Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 4045 woorden 19 juni 2012 7 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1.1 De tijd van de wereldoorlogen De vijf belangrijkste kenmerken van de oorlogvoering sinds eind 18de eeuw zijn: - Groot belang van de economie. Massale dienstplichtlegers gingen de kleinere beroepslegers vervangen. Het onderhouden en bewapenen van de legers werd kostbaarder. In oorlogen ging men grote aandacht geven aan het beschermen van de eigen en het beschadigen van de vijandelijke economie. - Groot belang van de technologie. Door technologische ontwikkelingen tijdens de industrialisatie kwamen er veel nieuwe en duurdere wapens. Door de uitvinding van de stoommachine konden in de 19de eeuw meer troepen veel sneller worden verplaatst dan vroeger. - Groot belang van het leiderschap. De meeste leiders zijn zowel militaire als politieke leiders. Ze hebben grote invloed op het verloop van de oorlog. - Groot belang van strategie en tactiek. De strategie in een oorlog wordt gewoonlijk bepaald door politieke leiders. Soms zijn de strategie en de tactiek in handen van één man. - Grote invloed van de publieke opinie. De bevolking werd mondiger. Een oorlog beginnen zonder steun van de meerderheid van de bevolking werd voor regeringen steeds moeilijker. 1.2 De Eerste Wereldoorlog (1914-1918) De directe oorzaak van de Eerste Wereldoorlog. De directe oorzaak (aanleiding) van de Eerste Wereldoorlog was de moord op de troonopvolger van Oostenrijk- Hongarije in de stad Sarajevo in Bosnië. Dieper liggende oorzaken. Twee dieper liggende oorzaken van de Eerste Wereldoorlog waren: - Nationalisme in de Europese staten. In de 19de eeuw was het nationalisme sterk gegroeid. Ieder land wilde het machtigste zijn. Daarom werden andere landen als gevaarlijke concurrenten gezien. Zo leidde dit nationalisme tot spanningen tussen de staten. - Bestaan van verschillende bondgenootschappen. Tegen het einde van de 19de eeuw sloten veel staten bondgenootschappen. Bij conflicten zouden ze elkaar dan kunnen steunen. Men dacht dat bondgenootschappen de kans op een oorlog zouden verkleinen. Maar in 1914 bleek die gedachte niet te kloppen. Wat veranderde er in de Eerste Wereldoorlog in de oorlogvoering? Er zijn zeven veranderingen in de oorlogvoering in de Eerste Wereldoorlog: - De eerste oorlog die een wereldoorlog kan worden genoemd. Er werd niet alleen in een groot deel van Europa gevochten, maar ook in het Midden-Oosten, Zwart Afrika en op de Atlantische Oceaan. Pagina 1 van 9

- Industriële oorlog op veel grotere schaal dan tevoren. Er werden veel meer wapens gemaakt. Talloze mannen en vrouwen werkten in de oorlogsindustrie. - Nieuwe wapens. Voorbeelden daarvan zijn: chemische wapens (gas), tanks, onderzeeboten en vliegtuigen. Maar zij speelden nog geen beslissende rol. - Nieuwe tactiek: de loopgravenoorlog. De loopgraven liepen lang het gehele westelijke front en een groot deel van het oostelijke front. Beide partijen probeerden elkaar uit te putten. - Veel meer propaganda. Er was nu niet alleen propaganda van bovenaf (door de politieke leiders), maar ook van beneden af (door de bevolking zelf, ook in kerken en op scholen). - Betere medische zorg voor de soldaten. Er waren eind 19de eeuw belangrijke medische ontdekkingen gedaan, bijvoorbeeld inenting tegen tyfus en tetanus. - De eerst totale oorlog: Alle jongemannen moesten in dienst. Talloze mannen en vrouwen werkten in fabrieken voor de oorlog. Iedereen kreeg te maken met maatregelen als rantsoenering van voedsel en andere producten. In de massapers en in bioscoopfilms werd opgeroepen hun regering en troepen te steunen. Het aantal slachtoffers was massaal. De Eerste Wereldoorlog heeft naast nieuwe ook oude kenmerken. Drie oude kenmerken van de Eerste Wereldoorlog: - Economische oorlogvoering ook nu belangrijk. Ook in de Eerste Wereldoorlog was de economie heel belangrijk. Engeland en Frankrijk waren in het voordeel, omdat zij al het nodige uit hun koloniën konden halen. Duitsland en Oostrenrijk-Hongarije konden door de economische blokkade van de Engelse marine niet voldoende grondstoffen en voedsel invoeren. - Oude wapens hebben de meeste vernietigende invloed. Oude, inmiddels verbeterde, wapens zoals mitrailleurs en kanonnen hadden de meest vernietigende uitwerking. De enorme hoeveelheid munitie die de artillerie afvuurde, veroorzaakte 70% van de slachtoffers. - Waren de leiders slagers of ezels? Tijdens de oorlog maar vooral ook daarna is er veel kritiek ontstaan op de generaals wegens de enorme verliezen (ruim 8 miljoen soldaten gesneuveld, ruim 21 miljoen gewond). Sommige onderzoekers verdedigen de generaals. Zij geven wel toe dat ze de loopgravenoorlog eerst ondeskundig voerden. Maar zij wijzen erop dat ze in de loop van de oorlog nieuwe tactieken bedachten. Gevolgen van de oorlog: - De kaart van Europa verandert grondig. Enkele Russchische gebieden werden zelfstandige staten: Polen, Letland, Estland, Litouwen en Finland. Oostenrijk-Hongarije werd gesplitst in twee aparte staten. Ook verloor het alle Slavische gebieden en aan Italië Zuid-Tirol en Triëst. Duitsland moest gebieden afstaan aan Frankrijk (Elzas- Lotharingen), aan België (Eupen-Malmedy) en aan Polen. Er ontstonden drie nieuwe staten: Polen, Tsjecho-Slowakije en Joegoslavië. - Grote verbittering onder de Duitse bevolking. De Duitse bevolking vond het Verdrag van Versailles zeer onrechtvaardig. Duitsland moest alle oorlogsschade vergoeden, terwijl het zich niet als enige schuldig achtte. De schadevergoeding betalen zou ondragelijk lang duren. Andere volken kregen zelfbeschikkingsrecht, maar de Duitsers niet. Duitsland moest zijn bewapening sterk verminderen, de Geallieerden niet. 1.3 Democratie maakt plaats voor fascisme Ontstaan van het fascisme Het fascisme is in Italië ontstaan. Benito Mussolini was de eerste fascistische leider. Pagina 2 van 9

Kenmerken van het fascisme 1. Het fascisme legt de nadruk vooral op waar men tegen is: tegen de parlementaire democratie, tegen democratisch rechten als vrijheid van meningsuiting, tegen socialisme en communisme, tegen alles wat als vreemd wordt gezien en tegen andere culturen. 2.Het fascisme is nationalistisch: het plaatst het belang van het eigen volk en de eigen staat boven andere. 3.Het fascisme gaat uit van de ongelijkheid van mensen. De hoger ontwikkelden moeten leiding geven aan de lager ontwikkelden. 4. Het fascisme kent het leidersbeginsel. Daarmee wordt bedoeld dat op elk bestuursniveau leiders staan. Mensen gehoorzamen aan de leider boven hen. 5. Het fascisme is totalitair, dat wil zeggen dat de staat het hele leven van ieder mens regelt en controleert. Fascisten richten daarom allerlei organisaties op zoals vakbonden, kunstenaarsbonden en jeugdorganisaties. 6. Het fascisme gaat meer uit van het gevoel dan van het verstand. Volgens fascisten hoeft niet alles bewezen te worden. Dat het ene volk beter is dan het andere, moet men aanvoelen. 7.Het fascisme verheerlijkt vooral de daad van geweld. De oorlog wordt verheerlijkt als een mannelijke strijd. 8. Het fascisme geeft aan de vrouw een ondergeschikte en aparte plaats. Vrouwen mogen geen functies in de samenleving bekleden. Hun taken zijn kinderen krijgen en voor het gezin zorgen. Het moederschap wordt verheerlijkt. Aparte kenmerken van het Duitse fascisme 9. Het Duitse volk moet raszuiver gehouden worden. Etnische groepen in de wereld zijn ongelijk ( rassenleer ). 10. Het Duitse volk heeft leefruimte nodig. Duitsers hebben het recht nieuw grondgebied te veroveren in Oost- Europa. Democratie moet plaats maken voor fascisme De Republiek van Weimar werd geregeerd door coalitieregeringen. Meestal zaten daarin de volgende partijen: socialisten, katholieken en vooruitstrevende liberalen. De aanhang van de NSDAP groeide enorm door de economische crisis, die in 1929 begon. Het aantal werklozen groeide van 2 miljoen in 1929 tot 6 miljoen in 1932. In deze jaren groeide de NSDAP spectaculair. Andere oorzaken van het succes van de nationaal-socialisten Zwakke plekken van de Republiek van Wiemar: - De socialisten en de katholieken wantrouwden elkaar. - De vooruitstrevende liberalen wilden met de socialisten samenwerken, maar hun aanhang liep terug. - De conservatieven waren tegen de parlementaire democratie. - De communisten waren ook tegen de parlementaire democratie. Het optreden van de nazi s: - De manier waarop de partij propaganda voerde (via moderne communicatiemiddelen en massabijeenkomsten). - De persoonlijkheid van Hitler maakte diepe indruk op de mensen. - De beloften van de nazi s: aan bijna alle mensen werd beloofd wat zij graag wilden. - De partijlegers van de NSDAP, de SA en de SS, straalden kracht en zelfvertrouwen uit. - De nazi s zorgden voor een zondebok; de NSDAP gaf de Joden de schuld van alle ellende. De houding van de conservatieven na de verkiezingen van 1932: Zij wilden met Hitler samenwerken, omdat zij dachten dat ze Hitler voldoende konden beïnvloeden om hun eigen ideeën in te voeren. Het nationaal-socialisme in de praktijk Volgens Hitler moest de Duitse industrie een wapenindustrie worden en de landbouw moest de allernoodzakelijkste voedingsmiddelen gaan verbouwen. Zo zou Duitsland voor wapens en voedsel niet afhankelijk zijn van de import. Pagina 3 van 9

De nazi s wilden de gelijkschakeling bereiken door: - Het bijeenkomen van de mensen in allerlei nazi-organisaties. Het lidmaatschap daarvan was verplicht. Vier voorbeelden zijn: Duitse Arbeidsfront (werkgevers en werknemers). Kraft durch Freude (ontspanning voor alle Duitsers). Hitlerjugend en Bund deutscher Mädel (jongeren van 10 tot 18 jaar). Rijksarbeidsdienst (vanaf 18 jaar). - De beheersing van het onderwijs en de media: De scholen moesten de jeugd opvoeden in de geest van het nationaal-socialisme. Door het ministerie voor Volksvoorlichting en Propaganda onder leiding van Joseph Goebbels slaagden de nazi s erin om de massa sterk te beïnvloeden. De SS had de volgende drie taken: - Uitschakelen van tegenstanders van het nationaal-socialisme. - Leiding over de concentratiekampen. - Soort lijfwacht voor de nazi-leiders. De Waffen SS werd ingezet op belangrijke plaatsen aan het front. Voor de Tweede Wereldoorlog was het doel van de rassenpolitiek van de nazi s om de Joden uit de samenleving te stoten en hen tot emigratie te dwingen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog besloot Hilter alle Joden te laten vermoorden. 1.4 Concentratiekampen werden opgericht omdat de gevangenissen te klein werden, door de vele tegenstanders en verdachte personen. Tijdens de Tweede WO werden veel nieuwe concentratiekampel opgericht omdat er nog meer gevangenen kwamen. Het verzet tegen de Hitler-regime in Duitsland was zelf moeilijker dan in de bezette gebieden omdat een zeer groot deel van de bevolking achter Hitler stond & in de oorlog zagen de meeste Duitsers die niet of niet meer in het nationaal-socialisme geloofden, verzet tegen Hitler als landverraad zagen. Wie belandden er in concentratiekampen? Joden Zigeuners Homoseksuelen Zwervers Verzetsstrijders Vier normen van verzet tegen Hitler in Duitsland waren: door politie gezochte personen konden onderduiken. anti-hitler pamfletten werden verspreid. inlichtingen werden door gegeven aan de tegenstanders van Duitsland. Hitler proberen te vermoorden. 2.1 De oorzaken van de Tweede Wereldoorlog< Belangrijke gebeurtenissen in de jaren 30. 1933: Hitler (NSDAP), was aan de macht gekomen, zij namen beslissingen die niet mochten in het verdrag van Versailles: - invoering van de dienstplicht en sterke uitbreiding van het leger (1935) Pagina 4 van 9

- legering van duitse troepen in het Rijnland (1936) - inlijving van Oostenrijk bij Duitsland, de Anschluss genoemd (maart 1938) 1938: eiste Hitler aan Tsjecho-Slowakije dat zij Studetenland aan hem zouden afstaan, daar woonde veel duitse mensen. Als zij het niet deden zou er een oorlog uitbreken. Frankrijk had een verdrag met Tsjecho-Slowakije. Daladier(Frankrijk) en Chamberlain(Engeland) wouden geen oorlog en zorgde ervoor dat Hitler zijn Studetenland krijg, kort daarna nam Hitler Studetenland in, zonder tegenstand. maart 1939: Hitler bezette Tsjechie en Slowakije sloot zich aan bij Duitsland. Frankrijk en Engeland hadden alleen een tegenwoord, maar deden verder niks. Wel zeiden ze, dat ze geen verdere acties zouden accepteren. Daarom beloofde Engeland en Frankrijk hulp aan polen als Duitsland hen binnen zou vallen. frankrijk en Engeland onderhandelden met de SU voor een verdrag tegen Duitsland, maar ze mochten elkaar niet zo.maar tot grote verbazing sloten de SU en Duitsland samen een verdrag, waarin in het geheim stond dat ze polen onderling zouden verdelen. 1 sept. 1939: Duitse leger viel Polen binnen, aanleiding van de Tweede Wereldoorlog. Drie dagen laten verklaarden Engeland en Frankrijk de oorlog tegen Duitsland. Opvattingen over de oorzaken van de Tweede Wereldoorlog: Volgens onderzoekers is Hitler er altijd op uitgeweest om de leefruimte van Duitsland te vergroten. *Onderzoekers die vonden dat behalve Hitler, ook Frankrijk, Engeland en de Su schuld hebben. -Door aan bepaalde eisen van Hitler te voldoen dachten E. en F. de vrede te handhaven, maar toen de oorlog uitbrak schrokken ze pas wakker. -Stalin(SU) maakte door het verdrag met D. de weg vrij voor Hitler om Polen aan te vallen. *Andere onderzoekers denken dat Frankrijk en Engeland meer de schuld moeten krijgen: -Verdrag van Versailles was de belangrijkste oorzaak van de oorlog. Duitsland had te veel beperkingen en probeerde dus terug te winnen wat hij verlorne had. -F. en E. hadden Hitler zijn gang laten gaan, waardoor Hitler niet dacht dat deze landen hem aan zouden vallen als hij Polen zou aanvallen. -F. en E. hadden de SU niet zo moeten wantrouwen dan was er tussen hun een verdrag geweest. Waardoor de Su geen verdrag met D. zou hebben dus heen oorlog 2.2 De Tweede wereldoorlog: verandering in de oorlogvoering Bij het begin: angst en verwarring in plaats van groot en enthousiasme Volwassen hadden ervaring met de Eerste Wereldoorlog, ze waren bang dat het nog erger zou worden. O.a ook door de verbetering van de luchtmacht, waardoor makkelijker bombardementen of gifgasbommen konden worden gebruikt. Gifgasbommen zijn echter niet gebruikt. Meer een wereldoorlog Er werd niet alleen in Europa gevochten, maar ook in Noord-Afrika en Azie. Azie had al vanaf 1931 oorlog tussen Japan en China Verbeterde en nieuwe wapens Verbetering van wapens uit de Eerste Wereldoorlog De wapens die in de eerste wereldoorlog gebruikt werden, waren verbeterd en betrouwbaarder geworden en de militairen wisten er beter gebruik van te maken. Legers werden mobieler, meer troepenverplaatsingen over grote afstanden. Uitvinding van nieuwe wapens Pagina 5 van 9

Sonar en radar waren belangrijke uitvindingen om de Duitse onderzeeboten op te ruimen door de geallieerden op de boten. Ook werden er verbeterde dieptebommen gebruikt. De v1 s (vliegende bommen, onbemande straalvliegtuigjes) en v2 s(raketten) Duitsland had te weinig geld om een grote productie te maken en de wapens te verbeteren. De raketten werden gebruikt om Londen plat te bombarderen, dit ging niet altijd goed en mensen uit W-Nederland waren er het slachtoffer van. De atoombom Duitsland deed onderzoek naar kernenergie als wapen, dit is niet gelukt. Joodse wetenschappers die gevlucht waren naar de Vs bijv. hielpen hun, met de atoombommen. 2.3 Naast nieuwe ook oude kenmerken in de oorlogvoering. Ook nu is de industriële productie van groot belang. Massaproductie zorgde voor wapens voor massale legers. De Duitse oorlogsindustrie Vanaf 1936: Hitler begon aan de opbouw van nieuwe industrie. Er kwamen 425 verschillende modellen vliegtuigen en 150 verschillende motorfietsen. 1942: Hitler zag in dat het anders moest,hij benoemde Albert Speer tot leider van de oorlogsindustrie. Er kwamen minden verschillende modellen, maar er ontstond een massaproductie. Er kwamen ook meer arbeiders uit bezette landen. Er waren 600.000 Nederlanders in Duitsland. De productie werd in het geheel in 3 jaar, 3x zo groot. 1945: 40% van de oorlogsindustrie lag plat en de olieproductie was tot 10% teruggevallen. Rusland Kreeg veel materiele steun uit het westen, bijv. een half miljoen voertuigen en 625.000 veldtelefoons voor het leger. 1943: Hadden ze 2maal zoveel troepen als de soldaten en 4maal zoveel tanks. Verenigde Staten Begon in 1941: op vrijwillige basis door de fabrikanten georganiseerd. De massaproductie van de VS was tweederde van al het geallieerde militaire materieel in de oorlog. Engeland Engeland kon de Duitse oorlogsproductie bijhouden, maar was afhankelijk van de Engelse koloniën en de VS. Duitsland bracht de scheepvaart naar Engeland zware verliezen toe. Weer grote invloed van leiders. Hitler van Duitsland: In Duitsland was hij alleenheerser, hij bepaalde de politieke leiding maar ook de strategie en tactiek in oorlogvoering. Hij had geluk met de Blitzkrieg. Juni 1941: Toen Hitler de SU binnenviel was dat een grote blunder. Japan viel de VS aan, waardoor ook de VS aan de strijd ging deelnemen. Hitler wilde nooit om strategische redenen terug trekken. Generaals die tegen Hitler ingingen werden door hem ontslagen of overgeplaatst. Voorbeeld: generaal Paulus moest in de winter 1942-1943 met 200.000 man, moest hij bij Stallingrad doorvechten zonder enige kans van winnen tegen de Russen die hun omsingeld had en goed was uitgerust. Churchill van Engeland: Churchill was op strategisch gebied niet goed, maar ging niet tegen zijn generaals in wanneer zijn het er niet me eens waren. Hij wist de Engelse bevolking tot een grote eenheid te brengen (vooral door bioscoopjournaals en via de radio), hij had een groot wantrouwen tegen Stalin van Rusland. Pagina 6 van 9

Roosevelt van de VS. Hij gebruikte ook radio en film om de Amerikaanse bevolking te overtuigen. Hitler van Duitsland Het lukte Stalin dat de Russen zich tot het uiterst verzette, dat lukte door: - het iets meer loslaten van de greep van de communistische partij op alle Russen. - Het geven van iets meer vrijheid aan de door de communisten onderdrukte Russisch-orthodoxe Kerk. - Hulp van de media, die alle geleid werden door zijn volgelingen, en hem verheerlijkten als oorlogsleider. - Terreur tegen echte of veronderstelde tegenstanders van Stalin onder de eigen bevolking. - Het buitengewoon wrede optreden van de Duitse troepen in Rusland. Paarse bladzijde Verloop van de Tweede wereldoorlog op hoofdpunten: Een week voor de oorlog sluiten Duitsland en Sovjet-Unie het Molotov-Ribbentroppact: Ze beloven elkaar niet aan te vallen Polen wordt verdeeld tussen Duitsland en de Sovjet Unie Hitler voorkomt hiermee een nieuwe tweefrontenoorlog en houdt de Sovjet-Unie uit de handen van de Geallieerden (de landen tegen de Duitsers. Met de inval op Polen (01-09-1939) is Duitsland te ver gegaan, aan hen wordt de oorlog verklaard door Groot-Brittannië. De verdeling van Polen: het westen voor Duitsland en het oosten voor de Sovjet-Unie Wie heeft dan de schuld aan de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog? Meerdere visies: Hitler + Duitsland, deze wilde meer land (deze wens betekende automatisch oorlog) Stalin + Sovjet Unie, het verdrag met Duitsland maakte het Hitler wel heel erg makkelijk (open deur naar nieuw land: Polen) Engeland + Frankrijk, het Verdrag van Versailles was te zwaar voor Duitsland (daardoor automatisch wraak) Engeland + Frankrijk, te terughoudend, gaven Hitler zijn zin met Sudetenland (München 1938) en durfden niet samen te werken met Sovjet-Unie, deze drie landen hadden Duitsland gemakkelijker kunnen tegenwerken. 1.Verloop van oorlog op het Europese westfront (blauwe deel): -Mei + Juni 1940: West Europese landen worden overlopen door Duitsland, te weten: -Denemarken + Noorwegen -Nederland, België + Luxemburg -Frankrijk Belangrijke vraag: Wat was het verschil met de Eerste Wereldoorlog, waarom kon Frankrijk en andere West-Europese landen nu wel snel worden ingenomen door Duitsland? Antwoord: Blitzkrieg (letterlijk: bliksemoorlog) -Tactiek gebaseerd op snelheid en verrassing (overrompelen/verrassen tegenstander) -Gerichte aanvallen op belangrijke doelen (wegen, bruggen & militaire voorraden en steden) -Zware wapens ondersteunen aanval -Tanks op het slagveld Pagina 7 van 9

-Vliegtuigen voor bombardementen op steden Door deze zaken lag Duitsland aan het begin van de oorlog op industrieel (wapens) en tactisch gebied voor op deze andere landen. Gevolgen voor belangrijke West-Europese landen: Frankrijk -Noord Frankrijk bezet door Duitsland -Zuid Frankrijk onder leiding van Nationaal-Socialistische/ Fascistische Fransen = (Vichy-Frankrijk) Groot-Brittannië -Groot-Brittannië blijft onbezet, ondanks luchtaanvallen 2.Verloop van oorlog op het Europese westfront (rode deel): De snelle resultaten in het westen verleiden Hitler tot een aanval op de Sovjet-Unie ondanks het niet-aanvalsverdrag. Hitler zag de Russen als minderwaardig, en wilde het land bezet hebben voordat Groot-Brittannië en mogelijk de V.S. sterk genoeg waren om zich in de oorlog te mengen. Gevolg: Halverwege juni bezet Duitsland het westelijk deel van de Sovjet-Unie. Sovjet-Unie kiest opnieuw partij, ze vechten nu aan de zijde van de landen tegen Duitsland (Geallieerden). Duitse opmars in Europa begin jaren 40 en het verdeelde Frankrijk. Deel Sovjet-Unie bezet. 3.Waarom wereldoorlog? -In Azië profiteerde Japan, eind van 1941, van Duitslands successen: - Door Franse nederlaag waren de Franse koloniën in Azië gemakkelijk te veroveren. - Ook Nederlandse koloniën (Nederlands-Indie - nu: Indonesië) Japan valt ook gebieden/koloniën aan van landen die door Duitsland zijn verslagen of daartegen vechten, zoals Groot-Brittannië en de V.S. Duitsland en Italië (fascistische landen) steunen Japan. Eind 1941: is het dus echt een wereldconflict. Wereld is daarmee verdeelt in twee kampen: - Geallieerden: Landen tegen Duitsland en Japen (zoals: V.S., Sovjet-Unie en Groot-Brittannië ) - Asmogendheden: Duitsland, Italië en Japan + diverse kleine Europese landen, Slowakije, Hongarije, Roemenie en Bulgarije 4.Hoe eindigt de oorlog in het voordeel van Geallieerden? Belangrijke keerpunten: -In 1943 haalden de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië de militaire en industriële achterstand langzaam in en zijn daardoor sterk genoeg voor militair verzet en tegenstand, ze krijgen langzaam overwicht. -De Verenigde Staten in de oorlog, door Japanse aanval op Pearl Harbor (Amerikaanse marine basis op Hawaii) 1943: Duitsland verliest de strijd in het Oosten (Sovjet-Unie) door de grote verliezen in de Sovjet-Unie verzwakt het Duitse westfront. Belangrijke slag hierbij: Slag bij Stalingrad Leger van de Sovjet Unie slaagt erin de Duitsers terug te dringen. Italië geeft zich over. Geallieerden landen spreken af eerst Duitsland tot overgave te dwingen en daarna pas Japan, om de krachten effectief te bundelen. 1944 (juni): V.S. en Groot-Brittannië profiteren van het zwakke Duitse westfront. D-Day, grote militaire invasie aan Pagina 8 van 9

Frans kust (Normandië), moest West-Europa bevrijden en uit handen van de Sovjet-Unie houden. Sovjet-Unie (Rood) dringt Duitsland terug vanuit oosten V.S. en G.B. bevrijden West Europa Beginpunt (D-Day in Normandie (zie cirkel)) Codenamen van de stranden op Normandië, ook de Canadezen deden mee! 1945: Bevrijding heel Europa, V.S. en GB dringen Duitsland terug vanuit westen. De SU vanuit Oosten. (zie hieronder) Berlijn in Sovjethanden, GB en VS trekken op in West- en Zuid-Europa. 8 Mei 1945: De Russen (SU) in Berlijn. Oorlog in Europa is over!!! Augustus 1945: Nieuw wapen, Atoombom maakt einde aan oorlog in Azië. Japanse steden Hiroshima & Nagasaki totaal verwoest. Japan wil niet nog meer slachtoffers en geeft zich over. 5.Wie bevrijdde nu daadwerkelijk Europa? Ondanks dat de Sovjet-Unie aan de zijde stond van de V.S. en Groot-Brittannië, stond hij er erg lang alleen voor. De V.S. kwamen pas in actie toen de Sovjet-Unie de overhand kreeg op het oostfront. Stalin was daar erg ontevreden over, ze lieten hem aan zijn lot over, zo vond hij. De Sovjet-Unie had 26 keer meer dodelijke militaire slachtoffers dan bijvoorbeeld de Amerikanen. 10.700.000 tegen 410.000. Conclusie: De SU had goed werk geleverd, en een hardere strijd geleverd om Europa te bevrijden met ook meer slachtoffers. Dat kwam omdat de VS erg laat was en de SU aan zijn lot had overgelaten. Pagina 9 van 9