Nieuwjaarstoespraak burgemeester mr. W.P.M. Urlings d.d. 8 januari 2015 Beste mensen, Hartelijk welkom op deze nieuwjaarsvisite. Raad, college en ambtelijke diensten van de gemeente wensen u een oprecht goed en gezegend 2015. Een jaar waar we elkaar kunnen en mogen ontmoeten. En u weet ontmoeten is meer dan elkaar tegenkomen. De klanken van HET Symfonieorkest klonken velen van ons zojuist, met dank aan het Theaterhotel en Urenco, als muziek in de oren. Dames en heren, Voor ik verder ga heb ik een droeve mededeling over te brengen. Vanochtend vroeg is Frits Hermans, de echtgenoot van burgemeester Jon Hermans Vloedbeld, toch nog plotseling overleden. De heer Hermans was, weliswaar op de achtergrond, toch zeer betrokken bij het werk van zijn echtgenote, en daardoor bij de stad Almelo. Wij herinneren hem vooral als een aimabel, altijd geïnteresseerde en warme persoonlijkheid. Natuurlijk gaan onze gedachten vooral uit naar Jon, naar de kinderen en kleinkind, overige familieleden, vrienden en bekenden. Dan had ik voor vandaag een toespraak voorbereid over waar we als stad voor staan, over de toekomst, met realisme, maar toch ook met optimisme. En dan opeens word je geconfronteerd met de verschrikkelijke gebeurtenissen in Parijs. 1/5
Gebeurtenissen die ons extra pijnlijk raken. Het is niet zo maar een aanslag op een kantoor, een redactie, het is een aanslag op iets waarvoor wij allen in West-Europa zo dankbaar zijn; De vrijheid, de verdraagzaamheid. Daarom is de aanslag op Charlie Hebbo een aanval op ons allemaal, op onze vrijheid om te mogen zeggen en denken wat we willen, op onze vrijheid om ons leven te mogen inrichten zoals we dat willen. De barbaarse aanslag tekent een inktzwart begin van een nieuwjaar. Maar een aanslag op de vrijheid mag nooit de aanleiding zijn om die vrijheid dan ook maar te gaan beperken; integendeel, het toont ons eens temeer hoe waardevol die vrijheid is. Vrijheid die geldt voor alle groeperingen in onze samenleving, in Europa, in Nederland, in Almelo. Dames en heren, De jaarwisseling is het moment om na te denken over hoe wij de toekomst in willen gaan. Dat doen we op allerlei niveaus: thuis, in het gezin, op het werk en in de samenleving. Hoe wij de toekomst in gaan als gemeente? Die vraag zou ik vandaag aan de orde willen stellen. Overheid en burgers lijken tegenover elkaar te staan. Al veel te lang hebben wij elkaar het leven moeilijk gemaakt. Terwijl de overheid er voor u zou moeten zijn. Voor de burgers, voor de samenleving. 2/5
Sterker nog: u bent zelf de overheid. De inwoners van Aadorp, Bornerbroek en Almelo zijn de gemeente. Per 1 april in het nieuwe stadhuis, het verrijst als een phoenix uit de bouw-as, - en ja hoe gek dat ook lijkt, het is voor de gemeentelijke exploitatie goedkoper en efficiënter dan het huidige. Per 1 april ook in dat nieuwe huis van de gemeenschap transparant en gericht op ontmoeting en dienstverlening. Per 1 april ook in dat nieuwe hart van de stad moeten wij niet alles beter willen weten. Dat alles wat er gebeurt in de samenleving moet worden geregeld. Door die misvatting hebben wij een veelkoppig overheidsmonster gecreëerd dat van de samenleving een met regels dichtgetimmerde systeemwereld heeft gemaakt. Daardoor zien burgers de overheid niet meer als zijn of haar gemeenschap. Eerder als tegenstander. Zo gaat dat ook andersom. De burger als potentiële lastpost die in bedwang moet worden gehouden en belerend moet worden toegesproken. Terwijl de burger steeds vaker denkt: laat de overheid het maar oplossen. Het is wij-zij geworden. En daar moeten we vanaf! Want u wilt geen moreel vingertje. U wilt geen gevangene zijn van de bureaucratie. En de gemeente heeft u als zelfbewuste burger hard nodig. Harder dan ooit. 3/5
U denkt natuurlijk: nu begint ie over de nieuwe taken van de gemeente in zorg en maatschappelijk welzijn. En u heeft gelijk. Maar die decentralisaties, inderdaad met bezuinigingen, betekenen volgens mij niet alleen dat we moeilijke keuzes moeten maken, waar iedereen last van gaat hebben, maar ze bieden ons ook een grote kans. Een kans om het diepgewortelde probleem van de uit zijn krachten gegroeide overheid aan te pakken. Een kans om de samenleving terug te geven aan de burgers. Om burgers ruimte te geven. Om aan te sluiten bij wat er echt leeft in de stad, de wijken, buurten en dorpen. Want daar weten veel mensen wat goed is voor de samenleving. Waarom geen buurtcoöperaties, die de basisthuiszorg gaan oppakken? Waarom geen werkgeversinitiatieven om samen klussen te laten doen door werklozen, gehandicapten, Wajongers? Waarom geen buurtinitiatieven voor kinderopvang, waarom geen buurten die zorg hebben voor verslaafden, zwervers en zieke mensen? Waarom geen sportvoorzieningen, buurthuizen e.d. die gezamenlijk arbeidsgehandicapte mensen zinvolle taken geven? Onze nieuwe sociale wijkteams zijn op zoek naar u, u ook naar hen? Laten we als overheid ophouden met ons overal mee te bemoeien. Wanneer we als gemeente creativiteit de ruimte geven, kunnen we veel meer bereiken voor Almelo. We moeten aansluiten bij die 4/5
ontwikkelingen, en mensen met goede ideeën ondersteunen om die te realiseren. Als mensen zelf plannen hebben, ontstaat er vanzelf draagvlak voor. Zijn we ook af van die eindeloze discussies en bezwaarprocedures. Natuurlijk zal er weleens iets mis gaan. Maar daar moeten we niet bang voor zijn. Laten we vertrouwen geven aan burgers die de verantwoordelijkheid nemen voor hun medemensen of voor hun woonomgeving. Angst is een slecht raadgever; zorg en hoop zijn veel betere uitgangspunten. Het is niet alleen uit noodzaak, maar ook uit idealen dat we taken willen overlaten aan de samenlevering. Terug naar de kerntaken. En niet alleen op papier, maar echt door zeggenschap over te dragen aan inwoners en organisaties met goede plannen en met maatschappelijke initiatieven. Denkt u dat u het beter kunt? Denkt u dat u het slimmer en efficiënter kan? Daag ons dan maar uit! U moet het recht krijgen, maar ook de middelen, om bij te dragen aan de leefbaarheid, het welzijn en de dienstverlening bij u in de buurt. Een 5/5
recht dat in Engeland zelfs wettelijk is vastgelegd. Een buurt of wijk krijgt daar het recht om lokale voorzieningen over te nemen als ze denken dat ze het zelf beter kunnen dan de overheid. Want mooie woorden als meedoen, burgerparticipatie, en uitgaan van eigen kracht stellen niets voor als de overheid niet verplicht wordt, zich niet verplicht voelt om initiatieven te honoreren. De overheid kan zich dan niet meer verschuilen in haar met regels dichtgetimmerde systeemwereld. De dienstverlening moet beter, de kosten moeten omlaag en de Almeloërs moeten zich verbonden voelen met elkaar en met de stad. En de gemeente is van ons allemaal. Zorg en hoop. Dat voelden we bij Van Katoen en Nu. Een waaier van betrokkenen en duizenden bezoekers voelden dat het kon en kan. 2015 Mag het een jaar worden, waar we met weemoed en energie terugdenken dat we hem toen, en nog steeds, van katoen geven. Van katoen gegéven en van katoen gégeven in onze gemeente. - Almelo doet mee. - Almelo vaart er wel bij. Naar een samenleving van zorg en hoop. 6/5