Samenvatting Geschiedenis Examenkatern: dekolonisatie en koude oorlog in vietnam Samenvatting door een scholier 1145 woorden 18 januari 2011 6,5 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis Wat was de koude oorlog? Conflict tussen het kapitalistische systeem (VS en bondgenoten) en de communistische systeem (Sovjet Unie en bondgenoten) -> een gewapende vrede * *vrede bleef omdat ze in staat waren om elkaar te vernietigen Conflict is nooit tot een directe confrontatie tussen de VS en SU gekomen Beginpunt(en) koude oorlog - 1917: Rusland wordt communistisch -> wendt zich af van het kapitalisme - 1945: Einde WO II -> noodgedwongen bondgenootschap valt weg (gemeenschappelijke vijand verdwenen) -> beide landen bang dat de ander de wereldheerschappij overneemt - 1949: Duitse deling (BRD; west- Bundes Republiek Deutschland, en DDR; oost- Deutsch Democratische Republiek) Belangrijke gebeurtenissen Koude Oorlog Augustus 1945: inzet atoombommen -> aanzet tot kernwapenwedloop tussen VS en SU 1947: Trumandoctrine: containmentpolitiek Communisme indammen -> grondslag Korea & Vietnam oorlog 1948-1949: Berlijnse blokkade -> geallieerde luchtbrug West-Berlijn 1949: oprichting BRD en DDR, China wordt communistisch 1950-1953: Korea oorlog (conventionele oorlog, geen atoombommen) Noord Korea wou zuid Korea ook communistisch Wederzijdse afschrikking -> gewapende vrede 1961: bouw van de Berlijnse Muur (symbool Koude Oorlog) 1962: Cubacrisis hoogte punt koude oorlog; Cuba (bondgenoot SU) ligt bij VS, SU wou raketten op Cuba plaatsen, niet vertrouwd, VS muur van boten voor Cuba, Rus. Boten omgekeerd 1964-1973 (1975): Vietnam oorlog 1979-1989: Afghaanse oorlog 1989: val van de Berlijnse muur 1991: Sovjet Unie ontbonden Pagina 1 van 5
1 okt. 1991: Duitse eenwording Verschillen kapitalisme communisme Kapitalisme Communisme Democratie Dictatuur Vrijemarkteconomie Planeconomie* Vrijheid Gelijkheid Vrijheid van meningsuiting NAVO Censuur Warschaupact *Vijfjarenplannen: wat er in 5 jaar geproduceerd moest worden Historische context Vietnamoolog West: kapitalistisch Oost: Communistisch Laos/Cambodja/Vietnam Frans IndoChina Akkoorden van Genève, deling vietnam noord & zuid, 17e breedte graad Belangrijke begrippen Kapitalisme: systeem VS democratie, vrije markt economie, individuele vrijheid Communisme: totalitair, gelijkheid, dictatuur, planeconomie Koude Oorlog: nooit echt oorlog; gewapende vrede geen directe confrontatie Invloedssfeer: een gebied dat bij SU/VS is aangesloten als bondgenoot, eigen bestuur maar staat onder invloed SU/VS Wapenwedloop: wederzijdse afschrikking, gevolg wapenwedloop (pure zelfmoord) Vijandbeeld: vijand slecht neerzetten, eigenbeeld versterken Westers imperialisme: communistische term, neiging om de wereld te veroveren Marionettenregering: bvb zuid Vietnam, voerde zelfstandig beleid maar is afhankelijk van de steun van een grote mogendheid (land met veel macht) Politieke Theorieën Communistische wereldrevolutie (Marx Lenin en Trotski) Het geloof dat de hele wereld communistisch zal worden -Kapitalisme zal zichzelf vernietigen -Wereldrevolutie nodig om de wereld communistisch te maken Containmentpolitiek (Trumandoctrine) Dominotheorie (Eisenhower) 1 land valt communistisch, de rest valt ook Akkoorden van Genève 1) Land verdeeld in noord en zuid (17e breedtegraad) Pagina 2 van 5
2) Geen van beide delen mocht zich bij een bondgenoot aansluiten 3) In 1956 zouden er nationale verkiezingen plaatsvinden hereniging van Vietnam Nooit uitgevoerd, kans 80% dat Vietnam communistisch zou worden (door VS tegengehouden) Noord-Vietnam: Democratische Republiek Vietnam o Beweging: Vietminh o Leider: Ho Chi Minh o Steun van: -Sovjet Unie: terughoudend: wilde relatie met VS niet op spel zetten voor Vietnam -China: terughoudend: vreesde verdere expansie van Noord-Vietnam Zuid-Vietnam o Leider: Ngo Dinh Diem -> Amerikanen bepaald, autoritair dictator (vermoord) o Doel: met Amerikaanse steun van Zuid-Vietnam een democratische staat te maken o Oppositie: Nationaal Bevrijdings Front (NLF) -Militaire tak: Vietcong (zit in zuid): gesteund door Vietminh in Noord-Vietnam 1964: VS 3 opties in Vietnam Terugtrekken internationale gezichtsverlies geen optie Inzet nucleaire wapens risico van 3e wereldoorlog (self-destruction) geen optie Gevechtseenheden sturen conventionele oorlog VS voerde na 1965 (Tonkin) een limited war (beperkte oorlog) Alleen conventionele wapens (geen nucleaire wapens) Noord-Vietnamese steden Hanoi en Haiphong niet bombarderen (rest wel): om provocatie China te vermijden Grondoorlog alleen in Zuid-Vietnam: geen Amerikaanse soldaten in Noord-Vietnam: om provocatie met China en SU te vermijden Geen direct treffen tussen China en VS Tonkin incident Augustus 1964: torpedo aanval op Amerikaanse marine schip in Golf van Tonkin: Amerikanen gaven Noord-Vietnam hiervan de schuld (omstreden) Augustus 1964: reactie VS: Tonkin-resolutie Tonkin-resolutie Voorstel president Johnson aan congres: geef mij de bevoegdheid alle noodzakelijke maatregelen te nemen om de agressie in Zuid-Oost-Azië tegen te houden Voorstel wordt met grote meerderheid in Congres aangenomen Praktijk: aanzet tot daadwerkelijke Vietnam oorlog Pagina 3 van 5
Rolling Thunder (1965-1968) Amerikaanse luchtoorlog: -Noord-Vietnam bombarderen totdat het de steun aan de Vietcong in Zuid-Vietnam zou staken Faalt: -Hanoi en Haiphong mogen niet gebombardeerd worden (bang voor confrontatie met China & SU) -Ho-Chi-Minh-Route liep door Laos en Cambodja: kon niet gebombardeerd worden Falen van de landoorlog Zuid-Vietnamese leger is rubbish Guerrilla-oorlog {vietcong in kleine groepjes opduiken & weg zijn} van Giap (leger leider Noord-Vietnam) VS heeft geen adequaat antwoord op guerilla-oorlog Rol van de media grote invloed op einde van de oorlog -> protest tegen oorlog door media aandacht H2 paragraaf 3 Over de rol van de VS en SU in Vietnam VS: Noord-Vietnamezen infiltreerden steeds meer in Zuid-Vietnam; Zuid Vietnamese leger was incapabel reactie VS: -Oorlogsmateriaal naar Zuid-Vietnam om leger daar te ondersteunen -Militaire adviseurs die Zuid-Vietnamese leger moesten ondersteunen (leger, onderwijs, landbouw) Zuid Vietnam mocht nooit communistisch worden van VS Sovjet Unie: Aanvankelijk beperkte steun aan Noord Vietnam: -SU voerde beleid van vreedzame co-existentie (VS&SU gingen zo vreedzaam mogelijk met elkaar om) wilden relatie VS niet op spel zetten Vanaf 1964 meer steun aan Noord-Vietnam: -Na breuk met China (1960): wedloop wie van de 2 de meeste invloed uit kon oefenen in communistische landen -1964 Chroesjtsjov afgezet einde vreedzame co-existentie hardere lijn tussen VS en SU meer steun in conflict Vietnam (nog geen oorlog dan) Conclusie - Na 1964 hardere lijn in Koude Oorlog tussen VS en SU o VS ging Zuid-Vietnam meer ondersteunen in strijd tegen infiltraties vanuit Noord-Vietnam o SU ging Noord-Vietnam meer ondersteunen (vooral materiële steun) met als doel: één communistische Pagina 4 van 5
Vietnam Pagina 5 van 5