Veiligheidsplan 2014 Integraal veiligheidsbeleid gemeente Stadskanaal
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 1.1 toelichting op veranderingen... 3 2 Zorg en veiligheid: organisatie en kaders... 6 2.1 Centrum voor Jeugd, Gezin en Veiligheid... 6 2.2 De Wet maatschappelijke ondersteuning... 7 2.3 Het veiligheidshuis... 7 2.4 Drugsbeleid... 8 2.5 Discriminatie meldpunt... 9 2.6 Prostitutiebeleid... 9 3 Overlast, vandalisme en geweld... 10 3.1 Overlast en vandalisme... 10 3.2 Nazorg ex- gedetineerden (ketenaanpak)... 11 3.3 Bestuurlijke informatie justitiabelen (BIJ)... 12 3.4 Geweld op straat... 12 3.5 High Impact Crime... 12 3.6 Huiselijk geweld... 12 3.7 Veilige publieke taak (VPT... 13 4 Veilige woonomgeving... 14 4.1 Schoon heel en Veilig... 14 4.2 Wijkgericht werken... 14 4.3 Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW)... 14 4.4 Toezicht openbare ruimte... 15 4.5 Werkgroep preventie oud en nieuw... 16 4.6 Burgernet... 16 5 Jeugd en Veiligheid... 17 5.1 Veiligheid in en om school... 17 5.2 Jeugd en alcohol... 18 5.3 Sluitende aanpak jongeren... 19 5.4 Weerbaarheid jongeren... 19 5.5 Begeleid wonen... 19 5.6 Bureau Halt... 20 5.7 Jeugdgroepen... 20 6 Fysieke veiligheid... 22 6.1 Verkeersveiligheid... 22 6.2 Openbare verlichting... 22 6.3 Integraal handhavingsbeleid... 22 6.4 Brandweerzorg... 24 6.5 Rampenbestijding en crisismanagement... 25 6.6 Externe Veiligheid... 27 7 Bedrijvigheid en veiligheid... 28 7.1 Keurmerk Veilig ondernemen... 28 7.2 Horecabeleid... 28 7.3 Evenementen... 30 7.4 Toerisme... 30 8 Integriteit en veiligheid... 31 8.1 Bestuurlijke intergriteit... 31 8.2 Polarisatie en Radicalisering... 31 8.3 Wet BIBOB in Stadskanaal... 31 8.4 RIEC (Regionaal Informatie en Expertise Centrum)... 32 9 Financiele paragraaf... 32 Bijlage 1: Lijst met afkortingen Bijlage 2: Ketenpartners Veiligheidsplan 2014 1
1. Inleiding Veiligheid en leefbaarheid Graag presenteren wij u de geactualiseerde versie van het Veiligheidsplan met daarin het lokale Integrale Veiligheidsbeleid voor 2014. Sinds de vorige actualisering van het Veiligheidsplan staat de gemeente voor ingrijpende veranderingen waarbij ook de integrale veiligheid wordt geraakt. Voor een aantal taken worden decentralisaties voorbereid. De Omgevingsdienst Groningen (ODG) is op 1 november 2013 van start gegaan. Per 1 januari 2013 is de Regio Politie Groningen opgegaan in één Nationaal Politiekorps en per 1 januari 2014 zijn alle zelfstandige brandweerkorpsen in de provincie Groningen opgegaan in één nieuw regionaal brandweerkorps. Tevens staat de provincie brede gemeentelijke herindeling op de agenda. Bij punt 1.1 worden voor dit plan relevante veranderingen toegelicht. De opzet van het veiligheidsplan is door deze veranderingen ook anders opgepakt. Noodzakelijker wijze wordt aangesloten bij de cyclus van het Regionaal Beleidsplan 2013-2014. Dit kaderplan voor de veiligheid is in 2012 gezamenlijk vastgesteld door de 62 noordelijke gemeenten die wegens de komst van de Nationale Politie tot Politie Eenheid Noord Nederland zijn gevormd. (zie punt 1.1.). Het laatste hoofdstuk (plan van aanpak) komt te vervallen omdat voor nagenoeg ieder thema een plan van aanpak beschikbaar is. Het actuele plan wordt digitaal aangeleverd. De gemeente is regisseur voor lokale veiligheid. Veiligheid is een zeer breed begrip dat vele aspecten kent. Veel beleidsstukken van de gemeente omvatten dan ook een veiligheidsaspect. Er komt steeds meer nadruk te liggen op de rol en taak van de gemeente in het algemeen en van de burgemeester in het bijzonder waar het de regie voor de openbare orde en veiligheid betreft. Met het realiseren van de Veiligheidsregio Groningen per 01-01-2014 heeft de gemeentesecretaris nadrukkelijk een taak gekregen als één van de twee directeuren binnen de gemeentelijke kolom. Daarnaast vragen onderwerpen als High Impact Crime en BIBOB om een organisatie brede inzet om zodoende alle interne informatie over zaken te kunnen bundelen. Veiligheid omvat zowel sociale als fysieke veiligheid. De zorg voor de fysieke veiligheid omvat o.a. de zorg voor verkeersveiligheid, brandveiligheid, externe veiligheid, integrale handhaving en de voorbereiding op rampenbestrijding. De zorg voor sociale veiligheid omvat de aandacht voor de veiligheid rondom sociale (intermenselijke) relaties en activiteiten. Kort gezegd het ondersteunen van veilig samenleven, met aandacht voor zaken als jeugdoverlast en vandalisme, maar ook inbraken, huiselijk geweld, autocriminaliteit en veilige publieke taak. Hoe beter de gemeente haar veiligheidsbeleid inricht, hoe groter de kans is dat de gemeente veiliger wordt en er minder criminaliteit plaatsvindt. Dit vergroot het veiligheidsgevoel van de inwoners en daardoor ook de leefbaarheid. Maar ook inwoners zelf hebben daarbij hun rol en inzet. Onze visie over veiligheid is dan ook: veiligheid door integraliteit 1. Veiligheid is een thema dat integraal in onze organisatie wordt opgepakt 2. Maar ook extern, samen met de ketenpartners en samen met de inwoners, werken we aan een veilige gemeente. Resultaten beleid Met het sociale veiligheidsbeleid wordt beoogd: minder criminaliteit, minder overlast en minder onveiligheidsgevoelens bij de burgers. Aan de hand van monitoring blijkt dat het eerder ingezette beleid en de aanpak resultaat heeft. Hoewel er altijd sprake zal zijn van nieuwe aanwas kan gesteld worden dat bijvoorbeeld de specifieke aandacht voor jeugdgroepen, woonoverlast en woninginbraken maar ook alcoholgebruik onder de jeugd en de sluitende aanpak jongeren tot goede resultaten heeft geleid. Veiligheidsplan 2014 2
Totstandkoming Veiligheidsplan 2014 Het veiligheidsplan is tot stand gekomen in samenwerking met alle beleidsvelden en diverse ketenpartners. Ieder is gevraagd de bestaande tekst voor het Veiligheidsplan te actualiseren. Op deze wijze zijn de meest recente ontwikkelingen in het veiligheidsplan opgenomen en zijn de collega s en ketenpartners geattendeerd dat ook hun werkgebied veiligheidsaspecten bevat die meerdere collega s en/of ketenpartners aangaan. De mening van de inwoners van de gemeente Stadskanaal kon deze keer niet worden gehaald uit de Veiligheidsmonitor omdat deze in september 2013 is gehouden en de informatie in het voorjaar van 2014 beschikbaar komt. Wel zijn cijfers bekend uit het waarstaatjegemeente vergelijkend burgeronderzoek van 2012 waarin Stadskanaal op het gebied van sociale veiligheid (leefbaarheid en wonen) en veiligheid op straat een mooie 7 scoort en daarmee op het gemiddelde staat in vergelijk met de provincie Groningen, specifiek gemeenten met minder dan 50.000 inwoners en overige gemeenten in Nederland. Opbouw veiligheidsplan 2014. Het veiligheidsplan is opgebouwd uit veel verschillende onderwerpen. Er zijn 40 á 50 verschillende onderwerpen in het plan opgenomen die zijn verdeeld in een aantal velden conform de erkende methode Kernbeleid Veiligheid van de VNG: zorg en veiligheid, veilige woonomgeving, jeugd en veiligheid, fysieke veiligheid, bedrijvigheid en veiligheid en integriteit en veiligheid. Bekeken is in hoeverre de aanpak geactualiseerd moet worden. Daarnaast zijn er veranderde omstandigheden en nieuwe ontwikkelingen in het landelijke beleid die aanpassingen noodzakelijk maken. 1.1 Toelichting op veranderingen Decentralisaties De decentralisaties hebben vooral betrekking op taken in het sociaal domein. Gemeenten bereiden zich voor op deze nieuwe wettelijke taken, waarbij samenwerking met andere gemeenten noodzakelijk is. Het betreft: De Participatiewet Jeugdzorg De AWBZ/WMO Omgevingsdienst Groningen (ODG) Vergunningverlening bouw en milieu en bijhorende handhavingstaken worden ingebracht bij de verplichte Regionale Uitvoeringsdienst (RUD). Stadskanaal heeft ervoor gekozen ook de vergunningverlening en handhaving van Bijzondere wetten onder te brengen bij de (ODG). Dit is inclusief de nieuwe handhavingstaak in het kader van de Drank en Horeca Wet. De ODG is gevestigd in Veendam. Per 1 november 2013 zijn de betrokken medewerkers overgegaan van de gemeente naar de ODG. Gemeentelijk Veiligheidsplan Gemeenten hebben de regierol bij het integraal veiligheidsbeleid. Stadskanaal pakt dit stevig op. Bevestiging van deze nadrukkelijke regierol is dat sinds 2 jaar de gemeentelijke prioriteiten niet langer in het Politie Jaarwerkplan staan maar omgekeerd: het Gemeentelijke Veiligheidsplan is nu voor de politie het uitgangspunt, met daarin de door de raad, voor inzet van de politie, vastgestelde prioriteiten. Door de raad voor 2014 vastgestelde prioriteiten Alcohol en drugsgebruik en daaraan gerelateerde criminaliteit en overlast; Woninginbraken en woningovervallen; Aanpak problematische jeugdgroepen; Geweldszaken/Huiselijk geweld; Veilige publieke taak Veiligheidsplan 2014 3
De raad wordt jaarlijks, alvorens prioriteiten te kunnen stellen, vooraf door de politie geïnformeerd en op grond van analyses geadviseerd over onderwerpen die een negatieve invloed hebben op openbare orde en veiligheid. Nationale Politie De 26 Regionale politie korpsen zijn per 01-01-2013 samengevoegd tot één Nationaal korps. De Nationale Politie is landelijk verdeeld in 10 eenheden. De drie Noordelijke provincies (3 Noord) zijn daartoe samengevoegd tot Politie Eenheid Noord Nederland en omvat 62 gemeenten. E.a. heeft tot gevolg dat er ook op lokaal niveau sprake is van opschaling. Voorheen samen met Vlagtwedde Basis Eenheid Stadskanaal, is Stadskanaal nu voor politiezorg samengevoegd met de gemeenten Vlagtwedde, Bellingwedde en Oldambt onder de naam Basisteam Ommelanden Oost. Artikel 38b, Politiewet/gemeentelijk Veiligheidsplan De gemeenteraad stelt tenminste eenmaal in de vier jaar de doelen vast die de gemeente op het terrein van de veiligheid nastreeft door de handhaving van de openbare orde en de hulpverlening door de politie. Zoals hierboven gesteld wordt voor de cyclus van het het lokale Veiligheidsplan aangesloten bij de cyclus van het Regionaal Beleidsplan Om die reden is onderhavige plan geldig voor 1 jaar. Eind 2014, na vaststelling van het nieuwe Regionaal Beleidsplan, waarbij wordt aangesloten bij de gemeentelijke bestuur cyclus, wordt het volgende gemeentelijke Veiligheidsplan ook weer voor vier jaar vastgesteld. De raad blijft jaarlijks de prioriteiten voor het volgende jaar vaststellen. Regionaal beleidsplan Naast een gemeentelijk Veiligheidsplan stellen de gezamenlijke gemeenten van 3 Noord tenminste eenmaal in de vier jaar (art. 39 Politiewet) gezamenlijk het Regionaal Beleidsplan op waarin o.a. gedeelde prioriteiten zijn vastgesteld onder het motto: wat lokaal kan, doen we lokaal en wat regionaal beter kan, pakken we regionaal samen op. De prioriteiten van het Regionaal Beleidsplan 2013-2014 zijn: 1. jeugd en veiligheid, 2. geweld (incl. straatroof, overvallen, huiselijk geweld, uitgaangeweld, geweld tegen werknemers met een publieke taak), 3. woninginbraken en 4. georganiseerde (ondermijnende ) criminaliteit. Deze overlappen in veel gevallen de gemeentelijke prioriteiten. Maar voor de gemeentelijke situatie is en blijft het gemeentelijke Integrale Veiligheidsplan leidend. Het eerste Regionale Beleidsplan betreft 2013 en 2014. Daarna wordt aangesloten bij de gemeentelijke bestuur cyclus. Eind 2014 zal het eerste Regionale Beleidsplan voor 4 jaar vastgesteld worden Gebiedsscan Criminaliteit & Overlast Om veiligheidsproblemen in gemeenten, en in buurten en wijken, effectief aan te kunnen pakken moeten ze eerst goed in kaart worden gebracht. Daartoe is de 'Gebiedsscan Criminaliteit & Overlast' ontwikkeld. Met de informatie uit de gebiedsscan informeert politie Eenheid Noord Nederland het bestuur over de ontwikkelingen van criminaliteit en (on)veiligheid in de gemeente Stadskanaal. De politie adviseert hiermee over ontwikkelingen die van belang zijn voor het vergroten of borgen van veiligheid van de inwoners. De gebiedsscan dient mede als input voor het gemeentelijk veiligheidsbeleid. Daarnaast wordt de gebiedsscan gebruikt voor de interne aansturing bij de politie. Op basis van de bevindingen wordt duidelijk waar prioriteiten moeten worden gelegd op het gebied van handhaving en toezicht. Ook wordt duidelijk óf en op welke terreinen extra informatie noodzakelijk is (bijvoorbeeld: het verbeteren van de informatiepositie). Wat is een gebiedsscan De gebiedsscan is opgebouwd uit data afkomstig van politiesystemen en uit kennis van politieambtenaren. Dit document geeft weer welke vormen van overlast en criminaliteit relatief veelvuldig voorkomen (de volumedelicten) en de opvallende stijgers en dalers. Op basis van deze informatie kunnen de veiligheidspartners de criminaliteit en overlast duiden. Om die reden is het een logische volgende stap dat met diverse veiligheidspartners dat beeld verder wordt aangescherpt. Veiligheidsplan 2014 4
Herkomst van de informatie In de gebiedsscan worden criminaliteitscijfers en overlastcijfers (systeeminformatie) gekoppeld aan kennis van de lokale situatie (straatinformatie). Criminaliteit- en overlastcijfers zijn afkomstig uit het registratiesysteem B.V.H. (Basis Voorziening Handhaving) van de politie. Straatinformatie is de kennis die o.a. wijkagenten, jeugdagenten, teamchefs en andere politiemensen opdoen bij hun werk in de wijk, buurt en de stad. Zij hebben waardevolle informatie over de context en ontwikkelingen in hun werkgebied en kennen de bewoners. De straatinformatie benut de politie bij de analyses van problemen, de beleidsvorming en bij het bepalen van benodigde inzet van capaciteit en middelen. Onderstaand figuur geeft een weergave van de wijze waarop criminaliteit geregistreerd wordt. Veiligheidsplan 2014 5
2. Zorg en veiligheid: organisatie en kaders Onveiligheid ontstaat meestal door gedrag van personen. Door in te zetten op preventie en bepaalde vormen van zorg worden de veiligheid en de veiligheidsgevoelens van de inwoners van de gemeente Stadskanaal vergroot. Er zijn veel onderwerpen die onder deze noemer vallen of daar tenminste een link mee hebben. Gesteld kan worden dat het CJGV bij iedere hieronder beschreven vorm van zorg en hulpverlening, ongeacht of het jeugd of volwassenen betreft, als coördinator betrokken is en dat deze werkwijze ook door de ketenpartners als doelmatig, prettig en uitermate effectief ervaren wordt. 2.1 Centrum voor Jeugd Gezin en Veiligheid (CJGV) Het CJGV staat voor de samenvoeging van het CJG met de V van het Meldpunt voor Veiligheid en Zorg. Voor de aanpak van de diversiteit aan problematiek speelt het CJGV een bepalende rol. Juist door de toevoeging van de V van veiligheid aan ons CJG wordt er vanuit deze hoek veelal een beroep gedaan op het CJGV o.a. in het kader van OGGZ/maatschappelijke opvang, huiselijk geweld, kindermishandeling, hulp- en opvang van ex gedetineerden, aanpak jeugdgroepen. De coördinator zit netwerkoverleggen voor met alle relevante partners en zorgt voor afstemming over de verschillende casussen. Uitgangspunt is: één cliënt/gezin, één plan, één aanspreekpunt. In veel gevallen blijken kinderen betrokken te zijn. Jeugdzorg is en blijft een belangrijk onderdeel van het werk van het CJGV. Toekomstvisie Deze door het CJGV opgepakte rol sluit naadloos aan op de transitie jeugdzorg in 2015. Het CJGV wordt nu al benaderd zodra lokale partners op uitvoeringsniveau extra ondersteuning nodig hebben bij trajecten. Dit zal in de toekomst verder worden gestroomlijnd en geïntensiveerd. De huidige functie van het CJGV zal dan ook de komende jaren verder uitgebouwd moeten worden. Het CJGV moet DE spil worden van de zwaardere jeugdzorg, waarbij het veiligheidsdeel (waar veelal ook gezinnen bij betrokken zijn) een belangrijk deel van de werkzaamheden zal blijven. Het opgebouwde netwerk blijft dan ook in de toekomst van groot belang. In afwachting van de transitie jeugdzorg worden er geen verdere investeringen gedaan in het digitale OGGZ persoonssysteem, wordt de Zorgcoördinatie van BJZ en GGD in het kader van de verwijsindex in 2014 gecontinueerd en heeft BJZ aangegeven in 2013/2014 lokaal/regionaal te willen gaan werken met hun consulenten. Hier zullen gesprekken over gevoerd gaan worden In het kader van Welzijn Nieuwe Stijl zal het CJGV in de bovenste laag van de 1e lijn komen te zitten. Bereikbaarheid Gezien de verwevenheid en overlap in aard en werkzaamheden tussen het CJG en het Meldpunt Veiligheid en Zorg zijn beiden bereikbaar onder één telefoonnummer, website en emailadres. Veiligheidsplan 2014 6
Sinds 2013 is het nummer gewijzigd en ondergebracht bij dezelfde organisatie waar de gemeente 24 uur per dag bereikbaar is. Ook buiten kantoortijden worden bellers nu persoonlijk te woord gestaan Cijfers Centrum voor Jeugd en Gezin / Het Meldpunt Veiligheid en Zorg Kengetallen CJGV 2011 2012 2013 Aantal signalen jeugd 240 357 255 Aantal malen zorg coördinatie jeugd 42 142 180 Aantal signalen en zorgcoördinatie OGGz inclusief woonoverlast, veelplegers, ex-gedetineerden 210* 231* 199* Aantal meldingen huiselijk geweld bij het CJGV 25 38 50 Aantal huisverboden 7 13 9 * In tegenstelling tot de vorige versie van het veiligheidsplan zijn de indicatoren signalen en zorg coördinatie voor OGGz, woonoverlast, veel plegers en ex-gedetineerden( volwassenen) samengevoegd. Zie betreffende het samenvoegen ook 3.10 overlast en vandalisme Dit is gedaan omdat het onderscheid tussen signaleren en zorgcoördinatie, wat er bij de jeugd wel is, bij volwassenen niet is. In feite leiden alle signalen die bij het CJGV binnenkomen bij dit *onderdeel tot een actie, gecoördineerd vanuit het CJGV. Wel zijn er (grote) verschillen in aard, duur, urgentie, ernst, hoeveelheid betrokken instanties, etc. 2.2 De Wet maatschappelijke ondersteuning De Wet maatschappelijke ondersteuning (hierna: Wmo) is per 1 januari 2007 inwerking getreden. Participatie in de samenleving is het maatschappelijke doel van de Wmo. De Wmo heeft veel dwarsverbanden met andere beleidsterreinen. Het huidige beleid is vastgelegd in Wmo-nota 2013 2017 De kracht van verbinden. De Wmo is opgedeeld in 10 prestatievelden, waarvan 9 zijn vastgesteld door de Wmo en een 10 e door de gemeente zelf. De relatie met veiligheid komt tot uitdrukking in de prestatievelden 1, 2, 7, 8, 9 en 10. 1. Sociale samenhang en leefbaarheid, 2. Preventieve ondersteuning jeugdigen en hun ouders, 7. Maatschappelijke opvang 8. Openbare Geestelijke Gezondheidszorg, 9. Verslavingszorg, 10. Aangepast wonen en wonen met zorg. 2.3 Het veiligheidshuis In de provincie Groningen is al jarenlang sprake van een constructieve samenwerking tussen justitiële instellingen, gemeentelijke- en maatschappelijke organisaties en de politie om de veiligheid te verbeteren. Deze samenwerking vindt gestalte in het Veiligheidshuis. Kader veiligheidshuizen Het veiligheidshuis is een (stevig verankerd) operationeel ketenkantoor dat op het kruispunt van openbaar bestuur, strafrecht en zorg opereert; een netwerkvloer voor professionals ten behoeve van een oplossingsgerichte aanpak van veiligheidsproblematiek onder regie van de gemeenten. Veiligheidsplan 2014 7
Het veiligheidshuis verricht zijn werkzaamheden met betrekking tot concrete personen en groepen: Vanuit de basis is men betrokken bij huiselijk geweld, jeugdgroepen, criminele jongeren en exgedetineerden maar ook bij burenruzies en problematische jongeren (anders dan jeugdgroepen). Juist ook vanuit hun positie, dichter bij reclassering en justitie levert dat veel op. De gemeente heeft de regie bij de vraagstelling en bij de oplossingen, het Veiligheidshuis ondersteunt. Op basis van informatie en analyse zorgt het veiligheidshuis voor gemeenschappelijke beelden van de betreffende problematiek bij de partners (verbinden) om van daaruit te focussen op concrete oplossingen / interventies Afspraken over het uitwisselen van informatie zijn vastgelegd in een protocol. Overgang financiering naar gemeenten In het landelijke doorontwikkelingsprogramma Veiligheidshuizen van het Ministerie van Veiligheid & Justitie is, in lijn met de visie van de minister, ingezet op het versterken van de gemeentelijke regie op de veiligheidshuizen. Als gevolg daarvan is besloten, dat de financiering (onder verplichte cofinanciering door gemeenten) van de veiligheidshuizen met ingang van 1 januari 2013 loopt via de zetelgemeente van de veiligheidsregio (gemeente Groningen) en niet meer via het Openbaar Ministerie. Logisch gevolg daarvan is dat het Veiligheidshuis qua organisatie en huisvesting per 1 juli 2013 over is gegaan van het OM naar de gemeente Groningen. De leiding en regie van het Veiligheidshuis ligt bij de burgemeester van de centrumgemeente tesamen met de stuurgroep waarin OM, politie en bestuurders van andere gemeenten zitting hebben. Dit ligt in lijn met het versterken en verstevigen van de positie van de burgemeester in de lokale veiligheidsaanpak. 2.4 Drugsbeleid Op grond van gewijzigde regelgeving wordt het gemeentelijke drugsbeleid aangepast. Dit zal begin 2014 vastgesteld worden. Helder drugsbeleid beschermt enerzijds inwoners tegen overlast/overtredingen door gebruikers maar draagt ook bij aan veiligheid voor gebruikers. Het drugsbeleid betreft twee specifieke deelonderwerpen. 1. Het coffeeshopbeleid van de gemeente Stadskanaal; 2. De handhaving van: 1. het gedoogde verkooppunt, 2.illegale verkooppunten van hard en softdrugs en 3. hennepkwekerijen. Ad 1. Coffeeshopbeleid Sinds 2000 heeft de gemeente Stadskanaal het beleid dat één verkooppunt van softdrugs wordt gedoogd. De gedoogstatus voor het gereguleerde verkooppunt is verleend aan de stichting Wiz Art. Wegens aanscherping van het overheidsbeleid moet het lokale coffeeshopbeleid uitgebreid worden met het ingezetenencriterium. Omdat deze maatregel voornamelijk bedoeld is voor zuidelijke regio s die last hebben van drugstoerisme wordt in de rest van het land, waaronder ook Groningen, door de driehoek het standpunt ingenomen dat, zolang er geen klachten zijn, geen inzet wordt gepleegd op dit criterium. Ad 2.handhaving drugsbeleid Naast het invoegen van het ingezetenen criterium wordt het beleid tevens aangescherpt ten behoeve van de handhaving van illegale drugsverkoop en hennepkwekerijen. De gemeente past het drugs handhavingsbeleid zodanig aan dat ook woningen en schuren op grond van de Opiumwet bestuursrechtelijk gesloten kunnen worden. Het aanpassen van het drugsbeleid gebeurd in de eerste plaats samen met de gemeenten van de (voormalige) politieregio Midden-Oost (Veendam, Hoogezand-Sappemeer, Oldambt, Bellingwedde en Vlagtwedde). Sinds 2007 voeren deze gemeenten gezamenlijk drugs/coffeeshopbeleid. Dit om het waterbedeffect tegen te gaan, maar eenduidig beleid biedt ook duidelijkheid voor politie en justitie. Daarnaast wordt, met in achtneming van plaatselijke verschillen, de link gelegd met het beleid binnen de provincie. Veiligheidsplan 2014 8
2.5 Discriminatie meldpunt Op 28 juli 2009 is de Wet Gemeentelijke Antidiscriminatievoorzieningen in werking getreden. Door deze wettelijke regeling is de verplichting voor gemeenten ontstaan, om toegang te verlenen aan burgers tot een antidiscriminatievoorziening. Stadskanaal werkt samen met het Discriminatie Meldpunt Groningen (DMG). In de praktijk betekent dit dat inwoners van Stadskanaal via de front office van het CJGV rechtstreeks naar het DMG worden doorverwezen. DMG draagt zorg voor de wettelijk verplichte behandeling- en registratie van discriminatie gerelateerde klachten. 2.6 Prostitutiebeleid De gemeente Stadskanaal heeft na het opheffen van het bordeelverbod in 2000 prostitutiebeleid gemaakt dat is opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (hierna: APV). Hierin staat dat zich, onder een aantal voorwaarden twee prostitutiebedrijven mogen vestigen in het buitengebied van de gemeente. Daarnaast is zowel het toestaan van prostitutiebedrijven in het buitengebied, als het verbod van prostitutiebedrijven in andere delen van de gemeente Stadskanaal in ruimtelijke zin vastgelegd in alle bestemmingsplannen. Tot op heden zijn er nog geen aanvragen geweest voor het exploiteren van een prostitutiebedrijf. Veiligheidsplan 2014 9
3 Overlast, vandalisme en geweld 3.1 Overlast en vandalisme Overlast en vandalisme staan vaak in relatie tot elkaar en hebben een grote invloed op de leefbaarheid en veiligheid in een wijk of dorp. Beide worden veroorzaakt door diverse leeftijdscategorieën en beïnvloeden zowel de fysieke kwaliteit (als deze negatief is, ook wel verloedering genoemd) als de sociale kwaliteit en hebben daardoor invloed op de subjectieve en objectieve veiligheid van de inwoners van Stadskanaal. Mede gezien de 24 uurs bereikbaarheid van het gemeentelijke servicenummer wordt snel gereageerd op zaken. Dit voorkomt dat een beeld van verloedering kan ontstaan In 2013 is de enquête gehouden voor de nieuwe veiligheidsmonitor. De rapportage hiervan komt eind maart 2014 uit. Om die reden zijn nu uitsluitend actuele cijfers van de politie bekend. Drugsoverlast Drugsoverlast heeft veel invloed op de leefbaarheid en tast het veiligheidsgevoel van de inwoners aan. Op grond van signalen van politie, jongerenwerkers en medewerkers van Verslavingszorg Noord Nederland blijkt dat het drugsgebruik onder jongeren (< 18) toeneemt. Het betreft zowel soft- als harddrugs. Dit komt ook naar voren in het GGD jeugdgezondheidsonderzoek 2012. In vergelijk met het onderzoek van 2008 is er een toename van het gebruik van cannabis door zowel jongeren tussen de 12 en 15 jaar als jongeren tussen 16 jaar 18 jaar Daarnaast wordt er door deze leeftijdsgroepen meer geëxperimenteerd met harddrugs. (8,5 % van de deelnemers aan het onderzoek had de maand voor het onderzoek cannabis gebruikt en 4 % harddrugs). Dit is in de 1 e plaats zeer ongewenst voor de gezondheid en maatschappelijke ontwikkeling van deze jongeren. Daarnaast kan dit tot gevolg hebben dat er meer overlast ontstaat omdat deze jongeren criminele activiteiten gaan ontwikkelen om hun verslaving te kunnen betalen of zelf gaan dealen. Om dat te voorkomen en het probleem stevig aan te pakken is drugsoverlast en daaraan gerelateerde overlast en criminaliteit aangewezen als één van de lokale prioriteiten voor 2014. PRIORITEIT 2014: ALCOHOL EN DRUGSGEBRUIK (door jongeren) EN DAARAAN GERELATEERDE CRIMINALITEIT EN OVERLAST De politie gaat hier extra op inzetten waar het betreft gebruiken op straat, aanpakken straatdealers, dealen vanuit woningen en hennepplantages e.d. In het contact met de jongeren hebben vooral de jeugdagenten en jongerenwerkers een belangrijke rol, zij werken daarin goed samen. Er is een integraal plan van aanpak tegen drugsoverlast opgesteld waarbij naast de gebruikelijke partners vooral ook de scholen en de leerplichtambtenaar ingezet worden om ook langs die weg de ouders te betrekken. Er is sprake van een dynamisch plan waarbij regelmatig nieuwe acties worden toegevoegd en termijnen worden bijgesteld. Jaar Aantal meldingen bij de politie over drugs gerelateerde klachten 2008 15 2009 34 2010 26 2011 6 2012 19 2013 35 Veiligheidsplan 2014 10
Woonoverlast Begin 2009 stelden Welstad, Lefier en gemeente zich tot doel om het aantal geregistreerde woonoverlastsituaties per 1-1-2009 binnen 2 jaar met 50 % te verminderen. Onderdeel van de samenwerking en aanpak was de inzet van een wooncoach. De wooncoach had de taak om in ernstige en hardnekkige situaties te acteren waarin (soms) sprake was van onmacht. Integrale aanpak woonoverlast In december 2012 is er een eindevaluatie gemaakt waaruit blijkt dat het gelukt is om alle hardnekkige woonoverlast situaties af te bouwen tot een beheersbaar niveau (sterk verbeterde situatie die voor buurtbewoners acceptabel is). Door de opgebouwde samenwerking gericht op vroegtijdige signalering en snelle interventies komen dit soort ernstige situaties nu nog maar zeer beperkt voor. Te beperkt om daarvoor structureel een wooncoach in te huren. Welstad heeft in 2013 de opgebouwde expertise wel geïmplementeerd in het reguliere werk, zodat woon coaching in voorkomende gevallen nog steeds kan worden ingezet. Eind 2013 is er geen sprake van ernstige situaties van woonoverlast, wel is er in 71 gevallen sprake van woonoverlast op een beheersbaar niveau. Dit zijn er iets meer dan de 62 gevallen die eind 2012 bekend waren. Eventueel (opnieuw) voorkomende gevallen van ernstige woonoverlast hebben prioriteit en worden direct aangepakt door het maatschappelijk werk in samenwerking met het CJGV. Er ontstaat geen lijst met meerdere langlopende situaties van ernstige woonoverlast. De huidige 71 gevallen van woonoverlast op een beheersbaar niveau worden teruggebracht in ernst en/of in aantal. We streven naar een reductie van 33%.Dat betekent dus 24 gevallen die zijn opgelost of waarbij in ieder geval de zwaarte van de overlast duidelijk is verminderd. 3.2 Nazorg ex- gedetineerden (ketenaanpak) De gemeente heeft de wettelijke plicht zorg te dragen voor een sluitende aanpak nazorg exgedetineerden. Men dient te zorgen voor een soepele terugkeer naar de maatschappij door te zorgen voor huisvesting, inkomen en werk (eventueel schuldhulp), zorg en het identiteitsbewijs. Verwacht wordt dat daarmee het aantal recidive gevallen wordt teruggedrongen. De nazorg staat dicht bij bovenstaande integrale aanpak woonoverlast. Dikwijls zijn betrokkenen wegens eerdere contacten al bij het CJGV bekend. De door de gemeente aangestelde coördinator fungeert als een spin in een web en kan diverse instanties waarschuwen, dan wel benaderen op het moment dat een ex-gedetineerde weer terugkomt in de maatschappij of op het moment dat iemand in hechtenis wordt genomen. Denk hierbij aan de woningbouwcorporatie, de politie, het OM, VNN e.d. Daarmee wordt beoogd recidive en nieuwe overlast te voorkomen. De gemeente heeft 16 uur per week ingepland voor de coördinator. Om tot een sluitende aanpak te komen, is er een digitaal platform opengesteld. Op het moment dat de gedetineerde in vrijheid wordt gesteld, wordt de gemeentefunctionaris nazorg eigenaar van het (digitale) dossier en wordt daarin bijhouden wat de acties en inzet na detentie zijn geweest. Zo is het, ook voor justitie inzichtelijk wat er allemaal gedaan is ten behoeve van de ex - gedetineerde, als hij vervalt in zijn oude patroon. Het aantal recidivisten is ongeveer 20% en de rest zijn nieuwe gedetineerden. Voor de ketenaanpak ex-gedetineerden wordt dus nauw samengewerkt met de hierboven genoemde integrale aanpak woonoverlast. 2011 2012 2013 Ex-gedetineerden 63 45 52 Veiligheidsplan 2014 11
3.3 Bestuurlijke Informatie Justitiabelen (BIJ) Naast de informatie die via het digitale platform binnenkomt bij de coördinator ketenaanpak komt er circa 4 x per jaar via de gemachtigde medewerker voor openbare orde en veiligheid bijzondere informatie binnen over een beperkte groep ex-gedetineerden. Het gaat daarbij om het vroegtijdig informeren van de burgemeester en betreft de terugkeer van een pleger van een ernstig misdrijf waardoor in zijn buurt maatschappelijke onrust kan ontstaan. Via de BIJ-regeling van het Ministerie van V&J krijgen burgemeesters informatie over de datum van terugkeer. Een burgemeester kan dan zo nodig maatregelen treffen om verstoringen van de openbare orde te voorkomen. Hierdoor wordt niet alleen de samenleving beter beschermd, het voorkomt ook problemen voor de ex-gedetineerde. 3.4 Geweld op straat Geweldsdelicten en aantastingen van de lichamelijke integriteit zijn onaanvaardbaar. De delicten die hieronder gerekend worden zijn: bedreiging, mishandeling, openlijke geweldpleging, eer gerelateerde geweld, geweld tegen personen met een publieke taak, straatroven en overvallen. PRIORITEIT 2014: GEWELD De aanleiding tot geweld is divers er wordt dan ook op diverse fronten direct of indirect gewerkt aan het terugdringen van geweld op straat zoals hieronder beschreven. 2010 2011 2012 2013 Geweld 138 107 113 111 3.5 High Impact Crime (HIC) Een ander speerpunt wat in het verlengde ligt van de integrale aanpak woonoverlast en aanpak jeugdgroepen is de preventieve aanpak van High Impact Crime. Dit zijn criminele activiteiten die veel impact hebben op slachtoffers zoals woninginbraak, roof- en straatovervallen. Ook dit wordt in 3 Noord verband opgepakt in samenwerking met politie, OM en gemeenten, samen met de lokale ketenpartners. De aanpak is nog in ontwikkeling. Het gaat in de eerste plaats om preventie: Voorkomen dat jongeren die opvallen wegens het veroorzaken van overlast, zich ontwikkelen tot jeugdige criminelen. Ook hierbij is er sprake van het CJGV concept: één gezin één plan. Problemen binnen de gezinnen (opvoedingsproblemen, schulden, drankmisbruik, e.d.) worden opgepakt en ook zusjes en broertjes worden daarin meegenomen om te voorkomen dat zij het slechte voorbeeld overnemen. 3.6 Huiselijk geweld Op 1 januari 2009 is de Wet tijdelijk huisverbod in werking getreden en wordt sinds 01 oktober 2009 toegepast in de gemeente Stadskanaal. De Wet tijdelijk huisverbod dient als bestuurlijke maatregel, als er sprake is van een noodsituatie waarin (gewelddadige) escalatie moet worden voorkomen door een afkoelingsperiode, maar er nog geen strafrechtelijke handhaving mogelijk is. De politie signaleert het mogelijke huiselijke geweld, waarna door de hulpofficier van Justitie een huisverbod opgelegd kan worden. Deze is hiertoe gemandateerd door de burgemeester. De gemeente is de regisseur maar in de provincie Groningen is er voor gekozen de coördinatie bij het Algemeen Steunpunt Huiselijk Geweld (hierna: ASHG). Door de Wet tijdelijk huisverbod kan de pleger van het huiselijke geweld in eerste instantie voor tien dagen de woning niet meer in en mag de pleger geen contact meer hebben met de partner en/of kinderen. 2009 2010 2011 2012 2013 Huisverboden 1 12 3 13 9 De duur van het huisverbod kan verlengd worden tot maximaal 28 dagen. Ten tijde dat de pleger uit huis is geplaatst, wordt er voor zowel de pleger als de slachtoffers een hulptraject opgezet wat Veiligheidsplan 2014 12
gebeurd in twee fasen, een crisisinterventie direct na het opleggen van het huisverbod door de (hulp)officier van justitie waarna een doorgeleiding plaatsvindt naar reguliere hulpverlening. Voor kinderen is specifieke hulp beschikbaar. Overtreedt de pleger het verbod dan kan de pleger maximaal twee jaar gevangenisstraf of een taakstraf opgelegd krijgen. PRIORITEIT 2014: HUISELIJK GEWELD Niet in iedere situatie waarin huiselijk geweld plaatsvindt wordt een huisverbod opgelegd. Wel worden alle huiselijk geweld meldingen doorgegeven aan het CJGV zodat hulpverlening aangeboden kan worden en nieuw geweld voorkomen kan worden. Het geweld kan zich zowel lichamelijk, geestelijk als seksueel voordoen. Hoewel in de eerste instantie huiselijk geweld gerelateerd wordt aan partners komt ook voor dat ouders jonge kinderen mishandelen of verwaarlozen. Ook volwassen kinderen behandelen hun ouders niet altijd met respect. Vanuit het ziekenhuis en de zorg komen hierover signalen binnen. Vast staat dat veel huiselijk geweld nog niet wordt opgemerkt. Met Landelijk campagnes over huiselijk geweld worden burgers gewezen op diverse vormen van huiselijk geweld en gestimuleerd daar melding van te doen. 3.7 Veilige publieke taak Drie op de vijf medewerkers met een publieke taak krijgen geregeld te maken met agressie en geweld tijdens de uitvoering van hun werkzaamheden. Het programma Veilige Publieke Taak (VPT) van het ministerie van V&J richt zich vanaf 2007 (programma is verlengd tot 2017) op het verminderen van het aantal voorvallen van agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak. Dit zijn niet alleen politie-, brandweer- en ambulance personeel maar alle medewerkers met een publieke taak zoals onderwijs, openbaar vervoer, sociale zekerheid, openbaar bestuur, woningbouwcorporaties en de zorg. PRIORITEIT 2014: GEWELD/VEILIGE PUBLIEKE TAAK Veilige Publieke Taak (VPT) is één van de aangewezen lokale prioriteiten voor 2014 en tevens één van de prioriteiten in het regionale beleidsplan 2013-2014. Ook in het Regionaal Beleidsplan 2013-2014 voor de Politie eenheid Noord-Nederland is de aanpak van agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak als één van de prioriteiten benoemd. De 62 gemeenten, het Openbaar Ministerie en de politie in Noord-Nederland trekken hierin samen op in één gezamenlijk project voor 3 Noord. De gemeente heeft ook hierin de regierol. Er wordt lokaal gewerkt aan bewustwording bij plaatselijke werkgevers en werknemers met een publieke taak. In 2014 wordt door een stagiaire onderzoek gedaan en een plan van aanpak opgezet. Beoogd wordt met plaatselijke werkgevers tot een gezamenlijk niveau en eenduidige aanpak te komen inclusief grote werkgevers binnen de publieke sector. In Stadskanaal is over 2013 negentien keer aangifte gedaan wegens agressie of geweld tegen medewerkers met een publieke taak: 17 x jegens politiebeambten en 2x jegens een medewerker uit de publieke sector. Het ging daarbij specifiek om bedreiging, belediging en fysiek geweld. Veiligheidsplan 2014 13
4. Veilige woonomgeving Een veilige woonomgeving is erg belangrijk voor de inwoners en hun veiligheidsgevoel. Thuis moet men zich veilig voelen, maar ook buiten in de wijk onderweg naar het werk of tijdens het maken van een wandeling met de hond. In dit hoofdstuk wordt weergegeven wat de gemeente in samenwerking met andere partijen doet om deze gevoelens en beleving van de inwoners te verbeteren/vergroten. 4.1 Schoon, heel en veilig Leefbaarheid is te beschouwen als de basisbehoefte om veilig en prettig te wonen en om vanuit huis, straat en buurt verdere activiteiten te ontplooien. Basisprincipes die bij de leefbaarheid van een wijk horen zijn onder anderen schoon, heel en veilig. Alle drie de onderwerpen hebben invloed op elkaar en zijn van grote invloed op de leefbaarheid in de wijk. Burgers hebben zelf ook een verantwoordelijkheid om bij te dragen aan de leefbaarheid in de wijk. Vanuit de Wmo en het lokaal sociaal beleid wordt een zorgzame samenleving (participatie samenleving) beoogd. Dit wil zeggen dat inwoners niet alleen verantwoordelijk zijn voor zichzelf maar ook voor elkaar en de omgeving. Het stimuleren van initiatieven voor het nemen van verantwoordelijkheid voor de eigen woon- en leefomgeving is daarbij een belangrijk onderdeel en zal een vast aandachtspunt zijn binnen het wijkgericht werken. 4.2 Wijkgericht werken Bij wijkgericht werken pakt de gemeente samen met burgers en professionele instellingen die actief zijn in een wijk, problemen integraal en op het niveau van de wijk of de buurt aan. De bewoners staan daarbij centraal. Zij dragen medeverantwoordelijkheid voor de leefbaarheid van hun woon- en leefomgeving en krijgen middelen (wijkbudgetten en medezeggenschap) om die leefbaarheid te verbeteren. Gewerkt wordt met uitvoeringsagenda s die zijn opgesteld aan de hand van de gezamenlijk ontwikkelde wijkvisies. Door bewoners meer zeggenschap over hun eigen woon- en leefomgeving te geven, zullen zij zich er meer bij betrokken en verantwoordelijk voor voelen. Betrokken burgers die zich verantwoordelijk voelen voor hun woon- en leefomgeving: dat maakt wijken en buurten aantrekkelijk om in te wonen. 4.3 Politie Keurmerk Veilig Wonen Om de veiligheid in de wijken te verbeteren, is de gemeente een aantal jaren geleden onder andere gaan werken met het PKVW. Beoogd werd dat inwoners en woningbouwcorporaties bij nieuwbouw voldeden aan de PKVW-criteria en daarvoor gecertificeerd werden. Inmiddels echter zijn, gezien het belang van inbraakveilige woningen, wettelijke voorschriften uit het bouwbesluit zodanig aangescherpt dat dit nagenoeg overeenkomt met de PKVW-criteria. Ook woningbouwcorporaties zijn daar uiteraard aan gebonden. Extra inzet wordt daarom hierop niet meer gepleegd. Uiteraard kunnen inwoners die dat willen voor informatie bij de gemeente terecht. Het voorkomen van woning inbraken is één van de aangewezen lokale prioriteiten voor 2014 en is tevens één van de prioriteiten in het regionale beleidsplan 2013-2014. Voor een brede aanpak staan voor de politie ook landelijk woninginbraken op de prioriteitenlijst. PRIORITEIT 2014: WONINGINBRAKEN EN WONINGOVERVALLEN Project tegen woninginbraken Niet alleen in de regio maar in het hele land nemen de woninginbraken toe en worden zelfs overvallen op woningen gepleegd. Er is op het niveau van de BE Stadskanaal een gezamenlijk plan van aanpak opgesteld met zeer uiteenlopende partijen die ieder voor zich op onderdelen of gezamenlijk preventieve acties ondernemen: De Politie, inwoners, ondernemers uit de gemeenten Vlagtwedde en Stadskanaal, woningbouwcorporatie Acantus en Lefier, Veiligheidszorg Noord(VZN), krantendepothouders, het Openbaar Ministerie, Stichting Rzijn, Wijkaanpak & Bewonersorganisaties, Welstad, Veiligheidshuis Groningen en de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde. Na afsluiting van het project in 2014 zijn de meeste acties geïmplementeerd in de reguliere werkwijze. Veiligheidsplan 2014 14
2010 2011 2012 2013 GEKWAL. DIEFSTAL IN/UIT 85 100 79 82 WONING OVERIGE (EENVOUDIGE) DIEFSTAL 180 211 185 207 Ook in 2012 zijn woninginbraken geprioriteerd en veel acties uitgezet. Dat heeft tot een behoorlijke daling geleid. In 2013 is het aantal weer wat toe genomen. Witte voetjes actie Veel inbraken kunnen voorkomen worden door meer alertheid van bewoners. Niet afgesloten schuurtjes of garage deuren, een ladder voor het grijpen maken het de inbreker soms erg gemakkelijk. Om bewoners hier op te wijzen maakt onder andere de witte voetjes actie tijdens de najaars/winter periode deel uit van het project. Door een team van politie, bewoners, Lefier en gemeente worden in een aantal straten per wijk, via de achterpaden, de woningen beoordeeld op inbraakpreventie. Ook worden regelmatig publicaties op de gemeentepagina geplaatst om burgers alert te maken op meestal eenvoudige handelingen die het voor inbrekers lastiger maken om binnen te komen. Deze actie maakt tevens deel uit van het Donkere dagen offensief. Omdat dikwijls tijdens de wintermaanden inbraken toenemen. Maar het lijkt erop dat ook juist in de zomermaanden, wanneer men veel de deuren en ramen open heeft staan, woninginbraken toenemen. Dit wordt nauwlettend gevolgd zodat er, desgewenst in de zomerperiode ad hoc ook Witte voetjes acties gehouden kunnen worden. Vervolg contacten Gewaardeerd onderdeel van het project tegen woninginbraken is het bezoek van een PKVW-specialist aan bewoners die slachtoffer zijn geweest van een (daadwerkelijke) inbraak. Het voorval wordt besproken en een scan naar kwetsbare plekken van de woning wordt gratis aangeboden. Eventueel wordt nogmaals verwezen naar slachtofferhulp. Ook worden in de hele straat folders over veilig wonen (PKVW) verspreid. Omdat de financiering voor vervolgcontacten na 2013 vervalt, heeft de gemeente één van de eigen Boa s (met behulp van overheidssubsidie) op laten leiden tot PKVW-specialist om de vervolgcontacten te kunnen blijven uitvoeren. Daarnaast neemt de politie sinds juni 2013 in alle gevallen binnen 14 dagen na een aangifte contact op met betrokkenen om hen te informeren over het verloop van de opsporing. Deze vorm van dienstverlening is een specifiek actiepunt van de Nationale Politie. Binnen 3 Noord heeft de politie met deze dienstverlening een score van 100 %. 4.4 Toezicht in de openbare ruimte Stadswachten en Boa s De burgemeester is belast met de handhaving van de openbare orde en veiligheid, artikel 172 lid 1 gemeentewet; het is van belang voor de veiligheid en leefbaarheid in de gemeente dat in het publieke domein toezicht gehouden wordt. De politie ziet dit toezicht niet meer als haar basistaak met uitzondering van de inzet door wijk- en jeugdagenten. In Stadskanaal zetten we met het oog op de openbare orde en veiligheid sinds 1995 succesvol stadswachten in voor het toezicht in de openbare ruimte. In 2007 zijn ook twee buitengewoon opsporingsambtenaren (Boa s) aangesteld. Boa s mogen verbaliserend optreden, stadswachten niet. Vanaf 1 september 2013 worden drie Boa s ingezet. Beoogd wordt dat zij ieder een stagiaire meenemen die opgeleid wordt tot stadswacht. De Boa s hebben een dienstverband bij Veiligheidszorg Noord (VZN). De invulling van stagiaires in opleiding tot de functie van stadswacht, wordt verzorgd door het TDC. Boa s en stadswachten worden naast toezicht en handhaving in de openbare ruimte ter ondersteuning ingezet bij tijdelijke projecten zoals bij auto- en fietsen diefstal, woninginbraken (brieven en folders uitreiken, informatie verstrekken), DIFTAR. Veiligheidsplan 2014 15
4.5 Werkgroep preventie oud en nieuw Sinds 2008 is er onder voorzitterschap van de burgemeester de werkgroep Preventie Oud & Nieuw ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeente (Integrale handhaving, Bijzondere wetten, Stadsbeheer, Communicatie en Openbare Orde en Veiligheid), de woningbouwcorporatie, politie, brandweer, ondernemers, horeca, vertegenwoordigers van de wijk- en buurtraden, Welstad en wijk coördinatie. Nadrukkelijk wordt hierbij de gedeelde verantwoordelijkheid voor het zo veilig mogelijke verloop van de jaarwisseling uitgedragen. Ook de Veiligheid van de Publieke Taak is een speerpunt tijdens de jaarwisseling Tijdens 2 bijeenkomsten wordt het draaiboek actueel gemaakt en besproken hoe ervoor gezorgd kan worden dat er zo weinig mogelijk slachtoffers vallen en hoe iedere partij er samen met zijn achterban voor zorgt dat er zo weinig mogelijk schade ontstaat aan de particuliere en gemeentelijke eigendommen. Al deze activiteiten worden gemeente breed ingezet. Door grote inzet van alle betrokken partijen is er minder sprake van overlast, vandalisme en schade tijdens de jaarwisseling. Na de jaarwisseling wordt er geëvalueerd. Het blijft echter lastig het aantal vreugdevuren verder terug te dringen ondanks het verbod daarop. Sinds de werkgroep actief is, is het bedrag van schade aan gemeentelijke eigendommen flink gedaald en blijft nu stabiel 20.000. Het is nu voornamelijk schade aan wegen veroorzaakt door de brandjes. Politie en brandweer merken dat het aanzienlijk rustiger is qua meldingen en uitruk tijdens jaarwisseling. Na de jaarwisseling 2013-2014 was de schade iets lager: 19.500,00. 4.6 Burgernet Sinds 2012 wordt Burgernet toegepast in de gemeente Stadskanaal. In de provincie Groningen doen nagenoeg alle gemeenten mee. Landelijk gezien is er praktisch volledige dekking. Daarmee is een sluitend netwerk ontstaan en kunnen burgers zich actief inzetten voor de veiligheid in hun eigen woonomgeving. Deze betrokkenheid wordt door steeds meer burgers als zinvol ervaren. In Groningen doen relatief veel burgers mee met Burgernet totaal 1 december 2013: 50993. Ook Stadskanaal heeft veel deelnemers: 3513 dat is 10,7 % (het streefgetal was 8 %) de bereidheid om een bijdrage te leveren aan veiligheid door deel te nemen aan Burgernet is groot. In Groningen zijn in 2013 324 acties uitgezet. 13% van de acties is dankzij een deelnemer opgelost. Naast de Burgernetacties via de meldkamer kan in Stadskanaal (als pilotgemeente) sinds 01-07-2013 ook lokaal een burgernetactie opgezet worden. Zowel de gemeente als de lokale politie kunnen na overleg, wanneer een situatie zich daarvoor leent, een bericht uit laten gaan. Een dergelijke actie is vanaf 01-07- 2013 tot 01-12-2013 in Stadskanaal 40 keer ingezet. Het gaat daarbij om: - inbraken - geweldszaken - overval - diefstal - vermiste personen Veiligheidsplan 2014 16
5. Jeugd en veiligheid In een sterke pedagogische civiel society voelen burgers zich betrokken bij de (opvoeding van) kinderen en jeugdigen in hun omgeving. Binnen een dergelijk rijke en sterke sociale omgeving krijgen jeugdigen de meeste kans zich optimaal te ontwikkelen. We gaan uit van de eigen kracht van het gezin en de directe omgeving. Op het moment dat deze basis niet voldoende ondersteuning biedt, is het aan professionals (voorschools, onderwijs, zorg, welzijn, gemeente) om te faciliteren, te ondersteunen en soms uit te lokken, waarbij de nadruk ligt op preventie. Met betrekking tot de preventie van opgroei-, opvoedings-, ontwikkelings-, gezondheids- en psychische problemen ligt de verantwoordelijkheid bij gemeenten. De gemeente kan dat echter niet alleen. Samenwerking met de ketenpartners in de zorg en welzijn is belangrijk en vanzelfsprekend. Ook het onderwijs is een vanzelfsprekende samenwerkingspartner, want in het onderwijs kent men het kind/de jongere. Het onderwijs is dan ook een onmisbare schakel in het tijdig opsporen van school overstijgende problemen en de aanpak daarvan; de school wordt daarbij gezien als een belangrijke vindplaats. Focus op preventie De taken en verantwoordelijkheden van de gemeente nemen toe. Ze zijn gekoppeld aan de opdracht van een betere en efficiëntere uitvoering met (veel) minder middelen. Tijdige inzet van preventieve hulp kan er voor zorgen dat er minder behoefte is aan dure (curatieve) zorg voor jeugd. Tegelijkertijd is het inzicht doorgedrongen dat we veel meer kunnen inzetten op het versterken van de opvoeding, dat we zo min mogelijk de zorg over moeten nemen. Niet zorgen voor, maar zorgen dat! Dat betekent dat er meer gewerkt kan worden aan het herstel van het gewone leven, aan het versterken van de gewone ontwikkeling en opvoeding van jongeren, aan talentontwikkeling en de bevordering van de eigen kracht en autonomie van jongeren en hun ouders. In deze visie zijn er drie aandachtsvelden die zo goed mogelijk op elkaar moeten aansluiten: 1. gezonde jeugd gezond en veilig houden en zo problemen voorkomen; 2. problemen vroeg signaleren en snel en dichtbij (lichte) zorg en ondersteuning bieden; 3. wanneer duidelijk is dat zwaardere zorg noodzakelijk is direct naar het CJG(V) voor de inzet van gespecialiseerde hulp. Alle activeiten en instrumenten die beschikbaar zijn voor de zorg rondom jeugd zijn samengevat in het Steunpalet : Steunpalet 5-23 Een instrument voor het beter benutten van preventieve hulp, ondersteuning en begeleiding voor de Jeugd 5.1 Veilig in en om school Veiligheid is een noodzakelijke voorwaarde voor kwalitatief goed onderwijs, elke leerling en docent moet zich veilig voelen wil zij volwaardig deel kunnen nemen aan het onderwijs. Om de veiligheid te waarborgen en te zorgen voor een veilig schoolklimaat, zijn scholen onder andere op grond van de Arbowet verplicht een veiligheidsplan hebben. Dit gaat zowel over de fysieke als de sociale veiligheid. De gemeente gaat als wegbeheerder en verantwoordelijke voor de veiligheid ten aanzien van de infrastructuur rond de scholen, de komende jaren de oversteektrajecten bij scholen aanpakken. De schoolgebieden langs drukke verkeersroutes zullen veiliger worden door het aanbrengen van bepaald straatmeubilair. Daardoor is het voor de bestuurders direct duidelijk dat het om een schoolomgeving gaat. De frisse kleuren van het straatmeubilair zorgen voor een goede dagzichtbaarheid, terwijl de hoog reflecterende folie waarmee het straatmeubilair is bekleed zorgt voor een uitstekende zichtbaarheid bij donker weer. Veiligheidsplan 2014 17
5.2 Jeugd en Alcohol Nieuwe Drank en Horecawet Per 01-01-2013 is de nieuwe Drank en Horecawet (DHW) in werking getreden. De belangrijkste wijzigingen in de wet zijn vooral bedoeld om het drankgebruik van jongeren terug te dringen. De burgemeester is nu verantwoordelijk voor de handhaving van de Drank en Horecawet. Daarnaast moet de gemeente per 01-01-2014 beschikken over een verordening voor de para commerciële horeca. Handhaving DHW Stadskanaal zet de handhaving van de DHW voor het grootste deel weg bij de Omgevingsdienst Groningen (OGD voorheen RUD) en kan daarnaast 1 van de Boa s inzetten die beschikt over het diploma handhaving DHW. Verordening para commerciële horeca Stadskanaal heeft geen specifieke verordening voor de para commerciële horeca ontwikkeld maar heeft een aantal artikelen toegevoegd aan de APV. In de APV staan al meerdere artikelen die betrekking hebben op de horeca zodat hierdoor een duidelijk en compact geheel ontstaat. Beleid en plan van aanpak jeugd en alcohol: Wees cool blijf (bij) fris Alcoholgebruik leidt vaak tot bij iedereen bekende problemen, waarvan ongelukken in het verkeer, huiselijk geweld, overlast, agressie tijdens het uitgaan, gezondheidsschade en verslaving de meest voorkomende zijn. Met het plan van aanpak wordt sinds 2009 op allerlei wijze, samen met een flink aantal partners, stevig ingezet op alcohol matiging. Het actieplan wordt jaarlijks bijgesteld. Veel aandacht is geweest voor betrokkenheid van bijvoorbeeld sportclubs. Met veel clubs zijn afspraken gemaakt over het niet schenken van alcohol wanneer de jeugd speelt en bijvoorbeeld het niet toestaan van alcohol langs de lijn. De afspraken zijn middels een door de jeugd ontworpen certificaat bestendigd. Ook zijn cursussen aangeboden voor barmedewerkers om bewust te schenken. In uitgaanscentrum De Fox worden tijdens teenager party s af en toe blaassessies gehouden. Iedere bezoeker < 16 moet blazen: wie alcohol heeft genuttigd mag niet naar binnen en de ouders worden gebeld. Tevens is Verslavingszorg Noord aanwezig met een stand om de jeugd te bewegen afspraken te maken over het wachten met het gebruik van alcohol. Uit onderzoek van de GGD blijkt dat de maatregelen die vanuit de gemeente, de horeca, sportclubs supermarkten en de politie worden genomen effect hebben. Door alle activiteiten die tot nu toe zijn gerealiseerd daalt, in vergelijk tot het onderzoek van 2008, over de hele linie het aantal drinkende jongeren. Vooral in de leeftijdscategorie van 14 en 15 jarigen is de grootste daling te zien. Echter de alcoholproblematiek onder de zeer jeugdigen is nog steeds fors en nog lang niet opgelost. Blijven prioriteren is van groot belang. PRIORITEIT 2014: JEUGD EN ALCOHOL De gemeente en haar partners zetten vanaf het begin vooral in op twee doelstellingen, namelijk: onder de 16 geen alcohol en boven de 18 verantwoord alcohol gebruik Daartoe wordt zowel preventief opgetreden met advies en voorlichting, maar gelijktijdig ook door repressief regels te (laten) handhaven. Temeer nu gemeenten ook verantwoordelijk zijn voor de handhaving kan daarop beter ingestoken worden. Maar met het per 01-01-2014 verhogen van de leeftijdsgrens voor alcoholgebruik van 16 naar 18 jaar moet de aanpak gewijzigd worden. Dit in principe positieve besluit maakt het voor de horeca, sportclubs en buurthuizen lastiger groepen te scheiden maar voor de handhaving wordt het overzichtelijker. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de horeca. Oplossingen die zoal toegepast worden zijn het gebruik van armbandjes voor 18 + of men ontzegd jongeren onder de 18 jaar de toegang. Veiligheidsplan 2014 18
Bekend is overigens dat jongeren vooral veel alcohol gebruiken bij anderen thuis en niet in de reguliere horeca. Dit wordt niet alleen door het GGD onderzoek bevestigd maar ook door de monitor van het Refaja ziekenhuis die het aantal jongeren turft die binnenkomen met drank- en of drugs intoxicaties. Zelden komen deze jongeren uit de horeca maar meestal van feestjes of extreem gebruik elders. 5.3 Sluitende aanpak jongeren De gemeente heeft de taak om iedere jongere tot 23 jaar (100%) die afhaakt, te helpen en te stimuleren om alsnog een startkwalificatie te behalen of terug te gaan naar het reguliere onderwijs. Voor iedere jongere wordt het traject dat hiertoe moet leiden, aangepast naar zijn/haar wensen en mogelijkheden. Invoering van de scholingsplicht in 2012 heeft geleid tot daling van het aantal jongeren in de bijstand. Aan het begin van elk schooljaar worden jongeren voor wie scholing tot de mogelijkheden behoord verplicht een opleiding te volgen. In 2012 betrof het ca. 25 jongeren in 2013 ca. 20 jongeren. Met provinciale subsidie (i.h.k.v. versnellingsagenda 2.0) wordt in 2013/2014 extra aandacht besteed aan minimaal 150 jongeren in de regio Oost Groningen, die zonder startkwalificatie hun opleiding hebben verlaten. Het doel is om deze jongeren weer naar school te krijgen en op school te houden of als dat echt niet mogelijk is deze jongeren aan het werk te krijgen. Het Rijk heeft voor de periode 2013/2014 extra middelen beschikbaar gesteld voor een actieplan jeugdwerkloosheid ten behoeve van de arbeidsmarktregio Groningen. Hierin ligt de nadruk op scholing/onderwijs, opdoen van werkervaring en mobiliteit. Voortijdige schoolverlaters 2010-2011 2011-2012 2012-2013 69 RMC leeftijd 94 RMC leeftijd 74 RMC leeftijd 153 tot 27 jaar 144 tot 27 jaar 90 tot 27 jaar 5.4. Versterken weerbaarheid jongeren Weerbare jongeren voelen zich sterker/veiliger, kunnen makkelijker nee zeggen in situaties waar sociale druk een rol speelt. Denk daarbij aan vandalisme, alcohol en drugsgebruik, diefstal, vernielingen, schoolverzuim, etc. Binnen een rijke en sterke sociale omgeving krijgen jeugdigen de meeste kans zich optimaal te ontwikkelen. We gaan uit van de eigen kracht van het gezin en de directe omgeving. Met betrekking tot de preventie ligt er ook een verantwoordelijkheid bij gemeenten. De gemeente Stadskanaal zet hierbij onder meer in op het versterken van de weerbaarheid. In groep 7 van het basisonderwijs verzorgen de combinatiefunctionarissen een klassikale cursus weerbaarheid, die zich richt op mentale en fysieke weerbaarheid van kinderen uit de hoogste groepen van het basisonderwijs. Plezier op school is een tweedaagse zomercursus voor aanstaande brugklassers over het omgaan met anderen. Kinderen die zelf sociaal minder vaardig zijn, zichzelf niet kunnen verweren of moeilijk aansluiting vinden bij anderen kinderen lopen de kans om (opnieuw) gepest te worden op de middelbare school. De training Sterke Meiden is bestemd voor jongeren in de leeftijd van 14 tot en met 17 jaar, die het moeilijk vinden om vanuit zichzelf het beste en meest slagvaardig te kunnen reageren op situaties die zich voordoen, omdat ze dit niet durven, niet geleerd hebben of omdat ze geblokkeerd raken door de situatie. 5.5 Begeleid wonen De gemeente Stadskanaal financiert structureel voor 4 jongeren een 4-uurs variant van Begeleid Wonen Jongeren (18+). Medio 2012 is daar, met behulp van middelen uit het Gebiedsprogramma 2009-2012, tijdelijk een vorm van 9-uurs begeleid wonen aan toegevoegd. Ondanks dat de ervaringen met de 9- uursopvang positief waren, kon deze voorziening niet worden voortgezet na juli 2013. Met name kosten waren hiervoor te hoog. Veiligheidsplan 2014 19