Kinderdagverblijf Buitenpret Peuterspeelleergroep De Krullevaar Peuterspeelleergroep Pim&Pom PROTOCOL VVE
INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 1. Omschrijving VVE 1.1 Algemeen 3 1.2 Doelgroepbepaling 4 1.3 Toeleiding door pedagogisch medewerker 4 1.4 Toeleiding door Thuiszorg 4 1.5 Anderstaligen 4 1.6 Ouderbetrokkenheid en VVE 4 2. Werkwijze VVE 2.1 Ontwikkelingsprobleem bij plaatsing bekend 5 2.2 Vermoeden ontwikkelingsprobleem openbaart zich tijdens plaatsing 5 3. Signaal geven bij Zorg voor jeugd 6 2
Inleiding Binnen kinderdagverblijf Buitenpret wordt door pedagogische medewerkers respect uitgedragen naar alle kinderen ongeacht hun verschillende emoties, verstandelijke en lichamelijke mogelijkheden. Ons uitgangspunt is dat alle kinderen zich spelenderwijs ontwikkelen in een eigen tempo. Om deze ontwikkeling te stimuleren en positief te beïnvloeden bieden de pedagogische medewerkers uitdagende activiteiten en spelmaterialen aan die passend zijn bij de leeftijd van de kinderen op zodanige wijze, dat hun ontwikkeling gestimuleerd wordt. Binnen kinderdagverblijf Buitenpret wordt gewerkt met thema s vanuit Uk&Puk die aansluiten bij de leefwereld van de kinderen en die hen in hun ontwikkeling stimuleren. Het kan voorkomen dat kinderen zich niet ontwikkelen zoals men redelijkerwijs van hen kan verwachten gezien hun leeftijd en in vergelijking met leeftijdsgenootjes. Wij willen dit bijtijds signaleren en aansluitend adequaat handelen, overeenkomstig dit protocol. 1. Omschrijving VVE 1.1 Algemeen De voorschoolse periode betreft kinderen van 2 tot 4 jaar in de peuterspeelzalen en kinderopvang. In deze periode wordt gewerkt met programma s en observatiesystemen ter bestrijding van (onderwijs)achterstanden. Voorschoolse educatie is voor veel kinderen belangrijk. Door deel te nemen aan een voorschools programma hebben zij meer kans op een goede start bij aanvang van het basisonderwijs. Alle kinderen met een (onderwijs)achterstand moeten vanaf 2011 een VVE-programma aangeboden krijgen. Kinderen die VVE nodig hebben worden doorverwezen naar de peuterspeelzaal of kinderopvang waar voorschoolse educatie gegeven wordt. Hiermee is de opgave voor de gemeente veranderd van bereiken wij daadwerkelijk alle doelgroepkinderen naar hebben we het aanbod op orde, dus voldoende VVE-plaatsen beschikbaar. Jaarlijkse monitor: jaarlijks Cito gegevens aanleveren om bereik, kwaliteit en opbrengst te kunnen monitoren en beleid bijstellen door gemeente. Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen Kinderopvang Uren per week 4 dagdelen van 2,5 uur. 10 uur per week. Beroepskracht kind ratio 1 beroepskracht per 8 kinderen. Wanneer groep groter dan 8 kinderen dan ten minste 1 beroepskracht die gekwalificeerd is om voorschoolse educatie te geven, rekening houdend met de leeftijd van de kinderen (zie bijlage I). Aantal kinderen per Maximaal 16 kinderen. groep Opleidingsniveau PW3 niveau met ten minste 1 module over het verzorgen van voorschoolse educatie. Opleidingsplan Eisen programma Bron: VVE beleid gemeente Buren De houder stelt jaarlijks een opleidingsplan op waarin staat beschreven hoe de kennis en vaardigheden in voorschoolse educatie van beroepskrachten worden onderhouden. Gestructureerd en samenhangend programma die de ontwikkeling stimuleert op het gebied van taal, rekenen, motoriek en de sociaalemotionele ontwikkeling. 1 beroepskracht per 8 kinderen. Wanneer groep groter dan 8 kinderen dan ten minste 1 beroepskracht die gekwalificeerd is om voorschoolse educatie te geven, rekening houdend met de leeftijd van de kinderen (zie bijlage I). Maximaal 16 kinderen. PW3 niveau met ten minste 1 module over het verzorgen van voorschoolse educatie. De houder stelt jaarlijks een opleidingsplan op waarin staat beschreven hoe de kennis en vaardigheden in voorschoolse educatie van beroepskrachten worden onderhouden. Gestructureerd en samenhangend programma die de ontwikkeling stimuleert op het gebied van taal, rekenen, motoriek en de sociaalemotionele ontwikkeling. 3
1.2 Doelgroepbepaling Criteria: Gewichtenregeling op basis van het opleidingsniveau van de ouders. Signalering door beroepskracht, gecertificeerd met voorschoolse educatie, op peuterspeelzalen en kinderopvang. Signalering door jeugdarts Thuiszorg Rivierenland (consultatiebureau). Score 4 of 5 op de Cito taaltoetsen. Signalering vanuit het observatiesysteem KIJK! (systeem waarin de 4 ontwikkelingsdomeinen per kind wordt geregistreerd door de voorschoolse voorzieningen). 1.3 Toeleiding door pedagogisch medewerker voorschoolse voorziening Wanneer bij een kind opvallend gedrag wordt vastgesteld, wordt dit zo snel mogelijk met de ouders besproken door middel van het benoemen van objectief waargenomen gedrag tijdens de dagelijkse overdracht. Wanneer er een vermoeden is van ontwikkelingsproblemen/achterstand, wordt er met de ouders een afspraak gemaakt voor een gesprek. Naar aanleiding van dit gesprek kan besloten worden om het kind in aanmerking te laten komen voor VVE indien het kind 2 jaar is. Bij verwijzing door Kinderopvang Thuiszorg Rivierenland wordt formulier ingevuld en naar de coördinator VVE gestuurd voor het totaaloverzicht. 1.4 Toeleiding vanuit Thuiszorg Het consultatiebureau verwijst kinderen op de leeftijd van 18 maanden op basis van hun risicofactoren naar VVE. Naast het ijkmoment van 18 maanden zal er ook gekeken worden naar mogelijke (onderwijs)achterstanden bij de leeftijden van 2 en 3 jaar. De werkwijze van toegeleiding is hetzelfde als voor een kind van 18 maanden. Wanneer TWB bij 2 jaar oordeelt dat de verwijzing niet meer nodig is, wordt dit teruggekoppeld naar de voorschoolse voorziening. De verwijzing wordt centraal ontvangen en geregistreerd bij de coördinator VVE die checkt voor welke locatie de verwijzing bestemd is en een kopie vervolgens naar de desbetreffende locatie doorstuurt. Door het kind extra in de gaten te houden en te monitoren wordt bepaald of het kind daadwerkelijk een doelgroepkind is. Dit wordt gevolgd in het structureel overleg tussen peuterspeelzalen, kinderopvang en Thuiszorg Rivierenland Voor een complete beschrijving van de werkwijze rondom zorgkinderen zie verderop in dit protocol bij Werkwijze. 1.5 Anderstaligen Kinderen bij wie Nederlands de tweede taal is en thuis ook minimaal Nederlands wordt gesproken hebben baat bij het volgen van VVE, eventueel al vanaf 2 jaar. 1.6 Ouderbetrokkenheid en VVE Er is een visie met bijbehorende doelen op het gebied van VVE-ouderparticipatie geformuleerd: de voorschoolse voorziening is partner in de opvoeding en staat daarbij naast de ouder. Uitgaan van de kracht van ouders en aansluiten bij wat ouders zelf weten en kunnen. De complete tekst staat in het VVE ouderbeleid. Doel is dat school en ouders als partners samenwerken, samen de verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van kinderen en elkaar daarbij ondersteunen en versterken. 4
2. Werkwijze VVE 1.1 Het ontwikkelingsprobleem/achterstand is bij plaatsing reeds bekend Indien de zorg omtrent de ontwikkeling van het kind zich al geopenbaard heeft voordat het kind wordt geplaatst, wordt hierover tijdens het intakegesprek uitgebreid gesproken. Tijdens het gesprek wordt informatie ingewonnen (bij o.a. Thuiszorg) over het probleem: op welk (ontwikkelings)gebied bevindt de zorg zich, hoe manifesteert zich dat, eventuele medicatie, speciale omgang met het kind, ed. Eventueel wordt bij ouders geïnformeerd naar de mogelijkheid om contact op te nemen met hulpverlenende instanties. Naar aanleiding van dit gesprek start het kind met de reguliere dagdelen waarna het de eerste periode nauwlettend wordt gevolgd. Daarna worden alle volgende stappen doorlopen. 1.2 Het vermoeden van een ontwikkelingsprobleem/achterstand openbaart zich tijdens de plaatsing Stap 1: Signaleren en bespreken van de zorg in het team Indien tijdens de plaatsing van een kind door een pedagogisch medewerker een ontwikkelingsprobleem of achterstand wordt vermoed of gesignaleerd, wordt dit besproken in het team en wordt of iedereen dezelfde zorg deelt. Tijdens deze kindbespreking wordt besloten wat de verdere stappen zullen zijn. De mogelijkheid tot het maken van extra observatieverslagen wordt hierin meegenomen. Stap 2: Bespreken van het probleem met de ouders Wanneer bij een kind opvallend gedrag wordt vastgesteld, wordt dit zo snel mogelijk met de ouders besproken. Dit gebeurt door middel van het benoemen van objectief waargenomen gedrag tijdens de dagelijkse overdracht. Wanneer er een vermoeden is van ontwikkelingsproblemen/achterstand, wordt met de ouders een afspraak gemaakt voor een gesprek. In dit gesprek worden de ouders van de bevindingen op de hoogte gesteld aan de hand van voorbeelden van objectief waargenomen gedrag en wordt geïnformeerd naar de herkenbaarheid van dit probleem in de thuissituatie en/of andere situaties. Naar aanleiding van de in dit gesprek besproken punten, wordt bekeken in hoeverre een gezamenlijke aanpak van het probleem kan worden afgesproken. Ouders kunnen worden gevraagd een observatie van het kind te maken. Naar aanleiding van dit gesprek kan besloten worden om het kind in aanmerking te laten komen voor VVE indien het kind 2,5 jaar is. Criteria, conform het gemeentelijk VVE beleid, om in aanmerking te komen voor VVE zijn: Gewichtenregeling op basis van opleidingsniveau van ouders Signalering door beroepskracht, gecertificeerd met VVE op kinderdagverblijf of peuterspeelzaal Signalering door jeugdarts of jeugdverpleegkundige TWB (consultatiebureau) Score op Cito taaltoetsen Signalering vanuit het observatiesysteem KIJK! Indicaties op de 4 ontwikkelingsdomeinen overige deskundige instellingen (huisarts, CJG, etc) Indien een kind hiervoor in aanmerking komt heeft hij recht op 2 gratis extra dagdelen. Er wordt een vervolgafspraak met de ouders gemaakt. Eventueel wordt aan de ouders toestemming gevraagd voor het raadplegen van hulpverlenende instanties zoals het consultatie bureau. Vier keer per jaar vindt periodiek overleg plaats over VVE kinderen verwezen door thuiszorg en voorschoolse voorzieningen. Stap 3: Opstellen van een individueel ontwikkelingsplan Wanneer gezamenlijk wordt overeengekomen dat aan het probleem moet worden gewerkt, wordt een individueel ontwikkelingsplan opgesteld waarin het precieze probleem van dit kind wordt omschreven en via welke activiteiten aan het probleem gewerkt zal worden en na welke periode er opnieuw geëvalueerd wordt (max na 3 maanden). Hierin wordt eveneens verslag gedaan van het geen is en wordt besproken met de ouders. 5
Stap 4: Uitvoeren van het opgestelde individueel ontwikkelingsplan Via de gekozen activiteiten wordt aan het ontwikkelingsprobleem gewerkt. Elke week wordt er minstens één activiteit ondernomen met het kind. De pedagogisch medewerker die de activiteit begeleidt maakt hiervan een notitie in een activiteitenplan. Hierin worden volgende zaken opgenomen: datum van de activiteit, soort activiteit, evaluatie van de activiteit (wel/geen vooruitgang; activiteit spreekt kind wel/niet aan en wel/niet gewenst herhaling van activiteit). Het activiteitenplan wordt bewaard. Stap 5: Evalueren van het individueel ontwikkelingsplan Na het aflopen van de periode waarin met een individueel ontwikkelingsplan werd gewerkt, volgt een evaluatie. Deze evaluatie is gebaseerd op de informatie die we vinden op de activiteitenplannen die bewaard worden. Positieve evaluatie: Het gestelde doel is bereikt. De begeleiding van het kind kan tussentijds stopgezet worden. Er wordt afgesproken alert te blijven en bij wijziging in de situatie opnieuw met elkaar in gesprek te gaan. Er volgt een vervolggesprek met de ouders. Negatieve evaluatie of deels negatieve evaluatie: Het gestelde doel is niet of slechts gedeeltelijk bereikt. Tijdens de kindbespreking in het team wordt de afweging gemaakt in hoeverre het probleem verder intern afgehandeld kan worden of dat de inschakeling van externe begeleiding noodzakelijk wordt geacht. Indien nodig wordt het advies van een deskundige ingewonnen. Er wordt gekeken naar wat het meest in het belang van het kind is én of het team in staat is de noodzakelijke begeleiding te bieden. Na het nemen van deze beslissing wordt een vervolggesprek met de ouders aangegaan. Indien het probleem verder intern kan worden afgehandeld, wordt teruggegaan naar stap 2, waarna alle volgende stappen terug herhaald worden. Indien dit niet mogelijk is wordt eerst een vervolggesprek met de ouders aangegaan en wordt van daaruit bekeken wat de volgende stap zal zijn. Stap 6: Vervolggesprek met de ouders Tijdens het vervolggesprek worden de bevindingen en de eventueel gemaakte afspraken van het eerste gesprek en het individueel ontwikkelingsplan geëvalueerd. Indien: Tijdens dit gesprek blijkt dat er geen reden tot ongerustheid is met betrekking tot de ontwikkeling van het kind, wordt afgesproken alert te blijven en bij wijziging in de situatie opnieuw met elkaar in gesprek te gaan. Tijdens dit gesprek blijkt dat er serieuze aanwijzingen bestaan om aan te nemen dat in de ontwikkeling van het kind iets niet volgens verwachting verloopt, dan wordt in dit gesprek de verdere handelwijze met elkaar besproken. Afhankelijk van de aard van het probleem worden ouders doorverwezen naar een hulpverlenende instantie. Er wordt een vervolgafspraak gemaakt met de ouders. Wanneer de ouders ondersteuning aanvragen bij een hulpverlenende instantie, wordt in overleg met deze instantie bekeken wat de rol van SPW in deze kan zijn en of eventueel tevens ondersteuning aan de pedagogische medewerkers kan worden geboden. Wanneer ouders het belang niet inzien van professionele hulp, wordt bekeken in hoeverre intern met de ouders afspraken over een bepaalde handelwijze kunnen worden gemaakt. Eventuele bijkomende stappen Deze bijkomende stappen kunnen tussen de voorafgaande stappen worden geïntegreerd. Stap 7: Het maken van bijkomende observaties Indien er wordt besloten om extra observaties te maken, wordt het besluit tot het ondernemen van verdere stappen pas genomen, na het gezamenlijk bespreken van deze observaties in de kindbespreking van team. Voor deze extra observaties worden speciale, uitgebreidere observatieformulieren gebruikt. 6
Stap 8: Het inwinnen van extra informatie bij externe organisaties of personen Indien het nodig blijkt te zijn om extra informatie in te winnen bij externe organisaties of personen over de begeleiding van een kind, waarbij een ontwikkelingsprobleem geconstateerd is, wordt hiervoor eerst toestemming aan de ouders gevraagd tijdens een oudergesprek zoals omschreven in stap 2. Nadat ouders hiervoor toestemming hebben gegeven en het ondertekende verslag hebben geretourneerd, kan de pedagogisch beleidsmedewerker externe organisaties of personen contacteren om meer informatie in te winnen over het betreffende kind. In het geval de ouders geen toestemming geven kan slechts dan contact opgenomen worden met externe organisaties of personen indien de belangen van het kind anders in sterke mate geschaad worden. Het niet voortzetten van de procedure Wanneer, om welke reden dan ook, de procedure niet wordt voortgezet, wordt in elk geval afgesproken dat pedagogische medewerkers alert blijven. Bij wijziging van de situatie of bij aanhoudende ongerustheid, wordt de procedure opnieuw opgestart. Overdracht naar de basisschool Zodra kinderen naar de basisschool gaan wordt er altijd (indien ouders daar toestemming voor hebben gegeven) informatie over de ontwikkeling van het kind overgedragen aan de basisschool. Voor VVE kinderen is er de warme overdracht naar de basisschool. Zowel het individueel rapport van Kijk als het individueel ontwikkelingsplan gaan mee naar de basisschool. Deze overdracht dient voor een optimale doorgaande leerlijn op de basisschool. 7