Communicatie, intimiteit en seksualiteit bij mensen met een nieraandoening Niervereniging zaterdag 16 januari 2016
Even voorstellen Claudia van der Wel Consulent seksuele gezondheid in Deventer
Inhoud Communicatie in de relatie Praten over gevoelens, intimiteit / seksualiteit: partners en professionals Intimiteit/seksualiteit Wat kan bijdragen aan een positieve of negatieve beleving? Biologische, psychologische en relationele factoren Invloed van een nieraandoening op relatie / intimiteit / seksualiteit Mogelijkheden om situatie te verbeteren Waar kunt u terecht voor hulp? Gelegenheid tot vragen stellen
Communicatie in de relatie Verschillen in communicatiestijlen, cultureel en genetisch bepaald en man/vrouw-verschillen Vrouwen zijn in hun communicatie vaker indirect, terwijl mannen meestal directer communiceren. Vrouwen bouwen eerst relaties op met anderen om dingen voor elkaar te krijgen, terwijl mannen dingen doen met anderen om een band met iemand op te bouwen. Vrouwen stellen vaak meer vragen dan mannen wanneer ze met anderen praten, terwijl mannen liever praten dan vragen stellen.
Communicatie in de relatie Vrouwen nemen ruzies vaak persoonlijker en voelen zich vaker gekwetst, terwijl een man de ruzie vaker ziet als een verschil in mening die niet bepalend is voor de relatie zelf. Vrouwen zoeken vaak steun wanneer zij een probleem hebben, terwijl mannen hun problemen liever zelf oplossen zonder hulp van anderen. Wat is de kernboodschap van dit filmpje? https://www.youtube.com/watch?v=5o11_ma20rk
Praten over intimiteit / seksualiteit Is anno 2016 praten over intimiteit/seksualiteit gewoon? Met hoeveel mensen praten wij écht over intimiteit/seksualiteit? Heeft een professional ooit aan u (of uw partner) gevraagd naar vragen/problemen op het gebied van intimiteit/seksualiteit in relatie tot uw nieraandoening? Vindt u dat een professional hiernaar hoort te vragen, bij chronisch zieke mensen? Wanneer wel/niet? Wat maakt praten over intimiteit/seksualiteit (met partner of professional) moeilijk?
Waarom wordt intimiteit/seksualiteit weinig besproken? Voor mijn partner is het ook niet leuk om de vuile was buiten te hangen. Er is vast niets aan te doen Ik heb niet geleerd hoe ik hier een professioneel gesprek over moet voeren. Een vraag over seks is zo onbelangrijk om met de dokter te bespreken. En hij/zij heeft maar weinig tijd. Ik zou niet weten waar ik moet beginnen en wat ik moet zeggen. Ik schaam me. De dokter zal wel denken: op uw leeftijd? Ik weet er te weinig van. Ik ga er niet uit mezelf naar vragen, want dat is privacy van de patiënt. Als de patiënt geen vraag stelt, dan heeft hij/zij waarschijnlijk ook geen hulpvraag. DE PATIENT DE PROFESSIONAL Onze organisatie heeft hier geen duidelijk beleid over. Straks ga ik mijn boekje te buiten. Patiënt heeft vast wat anders aan zijn/haar hoofd
Verschillen in beleving Waarom vrijen mensen met elkaar? Lust/opwinding De ander willen beminnen Je geliefd voelen Contact met je partner willen Kinderwens Om een ruzie goed te maken Gewoonte Slaapmutsje Gezelligheid/intimiteit Gewoonte Slaapmutsje Ontspanning Macht Schuldgevoel en nog véél meer redenen!
Tevredenheid over relatie gaat niet vanzelf Conclusie: er zijn héél veel verschillende antwoorden op deze vragen. Mensen kunnen om hun eigen redenen contact/intimiteit met elkaar zoeken en dit op een heel eigen wijze willen beleven. We zitten niet automatisch op één lijn met onze partner. Mythes: Als je maar genoeg van elkaar houdt, dan weet je wat de ander wilt. Dan zijn geen woorden nodig. Als je maar genoeg van elkaar houdt, dan gaat het vanzelf.
Hoe vaak komen problemen voor op het gebied van intimiteit/seksualiteit? Hemodialyse 75 % 63% Peritoneale dialyse 75 % 70% Functionerend niertransplantaat 44 % 48 %
Veel voorkomende problemen rondom intimiteit / seksualiteit Verschil in verlangen (manier / beleving / frequentie) Minder / geen zin Opwindingsverlies, zowel fysiek (erectie / vaginale droogheid) als beleving Vertraagd of uitblijven van orgasme(-beleving).
Bio-Psycho-Sociaal model BIO: ziekte/gezondheid, pijn, vermoeidheid, bloedvaten, zenuwstelsel, bekkenbodem, hormonen, medicatie, (in-)adequate stimulans PSYCHO: (remmende/stimulerende) gedachten/herinneringen, trauma, zelfbeeld, (faal) angst, stemming SOCIAAL: relatie, communicatie, verschil/overeenkomst in wensen, normen/opvattingen vanuit opvoeding en maatschappij Er is altijd sprake van een samenhang (positief/negatief) tussen deze 3 aspecten van intimiteit en seksualiteit!
Invloed van een nieraandoening BIO: Vermoeidheid, misselijkheid, algehele malaise, neuropathie zenuwstelsel, jeuk, hormonale veranderingen, verminderde doorbloeding genitaliën PSYCHO: Veranderd lichaamsbeeld, niet meer durven vertrouwen op lichaam. niet meer aantrekkelijk (vrouwelijk / mannelijk) voelen, depressie. SOCIAAL: Invloed van ziek zijn op de relatie. Kunnen partners elkaar steunen? Veranderde taak-/rolverdeling. Is er voldoende aandacht voor hoe zowel nierpatiënt als partner deze periode beleven? Communicatie. Normen en waarden over man/vrouw-zijn en intimiteit/seksualiteit vanuit de opvoeding. (En daardoor verwachtingen t.o.v. elkaar).
Als er niet gecommuniceerd wordt Zie je wel, hij raakt me niet meer aan. Hij vindt me niet meer aantrekkelijk Ik laat haar maar met rust. Ik wil haar nu niet lastig vallen met mijn behoeftes.
Wat kan de situatie verbeteren? Te bespreken met de arts: Bijwerkingen bespreekbaar maken met arts, misschien zijn er andere behandelmogelijkheden? Behandeling bijwerkingen aandoening/medicatie, zoals bloedarmoede, werking schildklier, testosterontekort, melkvloed, menstruatiestoornissen, vaginale atrofie.
Wat kan de situatie verbeteren? Te bespreken met de arts: Ter ondersteuning bij opwindingsprobleem vrouw: Oestroegeenbehandeling Glijmiddel (vrij verkrijgbaar!) Ter ondersteuning bij erectiestoornis man: PDE-5-remmer (Sildenafil, Tadalafil, Vardenafil) Viagra Intraveneuze zelfinjectie-therapie combipreparaat Papaverine / Fentolamine Androskat Vacuümpomp met ring
Wat kan de situatie verbeteren? Hoewel de fysieke invloed groot is, is het van essentieel belang hier niet alleen de aandacht op te vestigen. Het is van groot belang aandacht te hebben voor de psychologische en relationele factoren, zoals: Verwachting van het beloop van de ziekte en behandeling Wat hebben beide partners nodig om deze periode te doorstaan? (Taak-/rolverdeling, verwerking gevoelens, hulp van anderen bij praktische zaken, etc ) Angst, depressie en lichaamsbeeld
Wat kan de situatie verbeteren? Individueel: (H)Erken ook de negatieve gevoelens en laat deze er zijn. Praat over wat je denkt / voelt, of verwerk gevoelens op een andere (creatieve) wijze, zoals schrijven. Partners onderling: Beide partners hebben de ruimte nodig zaken op eigen manier te verwerken, maar blijf wel met elkaar praten. Communicatie over intimiteit/seksualiteit en beleving: geef aan dat je hierover wilt praten en kies een geschikt moment. Bespreek met elkaar wat je graag zou willen? Wat is mogelijk? Hoor elkaar. (Hardop luisteren!) Wees constructief.
Wat kan de situatie verbeteren? Leg de lat lager: seks hoeft niet persé gemeenschap/orgasmegericht te zijn om toch verbinding te voelen met elkaar. Kies voor een tijdstip waarop je energie hebt. (Plan dus tijd voor met z n tweeën!) Kies voor een manier/houding die ook ontspannend is en minder energie kost.
Als u er zelf / samen niet uitkomt Soms biedt het ziekenhuis seksuologische hulp en wordt dit vergoed U kunt op zoek naar een (vrijgevestigde) seksuoloog via www.nvvs.info Binnenkort ook consulent seksuele gezondheid-nvvs op deze site
Kernboodschappen Mensen (vrouwen/mannen/culturen/gezinsachtergrond) communiceren op verschillende manieren. (H)erken deze verschillen, leer ermee omgaan en rekening met elkaar te houden. Tevredenheid over intimiteit/seksualiteit in de relatie gaat niet vanzelf. Niet bij gezonde mensen en niet bij mensen met een chronische ziekte. Het is niet vreemd als u het ongemakkelijk vindt om erover te praten.
Kernboodschappen Dat professionals er niet uit zichzelf naar vragen, wil niet zeggen dat er vragen op dit gebied raar of zeldzaam zijn in tegendeel ze komen héél vaak voor! Een chronische (nier-) ziekte heeft om verschillende redenen invloed op intimiteit/seksualiteit. De medische, psychosociale en relationele. Oplossingen voor het probleem, liggen dan ook in een combinatie van deze factoren. Er zijn veel deskundigen die u hierbij kunnen helpen!
Tot slot Bedankt voor uw aandacht! Heeft u nog vragen? Wilt u meer weten? Kijk eens op de website van mijn praktijk en/of neem gerust contact op! Praktijk voor seksuele gezondheid Deventer www.seksuelegezondheiddeventer.nl info@seksuelegezondheiddeventer.nl 06 1307 2116