Lesvoorbereiding: Bouw (tegelzetter, metselaar, schilder) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector Bouw Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de interactieve tentoonstelling van Het Beroepenhuis over verschillende technische beroepen. Vakoverschreidende eindtermen SO (vanaf 01-09-2010) Gemeenschappelijke stam (communicatief vermogen) 1 brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk (doorzettingsvermogen) 4 blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven (empathie) 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen (esthetische bekwaamheid) 6 kunnen schoonheid ervaren 7 kunnen schoonheid creëren (exploreren) 8 benutten leerkansen in diverse situaties (flexibiliteit) 9 zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden (initiatief) 10 engageren zich spontaan www.beroepenthuisindeklas.be 1
(respect) 18 gedragen zich respectvol; (samenwerken) 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen (verantwoordelijkheid) 20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving (zelfbeeld) 21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten 22 ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen (zorgvuldigheid) 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen Leren leren Opvattingen over leren 1 werken ordelijk 2 weten dat kennis en vaardigheden via verschillende leerstrategieën kunnen verworven worden Problemen oplossen: 10 Bij het oplossen van een probleem: herformuleren de leerlingen het probleem; bedenken zij onder begeleiding een oplossingsweg en lichten die toe; passen zij de gevonden oplossingsweg toe. Regulering van het leerproces: 11 De leerlingen selecteren en ordenen het nodige materiaal en plannen onder begeleiding hun werktijd 13 De leerlingen vergelijken de eigen werkwijze met die van anderen en geven vervolgens aan waarom iets fout gegaan is en hoe fouten vermeden kunnen worden. Studie en beroepsgerichte keuzebekwaamheid: 15 De leerlingen zijn bereid alle studierichtingen en beroepen naar waarde te schatten. 16 De leerlingen kunnen hun interesses en mogelijkheden inschatten met het oog op een studiekeuze. Lichamelijke gezondheid en hygiëne www.beroepenthuisindeklas.be 2
4 nemen een ergonomische en gevarieerde sta-, zit-, werk- en tilhouding aan 11 passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen voorzorgen voor een veilige leef- en werkomgeving Mentale gezondheid 1 gaan adequaat om met taakbelasting en met stressvolle situaties 3 erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp Sociorelationele ontwikkeling 3 accepteren verschillen en hechten belang aan respect en zorgzaamheid binnen een relatie 4 kunnen ongelijk toegeven en zich verontschuldigen Omgeving en duurzame ontwikkeling 1 participeren aan milieubeleid en -zorg op school 3 zoeken naar mogelijkheden om zelf duurzaam gebruik te maken van ruimte, grondstoffen, goederen, energie en vervoermiddelen Vakgebonden eindtermen techniek, A-stroom (De leerlingen kunnen ) 1 Verschillende onderdelen en deelsystemen in een technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties ertussen toelichten 2 Bij werkende of falende technische systemen onderzoeken hoe verbeteringen mogelijk zijn 3 In concrete voorbeelden aangeven dat het bestuderen ven aanpassen van een technisch systeem leidt tot optimalisering, innovatie en/of nieuwe uitvindingen 4 In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen welk onderhoud noodzakelijk is voor de goede en duurzame werking er van 6 In concrete voorbeelden uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd 7 In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen dat men voor de ontwikkeling en het gebruik keuzen maakt op basis van criteria 10 technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende toepassingsgebieden uit de wereld van techniek (waaronder energie, informatie en communicatie, constructie, www.beroepenthuisindeklas.be 3
transport en biochemie) 12 Modellen, tests en evaluaties gebruiken om een eenvoudig technisch systeem te ontwerpen uitgaande van een gedefinieerd probleem en rekening houdend met vooropgestelde normen en criteria 13 Een gegeven of eigen ontwerp planmatig uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu 14 Een technisch systeem in gebruik nemen 17 Hulpmiddelen kiezen en inzetten in functie van het doel en het gebruik 19 Technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken 21 In concrete voorbeelden aantonen dat technische systemen ontworpen en gemaakt zijn om aan sociale en culturele behoeften te voldoen 26 In concrete voorbeelden aangeven hoe men duurzaam kan handelen in de verschillende stappen van het technisch proces 27 In concrete voorbeelden aangeven welke rol bepaalde technische beroepen vervullen in de verschillende stappen van het technisch proces 28 Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen Ontwikkelingsdoelen Techniek, B-Stroom (De leerlingen kunnen ) 2 Onderzoeken hoe het komt dat een zelf gebruikt technisch systeem niet of slecht functioneert 3 Voor enkele zelf gebruikte technische systemen illustreren hoe ze in de loop van de tijd geoptimaliseerd zijn 5 In concrete ervaringen uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd 6 Technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw 7 De vereisten waaraan een technisch systeem moet voldoen onderzoeken in functie van het gebruik of de realisatie ervan 8 Een eenvoudig ontwerp aanvullen uitgaande van de vooropgestelde vereisten 9 Een eenvoudig constructieplan, een stuklijst, een receptuur, kwaliteitseisen en symbolen lezen in functie van een maakopdracht www.beroepenthuisindeklas.be 4
10 Een logisch stappenplan raadplegen en de te gebruiken hulpmiddelen kiezen in functie van de maakopdracht 11 Een maakopdracht uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu 12 Een gerealiseerd eindproduct toetsen aan de vooropgestelde vereisten 13 Het eigen maakproces evalueren en voorstellen doen voor verbetering 16 Technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken 17 Bij het ontwerpen, maken en gebruiken in de klas gelijkenissen en verschillen aangeven met professionele technische werkwijzen 18 Technische systemen realiseren in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw 19 Aan de hand van voorbeelden illustreren dat een technisch systeem ontworpen en gemaakt is om aan behoeften te voldoen 23 Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen 24 Duidelijk maken in welke beroepen en sectoren de uitgevoerde technieken van belang zijn Lesverloop (activiteit leerkracht en leerlingen) Leerinhouden 1. Inleidende fase - Leerlingen voeren een kringgesprek over verschillende technische beroepen en beroepskeuze. - De leerkracht noteert alle genoemde beroepen op het bord. - De leerlingen krijgen een blad (bijlage 1) met een overzicht van sectoren en de beroepen die daarbij horen. - De leerlingen plaatsen de beroepen op het bord bij de juiste sector. Bijlage 1 (overzicht sectoren en beroepen) Bijlage 2 (lijst met nuttige websites) Er zijn zodanig veel beroepen dat het handig is om ze in groepen te verdelen. Die groepen noemen we sectoren. Toch zijn er beroepen die in meer dan één sector te vinden zijn. Een lasser werkt bijvoorbeeld vooral in de sector Metaal en technologie, maar ook een bouwbedrijf zal meestal een lasser in dienst hebben voor het versmelten van metalen constructies in hun bouwwerk. www.beroepenthuisindeklas.be 5
- Leerlingen kunnen vooraf ook zelf op zoek gaan naar beroepssectoren, technische beroepen en opleidingen door de opgegeven websites te raadplegen. (bijlage 2) 2. Klassikale voorbereiding activiteit - Leerlingen kunnen zelf op zoek gaan naar beroepen in de bouwsector via de website: www.debouw.be - Leerlingen en leerkracht voeren een vraaggesprek over beroepen in de bouwsector. Leerlingen sommen op welke beroepen ze kennen. De leerkracht vult aan met minder bekende beroepen. Welke mensen werken mee aan de opbouw van een woning of aan de opbouw van bruggen of wegen? 3. Activiteiten: GROEPSWERK 1. Groepswerken (totaal: 40 minuten) De klas is onderverdeeld in 4 groepen, elke groep voert 4 opdrachten uit. Er wordt elke 10 minuten doorgeschoven, zodat alle activiteiten op ongeveer 40 minuten kunnen afgerond zijn. Vooraf overloopt de leerkracht de 4 opdrachten en de daarbij horende beroepen. De leerlingen zullen in groep de instructies volgen van een leerlingenbundel. Ervaringsgericht leren: de leerlingen verplaatsen zich in de huid van een tegelzetter (A+B), een metselaar (B+C) en een schilder (D). In een handleiding voor de leerkracht worden de opdrachten en de benodigdheden gedetailleerd beschreven. www.beroepenthuisindeklas.be 6
De 4 opdrachten: - A: Tegelzetter: werken met een luchtbelwaterpas - B: Tegelzetter/metselaar: werken met een slangwaterpas - C: Metselaar: werken met een schietlood - D: Schilder Als een groep sneller klaar is met een opdracht, kunnen de leerlingen rustig aan een kruiswoordraadsel werken. 2. Evaluatie (maximaal 10 minuten) a. Leerlingen en leerkracht bespreken de verschillende deelactiviteiten en gaan na welke kwaliteiten een persoon moet hebben om de beroepen tegelzetter, metselaar en schilder uit te voeren. b. Leerlingen gaan bij zichzelf na of ze die kwaliteiten bezitten en of de job van tegelzetter, metselaar of schilder bij hen zou passen. Bijlage leerlingenbundel Bijlage handleiding leerkracht Bijlage kruiswoordraadsel Bijlage oplossing kruiswoordraadsel Kwaliteiten: Metselaar, tegelzetter, schilder: - nauwkeurig werken - zin voor esthetiek hebben (moet mooi zijn) - ordelijk zijn - zelfstandig werken - samenwerken - kwaliteitsbewust werken - veilig werken - milieubewust zijn - verstand hebben van meetkunde - klantgericht zijn www.beroepenthuisindeklas.be 7