Onderzoek Kind en Opvoeding 0-17 jaar
Inhoudsopgave 1. Ontwikkeling en gezondheid 4 2. Zorgen over kind 8 3. Hulp en ondersteuning bij de opvoeding 11 4. Roken en alcohol 16 5. Sport en bewegen 18 Onderzoek kind en opvoeding - Inhoudsopgave
Inleiding Begin 2013 heeft de afdeling Onderzoek en Statistiek een onderzoek uitgezet onder ouders van kinderen uit de gemeente s-hertogenbosch. Dit in opdracht van de afdeling Jeugd en Onderwijs. Het gaat om ouders van kinderen in de volgende leeftijdsgroepen: 0-1,5 jaar 1,5-3 jaar 4-11 jaar 12-17 jaar De vragenlijst 12-17 jaar is in 2013 voor het eerst uitgezet. De andere drie vragenlijsten zijn ook al in 2010 uitgezet. De afdeling Jeugd en Onderwijs wil graag monitoren hoe het met de kinderen in de gemeente s-hertogenbosch gaat op diverse thema s als welzijn en gezondheid. Ook wil zij graag weten hoe ouders de opvoeding van hun kind ervaren, tegen welke problemen zij aanlopen en waar zij hulp zoeken. Deze informatie gebruikt de gemeente voor het opstellen en bijstellen van het beleid op dit gebied. In dit rapport worden de resultaten gepresenteerd, per leeftijdsgroep en in enkele gevallen voor leeftijdsgroepen samen. Soms zijn ook cijfers per wijk opgenomen. Omdat voor sommige wijken het aantal respondenten vrij laag is, zijn de cijfers op wijkniveau eerder indicatief dan representatief. Wanneer de afwijking ten opzichte van de totale stad significant is (dat wil zeggen niet op toeval berust) is het percentage cursief en vet gedrukt. Er is voor de leeftijdsgroep 12-17 jaar ook een vragenlijst uitgezet onder de jongeren zelf. In dit rapport worden de resultaten van de ouders en de jongeren zelf, indien relevant, naast elkaar gezet. Voor alle resultaten van het onderzoek onder jongeren zie: rapport Jongeren. enquête 0-1,5 jaar 1,5-3 jaar 4-11 jaar 12-17 jaar aantal respondenten 721 797 1.068 765 Onderzoek kind en opvoeding - Inleiding
1 Ontwikkeling en gezondheid Meeste ouders vinden gezondheid van hun kind (zeer) goed Volgens meeste ouders is kind gelukkig Ruim één op de tien kinderen heeft (ernstig) overgewicht In West en Noord meeste kinderen met overgewicht Meeste ouders tevreden over motorische ontwikkeling van kind Onderzoek kind en opvoeding - 1. Ontwikkeling en gezondheid
1 Ontwikkeling en gezondheid Meeste ouders vinden gezondheid van hun kind (zeer) goed Aan de ouders is gevraagd wat zij vinden van de gezondheid van hun kind. Vrijwel alle ouders beoordelen de gezondheid van hun kind als (zeer) goed. Dit percentage is iets lager onder ouders van 12-17 jarigen dan onder ouders van kinderen tussen 0 en 11 jaar. Er zijn geen noemenswaardige verschillen tussen de wijken. Volgens meeste ouders is kind gelukkig Van de ouders van 0-3 jarigen denkt 96% dat hun kind zich gelukkig voelt. Dit percentage neemt af naarmate de leeftijd van het kind toeneemt. Onder ouders van 12-17 jarigen denkt driekwart dat hun kind zich gelukkig voelt. Er is sprake van een afname onder ouders van 4-11 jarigen. In 2010 dacht 93% van de ouders dat hun kind zich gelukkig voelt; in 2013 is dit gedaald naar 85%. 100 96% 96% 80 93% 100 96% 80 85% 76% 60 60 40 20 0% 0-3 jaar 4-11 jaar 12-17 jaar 2013 2010 40 20 0% 0-3 jaar 4-11 jaar 12-17 jaar 2013 2010 % ouders dat de gezondheid van hun kind als (zeer) goed beoordeelt % ouders dat denkt dat hun kind zich (zeer) gelukkig voelt Onderzoek kind en opvoeding - 1. Ontwikkeling en gezondheid - pagina 1 van 3
1 Ontwikkeling en gezondheid Meeste ouders tevreden over motorische ontwikkeling van kind Aan ouders van kinderen van 4-11 jaar is gevraagd hoe zij de motorische ontwikkeling (rennen, springen, handigheid) van hun kind beoordelen in vergelijking met leeftijdsgenootjes. In 2010 gaf 87% aan dat zij deze als (zeer) goed beoordelen, in 2013 is dit 91%. De toename is niet significant. Ruim één op de tien kinderen heeft (ernstig) overgewicht Op basis van het door ouders opgegeven gewicht en lengte van hun kind is de BMI-score van het kind berekend. Uit deze cijfers blijkt dat ruim één op de tien kinderen te maken heeft met (ernstig) overgewicht. Er is echter ook een vrij grote groep die te kampen heeft met (ernstig) ondergewicht. Onder de 4-11 jarigen is dat 21%, onder de 12-17 jarigen 16%. 4-11 jaar 8% 13% 69% 9% 12-17 jaar 5% 11% 72% 11% 0% 20% 40% 60% 80% 100% ernstig ondergewicht ondergewicht gezond gewicht overgewicht ernstig overgewicht % jongeren met gezond gewicht, ondergewicht en overgewicht (op basis van BMI 1 ) 1 Met de BMI (Body Mass Index) wordt het gezond gewicht uitgerekend, uitgedrukt in een getal. De BMI wordt berekend door het lichaamsgewicht te delen door het kwadraat van de lichaamslengte. Onderzoek kind en opvoeding - 1. Ontwikkeling en gezondheid - pagina 2 van 3
1 Ontwikkeling en gezondheid In West en Noord meeste kinderen met overgewicht Het percentage (ernstig) overgewicht onder 12-17 jarigen is voor de wijken Noord en West hoger dan voor de totale stad. Voor Muntel/Vliert, Empel en Rosmalen zuid is dit percentage juist een stuk lager dan voor de totale stad. 4-11 jaar 12-17 jaar Binnenstad 8%* 8%* Zuidoost 6% 7% Graafsepoort 12% 13% Muntel / Vliert 6% 0% Rosmalen zuid 8% 3% Rosmalen noord 12% 13% De Groote Wielen 9% 12%* Empel 11% 0% Noord 13% 24% Maaspoort 6% 9% West 18% 23% Engelen 11% 12%* Totale stad 11% 12% % kinderen met (ernstig) overgewicht *aantal respondenten < 50, daardoor is percentage eerder indicatief dan representatief. Onderzoek kind en opvoeding - 1. Ontwikkeling en gezondheid - pagina 3 van 3
2 Zorgen over kind Hoe ouder het kind, hoe meer zorgen Sommige ouders ervaren deze zorgen als zeer belastend Bij jonge kinderen vooral zorgen over slaapgedrag Vaker zorgen bij ouders uit West Onderzoek jongeren - 2. Zorgen over kind
2 Zorgen over kind Hoe ouder het kind, hoe meer zorgen Het percentage ouders dat zich vaak zorgen maakt over (de ontwikkeling van) hun kind neemt toe naarmate de leeftijd van het kind toeneemt. Van de ouders van kinderen van 0 1,5 jaar maakt zeven procent zich vaak zorgen, onder ouders van kinderen van 12-17 jaar is dat zestien procent. Het percentage ouders dat zich zorgen maakt, is ten opzichte van 2010 nauwelijks veranderd. Sommige ouders ervaren deze zorgen als zeer belastend De meeste ouders vinden de zorgen die zij ervaren om hun kind een beetje of vrijwel niet belastend. Een deel van de ouders ervaart deze zorgen echter als zeer belastend. Voor ouders van 0-1,5 jarigen is dat drie procent, voor ouders van 12-17 jarigen negen procent. Ook hier loopt het percentage op met de leeftijd van het kind. De cijfers zijn nauwelijks veranderd ten opzichte van 2010. 50 40 30 20 10 0% 7% 11% 14% 0-1,5 jaar 1,5-3 jaar 4-11 jaar 16% 12-17 jaar 2013 2010 % ouders dat zich vaak zorgen maakt over (de ontwikkeling van) hun kind 50 40 30 20 10 0% 3% 4% 6% 0-1,5 jaar 1,5-3 jaar 4-11 jaar 9% 12-17 jaar 2013 2010 % ouders dat deze zorgen zeer belastend vindt Onderzoek jongeren - 2. Zorgen over kind - pagina 1 van 2
2 Zorgen over kind Bij jonge kinderen vooral zorgen over slaapgedrag Ouders van jonge kinderen maken zich vooral zorgen over het slaapgedrag, het huilen en het eet- en drinkgedrag van hun kind. Voor kinderen van 1,5-3 jaar wordt ook de gevoeligheid van de huid genoemd. Voor kinderen vanaf 4 jaar maken ouders zich het meest zorgen over hoe zeker hun kind zich voelt en over de rusteloosheid en opstandigheid van hun kind. Vaker zorgen bij ouders uit West In de wijk West maken ouders van kinderen van 12-17 jaar zich vaker zorgen om hun kind dan in de rest van de stad. Leeftijd 0-1,5 1,5-3 4-11 12-17 Binnenstad 6%* 11%* 10%* 17%* Zuidoost 0% 13% 17% 16% Graafsepoort 5% 8% 12% 15% Muntel / Vliert 14% 16%* 14% 22%* Rosmalen zuid 13%* 8% 10% 19% Rosmalen noord 8%* 9% 14% 17% De Groote Wielen 3% 7% 13% 18%* Empel 7%* 7% 14% 11%* Noord 7% 12% 15% 13% Maaspoort 5% 14% 17% 11% West 10% 19% 19% 30% Engelen 11%* 9% 11% 10%* Totale stad 7% 11% 14% 16% % ouders dat zich vaak zorgen maakt over (de ontwikkeling van) hun kind *aantal respondenten < 50, daardoor is percentage eerder indicatief dan representatief. Onderzoek jongeren - 2. Zorgen over kind - pagina 2 van 2
3 Hulp en ondersteuning bij de opvoeding Veel ouders zoeken hulp of ondersteuning bij opvoeding Vraag naar hulp neemt af met ouder worden van het kind Meeste hulp gevraagd bij consultatiebureau, huisarts en school Zeven op de tien ouders van schoolgaande kinderen kent Centrum voor Jeugd en Gezin Loket Centrum voor Jeugd en Gezin meest bekend Onderzoek jongeren - 3. Hulp en ondersteuning bij de opvoeding
3 Hulp en ondersteuning bij de opvoeding Veel ouders zoeken hulp of ondersteuning bij opvoeding Als ouders hulp of ondersteuning zoeken bij de opvoeding, dan doen zij dit vooral binnen hun eigen sociaal netwerk. Dit geldt voor ruim acht op de tien ouders van 0-1,5 jarigen. Voor deze leeftijdsgroep vraagt eenzelfde aandeel ouders hulp bij één of meerdere instanties (met name het consultatiebureau). Ouders van kinderen vanaf 1,5 jaar vragen meer hulp binnen het eigen netwerk dan bij instanties. 100 80 60 40 20 0% 82% 82% 74% 69% 59% 51% 0-1,5 jaar 1,5-3 jaar 4-11 jaar sociaal netwerk instantie(s) 63% 42% 12-17 jaar Vraag naar hulp neemt af met ouder worden van het kind Hoe ouder het kind, hoe minder hulp of ondersteuning ouders vragen bij de opvoeding. Dit geldt met name voor hulp van instanties. Toch vraagt onder ouders van 12-17 jarigen 63% hulp of ondersteuning binnen hun sociaal netwerk en 42% bij (een) instantie(s). De afname van de vraag naar hulp met de leeftijd van het kind, lijkt haaks te staan op de toename van ouders die zich zorgen maken naarmate het kind ouder wordt. Hier zijn wel enkele verklaringen voor te geven. % ouders dat wel eens informatie, hulp of steun zoekt bij sociaal netwerk of (een) instantie(s) Zo komen jongere kinderen nog regelmatig bij het consultatiebureau en de schoolarts. Oudere kinderen niet meer. Ook zullen ouders met jonge kinderen wellicht meer hulp en ondersteuning vragen voor praktische zaken, zoals oppassen, ophalen van school, etc. Kinderen van 12-17 jaar zijn al meer zelfstandig en hebben dit soort hulp niet meer nodig. Onderzoek jongeren - 3. Hulp en ondersteuning bij de opvoeding - pagina 1 van 4
3 Hulp en ondersteuning bij de opvoeding Cijfers op wijkniveau In de wijk West vragen ouders van kinderen tussen 4 en 17 jaar minder hulp en ondersteuning binnen hun sociaal netwerk dan in de totale stad. Ouders van Leeftijd 0-1,5 1,5-3 4-11 12-17 Binnenstad 92%* 76%* 83% 78%* Zuidoost 82% 76% 68% 66% Graafsepoort 81% 78% 63% 55% Muntel / Vliert 88% 86%* 64% 72%* Rosmalen zuid 87%* 74% 76% 71% Rosmalen noord 83%* 70% 74% 71% De Groote Wielen 85% 79% 82% 74%* Empel 76%* 73% 68% 64%* Noord 79% 73% 64% 55% Maaspoort 83% 68% 71% 64% West 78% 67% 52% 44% Engelen 86%* 75% 80% 74%* Totale stad 82% 74% 69% 63% % ouders dat wel eens informatie, hulp of ondersteuning heeft gevraagd binnen hun sociaal netwerk *aantal respondenten < 50, daardoor is percentage eerder indicatief dan representatief. kinderen tussen 4 en 11 jaar uit de Binnenstad en De Groote Wielen vragen juist meer hulp en ondersteuning binnen hun sociaal netwerk. Leeftijd 0-1,5 1,5-3 4-11 12-17 Binnenstad 16%* 15%* 8%* 6%* Zuidoost 22% 17% 18% 11% Graafsepoort 15% 18% 15% 15% Muntel / Vliert 21% 29%* 14% 16%* Rosmalen zuid 20%* 17% 18% 9% Rosmalen noord 20%* 15% 14% 7% De Groote Wielen 26% 25% 20% 8%* Empel 13%* 8% 16% 3%* Noord 11% 14% 15% 4% Maaspoort 17% 15% 12% 9% West 14% 13% 6% 4% Engelen 26%* 15% 15% 7%* Totale stad 18% 17% 14% 8% % ouders dat wel eens informatie, hulp of ondersteuning heeft gevraagd bij buurtgenoten *aantal respondenten < 50, daardoor is percentage eerder indicatief dan representatief. Onderzoek jongeren - 3. Hulp en ondersteuning bij de opvoeding - pagina 2 van 4
3 Hulp en ondersteuning bij de opvoeding Meeste hulp gevraagd bij consultatiebureau, huisarts en school Als ouders hulp of ondersteuning zoeken binnen hun sociaal netwerk, dan gaan zij vooral naar hun partner en familie/vrienden. Voor hulp buiten het sociaal netwerk gaan ouders van 0-3 jarigen vooral naar het consultatiebureau en de huisarts. Ook vraagt bijna een kwart van de ouders de kinder opvang om informatie of advies. Onder ouders van schoolgaande kinderen speelt de leerkracht en vertrouwenspersoon/begeleider van school een belangrijke rol bij de opvoeding. Het merendeel van de ouders is tevreden over de dienstverlening door de instanties. 100 80 60 40 20 0% 68%68% 61% 52% 59% 41% 18% 17% 14% 0-1,5 jaar 1,5-3 jaar 4-11 jaar partner familie/vrienden buurtgenoten 53% 33% 12-17 jaar 8% 0-1,5 jaar 1,5-3 jaar 1. Consultatiebureau (72%) 1. Consultatiebureau (42%) 2. Huisarts (49%) 2. Huisarts (31%) 3. Kinderopvang (24%) 3. Kinderopvang (21%) 4-11 jaar 12-17 jaar 1. Leerkracht (28%) 1. Huisarts (22%) 2. Huisarts (22%) 2. Leerkracht (15%) 3. Intern begeleider 3. Vertrouwenspersoon/ van school (12%) mentor school (13%) % ouders dat wel eens informatie, hulp of ondersteuning heeft gevraagd binnen hun sociaal netwerk Top 3 van instanties waar ouders naar toe gaan voor informatie, hulp of ondersteuning bij de opvoeding Onderzoek jongeren - 3. Hulp en ondersteuning bij de opvoeding - pagina 3 van 4
3 Hulp en ondersteuning bij de opvoeding Zeven op de tien ouders van schoolgaande kinderen kent Centrum voor Jeugd en Gezin Als ouders vragen hebben over de opvoeding van hun kind, of advies of ondersteuning willen bij de opvoeding 100 80 60 61% 72% 71% kunnen zij hiervoor terecht bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Uit het onderzoek blijkt dat een grote groep ouders het CJG kent. Dit geldt voor zes op de tien ouders van 0-3 jarigen en zeven op de tien ouders van schoolgaande kinderen (4-17 jaar). 40 20 0% 0-3 jaar 4-11 jaar 12-17 jaar Loket Centrum voor Jeugd en Gezin meest bekend Het loket aan de Hinthamerstraat is het bekendst, daarna de website en tot slot het telefoonnummer van het CJG. Negen op de tien ouders van 0-17 jarigen die gebruik hebben gemaakt van het CJG zijn (zeer) tevreden over de ondersteuning. % ouders dat wel eens heeft gehoord van het Centrum voor Jeugd en Gezin 100 80 72% 60 59% 40 39% 20 0% loket Hinthamerstraat website CJG telefoonnummer CJG % ouders van 0-17 jarigen dat bekend is met onderdelen van CJG (onder ouders die bekend zijn met het CJG) Onderzoek jongeren - 3. Hulp en ondersteuning bij de opvoeding - pagina 4 van 4
4 Roken en alcohol Ouders raden kind af om te roken Kwart ouders denkt dat kind alcohol drinkt Zes op de tien ouders maken afspraken over roken, alcohol en drugs Onderzoek jongeren - 4. Roken en alcohol
4 Roken en alcohol Ouders raden kind af om te roken Aan ouders van 12-17 jarigen is gevraagd of hun kind rookt. Acht procent zegt ja of heeft een vermoeden, maar weet het niet zeker. Van de jongeren zelf zegt zeven procent dat zij roken. De percentages van de ouders en van de jongeren zelf lopen dus weinig uiteen. De meeste ouders raden hun kind af om te roken (86%), Ja, die afspraken heb ik gemaakt Nee, ik vind dat niet nodig Nee, het lukt niet om hier afspraken over te maken Anders, namelijk:... 1% 14% 23% 62% 0 20 40 60 80 100% % ouders dat met hun kind afspraken maakt over onderwerpen als of vinden dat hun kind minder zou moeten roken (11%). Een kleine groep verbiedt hun kind om te roken. Kwart ouders denkt dat kind alcohol drinkt Het percentage ouders dat denkt dat hun kind wel eens alcohol drinkt, is met 25% iets lager dan het percentage jongeren dat dit zelf aangeeft (30%). Het zijn vooral de ouders van jongeren van 16 en 17 jaar die dit aangeven. De meeste van deze ouders vinden het geen probleem dat hun kind drinkt. Voor kinderen onder de 16 jaar raden de meeste ouders het hun kind af of verbieden zij het. Zes op de tien ouders maken afspraken over roken, alcohol en drugs Met name ouders van kinderen van 15 en 16 jaar maken met hun kind afspraken over roken, alcohol en drugs. Bijna een kwart vindt het maken van afspraken hierover niet nodig. Dit zijn vooral ouders van kinderen onder de 14 jaar. Er is ook een groep die aangeeft dat het kind nog te jong is hiervoor, of er zelf nog totaal geen interesse in toont. roken, alcohol en drugs Onderzoek jongeren - 4. Roken en alcohol - pagina 1 van 1
5 Sport en bewegen Merendeel kinderen sport minimaal maandelijks Driekwart van 4-11 jarigen is lid van sportvereniging Ruim voldoende mogelijkheden om buiten te spelen/sporten Meeste kinderen spelen wekelijks buiten Kwart van ouders bekend met jeugdsportfonds Onderzoek jongeren - 5. Sport en bewegen
5 Sport en bewegen Merendeel kinderen sport minimaal maandelijks 9 op de 10 kinderen tussen 4 en 11 jaar sporten minimaal één keer per maand, 85% sport zelfs minimaal één keer per week. Schoolgymnastiek telt daarbij niet mee. Acht procent van de 4-11 jarigen sport nooit. Deze groep is groter onder kinderen van ouders met een laag opleidingsniveau. De sportparticipatie van kinderen is tussen 2013 en 2010 nauwelijks veranderd. Er zijn nauwelijks verschillen tussen de wijken. 4-11 jaar Binnenstad 93%* Zuidoost 88% Graafsepoort 89% Muntel / Vliert 88% Rosmalen zuid 87% Rosmalen noord 95% De Groote Wielen 89% Empel 90% Noord 88% Maaspoort 92% West 87% Engelen 95% Totale stad 90% % dat minimaal maandelijks sport *aantal respondenten < 50, daardoor is percentage eerder indicatief dan representatief. Onderzoek jongeren - 5. Sport en bewegen - pagina 1 van 4
5 Sport en bewegen Driekwart van 4-11 jarigen is lid van sportvereniging De belangrijkste redenen waarom kinderen geen lid zijn van een sportvereniging, zijn: het is te duur (24%), kind heeft geen interesse (16%) of de tijden komen niet goed uit (12%). Het antwoord anders, namelijk is door ruim de helft van de ouders van 4-11 jarigen genoemd. Hier wordt vaak genoemd: mijn kind moet eerst op zwemles, mijn kind is te jong of mijn kind weet nog niet wat hij/zij wil. Het percentage dat lid is van een sportvereniging is vergeleken met 2010 licht afgenomen. 100 80 72% 75% 60 40 20 0% 2013 2010 % 4-11 jarigen die lid zijn van een sportvereniging Meeste kinderen spelen wekelijks buiten Ruim negen op de tien kinderen in de leeftijd van 4-11 jaar spelen wekelijks buiten (als het weer het toelaat). Dit is vergelijkbaar met 2010. De helft van de kinderen speelt dagelijks buiten. Ten opzichte van 2010 is dit percentage afgenomen. Toen speelde 65% dagelijks buiten. Onderzoek jongeren - 5. Sport en bewegen - pagina 2 van 4
5 Sport en bewegen Ruim voldoende mogelijkheden om buiten te spelen/sporten Driekwart van de ouders van 4-11 jarigen vindt dat hun kind (ruim) voldoende mogelijkheden heeft om buiten te spelen. Dit is nauwelijks veranderd ten opzichte van 2010. Aan ouders van 12-17 jarigen is gevraagd naar een oordeel over de mogelijkheden voor hun kind om buiten te sporten. Twee derde vindt deze mogelijkheden (ruim) voldoende. 4-11 jaar 32% 43% 18% 6% 12-17 jaar 19% 47% 19% 9% 7% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Weet niet / geen mening Oordeel van ouders over mogelijkheden voor kinderen om buiten te spelen/sporten Onderzoek jongeren - 5. Sport en bewegen - pagina 3 van 4
5 Sport en bewegen Kwart van ouders bekend met jeugdsportfonds Het jeugdsportfonds is bedoeld voor financiële 100 80 bijdragen aan kinderen van ouders met een minimum inkomen, zodat deze kinderen de mogelijkheid krijgen om te kunnen sporten. Ongeveer een kwart van de ouders is bekend met het jeugdsportfonds. Er zijn geen noemenswaardige verschillen gevonden tussen huis houdens met een hoog of laag inkomen. 60 40 20 0% 26% 26% 4-11 jaar 12-17 jaar 2013 2010 % ouders dat bekend is met het jeugdsportfonds Onderzoek jongeren - 5. Sport en bewegen - pagina 4 van 4