BIJLAGE Fiches Titel initiatief: Roma-stewards 2015-2016 Initiatiefnemer: vzw Foyer (0430.640.012), Werkhuizenstraat 25 te 1080 Sint-Jans-Molenbeek Projectomschrijving Het project Roma-stewards 2015-2016 van de Vlaamse Gemeenschapscommissie heeft de volgende strategische doelstellingen: 1. Versterken van de maatschappelijke positie van Roma-kinderen en jongeren (doelgroepbenadering), met het Nederlandstalig onderwijs als prioritaire inrijpoort voor een familiaal gerichte benadering - Scholarisatiegraad doen stijgen, schoolverzuim tegengaan, begeleiden van kinderen/jongeren en hun families, met het oog op het verbeteren van diverse levensdomeinen. - Verdiepende werking in de begeleiding (o.a. ouderbetrokkenheid, attitudevorming, procesmatig werken) van Roma-leerlingen (in het vierde projectjaar 2015-2016 worden deze medewerkers actief ingezet ten behoeve van leerlingen in BuSO Zaveldal en Vormingscentrum Molenbeek (Groep Intro vzw)). - Vraaggestuurde begeleiding van leerlingen in Nederlandstalige onderwijs- en vormingsinstellingen en werken aan diverse intersectorale randvoorwaarden (gezins- en opvoedingsondersteuning, kleuterparticipatie, brede jeugdhulp, ). In het vierde projectjaar 2015-2016 zullen de Roma-stewards verder werken in de scholen met Romaleerlingen die gekend zijn o.a. via de scholenbevraging. Indien op basis van de monitoring van het aantal Roma-leerlingen in Nederlandstalige Brusselse scholen (april 2015) blijkt dat er nog andere, niet gekende scholen zijn waar Roma-leerlingen zijn ingeschreven, worden deze scholen ook gecontacteerd. 2. Uitbouwen en ondersteunen van lokale en buurtgerichte netwerken met het oog op het sterker verankeren van expertise in reguliere diensten in het werken met Roma, in de buurten waar Roma wonen en leven, door actief in te spelen op concrete samenlevingsproblematieken in deze gemeenten, wijken en buurten. - In deze wijken en buurten werk maken van het ondersteunen, begeleiden, versterken, verbreden en verdiepen van het netwerk van Nederlandstalige voorzieningen op vlak van expertise in het werken met Roma, met het oog op het sterker verankeren van de expertise in de reguliere diensten. Hierbij focussen we vooral op volgende sectoren: brede jeugdhulp, stelsel Leren en Werken, NT2 en alfabetisering, opleiding en tewerkstelling, vrijetijdsparticipatie. - Uitbouw van pistes voor een ketenbenadering /case-management ten behoeve van Roma-kinderen en jongeren en hun families. Resultaten De operationele doelstellingen en acties werken in op de 3 belangrijkste contexten (school, familie, buurt) waarin kinderen en jongeren zich bewegen. Het project Roma-stewards zet in op het versterken van de maatschappelijke positie van Roma-kinderen en jongeren. De belangrijkste ingangspoorten om hiertoe te komen zijn de school en de buurt. Vanuit de school en de buurt kan ingespeeld worden op de familiale context. 1
De te bereiken resultaten (operationele doelstellingen en concrete acties) m.b.t. de periode 1 september 2015 t.e.m. 31 augustus 2016 kunnen als volgt worden omschreven: 1. Beter in kaart brengen en monitoren van de spreiding van Roma in Brussel Het in kaart brengen en monitoren van de spreiding van Roma in het kader van onderstaande acties zal gerealiseerd worden vanuit een nauwe samenwerking tussen Foyer vzw en de administratie van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Deze actie wordt verder uitgewerkt binnen het maandelijks werkoverleg (zie verder operationele doelstelling 6). Actie 1.1: In kaart brengen (en verdere monitoring) van het aantal Roma-leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs De monitoring van de aanwezigheid van Roma-kinderen en -jongeren in Nederlandstalige scholen in Brussel zal in 2015-2016 gebeuren via een gerichte bevraging van de verschillende Nederlandstalige schooldirecties in samenwerking met de algemene directie Onderwijs en Vorming. 2. Sensibilisering van Roma-ouders op vlak van scholarisatie Actie 2.1: Zorgen dat elk Roma-kind dat via het project wordt bereikt, ingeschreven wordt in een school, met bijzondere aandacht voor kleuterparticipatie Tijdens contacten met Roma-families kijken de Roma-stewards naar de familiale samenstelling. Wanneer blijkt dat er nog andere kinderen zijn binnen het gezin die niet naar school gaan, worden de ouders aangesproken en gemotiveerd om ook hen in te schrijven. Ook ouders van bedelende kinderen worden aangesproken en gemotiveerd om hun kinderen in te schrijven in een school. Actie 2.2: Verhogen van ouderbetrokkenheid De kennis opgedaan tijdens de vorming i.s.m. het Onderwijscentrum Brussel (OCB) over ouderbetrokkenheid (op maat van de stewards) wordt toegepast tijdens besprekingen met scholen en ouders. Roma-stewards maken actief werk van ouderbetrokkenheid door ouders actief te mobiliseren voor oudercontacten. De wijze en de frequentie van deze actie maken het onderwerp uit van de afspraken met de scholen. 3. Acties vanuit of binnen de schoolomgeving: Actie 3.1: Opvolging schoolverzuim Samen met het schoolteam actief opvolgen van afwezigheden (voormiddag + namiddag): telefonische contacten en huisbezoeken. Actie 3.2: Aanwezigheid van Roma-stewards in de school In de Nederlandstalige scholen met een groot aantal Roma (BuSO Zaveldal en Vormingscentrum Molenbeek): - werken aan een sterkere vertrouwensband met en begeleiding van de leerlingen en hun families; - actievere ondersteuning van het schoolteam door aanwezigheid op de speelplaats/in de recreatieruimte, in de klas en tijdens schooluitstappen. Vraaggestuurde interventies in scholen met minder Roma-leerlingen of minder problematische Roma-leerlingen: - aan het begin van het schooljaar en in de loop van het voorjaar afspraken maken met de directie/zorgleerkracht; - zeer regelmatig ad-hoc overleg in functie van de concrete noden in de scholen. Actie 3.3: Infosessies voor Roma-leerlingen Infosessies op school voor adolescenten op vlak van bv. burgerschap, preventie van gedwongen huwelijken, identiteit van Roma-jongeren, druggebruik, seksualiteit, enz. Actie 3.4: Begeleiding en ondersteuning van het schoolteam 2
Het aanreiken van methodieken en good practices aan het schoolteam in de benadering van en omgang met Roma-kinderen en -jongeren en hun gezinnen. 4. Samenwerking en netwerkontwikkeling in de stadsbuurten waar Roma-families wonen: Sectoroverschrijdende benadering van Roma-leerlingen en hun families in volgende stadszones waar veel Roma wonen en leven: - Omgeving van het Noordstation: Schaarbeek en Sint-Joost-ten-Node - Omgeving van de Leopold II-Laan: Sint-Jans-Molenbeek en Koekelberg - Omgeving van het Zuidstation: Anderlecht (Kuregem), Brussel (Anneessens) Actie 4.1: Kennis verwerven van de werking van reguliere diensten De Roma-stewards verwerven inzicht en kennis in de begeleidingsmogelijkheden van het brede werkveld. Hierbij wordt bijzondere aandacht besteed aan volgende sectoren: brede jeugdhulp, stelsel Leren en Werken, NT2 en alfabetisering, vrijetijdsparticipatie, opleiding en tewerkstelling. Actie 4.2: Actief begeleiden van Roma naar reguliere diensten De kloof tussen de Roma en de burgermaatschappij is dermate groot dat het toegankelijker maken van diensten voor Roma gekoppeld moet worden aan een actief begeleide toeleiding naar reguliere diensten. Dit steeds met het oog op een grotere zelfredzaamheid van de doelgroep en een betere inzicht m.b.t. de doelgroep bij de reguliere diensten. Actie 4.3: Ketenbenadering Het verder zetten van de begeleiding van Roma-leerlingen binnen de gezinnen en reguliere (gemeente)diensten vanuit een keten-benadering (vnl. in de sectoren van onthaal en inburgering, brede jeugdhulp, gemeentelijke preventiediensten, diensten jeugd en gezin van de politie, ). Actie 4.4: Case-management Jongeren en hun families met meer complexe probleemsituaties worden door de Roma-stewards verder begeleid door samenwerking met reguliere (gemeente)diensten (vraaggerichte benadering). Actie 4.5: Verankering van de expertise binnen de Nederlandstalige voorzieningen De Roma-stewards delen hun ervaringen en hebben een signaalfunctie omtrent drempels op basis van de concrete begeleiding van jongeren en gezinnen binnen het netwerk van Nederlandstalige voorzieningen. De verankering van expertise binnen Nederlandstalige voorzieningen gebeurt tijdens bemiddelingen, huisbezoeken, overleg, opvolging van dossiers, vormingen/infosessies op maat van diensten, enz. Hierbij wordt vooral gefocust op volgende sectoren: brede jeugdhulp, stelsel Leren en Werken, NT2 en alfabetisering, opleiding en tewerkstelling, vrijetijdsparticipatie. 5. Buurtgerichte werking: inspelen op samenlevingsproblemen Actie 5.1: Opzetten van gerichte acties op maat van buurten Opzetten van gerichte acties in Schaarbeek en Anderlecht en Sint-Jans-Molenbeek op maat van de noden van deze buurten. Dit op basis van de resultaten van de enquêtes, afgenomen in het kader van het buurtonderzoek in Schaarbeek (Gaucheretplein, Koninginneplein en Liedtsplein 2012-2013), in Anderlecht (Raadsplein 2012-2013) en in Sint-Jans-Molenbeek (as Parvis / Ribaucourt - 2013-2014). 6. Monitoring, samenwerking, afstemming en overleg - dienst Roma en Woonwagenbewoners van Foyer vzw en de Vlaamse Gemeenschapscommissie De VGC heeft de stadsbrede regie over het project Roma-stewards. Regie betekent hier sturing, afstemming van de acties en de onderlinge relaties tussen de verschillende partners in dit project (netwerkcoördinatie) op stadsbreed niveau. Daarnaast zal verder worden ingezet op het sensibiliseren, informeren en betrekken van partners in functie van de doelgroep en het project. Hierbij zal naast de hoofdmoot van de onderwijs- en buurtwerking extra aandacht besteed worden aan brede jeugdhulp, stelsel Leren en Werken, NT2 en alfabetisering, opleiding en tewerkstelling, vrijetijdsparticipatie. 3
Het operationeel niveau van het project en de dagelijkse aansturing van de Roma-stewards wordt bij de dienst Roma en Woonwagenbewoners van Foyer vzw gelegd. Actie 6.1: Om de monitoring, samenwerking en de afstemming te operationaliseren wordt er maandelijks een werkoverleg gepland tussen de VGC-administratie en de dienst Roma en Woonwagenbewoners van Foyer vzw De cel Stedelijk Beleid neemt hiertoe het initiatief. Op dit werkoverleg worden minstens systematisch volgende aspecten besproken: - opvolging van de acties en werkafspraken met het oog op de realisatie - opvolging van het team Roma-stewards (medewerkersbeleid) - evaluatie van het project en van de verschillende acties - inhoudelijke voorbereiding van de volgende projectoproep Actie 6.2: Actieve deelname aan de Klankbordgroep Roma-stewards De dienst Roma en Woonwagenbewoners van Foyer vzw en het team Roma-stewards hebben een actieve inbreng in de vergaderingen van de Brusselse Klankbordgroep Roma-stewards (medewerking bij de voorbereiding en actieve aanwezigheid tijdens de vergaderingen). Wijze van meten De initiatiefnemer zal tegen ten laatste 31 maart 2016 een tussentijdse evaluatie van het project geven. De initiatiefnemer zal tegen ten laatste 30 oktober 2016 een rapport voorleggen met volgende elementen: 1. Inhoudelijk eindverslag over het initiatief. Dit eindverslag rapporteert over het verloop van het initiatief en de behaalde resultaten. Dit eindverslag bevat minstens volgende elementen: a. Beschrijving van de ondernomen stappen binnen elke actie b. Jaarlijks kwantitatieve tabel met geregistreerde interventies van Roma-stewards per school/buurt (aard van de interventies, aard van de aanvragers) c. Jaarlijkse kwantitatieve tabel met behaalde resultaten in functie van scholarisatie (evolutie van het aantal en aanwezigheden van Roma per school) d. Rapport m.b.t. het aantal Roma-leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs voor de schooljaren 2014-2015 en 2015-2016 e. Versterking van de samenwerking met de Brusselse sectoren van brede jeugdzorg, brede jeugdhulp, herstelbemiddeling en pleegzorg f. Een inhoudelijk verslag m.b.t. het gevoerde medewerkersbeleid, gevolgde vorming en opleiding van de Roma-stewards 2. Financieel eindverslag over het initiatief. 4
Gezien om gevoegd te worden bij Collegebesluit houdende de subsidiëring van het project Romastewards 2015-2016 nr. 20142015-0627 van 16-07-2015 De collegeleden, Bianca DEBAETS Pascal SMET Guy VANHENGEL 5