Tijd en Geld in de rekenlessen van groep 3 en 4 15 september 2010 Marianne Espeldoorn
Wat is tijd?
Bedenk zoveel mogelijk spreekwoorden en gezegden over Geld in 1 minuut!!
Tijd en Geld Kerndoel 33: De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur
Tijd - Tijdsbesef en tijdsbeleving - Klokkijken - Kalender Geld - Verkennen van geldstelsel - Bedragen samenstellen - Wisselen van munten en briefjes
Doelen tijdsbesef Verkenning van het week-, maand- en jaarritme Bijvoorbeeld met behulp van een jaarkalender Verkenning van het ritme van de seizoenen Verkenning van de tijdlijn (tijdbalk) en tijdcirkel Bijvoorbeeld: je eigen leven op een lijn, van geboorte tot heden met alle belangrijke momenten De vier seizoenen in een cirkel Meten van gebeurtenissen en vastleggen van referentiematen Wat kun je doen in 1 minuut? Hoe lang duurt het speelkwartier? Wat kun je in dezelfde tijd doen?
Doelen tijdsbeleving Leerlingen ervaren dat tijd voor iedereen anders kan zijn, afhankelijk van de situatie. Bijvoorbeeld: bij de tandarts lijken de minuten wel uren te duren. de laatste dagen van de vakantie vliegen vaak voorbij!
Doelen Klokkijken Leren klokkijken (analoge en digitale klok) Verkennen van verschillende soorten klokken: o.a. analoge en digitale Leren aflezen van de analoge klok: de hele, halve uren en kwartieren Verkenning van digitale klokkijken; koppeling daarvan aan analoge kloktijden Bijvoorbeeld: digitale in analoge kloktijden kunnen omzetten en omgekeerd Uitbreiding klokkijken Uitbreiding van het klokkijken van hele en halve uren naar minutentijden op de analoge en digitale klok
Doelen Kalender Verkenning van de week-, maand- en jaarkalender als hulpmiddel om te bepalen: Welke dag het is Hoeveel nachtjes slapen tot een gebeurtenis (maar ook: van vrijdag naar zondag is twee nachtjes) Wanneer de kinderen jarig zijn Wanneer het vakantie is etc. Leren van de namen en volgorde van de maanden en het aantal dagen per maand
Tussendoelen Geld De kinderen maken kennis met de munten en briefjes van ons geldstelsel; in het bijzonder verkennen ze de tientallige structuur en inwisselbaarheid ervan Ze leren bedragen te benoemen en leren de notatie met het euroteken Ze leren bedragen samen te stellen, zowel met munten tot 1 euro als met briefjes en munten van 1 en 2 euro, tot ongeveer 100 euro; in het bijzonder leren ze om gepast te betalen, ook op verschillende manieren bijvoorbeeld: met welke munten kun je 35 cent betalen; bedenk verschillende manieren Ze leren munten en briefjes te wisselen bijvoorbeeld - hoeveel munten van 20 cent gaan er in een euro - hoeveel briefjes van 5 euro krijg je voor een briefje van 20 euro
Samengevat: Verkenning van. Ervaren dat Maken kennis met..
Cito meet: Klokkijken: basiskennis begrip klok en kalender en rekenen met tijd in toepassingssituaties Geld: rekenen met geld waarbij handelingen met munten en biljetten uitgevoerd moeten worden
Cito : hoeveelheid opgaven M3 E3 M4 E4 Tijd 0 0 2 (2 x klok) 3 (2x klok, 1 x kalender) Geld 3 6 8 11
Opgave cito groep 3 en 4 (geld) M3 De beer kost 10,- In mijn portemonnee zit 8,- Hoeveel euro heb ik te weinig? M4 Ik heb 82,- in mijn portemonnee. De jas kost 40,-. Hoeveel euro houd ik over?
Activiteiten tijdsbesef en tijdsbeleving Koppel hele, halve uren of kwartieren aan betekenisvolle situaties. Laat de leerlingen vertellen over hun tijdsbeleving (lang of kort, snel of langzaam). Bijvoorbeeld: de leerlingen vertellen hoe lang de pauze duurt, bijvoorbeeld 15 minuten. Na de pauze vertellen ze of de tijd snel voorbij is gegaan of juist langzaam. Hoe komt het dat er verschil is tussen de ervaringen? Laat de leerlingen steeds vertellen wat ze gaan doen op bijvoorbeeld het hele uur. Wat kun je allemaal doen in een kwartier? Verkenning van de tijdlijn (tijdbalk) en tijdcirkel Bijvoorbeeld: je eigen leven op een lijn, van geboorte tot heden met alle belangrijke momenten de vier seizoenen in een cirkel Bewustwording van hoe lang iets duurt:
Redeneren over tijd Wat is tijd? Wat zou er gebeuren als we geen klokken hadden? Kun je de tijd versnellen? Kan de tijd stilstaan? Kun je terug in de tijd? Wat is 'vroeger', wat is 'nu', en wat is 'toekomst'? Wat gebeurt er als je reist over de aarde? Meten van gebeurtenissen en vastleggen van referentiematen Wat kun je doen in 1 minuut? Hoe lang duurt het speelkwartier? Wat kun je in dezelfde tijd doen?
Activiteiten klokkijken Echte klok en oefenklok voordeel- nadeel Eerst analoge klok en daarna digitale klok? Oefenen los van de methode
Reflectieve vragen aan kinderen: Kun je op een klok met alleen de kleine wijzer aflezen hoe laat het (ongeveer) is? En kan dat op een klok met alleen een grote wijzer? Hoe zit dat eigenlijk? Kun je op een klok zonder streepjes van de minuten toch zien hoe laat het is? Waar let je dan op?
Activiteiten Kalender Welke datum is het? Hoeveel nachtjes slapen is het tot een bepaalde feestdatum, en zo meer. Aanvankelijk eerst de weekkalender (groep 3), die ook als een cirkeldiagram kan worden weergegeven om het cyclische karakter van de tijd te benadrukken In groep 4 verkennen de kinderen ook de maand- en jaarkalender. Een seizoenenkalender geeft aanleiding tot gesprekjes over welke kinderen bijvoorbeeld in de zomer jarig zijn.
Activiteiten Geld De kinderen maken kennis met de namen en waarden van biljetten en munten die we in Nederland gebruiken en de aanduiding in euro's en centen. Ze stellen bedragen samen met de munten en briefjes, eerst via handelen met concreet geld, later via afbeeldingen en daarna door de munten en biljetten te benoemen. In het bijzonder verkennen ze de tientallige structuur van het stelsel: Alle briefjes en munten bekijken en in volgorde van waarde leggen en de waarden benoemen Welke munten hebben we allemaal bij ons geld? Weet je ze allemaal? Heb je ze allemaal wel eens gezien? Welke munten en briefjes worden denk je het meest gebruikt? Waarom denk je dat?
Tussendoelen tot november Verkennen, ervaren, kennismaken en kansen grijpen!!
Tijd en Geld in de rekenles Vast moment in de week (minimaal 1 x p.w) Groep 3: - Start van de dag en tussendoor kansen grijpen - Volgens les uit de methode Groep 4: - Bij de start van een rekenles of tijdens verloren minuten een activiteit, kansen grijpen - Volgens les uit de methode
Aan de slag. Benut de lesstof van de methode Benut de dia s met daarop de activiteiten Benut eigen inbreng van leerlingen Plan je tussendoelen
Bassie en Adriaan 365 dagen na elkaar, 365 dagen is een jaar 12 maanden, 52 weken en er is een jaar verstreken 4 seizoenen heeft een jaar en 21 maart is de lente daar in de lente gaan de bloemen bloeien leggen alle vogeltjes een ei in de lente gaat het gras weer groeien de lammetjes die duikelen dan vrolijk in de wei zie je een zwaluw of een ooievaar dan weet je de lente is daar 365 dagen na elkaar, 365 dagen is een jaar. 12 maanden, 52 weken en er is een jaar verstreken 4 seizoenen heeft een jaar en 21 juni dan is de zomer daar in de zomer ga je naar het strand lekker liggen in de zonneschijn in de zomer ga je niet naar school dan ga je met vakantie en vakantie is zo fijn ben je door het zonnetje verbrand dan weet je, de zomer is in't land 365 dagen na elkaar, 365 dagen is een jaar. 12 maanden, 52 weken en er is een jaar verstreken 4 seizoenen heeft een jaar en 21 september is de herfst daar
in de herfst dan vallen de blaadjes van de bomen de meeste bloemen zijn dan weer verdord in de herfst dan worden de dagen korter begint dan ook te waaien en je voelt dat 't kouder wordt gaat het stormen en wordt het fris, dan weet je dat het herfst er is 365 dagen na elkaar, 365 dagen is een jaar. 12 maanden, 52 weken en er is een jaar verstreken 4 seizoenen heeft een jaar en 21 december is de winter daar in de winter komt er sneeuw en ijs en vriest het buiten zo hard dat het kraakt in de winter ga je schaatsen op de plas dan ga je lekker sleeën of een sneeuwpop wordt gemaakt gooi je sneeuwballen naar elkaar, dan weet je de winter is daar 4 seizoenen heeft een jaar
Veel succes! Voor nu: Vragen? Voor straks: marianne.espeldoorn@expertis.nl