Door Wim van Kouteren, senior compliance officer

Transcriptie

1 Door Wim van Kouteren, senior compliance officer CCollectieve waardeoverdracht is mogelijk als: de werkgever een nieuwe pensioenuitvoerder kiest de werkgever wordt overgenomen door een activa/ passiva transactie of de werkgever de pensioenregeling wijzigt. Voorwaarden Bij een collectieve waardeoverdracht moet voldaan worden aan een aantal voorwaarden. Zo moeten alle verzekerden vooraf geïnformeerd worden over de waardeoverdracht. Verzekerden mogen bezwaar maken tegen de waardeoverdracht. Als een verzekerde bezwaar maakt, betekent dat niet dat de collectieve waardeoverdracht niet doorgaat. Alleen de overdracht van de waarde van de aanspraken van deze verzekerde gaat dan niet door. Een voorwaarde die veel discussie oplevert staat in Artikel 83, lid 2 onder b van de pensioenwet: De overdrachtswaarde wordt door de overdragende pensioenuitvoerder zodanig vastgesteld dat de voor mannen en vrouwen te verwerven pensioenrechten gelijk zijn waarbij aan het vereiste van collectieve actuariële gelijkwaardigheid op basis van dezelfde grondslagen wordt voldaan. Collectieve actuariële gelijkwaardigheid bij collectieve waardeoverdracht De Pensioenwet geeft de mogelijkheid voor een zogenaamde collectieve waardeoverdracht. Er is dan geen sprake van uitdiensttreding van een werknemer. Collectieve waardeoverdracht betekent dat op verzoek van de werkgever de waarde van de pensioenaanspraken of pensioenrechten van de (gewezen) deelnemers, gepensioneerden en arbeidsongeschikte deelnemers wordt overgedragen naar een andere of dezelfde pensioenuitvoerder. In deze voorwaarden vallen twee dingen op. 1. Er is een eis van collectieve actuariële gelijkwaardigheid. 2. De overdragende pensioenuitvoerder is verantwoordelijk voor het waarborgen van die collectieve actuariële gelijkwaardigheid. In dit artikel onderzoek ik hoe aan het vereiste van collectieve actuariële gelijkwaardigheid kan worden voldaan. De vraag of de overdragende pensioenuitvoerder verantwoordelijk kan zijn voor het waarborgen van die collectieve actuariële gelijkwaardigheid komt ook aan bod. Karakter van de pensioenregeling Bij collectieve waardeoverdracht speelt het karakter van de pensioenregeling een rol. In de collectieve markt kennen we uitkeringsovereenkomst en premieovereenkomsten. De overeenkomst komt daar eigenlijk niet voor. Deze bespreek ik daarom niet. Van de premieovereenkomst bestaan drie smaken: de beschikbare premie wordt gebruikt voor een rente, voor of voor een beleggingswaarde. Omdat de pensioenregeling bij de ontvangende pensioenuitvoerder een ander karakter kan hebben dan de regeling bij de overdragende pensioenuitvoerder bestaan de volgende situaties. 14

2 Pensioenuitvoerder 1 Pensioenuitvoerder 2 We kijken eerst naar collectieve actuariële gelijkwaardigheid bij overdracht van een uitkeringsovereenkomst naar een nieuwe uitkeringsovereenkomst Wat is collectieve actuariële gelijkwaardigheid bij overdracht van een uitkeringsovereenkomst naar een nieuwe uitkeringsovereenkomst? Dit houdt volgens mij het volgende in: De overdrachtswaarde per deelnemer moet zo herberekend worden dat pensioenaanspraken ook na overdracht gelijk zijn. Dat betekent niet dat de nominale pensioenaanspraken voor en na overdracht even hoog zijn! Gelijke pensioenaanspraken voor overdracht betekent gelijke pensioenaanspraken na overdracht Met voorbeelden laat ik zien wat ik bedoel. Voorbeeld: zo moet het niet De waarde van een groepje van vier deelnemers wordt overgedragen van Pensioenuitvoerder 1 naar Pensioenuitvoerder 2. In de oude regeling had iedere deelnemer 1.000,- ouderdomspensioen en 700,- Partnerpensioen. Pensioenuitvoerder 1 bepaalt op zijn tarieven de overdrachtswaarde per deelnemer. Deze overdrachtswaarde per deelnemer wordt door Pensioenuitvoerder 2 aangewend op zijn tarieven. We zien dat na overdracht de pensioenen voor mannen en vrouwen en voor jong en oud niet gelijk zijn. Dit komt doordat de tarieven van Pensioenuitvoerder 1 en Pensioenuitvoerder 2 niet gelijk zijn. Er is geen sprake van collectieve actuariële gelijkwaardigheid. >> TARIEF PENSIOENUITVOERDER 1 () INKOPEN SEKSE LEEFTIJD man ,- 5143,- 931,18 vrouw ,- 4964,- 931,51 man ,- 7866,- 922,33 vrouw ,- 7669,- 930,70 totaal: 25642,- *met 70% partnerpensioen 15

3

4 Schuiven met overdrachtswaarden Om ervoor te zorgen dat de pensioenen na overdracht voor mannen en vrouwen en voor jong en oud gelijk zijn, moeten we de overdrachtswaarde onderling anders verdelen. De totale overdrachtswaarde blijft uiteraard gelijk. Hoe er geschoven moet worden bepalen we met een berekening in 6 stappen: Collectieve actuariële gelijkwaardigheid bij overdracht van een uitkeringsovereenkomst naar een premie overeenkomst Ook bij overdracht van een uitkeringsovereenkomst naar een premieovereenkomst geldt dat gelijke pensioenaanspraken voor overdracht gelijke pensioenaanspraken moeten opleveren na overdracht. 1. Bepaal de overdrachtswaarde per deelnemer op het tarief van Pensioenuitvoerder 1 2. Bepaal het totaal van overdrachtswaardes op het tarief van Pensioenuitvoerder 1 3. Bepaal de overdrachtswaarde per deelnemer op het tarief van Pensioenuitvoerder 2 4. Bepaal het totaal van overdrachtswaardes op het tarief van Pensioenuitvoerder 2 5. Bepaal de correctiefactor: totaal van overdrachtswaardes Pensioenuitvoerder 1 CF = totaal van overdrachtswaardes Pensioenuitvoerder 2 6. Vermenigvuldig de overdrachtswaarde per deelnemer van Pensioenuitvoerder 1 met de correctiefactor De gecorrigeerde overdrachtswaarde per deelnemer wordt door Pensioenuitvoerder 2 aangewend op zijn tarieven. Er wordt uiteraard gerekend met sekseneutrale tarieven. Bij premieovereenkomsten op basis van of op basis van beleggingen geldt een bijzonderheid. Ook daar moet de overdrachtswaarde per deelnemer herberekend worden. Dat is wat lastig. Pensioenen en kapitalen of beleggingswaarden sluiten niet op elkaar aan. Een manier is om de correctie te doen alsof ze worden in gebracht in een premieovereenkomst op basis van een rente. Deze fictieve premieovereenkomst op basis van een rente kent dezelfde tarieven als de premieovereenkomsten op basis van of beleggingen. Verantwoordelijkheid van de overdragende pensioenuitvoerder Pensioenuitvoerder 1 is volgens de Pensioenwet verantwoordelijk voor het maken van de berekening met 6 stappen. Daarvoor is het nodig dat Pensioenuitvoerder 1 de tarieven TARIEF GECORRIGEERDE INKOPEN SEKSE LEEFTIJD gecorrigeerd man ,- 5143,- 5523,- 5128,- 928,37 vrouw ,- 4964,- 5329,- 4947,- 928,37 man ,- 7866,- 8528,- 7918,- 928,37 vrouw ,- 7669,- 8240,- 7650,- 928,37 totaal: 25642, , ,- *met 70% partnerpensioen correctiefactor = 25642/27620 = 0, We zien nu dat gelijke pensioenaanspraken in de oude regeling gelijke pensioenaanspraken in de nieuwe regeling oplevert. En we zien dat de aanspraken in de nieuwe regeling niet gelijk zijn aan de aanspraken in de oude regeling. Collectieve actuariële gelijkwaardigheid wordt dus bereikt door het maken van een correctieberekening met het tarief van de ontvangende pensioenuitvoerder. kent van Pensioenuitvoerder 2. Dat zal alleen het geval zijn als het een interne collectieve waardeoverdracht betreft. Het zou meer voor de hand liggen de ontvangende uitvoerder verantwoordelijk te laten zijn voor het maken van de correctieberekening. De overdragende uitvoerder is dan verantwoordelijk voor stap 1 en 2. De ontvangende uitvoerder is verantwoordelijk voor stap 3 tot 6. >> 17

5 De praktijk zou erbij gebaat zijn als de ontvangende uitvoerder verantwoordelijk is voor de waarborging van de collectieve actuariële gelijkwaardigheid. De praktijk Het tarief van de ontvangende pensioenuitvoerder is vaak slechter dan het tarief dat gold bij de overdragende uitvoerder. De nominale pensioenen zijn dus na overdracht vaak lager. Verzekerden zullen bezwaar maken tegen een overdracht die lagere nominale pensioenen oplevert. Het principe van gelijke aanspraken voor overdracht zijn gelijke aanspraken na overdacht wordt daarom in praktijk vaak losgelaten. Vaak wordt uitgegaan van pensioen = pensioen. Met andere woorden, de deelnemers houden allemaal de aanspraken die ze hadden. De ontvangende pensioenuitvoerder geeft op welke koopsom nodig is om die aanspraken in te kopen. Een eventueel tekort wordt bij de werkgever in rekening gebracht. Een eventueel overschot krijgt een andere bestemming en wordt bijvoorbeeld aan een indexatiereserve toegevoegd. Wat is collectieve actuariële gelijkwaardigheid bij overdracht vanuit een premieovereenkomst? Ik wil nog kort stil staan bij collectieve actuariële gelijkwaardigheid bij overdracht vanuit een premieovereenkomst. Collectieve actuariële gelijkwaardigheid bij overdracht vanuit premieovereenkomst naar een andere nieuwe overeenkomst houdt het volgende in: De waarde van pensioenaanspraken voor overdracht is gelijk aan de waarde van de aanspraken na overdacht. Het maakt niet uit of de nieuwe pensioenregeling een uitkeringsovereenkomst is of een premieovereenkomst. Met een voorbeeld laat ik weer zien wat ik bedoel. Overdracht van een premieovereenkomst naar een premieovereenkomst Het voorbeeld lijkt op het eerdere voorbeeld. De waarde van een groepje van 4 deelnemers wordt overgedragen van Pensioenuitvoerder 1 naar Pensioenuitvoerder 2. In de oude regeling heeft iedere deelnemer ,- premievrij opgebouwd. Pensioenuitvoerder 2 bepaalt op zijn tarieven de overdrachtswaarde per deelnemer. Deze overdrachtswaarde per deelnemer wordt door Pensioenuitvoerder 2 aangewend op zijn tarieven. Omdat het een premieovereenkomst betreft worden sekseneutrale tarieven gehanteerd. Mannen en vrouwen krijgen in de oude en de nieuwe regeling dus gelijke kapitalen. Jong en oud krijgen verschillende kapitalen in de nieuwe pensioenregeling. Dat lijkt niet te deugen. Toch is er niks mis mee, want het gaat om een premieovereenkomst. Bij een premieovereenkomst is de premie de aanspraak, niet het. Het zou niet juist zijn waardes tussen deelnemers te verschuiven. Ook het laten bijbetalen door werkgever of laten terugvloeien van bedragen naar de werkgever is strijdig met het karakter van een premieovereenkomst. Omdat de verzekerden tegen een overdracht als deze bezwaar zullen maken, zal de werkgever het verzoek om collectieve waardeoverdracht achterwege laten. SEKSE-NEUTRALE TARIEF PENSIOENUITVOERDER 1 () SEKSE-NEUTRAAL INKOPEN SEKSE LEEFTIJD PREMIEVRIJ KAPITAAL PREMIEVRIJ KAPITAAL man ,- 8710, ,72 vrouw ,- 8710, ,72 man , , ,93 vrouw , , ,93 18

6 Overdracht van een premieovereenkomst naar een uitkeringsovereenkomst Bij overdracht van een premieovereenkomst naar een uitkeringsovereenkomst wordt ook het principe gehanteerd van waarde van pensioenaanspraken voor overdracht is gelijk aan de waarde van de aanspraken na overdacht. De waarde moet wel op sekseneutrale tarieven worden aangewend. Samenvattend Collectieve actuariële gelijkwaardigheid houdt in: Overdracht vanuit een: Gelijke pensioenaanspraken voor overdracht = gelijke pensioenaanspraken na overdracht Waarde voor overdracht = waarde na overdracht Pensioenuitvoerder 1 Het landschap van collectieve waardeoverdracht dat we eerder zagen kan dan als volgt in kaart gebracht worden. << Pensioenuitvoerder 2 Sekse-afhankelijk: "Gelijke aanspraak voor = gelijke aanspraak na" Sekse-neutraal: "Gelijke aanspraak voor = gelijke aanspraak na" Sekse-nautraal: "Waarde voor overdracht = Waarde na overdracht" 19