Raadhuisplein 1 Postbus 30001 7811 AP Emmen 7800 RA Emmen t. 14 0591 e. gemeente@emmen.nl f.0591 685599 i. www.emmen.nl (hi 1\ Aan de raad van de gemeente Emmen Postbus 30001 7800 RA EMMEN Afdeling Directiestaf team Kaderstelling S Advies ons kenmerk uw kenmerk bijlage behandeld door BSN 14.009779 A.M. Bosma datum telefoon fax e-mail 30 januari 2014 140591 (0591)685599 gemeente@emmen.nl onderwerp Uitkomsten december-circulaire 2013 Geachte leden van de raad, Hierbij willen wij u op hoofdlijnen informeren over de algemene uitkering uit het Gemeentefonds op basis van de december-circulaire 2013. Hierna wordt in hoofdlijnen een schets gegeven van de uitkomsten van de december-circulaire 2013. Er is zoveel mogelijk geprobeerd de soms ingewikkelde materie op een toegankelijke wijze weer te geven. Voor een compleet beeld en de volledige informatie wordt verwezen naar de circulaire. NB. In de september-circulaire 2013 zijn de effecten van de C 6 miljard rijksbezuinigingen verwerkt zoals die op Prinsjesdag bekend zijn gemaakt. Hierover bent u eerder door middel van een brief geïnformeerd. In de december-circulaire 2013 zijn de effecten verwerkt van de begrotingsafspraken die na Prinsjesdag zijn gemaakt (herfstakkoord). 1. Financiële uitkomsten Bij het maken van de berekeningen is als volgt gehandeld: gebruik makend van de rekenmodule Pauw wordt de uitkomst van de dec-circulaire 2013 berekend; daarop is conform de berekeningen bij de september-circulaire 2013 een correctie toegepast obv de aantallen WWB hiervan wordt dan de uitkomst van de berekening van de september-circulaire 2013 afgetrokken; ook hier is een correctie toegepast obv de aantallen WWB het alsdan ontstane verschil is nog niet het resultaat voor onze begroting; daarvoor wordt het verschil gecorrigeerd voor o taakmutaties (is een mogelijk op te halen budget); o integratie-decentralisatieuitkeringen vervolgens resteert het effect op het begrotingsresultaat.
30 januari 2014, blad 2 Cijfermatig ziet het er als volgt uit: Stand september-circulaire 2013 122.291.160 121.184.704 114.366.050 114.762.895 114.732.861 Stand december-drculaire 2013 1 23.111.845 1 22.104.913 116.647.967 117.129.417 117.230.692 Verschil resultaat) 820.685 920.209 2.281.917 2.366.522 2.497.831 Waarvan door te geven bedragen = B Effect als gevolg van taakmutaties 0 643.841 865.43 6 870.851 861.469 Effect integratie'decentralisatieuitkerlngen (incl WMO) 253.540 707.701 707.701 707.701 707.701 253.540 1.351.542 1.573.137 1.578.552 1.569.170 Effect op het begrotingsresultaat (A-B) 567.145-431.333 708,780 787.970 928.661 Voor 2013 is er ten opzichte van de september-circulaire sprake van een voordeel van C 567.145. Dit bedrag wordt verwerkt in de jaarrekening 2013. De effecten voor de jaren 2014 en verder zullen gezamenlijk met de effecten van de september-circulaire 2013 worden beschouwd. Dat wordt hierna verder weergegeven. Begroting 2014 De begroting 2014 is gebaseerd op de mei-circulaire 2013, waarbij voor het jaar 2014 voorlopig is ingeschat dat de september-circulaire 2013 een nadeel geeft van C 1.400.000. Deze schatting is verwerkt in het bezuinigingsboek bij de begroting 2014 waarbij is aangegeven om de dekking te gaan vinden in het rekeningresultaat 2013 voor ook een bedrag van C 1.400.000. September-circulaire 2013 Daarna zijn de uitkomsten van de september-circulaire berekend. Hierover bent u reeds eerder geïnformeerd. Voor 2014 is er sprake van een nadeel van C 1.396.366. In het bezuinigingsboek was een bedrag van afgerond C 1.400.000 verwerkt. Voor het jaren 2015/2016/2017 is er sprake van nadelen ad respectievelijk C 2.042.901, C 2.652.027 en C 2.328.722. De resultaten volgens de september-circulaire 2013 en de december-circulaire 2013 zijn gezamenlijk beschouwd als volgt: september-circulaire 2013 december-circulaire 2013 Totaal resultaateffect -447.888-1.396.366-2.042.901-2.652,027-2.328.722 567.145-431.333 708.780 787,970 928.661 119.257-1.827.699-1.334.121-1.864.057-1.400.061 Dit totaal resultaateffect zal worden betrokken bij de perspectiefbrief en de kadernota 2014. Hierna zal worden toegelicht wat de oorzaken zijn van de resultaten van de decembercirculaire 2013. 2. Oorzaken effect op het resultaat Er zijn een aantal verschillende oorzaken van het effect op het resultaat (zie de kantlijn in de tabel hiervoor voor de verwijzing). Oorzaken effect (A-B): 2013 2014 20115 2016 2017 a Ontwikkeling accres-herfstakkoord 708.931 431,333 708.779 787.969 928.660 b Ontwikkeling accres -212.679 c ö/erige 70.893 1 1 1 567.145-431.333 708.780 787.970 928.661
30 januari 2014, blad 3 a. Ontwikkeling accres - herfstakkoord De Miljoenennota 2014 is verwerkt in de septembercirculaire 2013. Naderhand heeft het kabinet een zgn. herfstakkoord gesloten met een drietal oppositiepartijen. Het aanvullend pakket maatregelen ad C 6 miljard is qua hoogte intact gebleven, wel is een andere samenstelling gevonden. Meest in het oog springend is een extra investering in onderwijs van C 650 miljoen die leidt tot een verhoging van de Netto Gecorrigeerde Rijksuitgaven. De doorwerking naar het gemeentefonds is C 120 miljoen. Het bedrag bestemd voor 2014 wordt met een kasschuif naar voren getrokken naar 2013. In 2014 is er derhalve geen investering. Vanaf 2015 gaat het weer verder. Vervolgens wordt met ingang van 2015 en volgende jaren geïnvesteerd in het handhaven van de differentiatie van de kindregelingen en het gratis aanbieden van schoolboeken voor het voortgezet onderwijs. De nieuwe reeks van het accres ten opzichte van de septembercirculaire 2013 is als volgt: 2013: -f C 120 min = + 10 punten 2014: - C 68 min = - 6 punten 2015: + C 121 min = + 10 punten 2016: -f C 134 min = + 11 punten 2017: -f C 158 min = + 13 punten (1 punt is voor ons ca. C 70.000) b. Ontwikkeling accres Dit is voor 2013 het gevolg van onderuitputting op de departementale begrotingen (trapop/trap-af) c. Overige Overige effecten 3. Taakmutaties Het effect als gevolg van de taakmutaties is als volgt te specificeren: taakmutaties 1 Armoedebeleid 643.841 865.436 870.851 861.469 0 643.841 865.436 870.851 861.469 We gaan er daarbij vanuit dat de taakmutaties worden doorvertaald naar de budgetten. Toelichting 1 Voor de intensivering van het armoede- en schuldenbeleid is voor het jaar 2013 C19 miljoen aan het gemeentefonds toegevoegd. Voor onze gemeente is dat C 174.928 (zat in de september-circulaire). Voor de intensivering van het armoede- en schuldenbeleid wordt voor het jaar 2014 landelijk C 70 miljoen en voor de jaren 2015 en verder landelijk C 90 miljoen aan de algemene uitkering toegevoegd. Voor onze gemeente is dit voor 2014 C 643.841 en voor de jaren daarna resp. C 865436, ĉ 870.851 en e 861.469.
30 januari 2014, blad 4 4. Integratie-decentralisatieuitkeringen Het effect van de integratie-decentralisatieuitkeringen is als volgt te specificeren: irttegr./decsntr. Uitkeringen (incl. WMO) 1 Uitvoeringskosten inburgering (DU) 83.540 2 Voorbereidingskosten ESF(DU) 100.000 3 Maatschappelijke opvang enoggz (DU) 70.000 4 Provi ndale taken VTH (DU) 707.701 707.701 707.701 707.701 253.540 707.701 707.701 707.701 707.701 We gaan er daarbij vanuit dat de integratie-decentralisatieuitkeringen worden doorvertaald naar de budgetten. Toelichting per post: 1 Het kabinet stelt in 2013 via een decentralisatie-uitkering eenmalig 6 20 miljoen beschikbaar voor de uitvoeringskosten inburgering in 2014 en volgende jaren. Nederland telde op 1 oktober 2013 nog ruim 51.000 mensen die voor 1 januari 2013 inburgeringsplichtig zijn geworden en nog niet aan hun inburgeringsplicht hadden voldaan. Voor de handhaving van deze groep is en blijft de gemeente verantwoordelijk. De C 20 miljoen wordt over de gemeenten verdeeld naar rato van het aantal personen dat nog aan de inburgeringsplicht moet voldoen. Dat komt neer op een bedrag van C 390 per inburgeringsplichtige. Het aantal inburgeringsplichtigen per gemeente is ontleend aan het informatiesysteem inburgering per 1 oktober 2013. De reguliere bekostiging van de uitvoeringskosten inburgering via de algemene uitkering eindigt met ingang van 2014. 2 Centrumgemeenten zullen namens arbeidsmarktregio's optreden als aanvragen van ESF-projecten. Voor de opstart- en voorbereidingskosten van deze coördinerende rol is dit eenmalige bedrag ad C 100.000 bedoeld. 3 Zoals aangegeven in de Kamerbrief 'Nadere uitwerking brief Hervorming Langdurige Zorg' van 6 november 2013 kiest het kabinet ervoor om beschermd wonen vanaf 2015 onder te brengen in de Wmo 2015. Deze verantwoordelijkheid wordt belegd bij de centrumgemeenten maatschappelijke opvang. Om een adequate voorbereiding op deze nieuwe taak mogelijk te maken en te komen tot goede afstemming met regiogemeenten en (veld)partijen ontvangt elke centrumgemeente C 70.000. 4 Vanwege de overdracht van taken aan gemeenten op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) bij provinciale inrichtingen wordt voor de jaren 2014 tot en met 2017 een bedrag van C 40,758 miljoen en vanaf 2018 structureel C 46,700 miljoen aan het gemeentefonds toegevoegd. In de bedragen is rekening gehouden met de bij provincies achterblijvende wettelijke taak betreffende de coördinatie van de handhavingssamenwerking binnen de provincie en de regie op de kwaliteitscriteria. Het lagere bedrag voor de jaren 2014 tot en met 2017 wordt veroorzaakt door een verrekening van de transitiekosten van de Regionale Uitvoeringsdiensten. De overdracht van taken heeft namelijk gevolgen voor de mate waarin gemeenten en provincies hun transitiekosten kunnen terugverdienen. In 2014 vindt de toevoeging plaats via een integratieuitkering. Voor de jaren 2015 en verder worden in het traject groot onderhoud gemeentefonds de mogelijkheden bezien om de middelen onder te brengen in de algemene uitkering met een verdeling via maatstaven. Gemeenten worden hierover in de meicirculaire 2014 geïnformeerd. 5. Decentralisaties Paragraaf 5: Hierna is de tekst uit de circulaire (nagenoeg) integraal weergegeven.
30 januari 2014, blad 5 Recentelijk is de Jeugdwet aangenomen in de Tweede Kamer, is de Participatiewet aangeboden aan de Tweede Kamer en heeft de staatssecretaris van VWS zijn plannen rond langdurige zorg verder toegelicht. Daarnaast is er een besluit genomen omtrent het sociaal deelfonds. Deelfonds sociaal domein Op 9 oktober 2013 heeft het kabinet een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de vormgeving van het deelfonds sociaal domein. Daarin is het onderstaande verwoord Reikwijdte van het sociaal deelfonds Het sociaal deelfonds wordt gecreëerd vanuit diverse geldstromen. Het bestaat uit het Participatiebudget, middelen voor de maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en middelen voor de uitvoering van de Jeugdwet. Het kabinet kiest er voor de huidige middelen voor het Inkomensdeel van de WWB, die thans als specifieke uitkering worden verstrekt, per 1 januari 2015 niet toe te voegen aan het sociaal deelfonds. Het kabinet is van mening dat dit op dit moment geen toegevoegde waarde heeft. Bijstandsverstrekking verschilt dermate van de op participatie gerichte taken in de Wmo, Jeugdzorg en het Participatiebudget, dat samenvoeging geen mogelijkheden biedt tot doelmatigheidswinst. Wel kan samenvoeging, gezien de aard van het budget, en zeker op korte termijn, leiden tot risico's voor zowel het Rijk als gemeenten. Ook vanuit gemeenten bestaat er daarom geen wens om het Inkomensdeel te betrekken in de ontschotting. Bovendien zijn overschotten op het Inkomensdeel al vrij besteedbaar. Bestedingsvoorwaarden voor een succesvolle uitvoering Het Rijk stelt de volgende bestedingsvoorwaarden aan het deelfonds sociaal domein. De bestedingsvoorwaarden zijn van tijdelijke aard en worden na driejaar verwijderd. Gedurende de periode van drie jaar kan de kwalitatieve en kwantitatieve ontwikkeling van het sociale domein goed worden gevolgd. Het sociaal deelfonds gaat meelopen in de reguliere periodieke onderhoudssystematiek van het gemeentefonds waarvan de uitkomst jaarlijks bestuurlijk wordt besproken, zodat eventuele problemen tijdig kunnen worden geadresseerd. Tot dan geldt het onderstaande. - De middelen in het deelfonds sociaal worden geoormerkt verstrekt via een apart (nieuw en tijdelijk) begrotingsartikel in het gemeentefonds en kunnen alleen vrij worden besteed aan de onderscheiden doelen van het sociaal deelfonds. Dit betekent dat in de begrotingswet van het gemeentefonds het sociaal deelfonds wordt vastgelegd, waarbij aangegeven wordt waaraan de middelen in het sociaal deelfonds mogen worden besteed. Materieel is dit een integratie-uitkering. Herschikking naar andere bestedingsdoelen (bijvoorbeeld wegen en water of het verstrekken van bijstandsuitkeringen) is niet toegestaan. - Het financieel risico ligt bij gemeenten; gemeenten zijn verantwoordelijk voor eventuele financiële tekorten in het sociale domein (semi-permeabel; dit betekent dat er wel algemene middelen aan het deelfonds kan worden toegevoegd maar dat geen middelen uit het deelfonds ten gunste van de algemene middelen kunnen worden gebracht). - Op lokaal niveau vindt zoals gebruikelijk horizontale verantwoording over de besteding van de middelen in het deelfonds sociaal domein plaats in de gemeenteraad. Er vindt geen verticale verantwoording plaats aan het Rijk over de besteding van het budget voor het sociaal domein. - Gemeenten zullen via de bestaande Informatie voor derden (IV3) jaarlijks aan het Rijk informatie verstrekken over de besteding van de middelen in het sociaal domein. Op deze wijze wordt er gemonitord met zo min mogelijk administratieve lasten voor gemeenten. Ook zal jaarlijks informatie aan het Rijk worden verstrekt over de aanwezigheid van een goedkeurende controleverklaring van de accountant op de jaarrekening van de gemeente. Op deze manier heeft het Rijk inzicht in de bestedingen van alle individuele gemeenten (microniveau). BZK zal een traject inzetten om de kwaliteit van de beleidinformatie van gemeenten te verbeteren. Net als bij het huidige gemeentefonds stelt het Rijk ook de financiële
30 januari 2014, blad 6 realisatie op macroniveau vast, doet nader onderzoek en voert daarover overleg in het Bestuurlijk overleg financiële verhoudingen (Bofv). - Tevens zal worden geregeld dat onderbesteding in een bepaalde gemeente aanleiding kan zijn voor nader onderzoek naar de oorzaken, waarbij ook wordt gekeken naar de prestaties van een gemeente. In het uiterste geval kan het Rijk ingrijpen op basis van het huidig instrumentarium volgens de Wet Revitalisering Generiek Toezicht. In de sectorwetgeving wordt een aanwijzingsbevoegdheid opgenomen met als extra waarborg de mogelijkheid tot opschorting van de uitbetaling uit het deelfonds sociaal domein. De aanwijzing wordt pas gegeven nadat de zogenaamde interventieladder zorgvuldig is afgelopen. Indien de gemeente na de aanwijzing geen maatregelen treft, kunnen de fondsbeheerders de uitbetaling uit het deelfonds sociaal domein (deels) opschorten. Nadat het kabinet van oordeel is dat de gemeente een adequaat verbeterplan heeft, wordt de opschorting beëindigd en krijgt de desbetreffende gemeente alsnog de opgeschorte middelen uitbetaald. Jeugd Zoals toegezegd tijdens de behandeling in de Tweede Kamer van de nieuwe Jeugdwet, is besloten om voor de nieuwe taken voor gemeenten op het gebied van jeugdzorg een extra, tussentijdse raming bekend te maken van het macrobudget en de budgetten per gemeente voor 2015. Deze raming loopt vooruit op definitieve mededelingen in de meicirculaire 2014. Naast informatie in de circulaire, vindt u meer informatie op www.voordejeugd.nl. Zodoende is duidelijkheid geboden over: - het indicatieve macrobudget 2015. Het indicatieve macrobudget voor 2015 zoals gepubliceerd in de meicirculaire 2013 is aangepast naar de meest actuele inzichten en bedraagt momenteel C 3.534 miljoen (5,5?é hoger dan in de meicirculaire 2013); - de verdeling van het macrobudget over gemeenten voor 2015 op basis van het historisch model, waarbij de verdeling zoals opgenomen in de meicirculaire 2013 is aangepast naar de meest actuele inzichten; het berekende budget voor ons is C 30,238 miljoen (in de meicirculaire 2013 was dit nog C 27,174 miljoen) - de verschillen tussen de cijfers van zorgaanbieders en gemeenten en het indicatieve, aangepaste macrobudget uit de meicirculaire 2013 (verklaard op hoofdlijnen op www.voordej eugd.nl). Vanaf 2016 zullen de gedecentraliseerde middelen geleidelijk aan op basis van een objectief verdeelmodel verdeeld worden. Momenteel laat het Rijk dit model ontwikkelen. De VNG is hierbij betrokken. Het streven is om gemeenten over de stand van zaken omtrent het objectieve verdeelmodel in de meicirculaire 2014 te informeren. Wmo Op 6 november 2013 heeft de staatssecretaris van VWS de nadere uitwerking van de contouren van de langdurige zorg naar de Tweede Kamer gestuurd met daarin de gevolgen van de hervorming voor een aantal specifieke groepen, de besluitvorming over de langdurige geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en de positionering van de huidige extramurale AWBZfunctie persoonlijke verzorging. Binnenkort zal een eerste inzicht worden gegeven in het macrobudget Wmo 2015 en de verdeling daarvan per gemeente. Met dit inzicht ontstaat voor gemeenten duidelijkheid over de verantwoordelijkheid die gemeenten in 2015 krijgen voor de ondersteuning van mensen op grond van de Wmo 2015 en het daarvoor beschikbare budget. De berekeningswijze van het macrobudget zal op gezamenlijk verzoek van het kabinet en de VNG door de Algemene Rekenkamer worden getoetst. De uitkomsten hiervan zullen bestuurlijk met de VNG worden besproken. Op basis daarvan en de realisatiecijfers 2013 zal in de meicirculaire 2014 een meer definitief inzicht worden geboden. Dan wordt tevens inzicht geboden in de meerjarige ontwikkeling.
30 januari 2014, blad 7 Vanaf 2016 worden de gedecentraliseerde middelen geleidelijk aan op basis van een objectief verdeelmodel verdeeld. Momenteel laat het Rijk dit model ontwikkelen waarbij de VNG betrokken is. Het streven is om gemeenten over de stand van zaken omtrent het objectieve verdeelmodel in de meicirculaire 2014 te informeren. Participatiewet Zoals gemeld in de septembercirculaire 2013 is ten behoeve van de toekomstige verdeling van de middelen die beschikbaar zijn op grond van de Participatiewet nader onderzoek noodzakelijk. Dat vervolgonderzoek naar de (objectieve) verdeelmaatstaven van de middelen beschikbaar voor de Participatiewet in relatie tot de decentralisaties sociaal domein per 2015 is gestart. Het streven is om het verdeelmodel in het voorjaar van 2014 gereed te hebben, zodat de gemeenten in de meicirculaire 2014 hierover nader geïnformeerd kunnen worden. 6. Overige zaken 6.1. Herijlcing gemeentefonds In de meicirculaire 2013 is aangekondigd dat het gemeentefonds per 2015 integraal wordt herijkt. Het streven om de definitieve voornemens uiterlijk in de meicirculaire 2014 bekend te maken is nog van kracht. Begin 2014 worden de indicatieve herverdeeleffecten bekend gemaakt. 6.2. Normering topinkomens Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) van kracht. Deze wet verplicht ingevolge paragraaf 4 van die wet onder meer tot jaarlijkse publicatie van de daarin genoemde financiële arbeidsvoorwaarden van topfunctionarissen van de gemeenten - de secretaris en de griffier - ongeacht of zij de norm overschrijden. De salarissen van andere functionarissen van de gemeenten moeten ook openbaar gemaakt worden, indien zij de norm overschrijden. Politieke ambtsdragers vallen niet onder deze wet. Deze publicatieplicht is in de WNT voorgeschreven voor vrijwel de gehele publieke en semipublieke sector. Voor gemeenten zijn deze voorschriften aanvullend op de regels over de jaarstukken krachtens het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. In de jaarstukken 2013 zullen wij de gevraagde informatie verstrekken. Wij vertrouwen u hiermee voldoende te hebben ingelicht. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Emmen, de gemeentesecretaris, A.J. v\e C. Bijl