2 beslissen in netwerken. Wiskunde D. Keuzevak beslissen onderdeel: beslissen in netwerken. versie 4 vrijdag 16 november 2007



Vergelijkbare documenten
Besliskunde. Dictaat Wiskunde D Versie: 2 juli 2013

Discrete Wiskunde, College 12. Han Hoogeveen, Utrecht University

TW2020 Optimalisering

TW2020 Optimalisering

3. Elke lijn van een graaf draagt twee bij tot de som van alle graden.

In dit gedeelte worden drie problemen genoemd die kunnen voorkomen in netwerken.

Twaalfde college complexiteit. 11 mei Overzicht, MST

Grafen. Indien de uitgraad van ieder punt 1 is, dan bevat de graaf een cykel. Indien de ingraad van ieder punt 1 is, dan bevat de graaf een cykel.

Locatie 1 Locatie 2 Locatie 3 Locatie 4 Park Park Park Park

Examen HAVO. wiskunde B 1,2

Uitwerkingen Sum of Us

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2006-II

Activiteit 9. Modderstad Minimaal Opspannende Bomen. Samenvatting. Kerndoelen. Leeftijd. Vaardigheden. Materialen

Hebzucht loont niet altijd

K.0 Voorkennis. y = -4x + 8 is de vergelijking van een lijn. Hier wordt y uitgedrukt in x.

Eindexamen wiskunde B vwo I

Module 3. Maximale stromen

Wiskunde D. Keuzevak beslissen onderdeel: optimaliseren

2WO12: Optimalisering in Netwerken

Tentamen Discrete Wiskunde 1 10 april 2012, 14:00 17:00 uur

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules

1 In deze opgave wordt vijftien maal telkens drie beweringen gedaan waarvan er één juist is. Kruis de juiste bewering aan. (2pt. per juist antwoord).

WISKUNDE B-DAG Vrijdag 16 november, 9:00-16:00 uur. Eenvou(w)dig. De Wiskunde B-dag wordt mede mogelijk gemaakt door

Tiende college algoritmiek. 26 april Gretige algoritmen

Keuzeonderdeel Beslissen Antwoorden versie juli 2013

Verbanden en functies

Examen HAVO. wiskunde B1,2

Hoofdstuk!7!Kortste!paden!

Efficientie in de ruimte - leerlingmateriaal

Week Hier vind je uitwerkingen van enkele opgaven uit het dictaat Grafen: Kleuren en Routeren.

Tiende college algoritmiek. 2 mei Gretige algoritmen, Dijkstra

Examen HAVO wiskunde B. tijdvak 1 vrijdag 17 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Begrenzing van het aantal iteraties in het max-flow algoritme

Morenaments Ornamenten met symmetrie. Werkblad vooraf met begeleidende tekst en oplossingen

Examen VWO wiskunde C. tijdvak 2 woensdag 17 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Tiende college algoritmiek. 14 april Gretige algoritmen

TW2020 Optimalisering

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2006-I

WISKUNDE-ESTAFETTE RU Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500

2010-I. A heeft de coördinaten (4 a, 4a a 2 ). Vraag 1. Toon dit aan. Gelijkstellen: y= 4x x 2 A. y= ax

Rakende cirkels. Oriëntatie. Keuzeopdracht voor wiskunde

Examen HAVO. tijdvak 1 vrijdag 19 mei uur

TW2020 Optimalisering

AFSTANDEN IN PERSPECTIEF

Correcties en verbeteringen Wiskunde voor het Hoger Onderwijs, deel A.

TU/e 2DD50: Wiskunde 2 (1)

Examen HAVO. Wiskunde B1,2

TW2020 Optimalisering

Examen HAVO. wiskunde B (pilot) tijdvak 2 woensdag 20 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Uitwerkingen eerste serie inleveropgaven

Lesbrief GeoGebra. 1. Even kennismaken met GeoGebra (GG)

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 dinsdag 25 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

1 Junior Wiskunde Olympiade : tweede ronde

5.1 Lineaire formules [1]

Wiskunde 2 september 2008 versie Dit is een greep (combinatie) van 3 uit 32. De volgorde is niet van belang omdat de drie

Examen HAVO. wiskunde B1. tijdvak 1 dinsdag 20 mei uur

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 24 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

wiskunde B bezem havo 2017-I

Transport-, Routing- en Schedulingproblemen. Wi4062TU / Wi487TU / a86g. Uitwerkingen

Minimum Opspannende Bomen. Algoritmiek

Elfde college algoritmiek. 10 mei Algoritme van Dijkstra, Gretige Algoritmen

Universiteit Utrecht Betafaculteit. Examen Discrete Wiskunde op donderdag 13 april 2017, uur.

Universiteit Utrecht Betafaculteit. Examen Discrete Wiskunde II op donderdag 6 juli 2017, uur.

Examen VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)

Uitwerking tentamen Analyse van Algoritmen, 29 januari

Lege polygonen in een graaf.

Voorbeeldexamen Wiskunde B Havo

Opgaven Kangoeroe vrijdag 17 maart 2000

Uitwerkingen bij 1_1 Lineaire vergelijkingen

Vergelijkingen en hun oplossingen

ICT. Meetkunde met GeoGebra. 2.7 deel 1 blz 78

Netwerkdiagram voor een project. AON: Activities On Nodes - activiteiten op knooppunten

Practicum algemeen. 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag

Hoofdstuk 9 - Lineair Programmeren Twee variabelen

Wiskunde D. Keuzevak beslissen onderdeel: optimaliseren. versie 3 dinsdag 30 oktober 2007


In een zware tornado worden maximale windsnelheden van ongeveer 280 km/u bereikt.

Eindexamen wiskunde b 1-2 havo II

Opgave 1 Bekijk de Uitleg, pagina 1. Bekijk wat een vectorvoorstelling van een lijn is.

Tiende college algoritmiek. 13/21 april Gretige Algoritmen Algoritme van Dijkstra

V = {a, b, c, d, e} Computernetwerken: de knopen zijn machines in het netwerk, de kanten zijn communicatiekanalen.

1 Delers 1. 3 Grootste gemene deler en kleinste gemene veelvoud 12

Economie Klas 3 mavo

klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf

1 Coördinaten in het vlak

2WO12: Optimalisering in Netwerken

voorbeeldhoofdstuk havo wiskunde A

Vlakke meetkunde en geogebra

Minimum Spanning Tree

Exact periode 3 Rechte lijn kunde

1.3 Rekenen met pijlen

Uitleg. Welkom bij de Beverwedstrijd Je krijgt 15 vragen, die je in maximaal 45 minuten moet beantwoorden.

a. De hoogte van een toren bepalen met behulp van een stok

Noordhoff Uitgevers bv

Een combinatorische oplossing voor vraag 10 van de LIMO 2010

Lineaire verbanden. 4 HAVO wiskunde A getal en ruimte deel 1

de Leuke En Uitdagende Wiskunde VEELVLAKKEN SAMENSTELLING: H. de Leuw

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x.

3 Formules en de grafische rekenmachine

Hoofdstuk1 Wat analisten willen..

Transcriptie:

eslissen beslissen in netwerken Wiskunde Keuzevak beslissen onderdeel: beslissen in netwerken versie vrijdag november 00 Samenstelling Jan ssers ism Kerngroep Wiskunde indhoven ontys voorkennis: optimaliseren.

eslissen beslissen in netwerken Inhoud. asisproblemen.... asistheorie.... Verwerkingsopdrachten.... Literatuur en verwijzingen... 9. Overzicht begrippen... 0.

eslissen beslissen in netwerken. asisproblemen probleem Op een fabrieksterrein wil men tussen zes depots een buizennetwerk aanleggen voor het transport van goederen. Hierbij moet elk van de zes depots bereikbaar zijn vanuit elk van de andere depots - eventueel via tussenliggende depots - en zijn omwegen niet erg omdat het vervoer door de buizen vrij snel gaat. e situatie zie je hieronder in een schema. e depots zijn aangegeven door punten en de mogelijke verbindingen door lijnen. Niet elke verbinding is mogelijk vanwege tussenliggende gebouwen. Uiteraard wil men de kosten van het aan te leggen buizennetwerk zo laag mogelijk houden. In de tekening zijn de kosten van de mogelijke verbindingen weergegeven door getallen (in miljoenen euro s) langs de betreffende verbindingen. probleem In de buurt van een rivier wordt een nieuwe gas gebouwd die ook gas kan leveren aan drie verderop gelegen autonome regio s. Helaas zijn er nog geen leidingen naar de regio s. ie kunnen aangelegd worden maar daar hangt een behoorlijk prijskaartje aan: 00 miljoen uro voor een gasleiding naar regio, 00 miljoen naar en 00 miljoen naar. Het is ook mogelijk om van regio naar regio leidingen aan te leggen. e kosten daarvan (keer 00 miljoen) staan aangegeven in de onderstaande situatieschets. ie aanlegkosten moeten door de regio s worden opgebracht. Hoe kunnen de regio s samenwerken om kosten te besparen? n hoeveel zou een regio dan redelijkerwijs aan de kosten van een gezamenlijk netwerk moeten bijdragen? regio regio regio.

eslissen beslissen in netwerken. asistheorie Het figuur dat bij probleem hoort noem je in de wiskunde een graaf. Het is een plaatje dat bestaat uit een verzameling punten die men ook wel knopen noemt (ngels: vertex) en verbindingen die men kanten of lijnen noemt (ngels: edges). e getallen die bij de verbindingen horen heten de gewichten van de lijnen. e tak van de wiskunde waarin grafen worden bestudeerd heet grafentheorie (ngels: graphtheory). ij de meeste problemen is de vorm van de verbinding niet van belang en in de grafentheorie tekent men daarom verbindingen tussen knopen meestal als rechte lijnstukken. e graaf bij probleem kun je dus ook zo tekenen. Het snijpunt van de lijnen en heeft in deze graaf geen betekenis. at snijpunt is dus geen punt van de graaf. Omdat dat snijpunt verwarrend kan werken kun je de lijn beter verplaatsen. In het volgende figuur zie je een derde weergave van het buizennetwerk. e knopen en zijn daarin ook wat verplaatst om alle lijnen als rechte lijnstukken te tekenen. e grafen in de bovenstaande figuren kun je door het verplaatsen van knopen en vervormen van lijnen in elkaar over laten gaan. In de grafentheorie noemt men die grafen isomorf. Overigens is het niet altijd mogelijk om een graaf in het platte vlak te tekenen zonder snijpunten. ls er teveel lijnen zijn dan gaat dat niet meer lukken, ook al gebruik je gebogen verbindingen. en graaf die je kunt tekenen zonder snijpunten tussen de lijnen heet een vlakke graaf. Hiernaast zie je een voorbeeld van een niet-vlakke graaf. e graaf bestaat uit knopen en 9 lijnen. Zonder lijn is de graaf vlak maar met die verbinding erbij niet, ook niet door het verleggen van lijnen of het verplaatsen van knopen..

eslissen beslissen in netwerken Terug naar het basisprobleem. In dat probleem moet elk depot aangesloten worden op een netwerk. Omdat er zes knopen zijn, zul je minstens vijf lijnen moeten gebruiken voor het netwerk, elke knoop moet immers in het netwerk worden opgenomen. In de onderstaande figuren zie je vier mogelijke netwerken die voldoen aan die eis. In de bovenste twee grafen zijn meer dan vijf lijnen gebruikt. In die grafen is daarom een rondwandeling mogelijk. en rondwandeling is een pad (of weg) over verschillende lijnen van knoop naar knoop waarbij je terugkomt in de beginknoop (in de getekende rechtergraaf is dat ). en gesloten pad heet officieel een circuit of een cykel (ngels: circuit of cykel). ls je precies een lijn uit een circuit weghaalt dan blijven de knopen met elkaar verbonden en de totale lengte van het netwerk wordt dan kleiner. aarom kunnen de grafen uit die twee bovenste tekeningen niet de oplossing van het netwerkprobleem zijn. aarin zoek je namelijk het korste netwerk. In de onderste twee grafen zijn precies vijf lijnen getekend en is geen rondwandeling mogelijk. en graaf waarin alle knopen met elkaar verbonden zijn die geen circuit bezit noemt men een boom (ngels: tree). ie grafen zijn dus bomen. Het buizenprobleem komt er dus op neer dat je een boom zoekt waarvan de som van de gewichten van de lijnen minimaal is. Zo n boom heet een minimaal opspannende boom (ngels: minimum spanning tree). e som van de gewichten in de linkerboom is + + + + = 0 miljoen uro. e som van de wichten van de rechterboom is + + + + = miljoen uro. e linkerboom is dus zeker niet de minimaal opspannende boom. e rechterboom zou het kunnen zijn maar dat is niet zeker. en manier om de minimale opspannende boom te bepalen is het bepalen van alle bomen en dan steeds de som van de gewichten te bepalen. at is in deze situatie best nog mogelijk maar bij meer lijnen en knopen al snel een tijdsintensieve en vrij onmogelijke. klus. Zelfs de relatief kleine graaf die bestaat uit knopen en lijnen bezit ongeveer 00 opspannende bomen..

eslissen beslissen in netwerken r bestaat gelukkig slimmere strategieën. en algoritme dat een minimale opspannende boom maakt is de volgende. Stel dat er n knopen zijn (en dus moet de boom n lijnen krijgen) Kies een van de lijnen met het kleinste gewicht; Kies van de overgebleven lijnen de lijn met het kleinste gewicht en zorg daarbij dat die lijn samen met de eerder gekozen lijnen geen circuit vormt. Herhaal deze stap totdat je n knopen hebt. it algoritme heet het algoritme van Kruskal en staat ook bekend als het zuinigheidsalgoritme. In de volgende serie plaatjes zie je hoe je dit algoritme op het buizenprobleem toepast Kies lijn, deze heeft het kleinste gewicht, namelijk Kies lijn of, deze hebben beide gewicht. Keuze voor. Som gewichten: + =. it keer is lijn de lijn met het kleinste gewicht en moet dus gekozen worden. Som gewichten: + + =..

eslissen beslissen in netwerken Gewicht komt twee keer voor. ij beide keuzes ontstaat geen circuit. Links keuze Rechts keuze Som gewichten: + + + =. In beide situaties moet gekozen worden (bij keuze gewicht ontstaat circuit). Som gewichten: + + + + =. Het probleem is nu opgelost. r zijn twee minimale opspannende bomen en de som van de gewichten is. Voor het buizenprobleem betekent dat dat de minimale kosten miljoen uro bedraagt. e bedrijfsleiding kan kiezen uit twee netwerken. Het algoritme van Kruskal beperkt het zoek- en rekenwerk aanzienlijk. e stap die in grote netwerken het meeste tijd kost is het controleren of er geen circuit ontstaat. en methode waarbij die controle niet hoeft plaats te vinden is het algoritme van Prim. In dat algoritme voeg je geen lijnen toe maar knopen: Kies een willekeurige knoop; Kies uit alle lijnen van die knoop een lijn met minimaal gewicht; Kies van alle lijnen die bij de eerder gekozen knopen horen, steeds de lijn met het kleinste gewicht en voeg de bijbehorende nieuwe knoop toe. Herhaal deze stap totdat je n knopen hebt..

eslissen beslissen in netwerken Ook dit algoritme gaan we stapsgewijs volgen bij het buizenprobleem. Kies (vrij willekeurig) knoop. In knoop komen vier lijnen samen. Kies de lijn met het kleinste gewicht:. Knoop wordt toegevoegd. Som gewichten:. ij de knopen en komen samen lijnen aan. e lijnen met minimaal gewicht zijn en. eide kunnen gekozen worden. Links: Voeg toe met gewicht Rechts: Voeg toe met gewicht Som gewichten: + =. Links: Voeg toe met gewicht Rechts: Voeg toe met gewicht.

eslissen beslissen in netwerken Links: Voeg toe met gewicht Rechts: Voeg toe met gewicht Links: Voeg toe met gewicht Rechts: Voeg toe met gewicht Uiteraard levert het algoritme van Prim dezelfde oplossingen (anders zou het geen correct algoritme zijn) als het algoritme van Kruskal. Het bewijs dat de beide algoritmes altijd de minimale opspannende boom leveren is niet heel eenvoudig en laten we hier achterwege. Probleem is een typisch voorbeeld uit de grafentheorie. In dat omvangrijke gebied van de wiskunde houdt men zich bezig met allerlei netwerkproblemen. Je moet daarbij denken aan het bepalen van korste paden tussen knopen of aan rondwandelingen langs alle knopen of aan het kleuren van landkaarten. rondwandeling paard langs alle velden (knopen) kleuren van landkaarten Ook in andere wetenschappen worden grafen gebruikt. Hierboven rechts zie je hoe grafen in de scheikunde gebruikt worden om organische stoffen weer te geven..9

eslissen beslissen in netwerken Ook in basisprobleem speelt grafentheorie een rol. Maar er zal blijken dat daar ook nog andere aspecten een rol spelen. at probleem luidde als volgt: probleem In de buurt van een rivier wordt een nieuwe gas gebouwd die ook gas kan leveren aan drie regio verderop gelegen autonome regio s. Helaas zijn er nog geen leidingen naar de regio s. ie kunnen aangelegd worden maar daar hangt een behoorlijk regio prijskaartje aan: 00 miljoen uro voor een gasleiding naar regio, 00 miljoen naar en 00 miljoen naar. Het is ook mogelijk om van regio naar regio leidingen aan te leggen. e kosten daarvan regio (keer 00 miljoen) staan aangegeven in de onderstaande situatieschets. ie aanlegkosten moeten door de regio s worden opgebracht. Hoe kunnen de regio s samenwerken om kosten te besparen? n hoeveel zou een regio dan redelijkerwijs aan de kosten van een gezamenlijk netwerk moeten bijdragen? Ook bij probleem speelt een graaf een rol. Zonder rivier en met rechte lijnen ziet de graaf er zo uit. lke regio kan direct op de worden aangesloten. Regio betaalt dan het minst en regio het meest. ls de regio s slim zijn dan zullen ze inzien dat het verstandig is om samen te werken. Regio s die samenwerken noem je een coalitie. en term die stamt uit het wiskundegebied speltheorie. e regio s noem je in dat vakgebied meestal spelers. In de speltheorie wordt onder andere nagegaan hoe spelers kunnen coöpereren, een ander woord voor samenwerken. e twee regio s en kunnen bijvoorbeeld voor + = eenheden (= 00 miljoen uro) worden aangesloten. ie twee gewichten horen bij de minimale opspannende boom waarbij knoop en alle kanten naar worden weggelaten. e twee regio s vormen op die manier samen een coalitie. ls dan bijvoorbeeld, eenheden bijdraagt en dus, =, eenheden dan hebben beide regio s een voordeel van 0, eenheid en dat is 0 miljoen uro. Niet mis!.0

eslissen beslissen in netwerken Op dezelfde manier kun je ook andere samenwerkingsverbanden bekijken. In de onderstaande plaatjes zie je de minimale bomen bij alle mogelijke coalities. Onder de graaf staan de kosten voor de coalitie en voor de regio die niet in de coalitie zit. oalitie en oalitie en oalitie en oalitie, en kosten coalitie: kosten : kosten coalitie: 9 kosten : kosten coalitie: 9 kosten : kosten coalitie: e totale kosten zijn minimaal als alle drie de regio s een coalitie vormen. Het netwerk is dan de minimaal opspannende boom van de gehele graaf. Vrij logisch want die boom is niet voor niks de minimaal opspannende boom. ls onafhankelijk adviseur zou je adviseren dat iedereen moet samenwerken en dat de leidingen van de naar en van daaruit naar en moeten worden aangelegd. Maar daarmee is het probleem nog niet opgelost. Hoe ga je de kosten in rekening brengen? Samenwerken betekent niet zonder meer dat iedereen evenveel moet bijdragen. at zou in dit voorbeeld betekenen dat elke regio /, eenheden moet bijdragen. en bedrag dat regio niet goed aan haar burgers kan verkopen want niet samenwerken en dus direct aansluiten kost slechts eenheden. Regio zal dus minder dan eenheden willen bijdragen. In het meest extreme geval zou kunnen voorstellen om niks bij te dragen. Via krijgen de andere immers hun gas. Regio en moeten dan samen eenheden bijdragen. Maar dat zullen ze zeker niet doen want als ze zonder samenwerken dan betalen ze slechts eenheden. Je kunt je nu afvragen of er wel een goede verdeling bestaat. ls dat zo is dan zal de bijdrage van tussen de 0 en de moeten liggen. Om dit probleem verder te analyseren voeren we drie variabelen in. bijdrage a bijdrage b bijdrage c a is het aantal eenheden dat regio bijdraagt aan de totale kosten van de coalitie b is het aantal eenheden dat regio bijdraagt aan de totale kosten van de coalitie c is het aantal eenheden dat regio bijdraagt aan de totale kosten van de coalitie.

eslissen beslissen in netwerken r geldt natuurlijk dat a+ b+ c= want de drie deelnemers in de coalitie moeten samen het netwerk bekostigen. Verder zal geen enkele regio meer dan de directe aansluitkosten willen betalen. at levert de voorwaarden: 0 a, 0 b, 0 c Ook zal elke regio in de coalitie van drie regio s niet meer willen bijdragen dan dat er in een coalitie van partijen moet worden betaald. Voor de regio s en houdt dat - zoals eerder besproken - in dat a+ c. Ook de regio s en zouden zonder kunnen samenwerken en dat levert de voorwaarde: a+ b 9. n voor en samen geldt : b+ c 9. l met al geldt nu voor de drie bijdragen: a+ b+ c= a+ b 9, a+ c, b+ c 9 0 a, 0 b, 0 c e voorwaarden zijn allemaal lineair: een lineaire gelijkheid en negen lineaire ongelijkheden. aardoor lijkt dit probleem op de optimaliseringsproblemen uit hoofdstuk. Verschil is echter dat er nu geen doelfunctie is. Het minimaliseringsprobleem is al opgelost door het bepalen van de minimaal opspannende boom waaruit volgde dat a+ b+ c=. Maar net zo goed als bij de optimaliseringsproblemen is er nu sprake van een beperkend gebied dat het aantal oplossingen beperkt. Omdat er slechts variabelen zijn kun je het gebied dat bij de voorwaarden hoort schetsen. at kan met d-plaatjes maar ook met d-plaatjes. In het onderstaande linkerplaatje zie je het vlak a+ b+ c= in het eerste octant (dus a, b, c 0 ). e toegestane oplossingen liggen dus in een driehoek. e drie hoekpunten van die driehoek 0,0,. In het rechterplaatje is de voorwaarde zijn (,0,0 ),( 0,,0) en ( ) a+ b 9 verwerkt. Het vlak a+ b= 9 is een verticaal vlak (snijdt grondvlak in lijn 9,0,0, 0,9,0 ) en dat vlak snijdt een gedeelte van de driehoek af. e driehoek die door( ) ( ) overblijft heeft als hoekpunten ( 9,0, ),( 0,9,) en ( ) 0,0,..

eslissen beslissen in netwerken lke voorwaarde zorgt ervoor dat er een stuk van de driehoek wordt afgesneden. In het onderstaande linkerplaatje zie je het gebied dat overblijft na verwerking van alle voorwaarden. Het is een vierhoek op het vlak a+ b+ c=. Het gebied kun je ook tweedimensionaal in beeld brengen als je het projecteert op het grondvlak. at figuur is veel eenvoudiger te tekenen dan een d-plaatje. edenk daarbij dat steeds geldt a+ b+ c=. e voorwaarden waarin een c staat moeten worden omgewerkt naar een voorwaarde zonder c die je dan kunt tekenen in het ab-vlak:. voorwaarde c elimineren met c= a b vereenvoudigen b+ c 9 a 9 a a+ c b b 0 c 0 a b a+ b n uiteraard moeteen ook de voorwaarden a+ b 9, a en b getekend worden. In het rechterfiguur zie je alle lijnen die bij de ongelijkheden horen. Het grijze gebied, vierhoek PQRS, is het toegestane gebied. r is dus een hele verzameling van punten die aan alle voorwaarden voldoen. e vier hoekpunten van het gebied P, Q, R en S zijn interessante punten. Hoekpunt P a= a= b= b= a b c + + = c= Hoekpunt R a= a= a= a+ b= 9 b= b= a b c a b c + + = + + = c= Hoekpunt Q a= a= b= b= a b c + + = c= elke regio betaalt zijn eigen verbinding in boom Hoekpunt S a= a= b= b= a b c + + = c=.

eslissen beslissen in netwerken Regio kan zal dus redelijkerwijs minimaal en maximaal eenheden moeten bijdragen, Regio minimaal en maximaal en regio minimaal en maximaal. In het volgende overzicht zie je bij die vier situaties de absolute en de relatieve winst (in hele %) ten opzichte van de aanleg zonder samenwerking. bijdragen absoluut voordeel relatief voordeel regio s (keer 00 miljoen) Punt P Regio a= % Regio b= % Regio c= 0 0 % Punt Q Regio a= % Regio b= 0 0 % Regio c= % Punt R Regio a= 0 0 Regio b= % Regio c= % Punt S Regio a= 0 0 Regio b= % Regio c= % In die hoekpunten is er steeds een regio die geen voordeel uit de coalitie boekt. e regio in kwestie kan dus net zo goed niet meedoen. ls neutrale buitenstaander zou je nu allerlei voorstellen kunnen doen. Je zou bijvoorbeeld ongeveer het midden van de vierhoek kunnen kiezen. at levert het volgende voorstel. Regio a=,0,0 % Regio b=,, % Regio c=,, % at levert aanzienlijke besparingen voor elke regio op. Uiteraard kun je ook allerlei andere verdelingen bedenken binnen het gebied PQRS. e wiskunde heeft in ieder geval de redelijke grenzen voor elke regio vastgesteld en zijn taak volbracht. In dit voorbeeld heb je gezien hoe grafentheorie en onderdelen van optimaliseren bij elkaar komen. ij meer dan drie spelers is het bepalen van minimale opspannende bomen nog altijd geen probleem. Met de algoritmes van Prim of Kruskal gaat dat snel. Het aantal voorwaarden stijgt echter behoorlijk omdat er steeds meer coalities mogelijk zijn. ij vier spelers zijn er al 9 voorwaarden. ovendien kun je dan je dan niet meer met een dplaatje snel het toegelaten gebied in beeld brengen..

eslissen beslissen in netwerken. Verwerkingsopdrachten Opdrachten over opspannende bomen. Minimaal netwerk epaal de minimale opspannende boom bij het onderstaande netwerk. Kies het algoritme dat je het handigst lijkt. ilanden r liggen acht kleine eilandjes in een meer, en de regering wil bruggen bouwen om ze te verbinden, zodat ieder eiland bereikt kan worden vanuit ieder eiland via een of meer bruggen. e afstanden tussen ieder tweetal eilanden is gegeven in de tabel 0 9 0 0 0 Welke bruggen moeten gebouwd worden om de kosten, die evenredig zijn met de totale lengte van de bruggen, te minimaliseren?.

eslissen beslissen in netwerken antal bomen? Hieronder zie je een graaf die bestaat uit knopen. lle knopen zijn met elkaar verbonden en dus zijn er zes lijnen. Zo n graaf heet een complete graaf en wordt aangegeven door K met n het aantal knopen n K a) Teken K en tel het aantal lijnen van K. b) Hoeveel lijnen bezit K n? c) e graaf K bezit meer dan 0 opspannende bomen. Hierboven rechts zie je er zes getekend. Hoeveel opspannende bomen bezit K exact? d) Wat is fout in de volgende redenering: en opspannende boom van K heeft lijnen. Je kunt op uit lijnen kiezen dus K heeft 0 opspannende bomen. e) e opspannende bomen van K zijn niet te tekenen. Teveel! Toch kun je ze tellen als je drie typen boom onderscheidt. Tel het aantal verschillende bomen van elk type en bepaal het totaal aantal opspannende bomen van K. Maximaal netwerk = 0 manieren lijnen type type type In de tekst is steeds sprake van een minimaal opspannende boom. Je kunt met kleine wijzigingen de algoritmes van Prim en Kruskal aanpassen zodat ze een maximaal opspannende boom leveren. at is een boom waarvan de som van de gewichten maximaal is. epaal met behulp van de gewijzigde algoritmes van Prim en Kruskal een maximaal opspannende boom voor de het onderstaande netwerk.

eslissen beslissen in netwerken Opdrachten bij probleem Invloed van een gewicht In de onderstaande tekeningen zie je nogmaals de graaf bij probleem en het gebied bij de beperkende voorwaarden bijdrage a bijdrage b bijdrage c a) ereken waarden van a, b en c zodanig dat elke regio hetzelfde absolute voordeel heeft? Is die oplossing mogelijk met andere woorden voldoet die oplossingen aan alle voorwaarden? e aansluitkosten van naar bedragen eenheden. ls de aansluitkosten voor de leiding van naar groter worden dan blijft de minimale opspannende boom gelijk. Het toegelaten gebied verandert echter. b) Teken het nieuwe toegelaten gebied als de kosten, zijn. c) Hoe verandert het toegelaten gebied bij toenemende kosten. ls de aansluitkosten van naar kleiner worden dan is het mogelijk dat een andere minimale opspannende boom voor de coalitie van drie regio s ontstaat. vervangt dan of in de boom. d) ij welke gewicht bij lijn ontstaat er een andere minimale opspannende boom? e) epaal alle voorwaarden en teken het beperkende gebied als lijn gewicht heeft. f) ereken de absolute en de relatieve winst in de hoekpunten van het nieuwe toegelaten gebied en ander netwerk bijdrage a Hieronder zie je net als bij probleem een graaf met aanlegkosten van de leidingen. Stel bij deze graaf alle voorwaarden op, teken het toegelaten gebied en analyseer absolute en relatieve winst (tov directe kosten) in de hoekpunten van het toegelaten gebied. bijdrage b bijdrage c.

eslissen beslissen in netwerken Meer regio s ls er meer regio s zijn dan neemt het aantal coalities en voorwaarden toe. Hieronder zie je een met vier regio s die aangesloten willen worden. e gewichten van de lijnen zijn in miljoenen) bijdrage a bijdrage b bijdrage d bijdrage c a) eredeneer dat de coalitie bestaande uit de regio s, en een netwerk kunnen laten aanleggen voor 0 miljoen b) Hoeveel verschillende coalities zijn er die uit meer dan een regio bestaan? c) epaal voor elke coalitie de minimale kosten van het netwerk dat ze gezamenlijk kunnen aanleggen? d) ls alle regio s samenwerken zijn de aanlegkosten minimaal. Om welke kosten gaat het dan? e) r geldt : 0 a, 0 b, 0 c, 0 d Stel alle andere voorwaarden op. f) Geef een oplossing die aan alle voorwaarden voldoet en bereken de winst tov de directe aansluitkosten van elke deelnemer. g) Kun je ook een oplossing vinden waarbij elke partij voordeel heeft?.

eslissen beslissen in netwerken. Literatuur en verwijzingen pplets waarin de algoritmen van Kruskal en Prim stap voor stap getoond wordt ) http://www-b.is.tokushima-u.ac.jp/~ikeda/suuri/main/index.shtml Kies Prim en vervolgens demo demo ) http://students.ceid.upatras.gr/~papagel/project/prim.htm Start met new problem en klik dan herhaald op Step Solve. ) http://www.cs.usask.ca/resources/tutorials/csconcepts/999_/tutorial/advanced/prim/pri m_kruskal.html Met deze applet kun je zelf een netwerk invoeren (gewichten <=99). Start met add vertex en klik dan op gebied. Vervolgens punten toevoegen en gewichten invoeren..9

eslissen beslissen in netwerken ) http://www.cs.man.ac.uk/~graham/cs0/greedy/ Ook op deze site kun je zelf knopen, lijnen en gewichten invoeren.. Overzicht begrippen algoritme van Kruskal, algoritme van Prim, circuit, coalitie, 0 coöpereren, 0 cykel, edges, gewichten, graaf, grafentheorie, isomorf, kanten, knopen, lijnen, maximaal opspannende boom, minimaal opspannende boom, pad, spelers, 0 speltheorie, 0 vertex, vlakke graaf,.0