? Thuis A10 Elders in Leiden Buiten Leiden, nl.: (postcode of anders gemeente invullen) Geen vast werkadres A9 Hoe verplaatst u zich meestal naar uw werk of studieadres? (Bij meerdere vervoermiddelen: met welk vervoermiddel verplaatst u zich de grootste afstand) Lopend Fiets Snor/bromfiets Motor Auto Bus Trein Overig Nvt A10 In welke klasse valt het gezamenlijk netto (= schoon) inkomen van uw huishouden? Uitkeringen, pensioengelden, alimentatie en dergelijke zijn ook inkomen. Niet meegerekend worden: vakantiegeld, kinderbijslag en huursubsidie. < Euro 700 (Minder dan fl.1.500,-) 701-1100 Euro (fl. 1.501 2.500) 1.101-1.400 Euro (fl. 2.501 3.100) 1.401-2.000 Euro (fl. 3.101 4.400) 2.001-2.500 Euro (fl. 4.401 5.400) 2.501-3.000 Euro (fl. 5.401 6.400) > 3001 Euro (>fl. 6.401 en meer per maand) Geen antwoord A11 Bent u of is één van uw ouders buiten Nederland geboren? Nee Ja Wie (meerdere antwoorden mogelijk)? Uzelf, in Vader, in Moeder, in Geen antwoord A14 Heeft u thuis en/of op uw werk/school de beschikking over een PC? Thuis en werk/school Alleen thuis Alleen op werk/school Ergens anders Nee SLOTVRAGEN A15 Heeft u thuis en/of op uw werk/school de beschikking over internet? Thuis en werk/school Alleen thuis Alleen op werk/school Ergens anders Nee Opmerking: tabellen van vragen A14 en A15 zijn opgenomen in blok D 2
Uitkomsten In dit hoofdstuk wordt een profiel van de inwoners van Leiden gegeven, gebaseerd op kerncijfers van de afdeling BOA (Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) en de Stadsenquête 2002. Deze laatste cijfers zijn gebaseerd op ruim 3.000 respondenten. Immers de algemene vragen zijn in de verschillende deelenquêtes aan alle respondenten gesteld. In dit hoofdstuk komt een grote verscheidenheid aan algemene onderwerpen aan de orde, te weten het aantal inwoners, de stadsdelen en districten, de bevolking naar sekse en leeftijd, aantal jaren dat Leidenaren in Leiden en de eigen wijk woonachtig zijn, de huishoudsamenstelling, etniciteit, opleidingsniveau, wel of geen betaald werk, het gebruikte vervoermiddel om naar het werk te komen en het huishoudinkomen. 2.1 Aantal inwoners Leiden Leiden heeft op 1 januari 2002 117.183 inwoners. Tabel 2.1: Aantal inwoners Leiden Inwoners 1981 103.246 2001 117.031 2002 117.183 Bron: GBA Leiden, stand per 1 januari 2.2 Districten Leiden bestaat uit vier stadsdelen (Midden, Noord, Zuid en West) en tien districten. In de bijlage aan het eind van dit rapport is een kaart van Leiden opgenomen. Onderstaande figuur geeft de grootte van de districten naar het aantal inwoners. Qua inwoneraantal is het Bos- en Gasthuisdistrict het grootst, gevolgd door het Roodenburgerdistrict. Grafiek 2.2: Aantal inwoners per district Binnenstad-Zuid 7.829 Binnenstad-Noord 14.402 Stationsdistrict 1.936 Leiden Noord 13.450 Roodenburgerdistrict 17.566 Bos- en Gasthuisdistrict 19.306 Morsdistrict 10.844 Boerhaavedistrict 3.935 Merenwijkdistrict 15.014 Stevenshofdistrict 12.901 Bron: GBA Leiden, stand per 1 januari 2002 3
2.3 Sekse en leeftijd Van alle inwoners van Leiden is 49% man en 51% vrouw. Onderstaande tabel geeft de leeftijdsverdeling van de bevolking en vergelijkt deze met vorig jaar. In de Stadsenquête zijn inwoners ondervraagd van 18 t/m 75 jaar. 87.856 Leidenaren vallen in deze leeftijdsgroep. Tabel 2.3: Leeftijdverdeling in Leiden 0-17 jaar 19% 19% 18-24 jaar 12% 12% 25-34 jaar 20% 20% 35-49 jaar 22% 23% 50-64 jaar 15% 15% 65-75 jaar 5% 5% 76 jaar en ouder 6% 6% Bron: GBA Leiden, stand per 1 januari 2002 2.4 Huishoudsamenstelling Uit de Stadsenquête resulteert dat 20% van de volwassen Leidenaren alleenstaand is. Vier op de tien Leidenaren woont in een gezinshuishouden. Tabel 2.4: Huishoudsamenstelling inwoners 18-75 jaar Alleenstaand (< 40 jaar) 13% 12% Twee volwassenen (< 40 jaar) 19% 18% Gezin met kinderen (incl eenoudergezinnen) 42% 43% Twee volwassenen (> = 40 jaar) 20% 20% Alleenstaand (> = 40 jaar) 7% 8% Bronnen: Stadsenquêtes Leiden 2.5 Etnische herkomst Een kwart van de bevolking van Leiden is van allochtone afkomst. Dit betekent dat ze zelf (1 e generatie) of dat één van beide ouders in het buitenland is geboren (2 e generatie). Bij de resultaten van een Stadsenquête kan het interessant zijn om te kijken naar de verschillen in resultaten tussen autochtonen en allochtonen. Toch moet hierbij opgepast worden, omdat de groep allochtonen zeer divers is. Hierbij kan gedacht worden aan het verschil tussen de 1 e en 2 e generatie, maar vooral aan de verschillen naar het land van herkomst. Tabel 2.5: Etnische herkomst van de inwoners Leiden Nederland 76% 75% Marokko 4% 4% Turkije 2% 2% Suriname 2% 2% Aruba/Nederlandse Antillen 1% 1% Westerse landen 9% 9% Overige landen 7% 8% Autochtoon 76% 75% Allochtoon 1 e generatie 14% 15% Allochtoon 2 e generatie 10% 10% Bron: GBA Leiden, stand per 1 januari 4
2.6 Opleiding Onderstaande tabel geeft het opleidingsniveau van de Leidenaren van 18 tot en met 75 jaar. In deze paragraaf is het opleidingsniveau ingedeeld in vier groepen: lager onderwijs I, lager onderwijs II, middelbaar onderwijs en hoger onderwijs. Tabel 2.6a: Opleidingsniveau Leidenaren 1. Lager onderwijs I: Geen onderwijs 1% 1% Basisonderwijs 5% 3% 2. Lager onderwijs II: LBO 10% 12% MAVO 9% 10% 3. Middelbaar onderwijs KMBO, leerlingwezen, CBO 1% 1% MBO 14% 15% HAVO/VWO 13% 17% 4. Hoger onderwijs: HBO 19% 20% Wetenschappelijk onderwijs 26% 22% Bronnen: Stadsenquêtes Leiden Relatief wonen de meeste volwassen Leidenaren met een hogere opleiding in de Binnenstad, het Roodenburgerdistrict en de Merenwijk, terwijl in Leiden Noord en de Stevenshof relatief veel burgers met een lagere opleiding wonen. Grafiek 2.6b: Opleiding naar district (excl. Stationsdistrict en Boerhaavedistrict vanwege te weinig waarnemingen) Totaal 26% 33% 42% Binnenstad-Zuid Binnenstad-Noord 11% 17% 36% 53% 32% 50% Leiden Noord 44% 29% 27% Roodenburgerdistruct 23% 27% 50% Bos- en gasthuisdistrict Morsdistrict 34% 34% 30% 36% 34% 31% Merenwijkdistrict 19% 34% 47% Stevenshofdistrict 44% 34% 22% 0% 25% 50% 75% 100% Lager Middelbaar Hoger 2.7 Beroepsbevolking en arbeidsreserve De bevolking van 18-64 jaar wordt ook wel de potentiële beroepsbevolking genoemd 1. Van de Leidse potentiële beroepsbevolking heeft bijna driekwart betaald werk voor meer dan 12 uur per week, 7% studeert, 8% heeft een uitkering en de rest werkt niet betaald of heeft een klein baantje. 1 Meestal wordt de groep 15-64 jaar de potentiele beroepsbevolking genoemd. In de Stadsenquête is echter de groep 15-17 jaar buiten beschouwing gelaten. 5
Tabel 2.7a: Verdeling beroepsbevolking Werkt > 12 uur 73% Studeert 7% Heeft WW/WAO/ABW/VUT-uitkering 8% Geen werk > 12 uur en geen uitkering 13% 100% De arbeidsreserve bestaat uit de personen van 18-64 jaar die niet of minder dan 12 uur per week werken en ook niet aan een dagstudie met studiefinanciering meedoen. Dit betekent dat 21% van de Leidse beroepsbevolking behoort tot de zogenaamde arbeidsreserve. Echter in de praktijk zal niet iedereen die behoort tot de arbeidsreserve willen of kunnen werken. Om dit te bepalen is aan de mensen behorende tot de potentiële arbeidsreserve gevraagd of ze in de toekomst (meer) zouden willen werken. Gemiddeld zou een kwart van de potentiële arbeidsreserve in de toekomst (meer) willen werken. Dit betekent dat de feitelijke arbeidsreserve 5,5% van de beroepsbevolking bedraagt. Tabel 2.7b: Bepaling arbeidsreserve Potentiele Zou (meer) willen Feitelijke * = arbeidsreserve werken arbeidsreserve Heeft WW/WAO/ABW/VUT-uitkering 8% 28% 2% Geen werk > 12 uur en geen uitkering 13% 26% 3,5% 21% 27% 5,5% De mensen die (meer) zouden willen werken (feitelijke arbeidsreserve) hebben de volgende interesses in soort werk: gezondheidszorg, administratief werk, in een winkel, iets met computers, onderwijs en horeca. 2.8 Waar werken/studeren de Leidenaren? In de Stadsenquête is aan de werkenden en studenten gevraagd in welke plaats ze respectievelijk werken of studeren. Ruim vier op de tien werkt in de eigen stad, 10% werkt in Den Haag, 10% in de Leidse Regio, 8% in Amsterdam /Schiphol/Hoofddorp, 4% in de Duinen Bollenstreek en 4% heeft geen vast werkadres. Tabel 2.8: Waar werken/studeren de Leidenaren Leiden 46% 42% Den Haag 10% 10% Leidse Regio # 10% Amsterdam/Schiphol/Hoofddorp 9% 8% Duin- en Bollenstreek # 4% Overig 35% 26% Leidse Regio: Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten, Zoeterwoude, Alkemade Duin- en Bollenstreek: Hillegom, Katwijk, Lisse, Noordwijk, Noordwijerhout, Rijnsburg, Sassenheim, Valkenburg, Voorhout, Warmond 2.9 Vervoermiddel naar het werk/studie In vergelijking met 2001 maken de Leidenaren meer gebruik van de auto en minder van de trein om naar hun werk/studie te gaan. Tabel 2.9a: Vervoermiddel naar werk/studie Fiets 37% 36% Auto 33% 39% Trein 21% 16% Bus 3% 2% Lopend 3% 3% Motor/bromfiets 3% 4% 100 10% Bron: Stadsenquêtes Leiden 6
De keuze van het vervoermiddel naar het werk hangt sterk samen met de plaats van het werk. De inwoners van Leiden die in Leidse Regio werken, gaan relatief vaak op de fiets. De mensen die in Den Haag en Amsterdam/Schiphol werken, gaan relatief vaak met de trein. De Duin- en Bollenstreek wordt met name bereikt met de auto. Grafiek 2.9b: Vervoermiddel naar werk Leiden Leidse Regio Duin- en Bollenstreek Den Haag regio Amsterdam 0% 25% 50% 75% 100% fiets auto bus trein overig 2.10 Inkomen Net als vorig jaar is ook naar het netto maandelijks inkomen gevraagd. Echter evenals in Stadsenquêtes in andere steden lijkt de inkomensvraag door de komst van de Euro in 2002 foutgevoelig. In alle enquêtes is een aanzienlijke stijging te zien van het gemiddelde inkomen vergeleken met vorig jaar. Omdat het CBS nog geen cijfers heeft aangaande het inkomen van 2002 wordt er gewacht met de publicatie tot volgend jaar. 7