Praktische opdracht ANW Biobased economy keuzekaart

Vergelijkbare documenten
Duurzaamheid hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Les Biomassa LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad. Les Biomassa Werkblad. Over biomassa. Generaties biobrandstoffen

Les Biomassa. Werkblad

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 7 duurzaamheid

Biomassa: brood of brandstof?

E85 rijdende flexifuel auto uitstoot ten gevolge van de aanwezigheid van benzine in de brandstof.

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Werkblad Introductieles Eneco EnergieLab

Toelichting infopaneel energie

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen

Alternatieve energiebronnen

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

Westvoorne CO 2 - uitstoot

Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8

Leerlingenhandleiding

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

Praktische opdracht Scheikunde Biomassa als brandstof

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg

Bio is een marketing kreet. Die veel te vaak wordt misbruikt

Een duurzame auto INHOUD OPDRACHT DOELEN

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie

1. Foute eiwitten die ziekten veroorzaken Prof. Dr. Patrick van der Wel, Rijksuniversiteit Groningen.

Biobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek

Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

5,5. Samenvatting door M woorden 10 juni keer beoordeeld Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop.

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect

Tekst lezen en vragen stellen

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden.

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

Waarom doen we het ook alweer?

Flipping the classroom

1.7 Kwartet over de verschillende energiebronnen

VRAAG EN ANTWOORD HOUTIGE BIOMASSA ALGEMEEN

Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018

Groep 8 - Les 3 Restproducten

Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H3 2 t/m t/m 10

Naar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom

Samen Duurzaam DOEN! Stap 1 // Welkom en inleiding. Stap 2 // Voorstelronde aanwezigen. (5 minuten) (10 minuten)

Tablet of smartphone

Strategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid

Introductie Biobased Economy

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les.

BioWanze De nieuwe generatie

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Duurzame energie in balans

Groep 8 Basisles: Elektriciteit opwekken

Keuzeopdracht ANW Hoofdstuk 6

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem

Samenvatting ANW Hoofdstuk 4 en 5

Basiskenniskaart 2 DUURZAME PRODUCTIE. Definitie. Voorbeelden. aarde leven, in goede gezondheid en zonder armoede te gebruiken. voor de mensen.

QUESTIONBOXLES ZONNECELLEN EN ELEKTRICITEIT

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

Les Energie besparen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

Biobased economy in het Groene Hart

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

Lucas Reijnders. Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam

Project: Duurzaamheid

Afhankelijk van de natuur vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

CO2 Reductie. Samen beter voor buiten

Team 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof. Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017

Een mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken

Wie zijn wij? Esso brandstoffen. Eigen tankstations. Brandstoffen. Strategische voorraad tot 23 miljoen liter. Levering binnen uur

Technologische en maatschappelijke vernieuwingen en veranderingen kunnen leiden tot een duurzamere samenleving.

Economie en milieu hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn

TOESPRAAK JOHAN REMKES, COMMISSARIS VAN DE KONINGIN IN NOORD-HOLLAND, TIJDENS HET SYMPOSIUM GROEN GAS IN ZICHT, OP 25 NOVEMBER 2010, TE ALKMAAR

Milieuproblemen: Stoffen worden in het milieu onttrokken (deel verwijderen) en er worden andere stoffen aan toegevoegd = veranderen van het milieu.

Les De productie van elektriciteit

zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

LES 3: Wereldvoedselvraagstuk

In deze opdracht maak ik gebruik van een hoofdvraag en een aantal deelvragen waar ik aan de hand van mijn eigen onderzoek antwoord op zal geven.

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening

Economie en milieu vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie

1. Magnetische Vloeistoffen Dr. Ben Erne en Frans Dekker, Universiteit Utrecht.

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

4 keer beoordeeld 4 maart Natuurkunde H6 Samenvatting

1. INLEIDING 2. CARBON FOOTPRINT

Lessenserie Energietransitie

Biobased Economy: van groene grondstoffen naar biobased materialen

WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST

Vooraleer de leerlingen de teksten lezen, worden de belangrijkste tekststructuren overlopen (LB 265).

Ontwerpen met bio-based bouwmateriaal

Alphenaren krijgen gas uit de schillen van bananen

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces

CO2 prestatieladder. Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie. Inzicht. Doelstelling CO2-reductie

De chemie herstellen tussen agro en energie Speech, uitgesproken door Ruud Lubbers, bij de bijeenkomst Agro met energie verbinden, op 10 mei 2011.

Transcriptie:

Praktische opdracht ANW Biobased economy k Praktische-opdracht door een scholier 1807 woorden 26 juni 2011 4,7 3 keer beoordeeld Vak ANW Keuzeopdracht ANW Jan H. 4V SGL 09-06-2011 Biobased Economy Het begrip biobased economy zal hoogstwaarschijnlijk steeds vaker terugkomen en steeds bekender worden onder de mensen. Hedendaags stookt en verbrand iedereen fossiele brandstoffen, daar komt veel bruikbare energie uit vrij. Maar deze bronnen zijn uitputtelijk, het ontstaan van nieuwe fossiele brandstoffen kost veel meer tijd dan dat we nu gebruiken. Daarom leek het mij leuk om wat meer te weten te komen hoe wij bijvoorbeeld over 100 jaar, de economie draaiende houden qua vervoer en verkeer. Ik vraag me af hoe ver het scenario van de biobased economy is uitgewerkt. Bij de biobased economy staat duurzaamheid op de eerste plaats. Wat wil duurzaam nou eigenlijk zeggen? Duurzaam wil zeggen dat ook de toekomstige generaties in hun behoeftes kunnen voorzien. Als zij in hun behoeftes willen voorzien zullen zij ook energie nodig hebben, alleen deze moet wel uit duurzame bronnen afkomstig zijn. Daarom vind ik het wel goed dat ze nu al de mogelijkheden onderzoeken. Ik betwijfel wel of de CO2 uitstoot echt rampzalig is, wel geloof ik dat de voorraad fossiele brandstoffen misschien al binnen 100 jaar op is. Ik probeer antwoorden te zoeken op de volgende vragen. Aan de hand daarvan schrijf ik een artikel van ongeveer een half A4 tje. Daarin vertel ik mijn bevindingen over de biobased economy. De Solar website verwees naar geschikte informatiebronnen: www.biobasedproducts.nl www.minez.nl. a. Uit welke grondstof wordt bio-ethanol gemaakt? Wanneer alles wat uit organisch materiaal, vergist ontstaat er ethanol, het is dus gewonnen uit biologisch afbreekbare afvalresten. Pagina 1 van 5

b. Van welk landbouwproduct is deze grondstof een bijproduct? De meeste grondstoffen zijn vaak bijproducten van producten die in de landbouw worden gebruikt, veel voorkomend zijn vooral: suikerbieten, mais, tarwe en gerst. Je ziet wel dat deze producten ook als voedsel dienen, ze moeten dus wel op de eerste plaats aan het voedsel denken, daarna pas aan bio-brandstoffen. Dat vind ik belangrijk, omdat er ook veel landen zijn waar ze amper te eten hebben. Wij zijn ondertussen al bezig met nieuwe brandstoffen. Ik denk dat anders het gat met de arme landen te groot wordt. Want bij duurzaamheid moet je niet alleen letten op zuinig omgaan met energie maar met het opwekken daarvan. Tevens heeft duurzaamheid aandacht voor mensen, werk, en gelijke kansen. Daarbij herken je misschien het begrip: People, PLanet, Profit. De 3 P s. Als er ook aan mensen moet worden gedacht, vind ik het vreemd om vele euro s te investeren in ingewikkelde technologieën om duurzame energie op te wekken, terwijl er ondertussen een schip vol met chemicaliën wordt gedumt aan de kust van Afrika. Dat klinkt een beetje tegenstrijdig met de 3 P s. c. Geef een definitie van het begrip biomassa. Een goede definitie kan zijn: Biomassa is organisch materiaal dat door verbranding of vergassing omgezet kan worden in energie, dat wordt gebruikt door voertuigen die op benzine rijden. Bio-ethanol is een voorbeeld van een biobrandstof. In de toekomst wil men het gebruik van biobrandstoffen uitbreiden. d. Wat zijn biobrandstoffen? Biobrandstoffen is letterlijk biologische brandstoffen, dus het tegenovergestelde van fossiel. Biobrandstof is een verzamelnaam voor verschillende soorten brandstoffen die gemaakt worden uit biomassa zoals planten. Biobrandstoffen vormen een duurzaam alternatief voor fossiele brandstof, waarvan de voorraad eindig is. Biomassa is in principe onuitputtelijk als je blijft aanplanten wat je gebruikt. Dan heb je een gesloten kringloop. e. Geef aan welk percentage benzine en diesel Nederland in 2010 door biobrandstoffen moet hebben vervangen, als Nederland wil voldoen aan de Europese richtlijnen. Volgens De doelstelling van een paar jaar geleden is het aandeel van de biobrandstoffen gepland op 5,75%(2010). In 2009 is deze doelstelling gewijzigd wegens omstandigheden. De planning staat nu op 4% in 2010. De planning hierna is om het in 2020 op 10% te krijgen, uit recent onderzoek blijkt dit praktisch gezien vrijwel onmogelijk in die tijdsperiode. Grafiek: In de grafiek zijn de EU-doelstellingen duidelijk te zien. f. Noem twee andere voorbeelden van biobased products en de grondstoffen waar ze uit ontstaan. Uit de koolwaterstoffen kun je veel verschillende dingen halen. Omdat het relatief makkelijk te bewerken is, kan ik zomaar een paar voorbeelden geven, denk aan verf, lijm, inkt, plastic, films & vezels. g. Geef een definitie van het begrip biobased economy. Pagina 2 van 5

Een goede definitie zou kunnen zijn: Biobased economy- Bij biobased economy staat het gebruik van herwinbare grondstoffen of biomassa in de chemie en andere niet-voedsel bedrijfstakken centraal. Ook is de duurzaamheid de maatstaf van het (economische) leven. Het is de bedoeling dat er geen grondstoffen verloren gaan. h. Leg uit waarom juist bij de Universiteit van Wageningen onderzoek naar biobased products wordt gedaan. Zij hebben een opleiding die Milieukunde heet. Daar past biobased products goed bij. Als je leerlingen nu gewoon het onderwerp laat onderzoeken, kun je kijken of ze er iets van begrijpen en kun je er misschien nog nuttige dingen uit halen. Tevens is het belangrijk dat we mogelijke toekomst scenario s bedenken waar in principe geen fossiele brandstoffen worden gebruikt. Want fossiele brandstoffen worden schaars. Het is goed om nu al de mogelijkheid te geven om mee te doen aan onderzoeken voor biobased products. i. Leg uit welk belang het Ministerie van Economische Zaken heeft bij dit onderzoek. Omdat de economie ook afhankelijk is van vervoer, die brandstoffen nodig heeft, Economische zaken kunnen ook bepalen hoeveel er geïnvesteerd moet worden om de doelstellingen te bereiken, ook moeten ze plannen wat ze sparen om over te gaan in economie die op basis van biomassa draaiende wordt gehouden. 2. Verwerk de informatie en de antwoorden op de reflectievragen 1, 2 en 3 tot een artikel aan de hand van de checklist artikel schrijven. Doelgroep: je klasgenoten. 3. Laat het artikel aan minstens twee klasgenoten lezen. Laat ze een pluspunt en een minpunt van het artikel opschrijven. Foto: Hopelijk niet meer in de toekomst. Reflectie: 1.Leg uit waarom biobased products duurzaam zijn. Uit afvalresten van planten halen we door bijvoorbeeld vergistingsinstallaties energie uit biomassa. Het is logisch dat er bij de verbranding weer CO2 vrijkomt, maar bij deze vorm van energie gaat het erom dat we de kringloop sluiten, dus door het aanplanten, want planten nemen bij fotosynthese CO2 op uit de lucht, die hebben ze nodig voor de groei. Doordat de kringloop CO2 neutraal is, heb je dus niet nog meer CO2 in de lucht, maar wel de benodigde energie voor vervoer en verkeer. Het is duurzaam omdat we geen grondstoffen verbruiken, de planten blijven immers groeien. Zo kunnen toekomstige generaties ook in hun behoeftes kunnen voorzien. 2. Noem twee andere manieren waarop het tekort aan fossiele brandstoffen kan worden opgevangen. Geef van elke manier aan welk voordeel en welk nadeel deze oplossingen volgens jullie hebben ten opzichte van biobrandstoffen. Veel genoemde oplossingen zijn het gebruik van zonnecellen en windenergie. Pagina 3 van 5

Windenergie Voordelen Nadelen Geen CO2 uitstoot Het waait niet altijd Eigen energievoorziening en dus niet/minder afhankelijk. horizonvervuiling Grote molens laten bouwen kost veel geld Zonne-energie Voordelen Nadelen Directe omzetting van zonne-energie naar elektriciteit Mogelijk wolken en daardoor minder rendement Geen CO2 uitstoot s nachts geen opbrengst In de winter bijvoorbeeld veel minder opbrengst. Je ziet dat deze bronnen wel behoorlijk afhankelijk zijn van factoren. Bij energie uit biomassa is dat denk ik minder erg. 3. Geef hieronder een voordeel én een mogelijk nadeel aan van biobased economy. Het voordeel is natuurlijk dat de maatschappij en economie in principe in de huidige staat blijft, de energie komt alleen van een nieuwe bron. Dat levert weer werk op. Een nadeel is dat de bouw van die installaties en de machines die bouwen, wel gewoon CO2 uitstoten. Ook moet er nog onderzoek gedaan worden naar het gebruik en efficiëntie van biobrandstoffen. Artikel Biobased Economy: Afhankelijk van afvalresten? Kustgebieden zullen overstromen! Oogsten zullen mislukken!, Zo enkele krantenkoppen die voorspellen wat er zal gebeuren als wij blijven leven op de aardolie-economie. Gelukkig hoeft dit ramp -scenario zich niet echt afspelen. Want wetenschappers en de universiteit van Wageningen hebben een heel ander scenario in gedachten: De Biobased Economy De onderzoeken en studies naar De Biobased Economy geeft een heel nieuw toekomstbeeld. In deze economy is energie uit biomassa de basis voor de draaiende economie. Duurzaamheid speelt een grote rol bij dit toekomstbeeld. Deze aanpassingen zijn nodig zodat onze toekomstige generaties in hun behoeftes kunnen voorzien. Dit is ook de definitie van het begrip duurzaam. Duurzaam is niet alleen zuinig met energie omgaan, maar ook het opwekken daarvan, het gebruik van duurzame bouwmaterialen, meervoudig ruimtegebruik, benutting van lokale arbeidskracht en kennis, recycling van grondstoffen. Zomaar een paar voorbeelden van een integrale benadering van het begrip 'duurzaamheid'. Deze kwesties horen ook thuis in een stabiele economie. De economie is op de Bio gebaseerd. In een Biobased Economy horen ook de biobased products. Dit zijn producten die afkomstig zijn van biologisch afbreekbare plant/dier afvalresten. Het is dus helemaal niet zo vreemd dat we de een economie creëren die moet hebben van resten van planten zoals: suikerbieten, mais, tarwe en gerst. Het zal gewoon worden om op biobrandstoffen te rijden. Biobrandstoffen zijn letterlijk biologische brandstoffen, dus het tegenovergestelde van fossiel. Biobrandstof is een verzamelnaam voor verschillende soorten brandstoffen die gemaakt worden uit biomassa zoals planten. Biobrandstoffen vormen een duurzaam alternatief voor fossiele brandstof, waarvan de voorraad eindig is. Biomassa is in principe onuitputtelijk als je blijft aanplanten wat je gebruikt. Dan heb je een gesloten kringloop. Pagina 4 van 5

Een gesloten kringloop staat garant voor geen vervuiling van de atmosfeer, maar wel genoeg energie om de volgende generaties van energie te voorzien. Dit komt door het proces fotosynthese: de planten hebben CO2 nodig voor de groei. Dit neemt alle CO2 op die bij de verbranding vrijkomt. Hierdoor blijft het milieu gespaard en toch hoeven we onze economie niet op z n kop te zetten, door energie tekorten. Het lijkt erop dat de Biobased Economy helemaal niet zo n gek idee is. 4. Wat was het belangrijkste pluspunt dat klasgenoten hebben genoteerd over jullie artikel? Dat het legt duidelijk uit dat we kunnen overstappen op een economie die niet draait op fossiele brandstoffen. Er wordt ook uitgelegd wat duurzaam eigenlijk inhoudt, dat geeft een beter beeld over het toekomstscenario. 5. En wat waren de minpunten? Wat zou je volgende keer dus anders doen? Het is nog niet helemaal begrijpbaar hoe het bio-proces op gang wordt geholpen. Volgende keer probeer ik ook te letten op wat ik precies wil zeggen met het artikel, het is wel leuk en aardig over de biobased economy, maar hoe gaat die revolutie in zijn werk? Pagina 5 van 5