Jaarverslag 2009 Dierenbescherming
Dierenbescherming Jaarverslag 2009
Colofon Tekst Verenigingsbureau Dierenbescherming Eindredactie Jan Dobbe, Leiden Vormgeving en lay-out Marcia Maûl, Haarlem Fotografie Dierenbescherming / Robin Utrecht Dit jaarverslag is zakelijk en cijfermatig van opzet. Voor een rijk geïllustreerd verslag van activiteiten verwijzen wij naar ons Jaarboek 2009 2010 dat november 2010 verschijnt. Voor achtergronden en actuele informatie over het werk van de Dierenbescherming kunt u ook een bezoek brengen aan onze website: www.dierenbescherming.nl Voor een uitgebreide financiële verantwoording verwijzen wij naar de Jaarrekening 2009, die u eveneens op onze website aantreft. 2010, Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren
Inhoud 1 Inleiding 2 Bestuursverslag 2.1 Financieel verslag 2.1.1 Toelichting op afwijkingen realisatie versus begroot 2.1.2 Toelichting op afwijkingen realisaties opeenvolgende jaren 2.1.3 Beloningsbeleid 2.1.4 Bezettingsoverzicht 2.1.5 Vermogensbeleid en beleggingsbeleid 2.2 Terugblik en perspectief 2.3 Vooruitblik 2.4 Begroting 2010 3 Verslag Raad van Toezicht 3.1 Samenstelling Raad van Toezicht 3.2 Vergaderingen Raad van Toezicht 3.3 Verantwoordingsverklaring CBF 4 Kerntaken 4.1 Invloed uitoefenen 4.1.1 Bewuster houden van dieren 4.1.2 Respect voor ieder dier 4.1.3 Diervriendelijker consumeren en ondernemen 4.1.4 Betere regels, kwalitatieve handhaving en adequater straffen 4.2 Dierennoodhulp 4.2.1 Asielcijfers 4.2.2 Stimuleren van kwaliteit en continuïteit 4.2.3 (Financiële) ondersteuning 4.2.4 Ondersteuning nieuwbouwinitiatieven 4.3 Toezicht dierenwelzijn 4.3.1 Trends en ontwikkelingen 4.3.2 Kort overzicht van alle activiteiten en interpretatie daarvan 5 Corporate communicatie & fondsenwerving 5.1 Corporate communicatie 5.2 Fondsenwerving 6 PRO DIER 6.1 Inleiding 6.2 Activiteiten in 2009 6.3 PRO DIER in de lijn 5 8 9 10 12 15 16 17 19 19 20 22 22 25 25 32 32 33 34 35 37 38 38 42 44 45 45 45 46 49 49 50 52 52 52 53 3
7 Service interne organisatie 7.1 Personeel & Organisatie 7.2 Opleidingen 7.3 Financiën & Controle 7.4 Planning & Controle cyclus 7.5 ICT-projecten 7.6 Helpdesk 7.7 Gehoorzame Huishond-scholen 7.8 Externe oriëntatie 7.9 Gemeentelijke lobby 7.10 Standpunten en beleid 8 Sociaal jaarverslag 8.1 Algemeen 8.2 Medezeggenschap 8.3 Bestuursmodel en management 8.4 Personeelsbeleid 8.4.1 Functiewaardering gezondheidszorg (FWG) 8.4.2 Personeelshandboek 8.4.3 Introductieprogramma 8.4.4 Thuiswerkbeleid 8.4.5 Scholingsplan 8.4.6 Richtlijn exitinterviews 8.4.7 SDB*HRM-systeem 8.4.8 Arbeidsvoorwaarden 8.5 Organisatie landelijke Vereniging en LID 8.5.1 Arbeidsomstandigheden 8.5.2 Geweld 8.5.3 Bedrijfshulpverlening 8.5.4 Ziekteverzuim 8.5.5 Bedrijfsopvang 8.6 Bezetting Verenigingsbureau en LID per 31/12/2009 9 Verkorte financiële verantwoording 9.1 Balans 9.2 Staat van baten en lasten 9.3 Kasstroomoverzicht 54 54 54 55 55 56 56 56 57 57 57 58 58 58 59 59 59 59 59 59 59 60 60 61 61 61 62 62 63 63 64 66 66 68 69 Bijlage 1: Klachtenafhandeling Bijlage 2: Jaarverslag ondernemingsraad Bijlage 3: Jaarverslag Commissie van Beroep 70 72 73 4
1. Inleiding De Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren (kortweg Dierenbescherming) is met ca. 200.000 leden en donateurs, duizenden actieve vrijwilligers en 64 lokale afdelingen de grootste organisatie van ons land die opkomt voor de belangen van alle dieren. Bijvoorbeeld door de bioindustrie aan de kaak te stellen en diervriendelijke systemen te steunen. Door in samenwerking met de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming dierenmishandeling en -verwaarlozing aan te pakken. Of door hulp te bieden aan dieren in nood, zoals het jaarlijks opvangen van tienduizenden dakloze huisdieren. Dat gebeurt via de asielen die een relatie hebben met de Dierenbescherming. De Dierenbescherming ijvert in samenwerking met Eurogroup for Animals ook hard voor verbetering van de (Europese) wetgeving en stimuleert diervriendelijker (koop) gedrag. Tot slot werkt zij hard aan voorlichting en educatie van de jeugd door middel van haar jeugdclub Kids for Animals. De Dierenbescherming draagt het CBF-keur voor goede doelen. Uitgangspunt en doelstelling De Dierenbescherming gaat bij haar belangenbehartiging uit van de eigen waarde van het dier, los van de nutswaarde die het dier voor mensen mag bezitten. Dieren horen met respect behandeld te worden als zelfstandige wezens met gevoelens, bewustzijn en integriteit. Daarnaast zijn vooral de gezondheid en het welzijn van het individuele dier van groot belang. Met dit uitgangspunt, de erkenning van de eigen waarde van dieren, komt de Dierenbescherming actief op voor de belangen van alle dieren. Ons doel is een diervriendelijke maatschappij, waarin mens en dier in harmonie met elkaar leven. Visie In de samenleving die de Dierenbescherming nastreeft, geeft de mens duurzame invulling aan welzijn, gezondheid en integriteit van ieder dier. Missie Het beschermen van dieren door het verlenen van noodhulp, het handhaven van welzijn en het beïnvloeden van de samenleving. Kerntaken Dierennoodhulp (o.a. opvang dieren) Toezicht dierenwelzijn (inspectiewerk) Politieke beïnvloeding (politieke lobby) Maatschappelijke beïnvloeding (o.a. (publieks)voorlichting ) Werkwijze Om haar doelstellingen te bereiken zoekt de Dierenbescherming de dialoog. Zo zijn wij voortdurend in gesprek met overheid, politiek, bedrijfsleven en andere belangenorganisaties. In die 5
dialoog proberen wij hen te overtuigen met argumenten gebaseerd op feiten, wetenschappelijke inzichten en ethische overwegingen. De Dierenbescherming heeft erkende deskundigheid op het gebied van dierenwelzijn. Vanuit die deskundigheid dragen wij structurele en haalbare oplossingen aan. Zo nodig zetten wij onze mening kracht bij door actie te voeren. Meestal op ludieke wijze, zo nodig wat meer confronterend. Vrijwilligersorganisatie De Dierenbescherming is een vrijwilligersorganisatie bij uitstek. Op dit moment zijn er vele duizenden vrijwilligers voor het welzijn van dieren in touw. Onder meer als bestuurslid, inspecteur, jeugdbegeleider, collectant, standwerker, asielmedewerker, chauffeur op de ambulance of pr-medewerker. Raad van Toezicht per 31 december 2009 Dhr. Ir. P. Smits, voorzitter Dhr. P. Buisman, vice-voorzitter Mw. mr. E.A.M. Donders, secretaris Mw. J. Sprangers, (tot 1.9.2009) Mw. A. Christophe, lid Mw. Mr. E.A.M. Donders Dhr. Dr. Ir. E.D. Ekkel (vanaf 15.11.2009) Dhr. M. de Vries, lid Bestuur 31 december 2009 Dhr. F.C. Dales, algemeen directeur De Dierenbescherming werd in 2009 financieel gesteund door: De Nationale Postcode Loterij Dank aan de Nationale postcode loterij De Dierenbescherming krijgt geen overheidssubsidie. We zijn dus volledig aangewezen op leden, donateurs, sponsors en financiers. De Dierenbescherming is dan ook erg blij met de uitstekende jarenlange samenwerking (sinds1996) met, alsmede de jaarlijkse bijdrage van de Nationale Postcode Loterij. In 2009 hebben we 1,8 miljoen euro van de Postcode Loterij ontvangen. De Postcode Loterij heeft als missie om goede doelen te steunen die werken aan een groene en rechtvaardige wereld. In 2009 keerde de loterij ruim 256 miljoen euro uit aan 75 organisaties die zich inzetten op de werkterreinen natuur en milieu, ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten en sociale cohesie in Nederland. Net als voorgaande jaren staat de Dierenbescherming op het Goede Doelen Platform van de website van de Postcode Loterij. Zonder deze loterij zouden we vele van onze initiatieven niet kunnen realiseren. 6
organogram Dierenbescherming Algemene Vergadering Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren Stichting Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming Afdelingen Raad van Toezicht Stichtingsbestuur Asielen Dierenambulancediensten Bestuurder-Algemeen Directeur Directeur Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming Personeelszaken Directiestaf (Beleids-)ondersteuning Secretariaat Financiën & Control Inspectie Beleid, Dier & Maatschappij Intake & Service Communicatie & Fondsenwerving Asielen & Afdelingen 7
2. Bestuursverslag De sterke landelijke en regionale ontwikkeling van de Dierenbescherming ging in 2009 gestaag voort. Parallel daaraan namen onze zichtbaarheid, herkenbaarheid en strijdvaardigheid dit jaar opnieuw toe. We zijn op de goede weg en dat is ook nodig. Anno 2009 zijn er nog talloze dierenwelzijnskwesties die op een adequate aanpak wachten. Dat we op de goede weg zijn, werd nog eens duidelijk onderstreept door het feit dat wij in juni door het Agrarisch Dagblad en het blad Distrifood op basis van gezamenlijk onderzoek werden uitgeroepen tot de maatschappelijke organisatie met de meeste invloed op de voedselketen. Dat is iets om trots op te zijn, maar dat niet alleen. Het is ook een duidelijk signaal dat de aanpak van de Dierenbescherming werkt en daar zijn we blij mee. Een belangrijke rol hierbij speelde uiteraard ons Beter Leven kenmerk, dat dit jaar een landelijke zegetocht maakte en dat inmiddels op vele diervriendelijk(er) geproduceerde artikelen prijkt. We noemen in dit verband het diervriendelijker geproduceerde kalfsvlees van de VanDrie Group, s werelds grootste producent van kalfsvlees, en uiteraard de vlees- en zuivelproducten onder het nieuwe eigen merk van Albert Heijn, puur&eerlijk. Een geweldige stap voorwaarts! Vermeldenswaard is ook dat we dit jaar als eerste organisatie in de geschiedenis het welzijn van paarden in Nederland hebben aangekaart en hoog op de agenda hebben weten te krijgen. Dat was hard nodig, want het aantal meldingen over verwaarlozing en mishandeling van paarden en pony s die de laatste jaren bij de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming 8
binnenkwamen, was alarmerend. Belangrijkste oorzaak is simpelweg onwetendheid. Onze Paardencampagne in 2009 was dan ook gericht op voorlichting over verzorging, huisvesting en weidegang van paarden. Olympisch kampioene Anky van Grunsven gaf in maart het startsein voor een campagne die uiteindelijk ook onder paardenliefhebbers enthousiast werd ontvangen. Voorts lukte het ons glansrijk om Vergeten Dierendag (5 oktober) op de kaart te zetten. We deden dat onder meer door middel van een geslaagde actie op de Dam in Amsterdam. Daarbij maakten bekende Nederlanders zoals Ruud de Wild en Georgina Verbaan een dierentekening op de handen van voorbijgangers, daarmee symboliserend dat de Dierenbescherming opkomt voor vergeten dieren. Dit zijn dieren die nergens op hoeven te rekenen op de traditionele Dierendag (4 oktober), noch op de andere dagen van het jaar: proefdieren, dieren in de vee-industrie, mishandelde en verwaarloosde dieren. Onze ijzersterke TV-spot, waarin uitsluitend papieren dieren voorkwamen, kreeg in december een uitzendverbod (niet vóór 20.00 uur s avonds) opgelegd door de Reclame Code Commissie. Reden was dat hij te schokkend zou zijn voor jonge kinderen. Deze uitspraak hebben wij aangevochten tot in 2010, helaas tevergeefs. Er gebeurde natuurlijk nog veel meer, te veel om hier uitputtend te benoemen. We noemen in vogelvlucht het geslaagde burgerinitiatief van onze afdeling Noord-Holland Noord tegen de bouw van megastallen in de provincie; de start, in mei, van een speciale website voor asieldieren, www.ikzoekbaas.nl, die inmiddels duizenden bezoekers per week trekt; diverse activiteiten in het kader van de HIER-klimaatcampagne; de erkenning van inmiddels 33 asielen en de aanstelling van zo n 55 dierenwethouders. Uiteraard mag de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming hier niet onvermeld blijven, die met een lange reeks acties, inbeslagnemingen en reddingen weer sterk bijdroeg aan het welzijn van dieren. 2.1 Financieel verslag algemeen De Dierenbescherming is een naar Nederlands recht opgerichte vereniging met volledige rechtsbevoegdheid die realisering van haar charitatieve doelstellingen door middel van fondsenwerving een beroep doet op de publieke offervaardigheid. De Dierenbescherming heeft een ANBI-status en draagt het CBF-keurmerk. Daarom legt de Dierenbescherming financiële verantwoording af in haar jaarverslag, waarbij zij zo veel mogelijk rekening houdt met de richtlijnen voor fondsenwervende instellingen, de Richtlijn Jaarverslaggeving 650 (herzien 2007) en van het CBF-keur waarin principes van de Code Goed Bestuur voor Goede doelen opgenomen zijn. 9
2.1.1 Toelichting op afwijkingen realisatie versus begroot (x E 1.000) Baten Realisatie Begroting verschil 2009 2009 r - B Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties derden Vergoedingen wettelijke taken Baten uit beleggingen Opbrengsten DA en DOC s Overige baten Totale Baten 22.607 16.316 6.291 2.076 2.013 63 5.273 5.364 91 2.422 967 1.455 5.580 5.848 268 1.482 575 907 --------------- --------------- --------------- 39.440 31.083 8.357 Lasten Besteed aan doelstellingen Dierennoodhulp Toezicht dierenwelzijn Maatschappelijke beïnvloeding Beïnvloeding overheidsbeleid Werving baten Kosten eigen fonsenwerving Kosten acties derden Kosten van beleggingen Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Totale lasten Resultaat 17.083 14.993 2.090 3.138 4.302 1.164 5.580 5.210 370 866 846 20 --------------- --------------- --------------- 26.667 25.351 1.316 3.573 3.750 177 21 5 16 69 79 10 --------------- --------------- --------------- 3.663 3.834 171 7.559 7.673 114 --------------- --------------- --------------- 37.889 36.858 1.031 --------------- --------------- --------------- 1.551 5.775 7.326 Baten: De extra baten uit eigen fondsenwerving van E 6.291.000 ten opzichte van de begroting zijn voornamelijk toe te rekenen aan hogere baten uit nalatenschappen ter grootte van E 3.965.000. Verder zijn de giften en fondsenwervende acties E 1.630.000 hoger uitgekomen dan begroot. Dit komt voornamelijk door extra giften die geworven zijn voor het nieuwbouwproject van 10
Stg. Dierentehuis Nieuwe Waterweg. Tot slot zijn de contributies over het jaar 2009 met E 397.000 hoger uitgepakt dan begroot, door een stijging in het aantal volwassen leden die gemiddeld meer hebben bijgedragen. De baten uit beleggingen zijn ten opzichte van de begroting E 1.455.000 hoger. Na de beurscrisis van 2008 is het herstel sneller geweest dan aanvankelijk verwacht. Tevens zijn de overige baten E 907.000 hoger dan begroot als gevolg van toenemende inspanningen op regionaal niveau om dierennoodhulp en dierenwelzijn te promoten. De geplande toename van dierenopvang is niet gerealiseerd, waardoor de opbrengsten van Dierenambulances (DA s) en Dierenopvangcentra (DOC s) achterblijven ten opzichte van de begroting. Lasten: In het verslagjaar 2009 is ten opzichte van de begroting E 1.031.000 meer uitgegeven, waarvan E 1.316.000 aan de doelstellingen. Dit heeft vooral te maken met de toenemende investeringen in het voorbereiden en uitvoeren van nieuwbouwprojecten. In 2009 is er E 370.000 meer besteed dan begroot op het gebied van maatschappelijke beïnvloeding. Om de voortgang en succes te garanderen is meer geïnvesteerd in het Beter Leven kenmerk voor de bio-industrie en pluimvee. 11
2.1.2 Toelichting op afwijkingen realisaties opeenvolgende jaren (x E 1.000) Baten Realisatie Realisatie verschil 2009 2008 R2009-R2008 Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties derden Vergoeding wettelijke taken Baten uit beleggingen Opbrengsten DA en DOC s Overige baten Totale Baten 22.607 21.861 746 2.076 2.573 497 5.273 5.301 28 2.422 2.835 5.257 5.580 5.800 220 1.482 115 1.367 --------------- --------------- --------------- 39.440 32.815 6.625 Lasten Besteed aan doelstellingen Dierennoodhulp Toezicht dierenwelzijn Maatschappelijke beïnvloeding Beïnvloeding overheidsbeleid 17.083 14.898 2.185 3.138 3.753 615 5.580 5.534 46 866 828 38 --------------- --------------- --------------- 26.667 25.013 1.654 Werving baten Kosten eigen fonsenwerving Kosten acties derden Kosten van beleggingen Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Totale lasten Resultaat 3.573 2.450 1.123 21 89 68 69 35 34 --------------- --------------- --------------- 3.663 2.574 1.089 7.559 6.747 812 --------------- --------------- --------------- 37.889 34.334 3.555 --------------- --------------- --------------- 1.551 1.519 3.070 Baten: De baten uit eigen fondsenwerving zijn ten opzichte van 2008 met E 746.000 gestegen als gevolg van het toenemend aantal volwassen leden die gemiddeld meer hebben bijgedragen dan in 2008. Daarnaast is er sprake van een toenemend bedrag voor wat betreft nalatenschappen, en een toenemende inspanning op het gebied van regionale fondsenwerving ten behoeve van dierennoodhulp en dierenwelzijn. 12
De baten uit acties van derden zijn E 497.000 lager dan in 2008. Over 2009 is onder meer vanuit de Nationale Postcode Loterij 10 procent minder bijgedragen; E 1.8 miljoen i.p.v. E 2 miljoen en er zijn geen extra baten voor het project HIER II binnengekomen. Ten opzichte van 2008 zijn de baten uit beleggingen E 5.257.000 hoger door een verbetering van het beursklimaat. De overige baten zijn toegenomen met E 1.367.000 doordat de afdelingen Limburg, West- Alblasserwaard en Stichting Dierenopvangcentrum Waterland extra inkomsten hebben ontvangen voor nog te bouwen dierenasielen/dierenwelzijnscentra. Lasten: De totale lasten met betrekking tot doelstellingen zijn ten opzichte van 2008 met E 1.654.000 gestegen. Dit heeft voornamelijk te maken met de investeringen in de planning en uitvoer van nieuwbouwprojecten. Als gekeken wordt naar de verdelingen op de hier opvolgende grafieken zien we de volgende opvallende stijgingen ten opzichte van het jaar 2008: Kosten eigen fondsenwerving: dit heeft te maken met het toekennen van onder meer E 677.000 extra voor zeer gerichte campagnes voor ledenbehoud volwassenen, wat heeft geresulteerd in de aanvoer van 5 procent nieuwe leden (inclusief introductieleden). Ook op regionaal niveau zijn er meer inspanningen gedaan om de slaagkans van werving, waaronder collectes, te vergroten. Dierennoodhulp: er is E 953.000 extra geïnvesteerd in onder meer het Klimaatproject HIER, kwaliteitsverbetering asielen en nieuwbouw ontwikkelingen Dierenwelzijncentra. Allemaal in het kader van Regionalisering en Professionalisering (PRO DIER). Landelijk is geïnvesteerd in verschillende nieuwbouwprojecten die moeten voldoen aan de criteria conform het programma Nieuwe Stijl Asielen. Kosten Beheer & Administratie: in 2009 zijn meer inspanningen gedaan om landelijk de randvoorwaarden in de bedrijfsvoering aan te scherpen en te verbeteren. Vooruitlopend op fusietrajecten en de opstart van NSA s zijn de directe kosten B&A dus toegenomen. Met ingang van 2009 is de toerekening van kosten voor beheer & administratie verfijnd en vindt ook op lokaal niveau al een toerekening plaats. Voorheen werden de kosten van afdelingen en asielen vrijwel volledig als directe kosten doelstellingen beschouwd. 13
40.000 Absolute besteding per doelstelling X E 1.000 35.000 7.559 30.000 25.000 20.000 15.000 3.573 856 5.580 3.138 6.747 2.450 828 5.534 3.753 10.000 5.000 17.083 14.898 0 2009 2008 Dierennoodhulp Toezicht dierenwelzijn Maatschappelijke beïnvloeding Beïnvloeding overheidsbeleid Kosten eigen fondsenwerving Kosten beheer en administratie 14
Relatieve besteding per doelstelling 100% 90% 19,96% 19,70% 80% 70% 60% 9,44% 2,29% 14,74% 7,15% 2,42% 16,16% 50% 8,29% 10,96% 40% 30% 20% 45,11% 43,50% 10% 0% 2009 2008 Dierennoodhulp Toezicht dierenwelzijn Maatschappelijke beïnvloeding Beïnvloeding overheidsbeleid Kosten eigen fondsenwerving Kosten beheer en administratie *) In deze staafdiagrammen ontbreken kosten beleggingen (0,10% in 2008 vs 0,18% in 2009) en kosten acties derden (0,26% in 2008 vs 0.06% in 2009) omdat deze te gering zijn om grafisch weer te kunnen geven. 2.1.3 Beloningsbeleid De VFI heeft als onderdeel van de Code Goed Bestuur de Adviesregeling voor Beloning Directeuren van Goede Doelen opgesteld, waarmee wordt beoogd de beloning voor directeuren bij goede doelen transparant te maken en te normeren. In 2009 heeft de remuneratiecommissie van de Dierenbescherming onderzoek gedaan en een voorstel uitgebracht voor het toepassen van de Adviesregeling voor Beloning Directeuren van Goede Doelen van de VFI. Dit advies is in 2009 toegepast. bezoldigingen en vergoedingen Op de werknemers van de Landelijke Vereniging is de CAO Ziekenhuizen van toepassing, behalve op de directeur. Diens bezoldiging is geregeld conform richtlijnen van de VFI. 15
bezoldiging directie Bij de Dierenbescherming is een algemeen directeur/bestuurder in dienst, die de dagelijkse leiding heeft over de organisatie. Het totale brutosalaris over 2009 inclusief vakantietoeslag en eindejaarsuitkering bedroeg E 129.000. Als onderdeel van de honorering is in 2009 ook een leaseauto ter beschikking gesteld en wordt het werkgeversdeel van het pensioen en sociale premie betaald. nevenfuncties van de algemeen directeur/bestuurder lid Raad van Toezicht Provinciale Bibliotheek Service Centrum lid Raad van Toezicht Vereniging Openbaar Onderwijs-Facilitair voorzitter Eurogroup for Animals vergoedingen aan de leden van de raad van toezicht In 2009 ontvingen alle bestuursleden samen een vergoeding van totaal E 4.000 (2008: E 5.000) voor de door hen gemaakte reis-, verblijf- en representatiekosten. Noch aan de algemeen directeur/bestuurder noch aan de leden van de Raad van Toezicht zijn leningen, voorschotten of garanties verstrekt. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging voor hun toezichthoudende rol. 2.1.4 Bezettingsoverzicht In navolgend overzicht is de gemiddelde bezetting (in fulltime equivalenten) ingedeeld in groepen binnen de organisatie weergegeven over de jaren 2008 en 2009: 2009 2008 VB Directie en staf 6,8 4,6 Personeelszaken 2,9 3 Financiën & Controle 14,2 10 Beleid, Dier & Maatschappij 11,4 10,6 Communicatie & Fondsenwerving 17,1 12,5 Asielen & Afdelingen 16,5 16,2 PRODIER 4,8-73,7 56,9 LID Directie en staf 4,81 5,09 Inspectie 14,94 13,98 Intake en Service 10,21 7,73 30,0 26,8 Afdelingen en Asielen 298,0 266,0 298,0 266,0 Totaal 401,7 349,7 16
2.1.5 Vermogensbeleid en beleggingsbeleid In het verslagjaar is het in 2008 goedgekeurde vermogensbeleid, waarin ons beleggingsbeleid is geïntegreerd, toegepast. In ons vermogens- en beleggingsbeleid is rekening gehouden met uitgangspunten Reserves en Beleggingsbeleid, ontleend aan de VFI-code Reserves Goede doelen die in de eisen van het CBF-keur opgenomen zijn. De formulering voor een bestemmingsreserve of een bestemmingsfonds is volledig overgenomen en toegepast. De continuïteitsreserve dient voor dekking van risico s voor de korte termijn en als buffer om zeker te stellen dat onze instelling ook in de toekomst aan haar verplichtingen ten opzichte van het doel en de kerntaken kan voldoen. continuïteitsreserve De continuïteitsreserve van de Dierenbescherming heeft ten doel om de kosten werkorganisatie te kunnen dekken. De hoogte van de continuïteitsreserve mag maximaal 1,5 maal deze kosten bedragen. Qua beleid is vastgesteld dat een maximum van 1 wordt aangehouden om daarmee het bedrag dat niet aan de doelstelling wordt besteed zo laag mogelijk te houden. Ultimo 2009 is de verhouding: 0,73 (Continuïteitsreserve (E 7.188.000) / kosten werkorganisatie (E 9.824.000)). De CBF-norm voor de continuïteitsreserve van maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie wordt als toetsingcriterium gehanteerd. Tot 2008 hanteerde het CBF als grondslag de jaarlijkse Kosten werkorganisatie. Met deze grondslag is in ons meerjarenbeleidplan 2010-2014 rekening gehouden, waarbij als norm voor de continuïteitsreserve een ambitieuze factor van circa eenmaal de jaarlijkse kosten werkorganisatie wordt gehanteerd. De wijze waarop wij het vermogen beleggen, wordt voor een groot deel bepaald door het te bestemmen vermogen voor onze doelstellingen, activiteiten en de continuïteit van de organisatie. Tussen bestemmen en daadwerkelijk besteden van reserves en fondsen kan enige tijd verstrijken. Uitgaande van het in stand houden van de waarde van de hoofdsom en bescherming tegen inflatie, worden de gelden voor langere of kortere tijd beheerd. In het verslagjaar is het in 2008 ingezette beleid van minimaliseren van het belang in aandelen en beleggingsfondsen in onze portefeuille succesvol gereduceerd tot nihil per 31-12-2009. Ter bescherming van de hoofdsom en ter bescherming tegen inflatie heeft een verschuiving in de portefeuille plaatsgevonden met een hogere weging voor obligaties, inflation notes en deposito s. De andere belangrijke elementen uit ons beleggingsbeleid zijn: diervriendelijk beleggen; duurzaam beleggen uitgaande van de fasering van de realisatie van onze doelstelling in het meerjarenbeleidplan; ten minste de waarde van de hoofdsom in stand houden en beschermen tegen inflatie; streven naar een jaarlijks positief totaal rendement van tussen de 3 en 5 procent; de opbrengst van de rendementen te gebruiken ter dekking voor exploitatielasten; in jaren waarbij een hoger rendement wordt behaald, een egalisatiereserve opbouwen ter dekking van incidentele lagere rendementen; bij de verdeling van de portefeuille over de beleggingscategorieën aandelen, obligatie en liquiditeiten, ter bekostiging van de doelstellingsactiviteiten flexibiliteit inbouwen door rekening te houden met de termijn waarover de beleggingen beschikt dient te worden; Treasury en Cashmanagement als een integraal onderdeel opgenomen in ons handboek Administratieve organisatie en Interne controle. 17
reserves en fondsen De verdeling van reserves en fondsen vormt onderdeel van ons vermogensbeleid. Het totaal aan reserves en fondsen per 31 december 2009 kwam uit op E 72.870.000. Gelden waaraan de Raad van Toezicht een specifieke bestemming heeft gegeven, worden toegevoegd aan een bestemmingsreserve; uitgaven van deze gelden worden ten laste van de bestemmingsreserve gebracht. Het saldo dat resteert na verwerking van de mutaties in de bestemmingsfondsen en bestemmingsreserves, wordt toegevoegd of onttrokken aan de continuïteitsreserve. vermogensbeleid toegelicht De uitwerking van het vermogensbeleid over de periode 2008 tot en met 2009 treft u in het vervolg aan. Ter vergelijking is zowel de relatie continuïteitsreserve met de kosten werkorganisatie, als de relatie continuïteitsreserve met de uitvoeringskosten opgenomen. Balans- / exploitatiepost (x E 1.000) 2009 2008 Mutatie 2009-2008 Continuïteitsreserve 21.056 16.648 4.408 Bestemmingsreserves 42.432 43.694 1.262 --------------- --------------- ------------------------------ Totale reserves 63.488 60.342 3.146 Bestemmingsfondsen 9.382 10.919 1.537 --------------- --------------- ------------------------------ Totaal reserves en fondsen 72.870 71.261 1.609 Beleggingen (aandelen en obligaties) 22.332 17.902 4.330 Liquide Middelen 25.926 32.373 6.447 Kosten werkorganisatie 28.186 22.312 5.874 Omvang continuïteitsreserve in relatie tot de kosten werkorganisatie 0,75 0,75 - Doordat het resultaat over 2009 positief is uitgekomen, is per saldo een hoger bedrag toegevoegd aan de reserves waar tegenover uit de fondsen meer is besteed aan onder andere nieuwbouwprojecten. Hierdoor is de rato van 0,75 in 2009 gelijk gebleven ten opzichte van 2008. De Dierenbescherming voldoet vanaf 2007 aan het CBF-criterium van maximaal 1,5 maal de kosten werkorganisatie. 18
2.2 Terugblik en perspectief In 2009 is de Dierenbescherming weer veelvuldig in de media vertegenwoordigd geweest. De volgende gebeurtenissen springen eruit, we noemen ze in vogelvlucht: l LID haalt meer dan 500 verwaarloosde dieren weg uit Oss in een samenwerkingsverband met de gemeente Oss, de GGD, Maatschappelijk Werk en Dierenbescherming Nijmegen/Maasland (januari) l het Beter Leven kenmerk komt op kalfsvlees van de VanDrie Group (januari) l aftrap van de paardencampagne door Anky van Grunsven (maart) l EU-handelsverbod diergeteste cosmetica (maart) l Joost Eerdmans van Capelle a/d IJssel is de vijftigste dierenwethouder van Nederland (maart) l Burgerinitiatief Stop veefabrieken in Noord-Holland tegen megastal in Middenmeer is succesvol (maart) l Lef in het Lab -prijs gaat naar dr. Conchita Callant Cransveld van het innovatieprogramma ASAT (Assuring Safety Without Animal Testing) (april) l LID haalt 27 honden weg in Wierden (mei) l Campagne Ik Zoek Baas van start met Milika Peterzon van SBS6 Hart van Nederland (mei) l Dierenbescherming uitgeroepen tot invloedrijkste maatschappelijke organisatie als het gaat om de voedselketen (juni) l Tweede Kamer stemt vóór verbod nertsenfokkerij (juni) l een verbod op het gebruik van elektrische waterbaden om kippen te verdoven voor de slacht (juli) l Nationaal Kenniscentrum Alternatieven voor Dierproeven ingesteld (juli) l LID haalt 154 honden weg bij handelaar in Oisterwijk (september) l het Beter Leven kenmerk op de vlees- en zuivelproducten van het eigen merk van Albert Heijn onder de naam puur&eerlijk l Viering van Vergeten Dierendag met manifestatie op de Dam in Amsterdam (oktober) l het asiel in Hengelo is het 33e asiel met een officiële erkenning van de Dierenbescherming (oktober) l protest tegen het afmaken van gezonde geiten in het kader van de Q-koorts (december) l Reclame Code Commissie verbiedt uitzending spotje Vergeten Dierendag voor 20.00 uur (december). 2.3 Vooruitblik In 2010 blijft de Dierenbescherming zich focussen op de volgende aandachtsgebieden, waarbij onze vier kerntaken (Dierennoodhulp, Toezicht op dierenwelzijn, Maatschappelijke Beïnvloeding en Politieke Beïnvloeding) als uitgangspunt dienen: Misstanden op het terrein van dierenwelzijn actiever zichtbaar maken. Actiever op de actualiteit reageren. Zelf actiever punten op de maatschappelijke agenda plaatsen. Bepleiten dat er nóg meer gemeenten overgaan tot het benoemen van wethouders met dierenwelzijn in hun portefeuille. Meer gericht op het versterken van de eigen organisatie zijn de volgende drie hoofdlijnen: Versterking van het merk Dierenbescherming, denk aan het vergroten van onze zichtbaarheid, corporate campagnes en met name het continueren van onze bewustwordingscampagne over het verantwoord houden van paarden. Versterking van de interne organisatie, denk aan het omvangrijke regionaliserings- en professionaliseringsproject PRO DIER, projectmatig werken en een sterk verbeterde methodiek van planning en controle. Versterking van de fondsenwerving, waarbij we voldoen aan de eisen en richtlijnen van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF), goede banden onderhouden met de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) en waarbij uiteraard de Code Wijffels voor goed bestuur leidend is. 19