st:ichting FSJ va,n de Arbeid..*... Aanbeveling tot waardeoverdracht van oude pensioenaanspraken 8 juli 1994 Publikatiew. 4/94 B~uidf!nhO~weg 60, 2594 AW Den Haag, Telefoon 070 3499 577, Telefax 070 3832 535
Stichting tsj van dearbeid Aanbeveling tot waardeoverdracht van oude pensioenaanspraken De Stichting van de Arbeid, overwegende dat: pensioenverlies bij wisseling van werkkring ongewenst is; in het verleden al meerdere vrijwillige en wettelijke maatregelen zijn genomen om zodanig pensioenverlies te vermijden of te beperken; iedere deelnemer aan een pensioenregeling bij wisseling van dienstbetrekking vanaf 8 juli 1994 een wettelijk recht heeft op waardeoverdracht van pensioenaanspraken ; dit recht op waardeoverdracht niet geldt voor premievrije rechten die voor die datum zijn ontstaan; er niettemin in het bedrijfsleven bereidheid bestaat om op vrijwillige basis medewerking te verlenen aan waardeoverdracht van premievrije aanspraken ontstaan vóór de inwerkingtreding van het wettelijke recht; r r doet de navolgende aanbevelingen aan partijen betrokken bij aanvullende pen _ sioenregelingen. 1. Waardeoverdracht De Stichting van de Arbeid beveelt aan om, voorzover daarvoor de financiële ruimte aanwezig is, deelnemers aan pensioenregelingen die uit hoofde van een vorig dienstverband pensioenaanspraken hebben opgebouwd in een andere pensioenregeling, alsnog in de gelegenheid te stellen die aanspraken onder te brengen in de pensioenregeling waaraan zij thans deelnemen. De Stichting van de Arbeid vraagt daarom in voorkomende gevallen om de medewerking van: * de partijen betrokken bij de oude regeling, teneinde de waarde van de desbetreffende premievrije pensioenaanspraken voor overdracht ter beschikking te stellen; + de partijen betrokken bij de huidige regeling om de voor overdracht ter beschikking. gestelde waarde in te nemen en daarvoor pensioenaanspraken in het kader van de huidige regeling toe te kennen. 2. Rekenmethodiek 2.1 De Stichting van de Arbeid beveelt aan om de waarde die voor overdracht ter beschikking wordt gesteld, zoveel mogelijk over te dragen volgens de rekenregels van het wettelijke recht op waardeoverdracht. Wet wan 30 juni 1994 tot wijziging van de Pensioen en spaarfondsenwet en enige andere wetten (wettelijk recht op waardeoverdracht en enige andere maatregelen op het aanvullende pensioenterrein), Stb. 1994 496
2 2.2 In sommige gevallen zal niet meer beschikbaar zijn dan de gefinancierde waarde, bijvoorbeeld omdat de oude werkgever er niet meer is. Deze waarde kan lager zijn dan het bedrag dat volgens de wettelijke rekenregels zou moeten worden overgedragen. Teneinde te voorkomen dat in dergelijke gevallen de nieuwe werkgever zal afzien van het verlenen van medewerking aan waardeoverdracht, stelt de Stichting voor de beschikbare waarde nochtans in te nemen, waarbij in ieder geval de oude aanspraak, omgezet naar de nieuwe regefing op basis van de wettelijk vereiste actuariële gelijkwaardigheid, door de nieuwe werkgever en/of diens pensioenuitvoerder nominaal wordt gegarandeerd. Dit maakt het dan mogelijk om de inbouw in de nieuwe regeling volgens de wettelijke regels te doen plaatsvinden op basis van de feitelijk overgedragen waarde. 2.3 In het bijzonder aan werkgevers en pensioenuitvoeringsorganen d i e zijn aangesloten bij de zogenaamde bovenwettelijke circuits voor waardeoverdrachten, beveelt de Stichting aan bij de overdracht van oude aanspraken van werknemers van wie zowel de oude als de nieuwe werkgever is aangesloten bij eenzelfde circuit, de voorwaarden toe te passen zoals die gelden in het desbetreffende circuit. r = 3. Temporisering _ Teneinde de administratieve last beheersbaar te houden, beveelt de Stichting van de Arbeid aan te beginnen met vrijwillige waardeoverdracht van de gevallen waarin sprake is van een nieuwe toetreding tot een pensioenregeling. Voor overdracht ten behoeve van degenen die reeds deelnemer in de nieuwe regeling zijn, beveelt de Stichting een overgangstermijn van vijf jaren aan, gedurende welke de pensioenuitvoerders in de gelegenheid zijn de administratieve afwikkeling van de overdrachten te voltooien. 4. Voorlichting De pensioenuitvoerders wordt nadrukkelijk gevraagd de deelnemers die overwegen hun oude pensioenaanspraken over te dragen naar de pensioenregeling waaraan zij thans deelnemen, goed te informeren over hun individuele situatie. Het belang van een goede voorlichting klemt des te meer wanneer sprake is van een situatie als beschreven in paragraaf 2.2. Het ligt overigens in de rede aansluiting te zoeken bij de voorlichtingsregels die moeten worden toegepast bij waardeoverdrachten volgens het wettelijke regime. Den Haag, 8 juli 1994
3 Toelichting bij de Aanbeveling tot waardeoverdracht van oude pensioenaanspraken Achtergronden Op 25 oktober 1985 richtte de Stichting van de Arbeid zich tot het bedrijfsleven met een aanbeveling om op vrijwillige basis maatregelen te treffen ter beperking en/of voorkoming van pensioenverlies bij verandering van werkkring. Deze aanbeveling kwam tot stand in samenhang met het op dezelfde datum uitgebrachte SERadvies interimmaatregel pensioenbreuk, waarin onder meer gepleit werd voor het wegnemen van wettelijke belemmeringen voor waardeoverdracht2. De wetgever heeft op 1 augustus 1987 de Pensioen en Spaarfondsenwet (PSW) op een aantal punten verbeterd. Artikel 8 lid 2 PSW bepaalt sindsdien dat een exdeelnemer bij vertrek een premievrij recht krijgt op een tijdsevenredig ouderdomspensioen. Voorts werd artikel 32a PSW ingevoerd dat waardeoverdracht onder bepaalde voorwaarden mogelijk maakt. Zo moet in de statuten enhet pensioenreglement de afkoopmogelijkheid ten behoeve van waardeoverdracht zijn opgenomen. Voor die tijd was waardeoverdrachtslechts mogelijk door middel van een individuele ministeriële ontheffing volgens artikel 29 PSW. Reeds in juni 1989 was voor 2,7 miljoen van de 3,2 miljoen deelnemers aan pensioenregelingen waardeoverdracht mogelijk3. In november 1990 ging de SER nog een stap verder door aan het kabinet aan te bevelen dat iedere deelnemer aan een pensioenregeling ook het recht zou moeten hebben om bij wisseling van werkkring zijn pensioenaanspraken mee te nemen naar zijn nieuwe pensioenverzekeraar4. Dit advies is door het kabinet. overgenomen, hetgeen heeft geleid tot de wet van 30 juni 1994. Het wettelijke recht op waardeoverdracht geldt uitsluitend voor premievrije aanspraken van deelnemers van wie de deelneming is geëindigd ná de inwerkingtreding van het nieuwe artikel 32b PSW, hetgeen is geschied op 8 juli 1994. Het recht heeft géén betrekking op premievrije aanspraken ( slapersrechten ) die vóór die datum zijn ontstaan. De Stichting van de Arbeid is van mening dat het bedrijfsleven op vrijwillige basis bereid zou moeten zijn ook voor deze oude gevallen de mogelijkheid van waardeoverdracht te bieden. Oude slapersrechten zouden, waar mogelijk, moeten worden overgebracht naar de pensioenregeling waaraan de werknemer thans deelneemt. 2 Advies interimmaatregel pensioenbreuk, SER, publikatie 85/22, 25 oktober 1985 3 IWlaatregeien tegen de Pensioenbreuk 19854988, Evaluatie aanbeveling Stichting van de Arbeid, Onderzoek Pensioenkamer 1989. 4 Advies inzake pensioenprobtematiek, SER, publikatie 90/23, 16 november 1990
Rekenmethodiek De Stichting van de Arbeid is zich er zeer van bewust dat waardeoverdracht van oude pensioenaanspraken een lastenverzwaring voor de betrokken werkgevers en/of hun pensioenuitvoerders betekent. Niet in alle gevallen zal daarvoor de benodigde financiële ruimte aanwezig zijn. Daarom zal naar het oordeel van de Stichting van geval tot geval de nodige aandacht moeten worden besteed aan de financiële aspecten die aan een dergelijke waardeoverdracht zijn verbonden. In dat verband zijn ook de administratieve kosten en baten van belang. De aanbeveling om ook bij de waardeoverdracht van oude aanspraken zoveel mogelijk uit te gaan van de wettelijke rekenregels, is bedoeld om te voldoen aan het actuariële gelijkwaardigheidsvereiste zoals dit is vastgelegd in artikel 32a lid f PSW5 en zo niet toegestane verschillen tussen pensioenaanspraken vóór en na waardeoverdracht te voorkomen. Daarbij komt dat de wettelijke rekenregels doorgaans leiden tot een evenwichtige verdeling van de financiële problematiek tussen de oude en de nieuwe werkgever. Voorts wordt do,or het toepassen van dezelfde regels als in het we,ttelijke recht, maximale duidelijkheid gecreëerd voor de werknemers. Uitgaan van de wettelijke rekenregels houdt tevens in dat de gehele ontslagaanspraak in de overdracht wordt betrokken, zodat voor de volledige aanspraak een overdrachtswaarde wordt bepaald, ook als deze aanspraak nog niet volledig is afgefinancierd. In feite houdt dit dus in dat via de overdrachtswaarde alsnog wordt afgefinancierd. Wanneer dit namelijk niet zou gebeuren, zou alleen het reeds afgefinancierde gedeelte worden overgedragen, hetgeen minder zinvol is. Nu kan het in sommige gevallen voorkomen dat voor waardeoverdracht niet meer beschikbaar kan komen dan de feitelijk gefinancierde waarde, bijvoorbeeld omdat de oude werkgever niet meer bestaat. Dit betekent dat in dergelijke situaties de beschikbare waarde voor de nieuwe werkgever c.q. de nieuwe pensioenuitvoerder, naar de wettelijke norm gemeten, niet toereikend is om te voldoen aan het hiervoor reeds genoemde actuariële gelijkwaardigheidsvereiste van artikel 32a lid f PSW. Teneinde te voorkomen dat de nieuwe werkgever in dergelijke situaties ervan zou afzien medewerking te verlenen aan waardeoverdracht, beveelt de Stichting van de Arbeid de volgende oplossing aan. Deze oplossing houdt in dat enerzijds de oude aanspraak nominaal door de nieuwe werkgever c.q. diens pensioenuitvoerder wordt gegarandeerd en dat anderzijds op basis van de bij de overdracht feitelijk beschikbaar komende waarde van de oude pensioenaanspraak, pensioenrechten in het kader van de nieuwe regeling worden toegekend. Het garanderen van de nominale waarde van de oude aanspraak maakt het mogelijk om, met toepassing van de wettelijke regels, op basis van de beschikbare (= feitelijk overgedragen) waarde een nieuwe pensioenaan Dit wetsartikel bepaalt dat bij waardeoverdracht de actuariële waarde van de naar de nieuwe pensioenregeling vertaalde aanspraak minstens getijk moet zijn aan de op dezelfde grondslagen berekende actuariële waarde van de over te dragen aanspraak.
5 spraak in het kader van de nieuwe (huidige) regeling toe te kennen, welke in eerste instantie lager zal uitkomen dan de oorspronkelijke pensioenaanspraak. Bij een eindloonachtige regeling leidt dit dus tot minder extra pensioenjaren. Na een aantal jaren van deelneming aan de nieuwe regeling zal deze aanvankelijk lagere aanspraak in het kader van de nieuwe regeling op een hoger niveau zijn gekomen dan de gegarandeerde nominale aanspraak. De garantie heeft dan zijn feitelijke betekenis verloren. Het verlenen van de hiervoor bedoelde garantie om te voldoen aan het wettelijke vereiste van nominale gelijkwaardigheid kan betekenen dat in gevallen waarin het dienstverband korte tijd na de overdracht eindigt, de gegarandeerde oude nominale pensioenaanspraak hoger ligt dan de in de nieuwe regeling ingebouwde aanspraak uit overdracht. In die situatie treedt de garantiebepaling in werking. Het verschil tussen de gefinancierde waarde en de volgens de wettelijke rekenregels vast te stellen overdrachtswaarde zal in het eerste jaar van de wettelijke regeling over het algemeen gering zijn door het toepassen van de volle rentestandskorting in de wettelijke overdrachtswaarde. Naarmate de kortingsregeling wordt afgebouwd, kan het écart groter worden. In deze situatie zou het verschil tussen de gegarandeerde en de in de pensioenregeling in te bouwen aanspraken klein kunnen worden gehouden door bij de toepassing van de wettelijke rekenregels bij de vertaling naar de nieuwe regeling de volle korting te blijven toepassen, dat wil zeggen in de kortingsfactor f de afbouwfactor op 1 t e stellen. Rekenmethodiek binnen circuits voor waardeoverdrachten Het is de Stichting van de Arbeid bekend dat binnen de circuits voor waardeoverdrachten van pensioenaanspraken waarvoor, op basis van vrijwilligheid, de eerstkomende jaren na het van kracht worden van het wettelijke recht op waardeoverdracht zwaardere rekenregels zullen gelden dan de wettelijke rekenregels, plannen bestaan om aan partijen te adviseren die regels ook toe te passen op werknemers die overdracht wensen van aanspraken opgebouwd in een pensioenregeling waarvan de deelneming werd beëindigd voor ingangsdatum van het wettelijke recht op waardeoverdracht. De Stichting van de Arbeid juicht deze ontwikkeling toe. Temporisering en Voorlichting De pensioenuitvoerders moeten in ieder geval voldoende tijd hebben orn overdrachten van oude aanspraken uit te voeren. Alfeen af bij de pensioenfondsen is sprake van circa 5 miljoen oude premievrije pensioenrechten7. Ook de advisering aan de (exideelnemers zal de nodige tijd in beslag zal nemen. Voorrang zou kung 45circuit voor waardeoverdracht in aantocht, VBcontact, nummer 91, september 1993 Financiële gegevens pensioenfondsen, Verzekeringskamer, februari 1993.
6 nen worden gegeven aan deelnemers die van werkkring en daarmee van pensioenregeling veranderen. Voor degenen die reeds bij een werkgever (met pensioenregeling) in dienst zijn, wordt een overgangstermijn van 5 jaar aanbevolen om de administratieve afwikkeling van de overdrachten te voltooien. Indien een dergelijke termijn wordt gehanteerd, dient deze naar het oordeel van de Stichting van de Arbeid niet te gelden voor herintredende werknemers. Waardeoverdracht van oude pensioenaanspraken zou voor hen, ook na afloop van een dergelijke termijn, mogelijk moeten blijven. Voorts is de Stichting van oordeel dat een uiterste inspanning zou moeten worden verricht om de administratieve afwikkeling van waardeoverdrachten van oude pensioenaanspraken voor die werknemers die de komende periode de pensioengerechtigde leeftijd bereiken, te voltooien voordat hun pensioenrechten tot uitkering komen. In een aantal gevallen zal dit niet mogelijk zijn en zat waardeoverdracht leiden tot bijstelling van reeds tot uitkering gekomen pensioenrechten. Voorkomen zal echter moeten worden dat het enkele feit van het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd na de inwerkingtreding van deze aanbeveling, maar voordat een verzoek om waardeoverdracht van oude pensioenaanspraken administratief kan worden afgewikkeld, ertoe leidt dat deze deelnemers daarvoor niet. in aanmerking zouden kunnen komen. Een deelnemer moet inzicht hebben in de consequenties van een mogelijke waardeoverdracht. Een goede voorlichting is in het bijzonder van groot belang in situaties waarin niet volgens de rekenregels van het wettelijke recht kan worden overgedragen. Aangezien in het kader van het wettelijke regime voor waardeoverdrachten, op. het gebied van de voorlichting bepaalde regels gelden, ligt het in de rede deze voorlichtingsregets ook te gaan toepassen voor waardeoverdrachten van oude pensioenaanspraken. Inwerkingtreding Deze aanbeveling, waarvan de tekst reeds op 2 februari? 994 door het bestuur van de Stichting van de Arbeid is vastgesteld, is op 8 juli 1994 in werking getreden, gelijktijdig met de Wet van 30 juni 1993 tot wijziging van de Pensioenen spaarfondsenwet (wettelijk recht OP waardeoverdracht en enige andere maatregelen op het aanvu!ende pensioenterrein)*. 8 Stb. 1994 496