NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST

TEO/WKO WARMTE NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST In gemeente Hoogeveen is een kleine nieuwbouwwijk van 88 woningen gepland. Gemeente Hoogeveen is eigenaar van de grond en is voornemens om de kavels bouwrijp te maken en stuk voor stuk uit te geven. De wijk wordt verdeeld in acht erven van gemiddeld 11 woningen per erf. Op 50 meter afstand van de wijk ligt de watergang Hoogeveense Vaart. De watergang is 20 meter breed en 3,5 meter diep. Tussen de wijk en de Hoogeveense Vaart ligt de weg Nijstad. Uitsnede Kaart Warmte uit oppervlaktewater. Locatie nieuwbouwwijk Nijstad-Oost is gemarkeerd. 1

VRAAG VAN DE GEMEENTE Gemeente Hoogeveen wil dat de wijk Nijstad gasloos gebouwd gaat worden. In dit kader wil ze de haalbaarheid van verschillende systemen onderzoeken, namelijk TEO/WKO, All Electric en verwarmen met waterstof. In voorliggende casus is de haalbaarheid van zowel een centrale als decentrale TEO/WKO warmte en koude levering onderzocht. Centraal concept TEO/WKO warmte. TR = technische ruimte. Rood = warmtebron, blauw = koudebron, zwart = leidingen tbv in-en uitvoer van oppervlaktewater naar de bronnen en leidingennet. De warmtepomp is voor de duidelijkheid apart getekend, maar bevindt zich in de technische ruimte. Decentraal concept TEO/WKO warmte. TR = technische ruimte. Rood = warme bron, blauw = koude bron, zwart = leidingen tbv in-en uitvoer van oppervlaktewater naar de bronnen en leidingennet. Elke warmtepomp voorziet één erf van warmte. 2

STAKEHOLDERS De casus is uitgewerkt in opdracht van Gemeente Hoogeveen. Naast de gemeente zijn de toekomstige huiseigenaren belangrijke stakeholders in deze casus. Omdat de toekomstige huiseigenaren nog niet in beeld zijn, zijn ze niet betrokken bij de casus. BUSINESSCASE/FINANCIËLE HAALBAARHEID Voor de nieuwbouwwijk in Nijstad zijn twee varianten van TEO/WKO vergeleken: een centraal systeem en een decentraal systeem. In de decentrale variant is er één warmtepomp per erf. Bij een centraal systeem is sprake van een grote warmtepomp die voor een gehele wijk het water verwarmt tot de gewenste temperatuur. Dit warme water wordt vervolgens naar de woningen vervoerd. Bij een decentrale variant wordt het water onverwarmd door leidingen naar de huizen vervoerd. Per woning wordt vervolgens met behulp van een kleine warmtepomp en een boilervat voor water van 70 C gezorgd. Uit de vergelijking van de business cases komt naar voren dat een centraal systeem financieel gunstiger is. Doordat één grote warmtepomp wordt neergezet in plaats van 8 kleine waterpompen is minder vermogen nodig. Doordat niet ieder erf tegelijk een grote warmtevraag heeft hoeft niet het maximaal benodigd vermogen per erf opgesteld te worden. Uitgegaan is van goed geisoleerde woningen (label A) met vloerverwarming. In de business case is uitgegaan van EIA (Energieinvesteringsaftrek)-subsidie. Deze subsidie maakt 54,5% van de investering voor de installatie aftrekbaar van de fiscale winst (bronnen, warmtepomp, technische ruimte, installatiekosten. Het leidingnet valt hier niet onder). Mits er voldoende fiscale winst is geeft dit een besparing van 13,5% op de kosten van de installatie. Voor de decentrale systeem is het voordeligst om gebruik te maken van de ISDE (Investeringssubsidie duurzame energie) subsidie op de warmtepomp. De ISDE subsidie geeft een besparing op de kosten van de warmtepompen van rond de 40% (dit kan verschillen per merk en type). EIA en ISDE subsidie zijn niet te combineren. De totale investering voor de centrale variant is circa 1,1 miljoen euro. Ook is er rekening gehouden met een herinvestering van 200 duizend euro na 15 jaar. De business case gaat uit van een WACC van 5,7%, en is zo ingericht dat na 30 jaar de NCW op 100 duizend euro uitkomt. Om deze haalbaarheid voor een Energy Service Company te bereiken is een bijdrage aansluitkosten (BAK) van 7.000 euro per woning nodig. In totaal wordt bijna 3 miljoen euro opgebracht door de huishoudens. De totale investering voor de decentrale variant is circa 1,1 miljoen euro. Ook is er rekening gehouden met een herinvestering van bijna 350 duizend euro na 15 jaar. De business case gaat uit van een WACC van 5,7%, en is zo ingericht dat na 30 jaar de NCW op 100 duizend euro uitkomt. Om deze haalbaarheid voor een Energy Service Company te bereiken is een bijdrage aansluitkosten (BAK) van 8.500 euro per woning nodig. In totaal wordt bijna 3 miljoen euro opgebracht door de huishoudens. 3

De gerekende warmte- en koude tarieven zijn gelijk aan de tarieven die gelden voor door gas geleverde warmte. Dit is conform de niet meer dan anders regeling in de warmtewet. De gemiddelde jaarlijkse kosten voor de woningeigenaren zijn 908 euro per jaar. Voor een algemene toelichting op de business case wordt verwezen naar bijgevoegde link. Tekening centraal TEO/WKO systeem. Tekening decentraal TEO/WKO systeem. 4

HAALBAARHEID RUIMTELIJKE ORDENING De TEO installatie vraagt een technische ruimte in de vorm van een gebouw(tje) dat qua ruimtelijke ordening makkelijk in te passen is. De warme en koude bron(nen) zijn slechts zichtbaar als putdeksel. Bij het leggen van het leidingnet moet rekening worden gehouden met de reeds aanwezige leidingen in de ondergrond. De onttrekking van warmte aan het oppervlaktewater in de zomer leidt tot een koudere waterloop in de zomerperiode met door de waterbeweging ook meer zuurstof. Dit lijkt ecologisch voordeling maar moet wel goed worden bekeken in de lokale context. Bij de decentrale optie zal er ook per erf een ruimte moeten zijn waar zowel de warmtepomp als het boilervat in geplaatst worden. CONCLUSIE EN VERVOLG Bij een nieuwbouwwijk dichtbij het water is verwarmen met TEO/WKO interessant, aangezien de te bouwen woningen direct optimaal ingericht kunnen worden voor het gebruik van TEO warmte. De aansluitkosten zijn in deze casus wel aan de hoge kant, omdat er door de kleine omvang van de wijk en de lage warmtevraag weinig jaarlijkse omzet is. Bij een centraal systeem moet rekening worden gehouden met 7.000 euro per woning en bij een decentraal systeem met 8.500 euro per woning. Een decentraal systeem is interessant in de situatie waarbij woningeigenaren zelf besluiten of ze aansluiten op TEO/WKO of niet. Omdat in deze situatie niet duidelijk is wat de totale capaciteit wordt kunnen de investeringen voor de totale installatie bij een decentraal systeem makkelijker in stappen worden gedaan. De businesscase gaat uit van gas- en elektraprijzen die met een inflatie van 2% per jaar omhoog stijgen. Het lijkt echter aannamelijk dat de grasprijs sneller omhoog zal gaan. Dit zou de haalbaarheid van het centrale TEO/WKO systeem gunstig beinvloeden. Hoe dit zich precies gaat ontwikkelen is echter lastig in te voospellen. Om deze reden is een behoudende aanname gedaan. De vraag of TEO/WKO gunstiger is dan all electric of verwarmen met waterstof is in deze casus niet beantwoord. Gemeente Hoogeveen voert vergelijkbare haalbaarheidsstudies voor deze alternatieven uit, en door middel van vergelijking wordt de relatieve aantrekkelijkheid bepaald. CO 2 ASPECT De CO 2 winst die behaald wordt in deze casus is 33%. Daarbij wordt vergeleken met verwarmen op gas. Ook wordt uitgegaan van de huidige energiemix voor winning van elektriciteit In de situatie dat elektriciteit volledig duurzaam wordt opgewekt loopt de CO 2 winst op tot 100%. 5

BUSINESSCASE HAALBAARHEID TEO/WKO-WARMTE IN NIEUWBOUWWIJK HOOGEVEEN CENTRAAL SYSTEEM Invoerparameters Afnemers Vrijstaande woning aantal 88 Woning rij tussen aantal 0 Woning appartement aantal 0 Utiliteit aantal 0 Utiliteit m 2 /eenheid 0 Afstand tot oppervlakte water m 20 Breedte oppervlakte water m 20 Diepte oppervlakte m 3,5 Energie concept capaciteit Warmte door WP HT/LT HT Warmte door WP HT 100% Koude door bronnen 100% Financieel BAK warmte woningen /woning 7.000 BAK warmte utiliteit /kw 0 BAK koude utiliteit /kw 0 Warmte woningen vast /kw 350 Koude woningen vast /woning 175 Elektriciteitstarief - levering /kwh 0,08 Gastarief /m 3 0,50 Warmtetarief /GJ 19,87 Ontwikkeling elektriciteitsprijs 2,0% Ontwikkeling gasprijs 2,0% Ontwikkeling warmte/koudeprijs 2,0% Disconteringsvoet WACC 5,7% Gemiddelde jaarlijkse kosten per huishouden VR warmte /woning 355 VR koude /woning 175 Variabel warmte /kw 378 Totaal /woning 908 Resultaat Energievraag Woningen - warmte RV GJ 968 - warmte warm tapwater GJ 704 - koude GJ 352 Utiliteit - warmte GJ - - koude GJ - Energiebehoefte Elektriciteit Mwhe 216 Gas m 3 - Milieu CO2-besparing t.o.v. ref. 40% Investering Installatie 468.000 Distributieleidingen en aansluitingen 633.000 Totaal 1.101.000 Herinvestering na 15 jaar 204.000 Aansluitbijdrage woningen+utiliteit 616.000 Subsidie op de investering 61.000 Netto investering (excl. herinv.) 424.000 Omzet Vast warmte 30.800 Variabel warmte 33.223 Vast koude 15.400 Variabel koude 0 Totaal 79.423 Inkoop Elektriciteit 17.000 Gas 0 Onderhoud en beheer 26.000 Totaal 43.000 Jaarlijkse netto opbrengsten 36.000 Eenvoudige terugverdientijd jaar 11,8 NCW 106.000 De resultaten zijn gebaseerd op kengetallen en geven een richting van de haalbaarheid van het project. ROM3D en Inenergie zijn niet verantwoordelijk voor de gevolgen voor de uitkomsten van dit model. Voor de haalbaarheid van een concreet project wordt verzocht contact op te nemen met ROM3D/ Inenergie voor een nadere uitwerking. 6

GLOBALE FINANCIËLE HAALBAARHEID OVER 30 JAAR 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 Subsidie Energie Vastrecht Bijdrage aansluitkosten Distributie en aansluiting Transport Installatie Elektriciteit en gas Onderhoud en beheer Resultaat 0 INKOMSTEN INVESTERING + HERINVESTERING UITGAVEN RESULTAAT NETTO CONTANTE WAARDE OVER 30 JAAR NCW 106.047 800.000 600.000 400.000 200.000 0-200.000-400.000-600.000-800.000-1.00.000-1.200.000 Opbrengsten CAPEX OPEX NCW 7

BUSINESSCASE HAALBAARHEID TEO/WKO-WARMTE IN NIEUWBOUWIJK HOOGEVEEN DECENTRAAL SYSTEEM Invoerparameters Afnemers Hoeveelheid groepen aantal 8 Woningen per groep aantal 11 Utiliteit aantal Utiliteit m 2 /eenheid Afstand tot oppervlakte water m 20 Breedte oppervlakte water m 20 Diepte oppervlakte m 3,5 Resultaat Energievraag Woningen - warmte RV GJ 968 - warmte warm tapwater GJ 704 - koude GJ 352 Utiliteit - warmte GJ - - koude GJ - Energie concept capaciteit Warmte door WP HT/LT HT Warmte door WP HT 100% Koude door bronnen 100% Financieel BAK warmte woningen /woning 8.500 BAK warmte utiliteit BAK koude utiliteit /kw /kw Warmte woningen vast /woning 350 Koude woningen vast /woning 175 Elektriciteitstarief - levering /kwh 0,08 Gastarief /m 3 0,50 Warmtetarief /GJ 19,87 Energiebehoefte Elektriciteit Mwhe 216 Gas m 3 - Milieu CO 2 -besparing t.o.v. ref. 40% Investering Installatie 743.000 Distributieleidingen en aansluitingen 356.000 Totaal 1.099.000 Herinvestering na 15 jaar 343.000 Aansluitbijdrage woningen+utiliteit 748.000 Subsidie op de investering 99.000 Netto investering (excl. herinv.) 252.000 Ontwikkeling elektriciteitsprijs 2,0% Ontwikkeling gasprijs 2,0% Ontwikkeling warmte/koudeprijs 2,0% Disconteringsvoet WACC 5,7% Gemiddelde jaarlijkse kosten per huishouden VR warmte /woning 355 VR koude /woning 175 Variabel warmte /kw 378 Totaal /woning 908 Omzet Vast warmte 31.227 Variabel warmte 33.223 Vast koude 15.400 Variabel koude 0 Totaal 79.850 Inkoop Elektriciteit 17.000 Gas 0 Onderhoud en beheer 31.000 Totaal 48.000 Jaarlijkse netto opbrengsten 32.000 Eenvoudige terugverdientijd jaar 7,9 NCW 111.000 De resultaten zijn gebaseerd op kengetallen en geven een richting van de haalbaarheid van het project. ROM3D en Inenergie zijn niet verantwoordelijk voor de gevolgen voor de uitkomsten van dit model. Voor de haalbaarheid van een concreet project wordt verzocht contact op te nemen met ROM3D/ Inenergie voor een nadere uitwerking. 8

GLOBALE FINANCIËLE HAALBAARHEID OVER 30 JAAR 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 Subsidie Energie Vastrecht Bijdrage aansluitkosten Distributie en aansluiting Transport Installatie Elektriciteit en gas Onderhoud en beheer Resultaat 0 INKOMSTEN INVESTERING + HERINVESTERING UITGAVEN RESULTAAT NETTO CONTANTE WAARDE OVER 30 JAAR NCW 111.199 1.00.000 500.000 0-500.000-1.000.000-1.500.000 Opbrengsten CAPEX OPEX NCW 9