Seksualiteit en ASS Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014
programma Opfrissen van informatie over ASS (heel kort het spectrum toelichten). ASS en seksualiteit belichten. Seksuele en relationele vorming bij kinderen en jongeren met ASS. Gespreksvoering rondom seksuele en relationele vorming bij kinderen en jongeren met ASS.
anekdotes Een jongen met ASS vindt het krijgen van een erectie heel verwarrend. Hij denkt dat hij iemand anders wordt, omdat zijn lichaam op dat moment niet meer hetzelfde is. Een jongere vraagt aan zijn ouders hoe oud je moet zijn om te trouwen. Zijn ouders vertellen dat je 21 moet zijn. De jongen vraag nu aan elk meisje of vrouw of ze 21 is, want dan gaan we trouwen!
ASS Autisme spectrum stoornis Ingrijpende ontwikkelingsstoornis binnen het psychiatrisch spectrum, die in het merendeel van de gevallen levenslang duurt.
Kernbegrippen ASS Centrale Coherentie; Het grote geheel overzien en de juiste betekenis er aan geven. Details als hoofdzaak en generaliseren is moeilijk, 1 op 1 associatie. Executieve functies; het plannen en organiseren van taken en daarin schakelvaardig en flexibel zijn. Theory of mind; Het innerlijk van de ander begrijpen en er rekening mee houden en daarnaast ook het innerlijk van jezelf herkennen, kunnen verwoorden en ernaar handelen.
sociale beperkingen Gebrekkige sociale vaardigheden Moeite met sociale interactie/sociale codes Gebrekkige waardering en inschatting sociale signalen Egocentrisch gedrag Emotioneel en sociaal onaangepast gedrag
Overige beperkingen Star en repetitief gedrag Gebrekkige fantasie Beperkt voorstellingsvermogen Hypo/hypersensitiviteit Kernsymptomen doch onderling sterke verschillen
De cijfers 6/7 op de 1000 kinderen; internationale cijfers overeenkomst met nederlandse cijfers Eerste signalen in de eerste 2 jaar Jongens vaker dan meisjes
Seksualiteit en ASS Cliënten met ASS hebben seksuele gevoelens en verlangens Lastig om seksuele gevoelens en verlangens om te zetten in seksueel gedrag. Clienten missen juiste kennis en vaardigheden Gemis van intieme relatie SGOG en seksueel afwijkend gedrag komt vaker voor, zowel slachtoffer als dader problematiek
Hoe ingewikkeld is het voor de client. Lastig om seksueel gepast en ongepast gedrag van elkaar te onderscheiden Lastig om grenzen te bepalen in de uiting van seksuele behoeftes Groter sociaal isolement Toename in blootstelling aan specifieke beelden op internet/t.v.
Ingewikkeld
Uitgangspunten seksuele opvoeding Personen met ASS kunnen hulp gebruiken Een programma moet uitgaan van de dialoog tussen ouders en deskundigen, preventief en zowel gericht op technieken als waarden Dezelfde technieken gebruiken als hij het aanleren van andere vaardigheden: Structureren, concreet werken en individualiseren
Aanleren van gepast seksueel gedrag must Programma aanpassen aan ontwikkelingsniveau van de client (cognitief, communicatief en sociaal)
Doelen seksuele en relationele vorming Kennis bijbrengen, maar ook taal Communicatie mogelijk maken Sociale kennis bijbrengen Gevoelens verduidelijken; ontwikkeling van het vermogen een intieme relatie op te bouwen Steun vinden
Waarden en normen expliciteren Vaardigheden aanleren; Beschikking hebben over seksueel gedrag Voorkomen, stoppen of verminderen van seksueel inadequaat gedrag en seksueel slachtofferschap
randvoorwaarden Veiligheid Visueel materiaal Doseer informatie en wissel af Zakelijke (cognitieve benadering), zonder emotionele aspecten uit het oog te verliezen.
Programma seksuele en relationele vorming 1. Discriminatievaardigheden 2. Intieme hygiëne 3. Lichaamsdelen benoemen 4. Masturbatie
Programma seksuele en relationele vorming (vervolg) 5. Voorlichting in strikte zin 6. Emotionele begeleiding 7. Uitbouwen van een intieme relatie
Lastig voor ouders/begeleiders Moeilijk om contact te krijgen over seksualiteit Seksuele ontwikkeling en behoefte is niet altijd zichtbaar Moeilijk om grip te krijgen op belevingswereld Schroom van ouders/begeleiders; handelingsverlegenheid
vervolg Omslachtig taalgebruik versus noodzaak tot concrete en duidelijke informatie Te weinig expliciet voorlichtingsmateriaal Versnipperde en fragmentarische kennis bij begeleiders Ethische en juridische vraagstukken
Aandachtspunten gespreksvoering Hen eerst laten benoemen Korte, stapsgewijze boodschappen Concretiseer abstracte begrippen (expliciet maken; wie, wat waar, wanneer en hoe) Sorteer woorden naar de context Checken
Controleren Betekenisdefenities: Eigen seksueel woordenboek Sociale signalen interpreteren Bespreken van haalbaarheid Goede alternatieven Discrepanties (ontwikkelingsgebieden) in de gaten houden; risico op overschatting
Materialen 1. seks@autisme.kom 2. Aspergersyndroom en seksualiteit (in adolescentie en volwassenheid) 3. Seks-chat.. Blijven praten over autisme en seksualiteit 4. Psycho-seksuele ontwikkeling bij adolescenten met een autisme spectrum stoornis: ik puber-training
Einde Succes en bedankt Welmoed Visser-Korevaar