November 2007 kennisgebieden 2 Voor de gebruikers van de methoden Speurtocht, De blauwe planeet en NatuNiek s e r v i c e b u l l e t i n Interview met Frits van Oostrom, voorzitter canoncommissie Dunnere boeken en dikkere docenten Leerkracht heeft voorbeeldfunctie in burgerschapsvorming Deze zomer verklaarde minister Plasterk dat de canon van Nederland vanaf 2008 verplichte lesstof zal zijn. Frits van Oostrom, voorzitter van de canoncommissie is blij dat de canon wordt verankerd in de kerndoelen. Nu moeten we ervoor zorgen dat de canonkaart over scholen verspreid raakt, dat er aansprekende didactiek en deugdelijke toetsing wordt ontwikkeld. 6 Surfend op ontdekkingsreis Het slotrapport van de canoncommissie werd net voor de zomervakantie gepresenteerd. De vijftig hoogtepunten uit onze nationale geschiedenis waren van tevoren al grotendeels bekend. De definitieve versie bevatte slechts één verrassing: het venster van de boekdrukkunst is vervangen door een venster voor de zeventiende-eeuwse natuurwetenschapper Christiaan Huygens. 8 Kids and science 11 Krijt is verleden tijd 4 Lees verder op de volgende pagina
I n h o u d Pagina 1 Pagina 4 Pagina 6 Pagina 8 Pagina 10 Pagina 11 C o l o f o n Dunnere boeken en dikkere docenten Leerkracht heeft voorbeeldfunctie in burgerschapsvorming Surfend op ontdekkingsreis Kids and Science: Jong leren innoveren Wie de ene methode kent, kent de andere twee ook Krijt is verleden tijd Het servicebulletin voor de Kennisgebieden is een uitgave van uitgeverij ThiemeMeulenhoff. Hoofd- en eindredactie Taalent Tekstschrijvers Met dank aan Frits van Oostrom, Christiaan Naves, Frank Roël, Dick Wife en leerlingen Vrije School Den Haag Vormgeving Crossings Communications Fotografie Hadewych Veys Drukwerk ARS Grafische Producties & Communicatie Redactieadres ThiemeMeulenhoff t.a.v. afdeling Marketingcommunicatie Postbus 19240 3501 DE Utrecht info.bao@thiememeulenhoff.nl Vervolg: Dunnere boeken en dikkere docenten Mogelijkheden voor groei Toch werd er het afgelopen jaar flink gediscussieerd over de invulling en omvang van de canon en werd de ene na de andere alternatieve canon opgesteld. Van Oostrom: Natuurlijk staan er heel veel belangrijke onderwerpen niet in deze canon, maar deze vijftig vensters spreken juist zo enorm aan omdat mensen hebben durven kiezen. Pure historici zien misschien minder in de vermelding van Annie M.G. Schmidt, maar vanuit het perspectief van de Nederlandse taal is zij een heel interessant persoon om kinderen mee kennis te laten maken. Persoonlijk had ik er graag iets over ballet in teruggezien en als Neerlandicus kan ik naast Max Havelaar nog tien schrijvers aandragen. De kracht van de canon is dat hij zo compact is. Het is een leuk beginnetje waar kinderen later op voort kunnen bouwen, een basis met mogelijkheden voor groei. Tien tijdvakken en vijftig vensters Twee jaar geleden gaf de commissie-de Rooij het advies lesmateriaal in te delen in tien tijdvakken. ThiemeMeulenhoff speelde hierop in en kwam met de splinternieuwe geschiedenismethode Speurtocht. Nu wil minister Plasterk ook de canon in de kerndoelen opnemen. Van Oostrom: Ik ben er een voorstander van dat er geheel nieuwe methodes ontwikkeld worden aan de hand van de canon. De hervorming van Canon in Speurtocht In Speurtocht is al een groot aantal vensters uit de canon verwerkt. Op de website van Speurtocht vindt u een overzicht met alle vensters en waar deze aan bod komen in de methode. Met Speurtocht bent u dus prima voorbereid op de canon. Mocht u zelf suggesties hebben voor extra lesideeën over de canon, dan ontvangen wij deze graag. 2
aan toe kunt voegen. Zorg dan wel dat deze aansluiten op de belevingswereld van kinderen. Ik ben bijvoorbeeld een voorstander van de lokale canons. Laat kinderen de geschiedenis vooral in het hier en nu ontdekken. Waarom heet die brug in Rotterdam eigenlijk de Erasmusbrug en waar staat die markering van de brandgrens voor? In Den Haag of Woerden passeren weer andere onderwerpen de revue en dat is helemaal niet erg. Dunne leerlingenboekjes Na de eerste bekendmaking van de canon stroomden de reacties bij Van Oostrom binnen. Het blijkt niet de eerste keer te zijn dat de geschiedenis van Nederland in vijftig onderwerpen wordt weergegeven. Van verschillende mensen kreeg ik oude schoolboeken toegestuurd met daarin een soortgelijk idee. Heel dunne boekjes zijn dat, want vroeger waren de schoolboeken licht en de leraren zwaar beladen. Inmiddels is het andersom. Toch gaat er nog steeds niets boven een inspirerende leerkracht, wiens enthousiasme voor de verschillende vakken en voor de overdracht daarvan kunnen floreren. Ik pleit voor dunnere boeken en dikkere docenten. Frits van Oostrom schoolboeken waar Van Oostrom voor pleit heeft niet zozeer te maken met het toevoegen van onderwerpen uit de canon aan bestaande methodes. Veruit de meeste door ons gekozen onderwerpen staan al in de geschiedenisboeken. Maar daar staat nog zo ontzettend veel omheen. Het is gewoonweg te veel voor kinderen. Uit een brandslang kun je niet drinken, je moet dus keuzes maken om het voor kinderen interessant en behapbaar te maken. Ik zeg niet dat de vijftig vensters de enige onderwerpen uit de Nederlandse historie zijn die kinderen zouden moeten kennen. Je kunt het zien als een overkoepelend verhaal waar je zelf onderwerpen Herwaardering van de leerkracht De persoonlijke rol van de leerkracht werd de afgelopen decennia steeds onbelangrijker gevonden. Redenen die daarvoor worden aangedragen zijn de veroudering van individuele vakkennis, de noodzaak tot het zelfstandig leren leren van de jeugd, de geavanceerdheid van modern lesmateriaal, de organiseerbaarheid van scholen en de beschikbaarheid van internet. Dat zijn allemaal drogredenen, want deze ontwikkeling heeft geen betere kwaliteit leerlingen opgeleverd en heeft de beroepsgroep ook geen dienst bewezen. Natuurlijk moet er aantrekkelijk lesmateriaal beschikbaar zijn en natuurlijk zullen er onder de leerlingen altijd geboren autodidacten blijven, eigenwijze avonturiers en wie weet zelfs een paar leerlingen die het meest floreren bij een schat aan digitale hulpmiddelen. Maar een land dat de voetbalresultaten nog steeds lijnrecht in verband brengt met de coach, zou in het onderwijs de rol van de leerkracht toch meer moeten waarderen. Dat betekent overigens ook dat we meer in de leerkracht moeten investeren en in diens rol en kwalificaties. Geef de leerkracht meer inhoud en van daaruit meer vertrouwen, ruimte en gezag. Een goede basis met mogelijkheden voor groei. 3
Leerkracht heeft voorbeeldfunctie in burgerschapsvorming Scholen zijn sinds 2006 verplicht aandacht te besteden aan actief burgerschap en sociale integratie. Burgerschapsvorming is geen apart vak, maar komt in meerdere leergebieden aan de orde. Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) zocht naar aanknopingspunten in bestaande methodes, waaronder Speurtocht. Burgerschapsvorming geeft kinderen inzicht in waarden en normen van de samenleving. Kennis over deze normen en waarden en weten hoe daarnaar te handelen, zijn voorwaarden voor het goed functioneren in onze maatschappij. Scholen spelen hierin een belangrijke rol. Een rol die sinds 2006 niet meer vrijblijvend is. Hoe zij invulling geven aan burgerschapsvorming, mogen scholen zelf bepalen. De rol van de leerkracht is hierbij belangrijk. Hij of zij vervult een voorbeeldfunctie bij het in de praktijk brengen van burgerschapsdoelen, vooral als het gaat om gelijkwaardigheid tussen mensen, het betrekken en motiveren van leerlingen en het ingaan op actuele gebeurtenissen binnen en buiten de school. Naast het gebruik van lesmethodes waarin burgerschapsvorming verweven is, leent ook de omgeving van de school zich prima voor het oefenen en toepassen van sociale en communicatieve vaardigheden, democratische principes en het kennismaken met de maatschappij. Bij burgerschapsvorming staan drie begrippen centraal: Democratie wat zijn mijn rechten, plichten en verantwoordelijkheden als burger in een democratische rechtstaat? Participatie hoe kan ik meedoen en meedenken, op school en in de samenleving? Identiteit wie ben ik en tot welke maatschappelijke geleding behoor ik? 4
Burgerschapsontwikkeling in Speurtocht SLO onderzocht in hoeverre de verschillende domeinen van burgerschaps-vorming terugkomen in geschiedenismethode Speurtocht. Hieruit blijkt dat de meeste onderwerpen van het domein democratie in de bovenbouw aan de orde komen. Van het domein participatie wordt het onderwerp verantwoordelijkheid behandeld in de groepen 6 tot en met 8, aan de hand van goede doelen en solidariteit. Bij het domein identiteit wordt in groep 3 aandacht besteed aan de eigen achtergrond (familie, stamboom, woonomgeving). Hierbij worden ook de ouders betrokken. Religieuze en levensbeschouwelijke stromingen komen vooral in groep 7 aan de orde en godsdienstvrijheid in groep 8. Ook is er in groep 7 aandacht voor etnische groepen in de samenleving en integratie. Samenwerkend leren Naast de behandelde onderwerpen in de methode onderzocht SLO ook of de vragen, opdrachten en activiteiten in Speurtocht aansluiten op de aangetroffen inhouden van burgerschapsvorming. Hieruit blijkt dat de toetsing van Speurtocht zich meer richt op kennis en inzicht, maar dat de vragen, opdrachten en activiteiten burgerschapsvorming wel stimuleren. Zo hanteert Speurtocht het principe van samenwerkend leren en wordt er geregeld een kringgesprek gehouden. Er is ook aandacht voor persoonlijke identificatie door middel van sfeerverhalen en de kinderen die daar een rol in spelen. Goede basis Speurtocht biedt goede mogelijkheden om onderdelen van burgerschapsvorming via het vak geschiedenis onder de aandacht te brengen. De methode bevat veel van de onderwerpen die binnen de domeinen van burgerschapsvorming belangrijk zijn. Ook kunt u als leerkracht op eenvoudige wijze extra opdrachten koppelen aan de behandelde onderwerpen om burgerschapsvorming te bevorderen. Denk aan het organiseren van een discussie en het uitnodigen tot kritische meningsvorming over een behandeld onderwerp. Op www.slo.nl vindt u meer informatie over burgerschap en concrete handreikingen om burgerschap een structurele en planmatige plek te geven op de basisschool. 5
Methodesites voor leerkrachten, ouders en leerlingen Surfend op ontdekkingsreis Speurtocht, De blauwe planeet en NatuNiek nemen kinderen mee op ontdekkingsreis. In de klas, via de leerlingenboeken en ook op internet. Want daar valt ontzettend veel te leren en te beleven. Naast het gedeelte voor de leerlingen is er ook een schat aan informatie voor leerkrachten en ouders te vinden. De website van Speurtocht (www.speurtocht.nl) is heel leerzaam, maar Jesse (11) vindt hem vooral vet. Hij vertelt geanimeerd over de opdrachten die hij op internet gemaakt heeft. Laatst heb ik een paar opdrachten op de website gemaakt, gewoon voor de lol. Ook heeft hij vast bij groep 8 gekeken. Ik zag dat we een reis gaan organiseren naar Rome!, zegt hij enthousiast. Virtueel op reis De opdrachten zijn beschikbaar vanaf groep 5 en sluiten aan bij de hoofdstukken in het boek. Zo reist groep 5 met een tijdmachine door de prehistorie en organiseert groep 8 een virtuele, vijfdaagse reis naar het oude Romeinse rijk. De opdrachten kunnen basaal worden gemaakt, maar raakt een kind geïnteresseerd, dan is er meer informatie beschikbaar. Bij de prehistorie is dat bijvoorbeeld een pagina over de materialen die mensen toen gebruikten en een link naar het Rijksmuseum van Oudheden. Test uw kennis! Het Historisch Nieuwsblad en de Stichting Actueel Verleden legden 683 Nederlanders vijftien geschiedenisvragen voor. Het resultaat was een gemiddeld cijfer van 4,2. Test uw kennis en maak het geschiedenisproefwerk in het docentengedeelte van www.speurtocht.nl en kijk meteen uw antwoorden na. Surfend leren Ook op www.natuniek.nl staan sinds het begin van dit schooljaar boeiende opdrachten. Deze zijn vooral geschikt voor leerlingen die meer over een bepaald onderwerp willen weten. Het is ideaal verrijkingsmateriaal waarmee leerlingen liefst in tweetallen aan de slag gaan. Zo kunnen de leerlingen Suggesties en tips Leerkrachten vinden op de website nuttige informatie zoals het combinatiegroepenmodel. Dit is een handig schema met suggesties voor een lesstructuur. Daarnaast staan de docentenhandleiding en tips voor het werken met Speurtocht in het speciaal onderwijs op het web. Ook handig zijn de filmpjes die via de link naar KlasseTV te tonen zijn. Hiermee kunt u uw lessen verrijken en verlevendigen. In het oudergedeelte kunnen ouders lezen wat hun kind in welke groep gaat leren. De virtuele plant 6
Nieuwsbrieven boordevol lesideeën De methodes Speurtocht, De blauwe planeet en NatuNiek bieden alle drie een digitale nieuwsbrief. Deze nieuwsbrieven verschijnen een aantal keer per jaar en zitten vol met leuke links, lesideeën en achtergrondinformatie voor de leerkracht. Aanmelden kan via de methodesites www.speurtocht.nl, www.natuniek.nl en www.deblauweplaneet.nl. We wensen u veel leesplezier! samenwerken en samen ontdekken. De opdrachten sluiten perfect aan bij de onderwerpen die in de groepen aan bod komen. Spelend en surfend leren, leerlingen vinden het vaak geweldig! Een grappig element op de NatuNieksite is de virtuele plant die leerlingen kunnen verzorgen. Met licht, water en mest moeten ze de plant in leven zien te houden. Lukt het om de plant in bloei te krijgen of blijft er een dorre steel over? Thuis-topo Op de website www.deblauweplaneet.nl vindt u oefenbladen voor topografie. Bij elk hoofdstuk is een blad met acht vragen over de nieuwe onderwerpen. De werkwijze is hetzelfde als bij de Kwismeester. Aan de ene kant van het dubbelgevouwen oefenblad zit de leerling die wordt overhoord, aan de andere kant zit degene die de vragen stelt en de goede antwoorden kan zien. Het is een leuke, speelse vorm van oefenen. De internetopdrachten in het leerlingendeel laten leerlingen op een andere manier werken aan hun kennis van de wereld om hen heen. Niet alleen boven, maar ook onder de grond. Zo mogen de kinderen bijvoorbeeld hun eigen waterleiding aanleggen. Waarbij natuurlijk het hele proces naar schoon drinkwater uit de kraan wordt toegelicht. Voor leerkrachten, leerlingen én ouders De drie methodesites zijn echte aanraders, voor u als leerkracht, natuurlijk voor de leerlingen, maar ook voor de ouders. Vertel ze over deze methodesites en het zal niet de eerste keer zijn dat ook de ouders de spelletjes en oefeningen met veel plezier doen. Voorbeeld thuistopobladen 7
Kids and Science: Jong leren innoveren Kinderen uitdagen de wereld om hen heen te verbeteren en hen stimuleren en ondersteunen zelf innovatieve ideeën te bedenken en ontwikkelen. Dat is het doel van de stichting Kids and Science. Half juli voerde de stichting een pilot uit van haar nieuwste programma Straks30. De zeer geslaagde pilot vond plaats op de Vrije School van Den Haag. Hoe ziet de wereld er uit voor kinderen wanneer ze straks dertig zijn? Staan er tegen die tijd 24 uur per dag files? Is er dan nog wel elektriciteit? Is Den Haag een eiland geworden en drinken we alleen nog zeewater? Aan de hand van de zeven thema s, lucht, water, vervoer, materialen, leven, transport en energie, gingen de leerlingen in groepjes aan de slag oplossingen te bedenken voor problemen die er nu al zijn of dreigen te ontstaan. Al na drie dagen kwamen de dolenthousiaste kinderen terug met soms verbluffende, maar in ieder geval zeer creatieve en grappige oplossingen. Zo bedacht één team een wel heel creatief alternatief voor het bontprobleem; bontvelden waarop bont wordt gekweekt zonder dat daar een dier voor hoeft te lijden. Niet voor niets kregen zij de Out of the Box-prijs. Een ander team kwam terug met een complete, doordachte en duidelijke PowerPoint-presentatie over alle vormen van energieverspilling en alle mogelijke oplossingen om zuiniger en schoner met energie om te gaan. Zij werden beloond met de Impact-prijs. Niet alleen hielden jullie een geweldige presentatie. Jullie hebben bovendien heel goed door hoe groot het energieprobleem is, zo oordeelde de jury. Bewuster worden van problemen Het team van Priscilla, Krishnina en Ellya bedacht een oplossing voor de verkeersproblematiek. Zij hadden een maquette gemaakt van een kabelbaan met daaraan een soort gondels. Op die manier zijn er geen files en ongevallen meer en is er meer plek voor de natuur, legt Priscilla uit. Bovendien werkt de kabelbaan op stroom waardoor ook geen olie meer nodig is. Zij kregen de prijs voor beste presentatie. Normaal sta je nooit zo stil bij alle problemen die ons boven het hoofd hangen, vertelt Krishnina. Door drie dagen lang met dit soort dingen bezig te zijn, word je je bewuster van die problemen. Of, om met de woorden van Dick Wife, oprichter van Kids and Science, te spreken: Wij hebben er een zooitje van gemaakt, dat moeten jullie straks opruimen. Tijdens zijn slotwoord spreekt Dick dan ook de hoop uit dat de kinderen niet ophouden met het bedenken van ideeën en oplossingen. 8
Leerkracht als stimulator Christiaan Naves, klassenleraar van groep 8, is net als de kinderen, erg te spreken over de pilot. Kinderen zijn nog onbegrensd in hun ideeën. Ze zitten vol fantasie en zijn daardoor niet beperkt. Het is bovendien leuk te zien dat echt alle leerlingen er in meegaan. Dat is ook de kracht van Kids and Science. Dick is zo inspirerend. Net als zijn collega s overigens. De rol van de leerkracht tijdens een dergelijk programma is vooral die van stimulator, aldus Christiaan. Zijn belangrijkste tip: Je moet als leerkracht zorgen dat er een groot gevoel van veiligheid en geborgenheid is. Alleen op die manier durven kinderen daadwerkelijk aan de slag te gaan met hun fantasie en die ook uit te spreken en uit te dragen. Je moet ze als het ware uitdagen raar te zijn. Anders komen ze nooit op een idee van bijvoorbeeld de bontvelden. Zelf ideeën ontwikkelen Het idee voor Kids and Science, bedoeld voor kinderen van 10 tot 15 jaar, werd geboren in 2000. Dick: Ik wilde kinderen laten zien hoe leuk wetenschap en technologie zijn. Én welke rol dit speelt in hun leven en hoe belangrijk het voor hen is in hun toekomst. Want waar ze uiteindelijk ook voor kiezen, bijna alles zal afhankelijk zijn van wetenschap en technologie. Wij helpen en stimuleren kinderen zelf ideeën te ontwikkelen om de wereld om hen heen te verbeteren. Door onze aanpak realiseren ze zich al snel dat ook zij met hun verbeelding en energie en wat ondersteuning van ons, wetenschap kunnen gebruiken om het leven te verbeteren. Het is als het ware een avontuur dat wij samen met de kinderen beleven. Wij hebben respect voor de kinderen en werken op hetzelfde niveau als de kinderen. Maar, en dat is heel belangrijk, het is hun uitdaging. Het kind staat centraal. Voor ervaringen van leerkrachten, meer ideeën van jongeren en meer informatie over Kids and Science, kunt u terecht op www.kidsandsience.org. U kunt ook contact opnemen met Dick Wife (06 534 681 64) of Jitske de Vries (06 475 186 85). Wij helpen en stimuleren kinderen zelf ideeën te ontwikkelen om de wereld om hen heen te verbeteren. 9
Speurtocht, De blauwe planeet en NatuNiek: Wie de ene methode kent, kan ook met de andere twee werken Aan het begin van dit schooljaar gingen de leerlingen van OBS de Venser in Diemen-Zuid aan de slag met maar liefst drie nieuwe methodes. De oude geschiedenismethode werd vervangen door Speurtocht, voor aardrijkskunde hebben ze nu De blauwe planeet en NatuNiek geeft invulling aan het vak natuur & techniek. Een grote vernieuwingsslag in één keer. Die durfden ze wel aan, want, zoals directeur Frank Roël het zegt: Wie de ene methode kent, kent de andere twee ook. De methodes die OBS de Venser tot vorig jaar voor de kennisgebieden gebruikte, waren na veertien jaar behoorlijk verouderd. Het was tijd voor iets nieuws en wij wilden de geschiedenis-, aardrijkskunde- en onze oude biologie-methode in één keer vervangen. Dan is het handig te kiezen voor methodes die herkenbaar zijn in opzet en gebruik. Heb je eenmaal door hoe één van de drie werkt, dan kun je ook met de andere twee uit de voeten. Dat geldt zowel voor leerkrachten als voor leerlingen. Eigenlijk zijn er maar twee series op de markt die aan deze wens tegemoetkomen en die ook voldoen aan de kerndoelen. En deze serie voor de kennisgebieden is daar één van. Aandacht voor taal Bij het maken van de keuze speelde ook de aandacht voor taal een grote rol. Wij zijn een echte multiculti-school en het komt geregeld voor dat kinderen een taalachterstand hebben. Het taalgebruik in deze methodes sluit aan op de belevingswereld van de kinderen en het is op allerlei manieren mogelijk om extra aandacht aan taal te besteden. De methodes werken veel met verhalen, maar die zijn natuurlijk niet spannend als je veel woorden niet begrijpt. Leerkrachten kunnen hierop anticiperen door leerlingen voorafgaand aan het verhaal, bekend te maken met alle moeilijke woorden. In het computerprogramma worden begrippen helder uitgelegd met behulp van plaatjes of filmpjes. Ook kunnen leerlingen het verhaal beluisteren en meelezen op de computer. Verschillende werkvormen Van en met elkaar leren is het motto op OBS de Venser. Wij kiezen dan ook bewust voor samengestelde groepen. Niet alle methodes zijn daar geschikt voor. Deze methodes kennen veel verschillende werkvormen, in groepsverband, maar ook zelfstandig. Als de leerkracht groep 5 iets uitlegt, kunnen de kinderen van groep 6 zelf met een oefening aan de slag. Elk kind kun je bovendien op zijn eigen niveau bedienen met de extra opdrachten. Natuurlijk is het nog even wennen, maar het is vooral ook heel leuk om met deze mooie, moderne boeken en computerprogramma s te werken. 10
Krijt is verleden tijd: Het digitale schoolbord verovert Nederland Steeds meer scholen kiezen voor digitale schoolborden vanwege de vele voordelen die deze innovatie biedt. Krijt en stof zijn verleden tijd. Filmpjes, internet, de globe... Je kunt het zo gek niet bedenken of het verschijnt in een handomdraai op het bord. ThiemeMeulenhoff zorgt ervoor dat in 2008 de inhoud van de methodes voor de kennisgebieden op het digitale schoolbord te gebruiken is. Digitaal lesmateriaal In 2008 is het lesmateriaal van Speurtocht, De blauwe planeet en NatuNiek geschikt voor het digitale schoolbord. U kunt daarmee eenvoudig interactief instructie geven. Alle leerlingenboeken, werkschriften en toetsboeken kunnen met het grootste gemak getoond worden op het digibord. Een simpel navigatiesysteem maakt het mogelijk om snel een hoofdstuk en een les te vinden. Tijdens de instructieles kunnen beelden vergroot worden om beter details beter te bekijken. De animaties bij de methode worden met een druk op de knop klassikaal vertoond. Ook kunt u makkelijk een link naar zelfgekozen beelden van internet toevoegen. U heeft onderwijskundig volledig de touwtjes in handen. Dus meer resultaat en meer plezier met en door de groei van uw leerlingen. Simpel, maar effectief. We houden u op de hoogte van de ontwikkelingen. Alles wat u nodig heeft voor het digibord Leerboek, werkschrift én toetsboekje of toetsbladen digitaal Eenvoudig instructielessen geven Gemakkelijk en betaalbaar! 11
Kwismeester bij NatuNiek en De blauwe planeet Oefenen wordt leuk! Herhaling is belangrijk om leerstof te laten beklijven. En wat is er leuker dan leerstof te herhalen aan de hand van quizvragen? NatuNiek en De blauwe planeet hebben hiervoor een unieke kwismeester ontwikkeld. Leerlingen én leerkrachten zijn er enthousiast over. Vanaf groep 5 of 6 oefenen de leerlingen aan het eind van iedere les, van NatuNiek of De blauwe planeet, de behandelde leerstof en topografie met deze kwismeester. Eén leerling stelt vragen, de ander geeft antwoord. Deze opzet bevordert niet alleen het samenwerkend leren; het maakt oefenen ook gewoon leuk! De geschiedenismethode Speurtocht heeft nog geen kwismeester. Mocht hier veel interesse voor zijn, dan kunnen we dit wel gaan verzorgen. Maak daarom uw interesse kenbaar. Dat kan door een e-mail te sturen naar l.verheul@thiememeulenhoff.nl. De kwismeester bevordert het samenwerkend leren én de stof wordt beter opgenomen. De kwismeesters zijn per leerjaar verkrijgbaar. Bij NatuNiek is de kwismeester vanaf groep 5, bij De blauwe planeet vanaf groep 6. Wij adviseren minimaal 1 kwismeester per 4 leerlingen. NatuNiek kwismeester Groep 5, isbn 978 90 06 66016 6 Groep 6, isbn 978 90 06 66017 3 Groep 7, isbn 978 90 06 66018 0 Groep 8, isbn 978 90 06 66029 6 De blauwe planeet kwismeester Groep 6, isbn 978 90 06 64155 4 Groep 7, isbn 978 90 06 64156 1 Groep 8, isbn 978 90 06 64157 8 Downloaden Servicebulletin Heeft u extra servicebulletins nodig of wilt u oude bulletins nog eens nalezen? Dat kan. Ga naar onze websites, www.natuniek.nl, www.deblauweplaneet.nl en www.speurtocht.nl en download dit bulletin. ThiemeMeulenhoff Postbus 7 7200 AA Zutphen T (0575) 594 894 F (0575) 594 961 E info.bao@thiememeulenhoff.nl I www.thiememeulenhoff.nl 978 11 112 4464 4 3399 12