Rapport Gemeentelijke Ombudsman De ene afdeling is de andere niet Gemeente Amsterdam Stadsdeel Osdorp Datum 20 februari 2008 RA0822266 Samenvatting Bij de oplevering van een nieuwbouwwoning in Osdorp blijkt ongeveer 10 m² gemeentelijke bestrating deel uit te maken van de tuin van de nieuwe huiseigenaar. Hij plaatst een schutting rond de hem toekomende grond en meldt bij de afdeling Grondzaken van het stadsdeel het probleem. Deze afdeling pakt de melding niet op. Wel stuurt de afdeling Bouwzaken en Vergunningen de man een vooraanschrijving dwangsombeschikking wegens illegale oprichting van een schutting. De man wijst er op dat als het stadsdeel de erfgrens corrigeert de schutting wel correct staat. Het stadsdeel legt een dwangsom van 6.000 op en eist dat de man de schutting verwijdert. De man dient een bezwaarschrift in. Hij laat ook weten de schutting niet af te willen breken om die later weer op te bouwen, als zijn bezwaar gegrond wordt verklaard. Op verzoek van de inmiddels ingeschakelde ombudsman schort de afdeling de effectuering van de dwangsom op. De schutting krijgt alsnog de legale status en het bezwaarschrift wordt zonder hoorzitting niet ontvankelijk verklaard. De man wordt niet gehoord over zijn klacht. De ombudsman benadrukt dat het meningsverschil tussen de man en het stadsdeel niet is opgelost. In de ogen van de man was er een gebrek aan afstemming tussen twee afdelingen van het stadsdeel terwijl het stadsdeel blijft wijzen op de eigen verantwoordelijkheid van de twee afdelingen. De ombudsman stelt vast dat door de wijze waarop de twee afdelingen de eigen taken hebben uitgevoerd de man in de verdrukking is gekomen. Het stadsdeel miskent dat. Er was meer dan voldoende aanleiding om de man in de gelegenheid te stellen zijn verhaal te doen en hem verontschuldigen aan te bieden voor de gang van zaken. Oordeel De onderzochte gedraging is onbehoorlijk.
Pagina: 2/5 Verzoek Het verzoek tot onderzoek is op 13 april 2006 schriftelijk ingediend en betreft de gemeente Amsterdam, stadsdeel Osdorp. Het gevraagde onderzoek heeft betrekking op: de behandeling van een klacht over de afhandeling van een bezwaarschrift. Bevindingen achtergrond van het verzoek Bij de oplevering van verzoekers nieuwbouwwoning in juni 2003 blijkt de erfgrens niet in overeenstemming met de bouwplannen en koopcontracten te zijn. Ongeveer 10 m² gemeentelijke bestrating ligt op de grond van verzoeker. Verzoeker brengt de situatie direct onder de aandacht van het stadsdeel, maar de zaak wordt niet opgepakt. Medio 2004 begint verzoeker dan toch met de aanleg van de tuin en plaatst een schutting tegen de gemeentelijke bestrating aan. Een gevolg daarvan is, dat een hek van de gemeente langs de waterkant niet aansluit op de schutting en dat levert een gevaarlijke situatie voor kleine kinderen op. Ook hiervan stelt verzoeker het stadsdeel op de hoogte. Bij brief van 31 mei 2005 bevestigt de afdeling Grondzaken van het stadsdeel het door verzoeker geschetste beeld van de situatie. De zaak wordt echter niet opgelost. In plaats daarvan stuurt de afdeling Bouwzaken en Vergunningen verzoeker op 23 maart 2006 een vooraanschrijving dwangsom wegens illegale oprichting van een schutting. Verzoeker wijst er in zijn zienswijze in de eerste plaats op, dat het stadsdeel het probleem met de erfgrens nog steeds niet heeft aangepakt. Voorts bestrijdt verzoeker het standpunt van het stadsdeel dat hij illegaal een schutting heeft opgericht; volgens hem past de schutting in het recentelijk gewijzigde bestemmingsplan. Het stadsdeel besluit op 13 april 2006 om een dwangsom op te leggen. Als verzoeker de schutting niet vóór 20 mei heeft afgebroken, verbeurt hij 6.000. Het ontbreken van een kadastrale begrenzing van verzoekers perceel speelt volgens het stadsdeel geen rol bij de vraag of de schutting illegaal is of niet. Verzoeker dient op 7 mei 2006 een bezwaarschrift in tegen het opleggen van de last onder dwangsom. Verzoeker wendt zich tevens tot de ombudsman. Hij is ervan overtuigd dat hij in zijn gelijk staat en is niet van plan om de schutting nu af te breken om die later, als zijn bezwaar gegrond wordt verklaard, weer op te bouwen. interventie van de ombudsman De ombudsman verzoekt het stadsdeel om de uitvoering van de oplegging van de last onder dwangsom op te schorten. Het stadsdeel is daartoe bereid en verlengt de begunstigingstermijn tot twee weken na de verzending van de beslissing op het bezwaar. Het stadsdeel laat echter na om verzoeker hierover te informeren. Wel stelt het stadsdeel verzoeker half mei 2006 er van op de hoogte, dat uit heronderzoek is gebleken dat de schutting gelegaliseerd kan worden; verzoeker moet dan wel een bouwaanvraag indienen. Na de beslissing op de bouwaanvraag zal het stadsdeel contact opnemen met verzoeker over het verdere verloop van de bezwaarprocedure.
Pagina: 3/5 nadere ontwikkelingen Bij besluit van 5 december 2006 wordt het bezwaarschrift kennelijk niet-ontvankelijk verklaard omdat er geen procesbelang meer is: de aanschrijving onder oplegging van een last onder dwangsom is ingetrokken omdat een bouwvergunning is verleend voor de schutting. Voorts heeft het stadsdeel naar eigen zeggen de onjuist uitgezette erfgrens van verzoekers perceel feitelijk gecorrigeerd. Verzoeker kan zich niet vinden in de behandeling van het bezwaarschrift. Bij brief van 15 december 2006 dient hij daarom een klacht in. Hij geeft onder meer aan dat hij het op prijs had gesteld als de bezwaarschriftcommissie hem had gehoord over het onzorgvuldig handelen van het stadsdeel. Hij wijst er op dat hij de onaangename gevolgen van onvoldoende interne afstemming bij het stadsdeel heeft moeten dragen: de afdeling Grondzaken was verantwoordelijk voor de fout bij het uitzetten van de erfgrens en dat hing weer samen met het besluit van de afdeling Bouwzaken en Vergunningen om de dwangsom op te leggen. In verzoekers eigen woorden: Dus alleen een actie van het stadsdeel, te weten het corrigeren van de onjuist uitgezette erfgrens met de openbare ruimte (werkzaamheden die overigens ook alleen door het stadsdeel mogen en kunnen worden uitgevoerd), kon er voor zorgen dat een andere afdeling van hetzelfde stadsdeel de ons opgelegde bestuursdwang zou intrekken! Verzoeker geeft te kennen dat hij één en ander graag had besproken tijdens een hoorzitting; hij wil dat het stadsdeel erkent dat het als geheel te kort is geschoten en onzorgvuldig heeft gehandeld. Hij meent dat excuses van het stadsdeel gepast zijn. Namens het Dagelijks Bestuur van het stadsdeel Osdorp informeert de klachtencoördinator bij de betrokken medewerkers van de afdeling Bouwzaken en Vergunningen. In zijn brief van 5 maart 2007 deelt hij de reactie van de afdeling aan verzoeker mee. Hij geeft onder meer het volgende aan: Hoewel de correctie van de erfgrens in mei 2006 door de afdeling Grondzaken geheel los staat van het handhavingtraject, heeft die correctie de legalisatie van de schutting (zonder het verplaatsen ervan) mogelijk gemaakt. Als gevolg hiervan komt de schutting op de door de welstandscommissie voorgeschreven afstand van de erfgrens te staan en is het mogelijk de schutting te voorzien van de voorgeschreven beplanting. Hieruit volgt echter niet dat de bestreden aanschrijving niet verzonden had mogen worden, omdat de schutting door de gronduitgifte gelegaliseerd kon worden...... Ten tijde van het bestreden besluit was er geen sprake van dat de schutting gelegaliseerd kon worden door een grotere afstand van de erfgrens. Uw mening, dat u als gevolg van gebrekkige communicatie onnodig onder druk bent gezet, delen wij dan ook niet...... De bezwaarcommissie aan wie u de klachten had willen voorleggen, adviseert het Dagelijks Bestuur van het stadsdeel uitsluitend ten aanzien van het besluit waartegen bezwaar is ingediend.... De commissie had geen andere mogelijkheid dan uw bezwaarschrift kennelijk niet ontvankelijk te verklaren.
Pagina: 4/5 nadere reactie van verzoeker Verzoeker kan zich niet vinden in deze reactie. Hij wijst er op dat het stadsdeel hem niet heeft uitgenodigd voor een hoorzitting in het kader van de behandeling van zijn klacht. Voorts is hij het niet eens met de stelling van het stadsdeel dat de schutting ten tijde van het bestreden besluit niet gelegaliseerd kon worden; volgens hem was dat wel degelijk het geval. Hij blijft erbij dat het besluit tot bestuursdwang van de afdeling Bouwzaken en Vergunningen samenhing met de nalatigheid van de afdeling Grondzaken. reacties op bevindingen Het resultaat van het onderzoek is als verslag van bevindingen naar verzoeker en naar het stadsdeel gestuurd teneinde een nadere reactie mogelijk te maken. Het stadsdeel reageert op 15 januari 2008. Wat betreft de verlenging van de begunstigingstermijn merkt het stadsdeel op dat het een kopie van zijn brief d.d. 16 mei 2006 aan de ombudsman, naar verzoeker heeft gestuurd. Daarin wordt meegedeeld dat de begunstigingstermijn wordt verlengd tot en met twee weken na de beslissing op verzoekers bezwaarschrift. Wat betreft het feit dat verzoeker niet is gehoord in het kader van de klachtbehandeling, staat het stadsdeel op het standpunt dat verzoekers klacht kennelijk ongegrond was; daardoor kon worden afgezien van het horen van verzoeker. Het stadsdeel was en is van mening dat verzoeker eigenlijk niet tevreden was over de uitkomst van de bezwaarprocedure. Een dergelijk meningsverschil dient volgens het stadsdeel niet middels de klachtbehandeling beslecht te worden. Verzoeker stemt in met het verslag van bevindingen. Voorts geeft hij aan, dat hij de kopie van de brief die het stadsdeel op 16 mei 2006 aan de ombudsman had gestuurd, enkele weken na die datum heeft ontvangen. Hij had toen al van de ombudsman vernomen dat de begunstigingstermijn verlengd zou worden. Verzoeker benadrukt dat het opleggen van de dwangsom veel stress heeft opgeleverd. Behoorlijkheidsvereisten De ombudsman toetst de gedragingen van gemeentelijke instanties aan behoorlijkheidsvereisten. In dit onderzoek is getoetst aan het vereiste van fair play. Overwegingen Het fair play-vereiste houdt in dat een bestuursorgaan de burger de mogelijkheid geeft zijn procedurele kansen te benutten. Dit brengt onder meer met zich mee dat een bestuursorgaan het onderwerp van de klacht moet onderkennen en waar deze betrekking heeft op de handelwijze van een ander bestuursorgaan, deze laatste van de klacht in kennis te stellen. Verzoeker beklaagt zich over de handelwijze van de bezwaarcommissie en de bejegening door de afdelingen Grondzaken en Bouwzaken en Vergunningen. Vast staat dat het stadsdeel wel de afdelingen benadert, maar dat verzoeker noch in het kader van de behandeling van zijn bezwaarschrift, noch bij de behandeling van zijn klacht is gehoord. Het stadsdeel neemt een formeel standpunt in: voor de behandeling van het bezwaar was het niet nodig om verzoeker te horen omdat er geen procesbelang meer was en wat betreft de behandeling van de klacht kon het stadsdeel van het horen afzien omdat de klacht kennelijk ongegrond was.
Pagina: 5/5 Deze strikt juridische opstelling doet geen recht aan het feit dat het meningsverschil tussen verzoeker en het stadsdeel over de wijze waarop het stadsdeel de zaak heft opgepakt, niet is opgelost. Terwijl verzoeker het stadsdeel aanspreekt op het gebrek aan afstemming tussen de afdeling Grondzaken en de afdeling Bouwzaken en Vergunningen, weigert het stadsdeel daarvoor de verantwoordelijkheid te nemen en verwijst naar de eigen verantwoordelijkheid van deze twee afdelingen. De ombudsman overweegt dat het stadsdeel door deze opstelling miskent dat verzoeker nu juist door de wijze waarop de twee afdelingen de eigen taken hebben uitgevoerd in de verdrukking is gekomen. In zijn reactie komt het stadsdeel zelf er ook niet helemaal uit: tegelijkertijd wordt zowel toegegeven als ontkent dat de ene afdeling diende te handhaven als gevolg van het feit dat een andere afdeling steken had laten vallen bij de correctie van de erfgrens. Deze zaak toont aan dat, waar twee gemeentelijke afdelingen langs elkaar heen werken en het stadsdeel zijn eindverantwoordelijkheid voor de daardoor ontstane situatie niet erkent, de burger machteloos staat. Alles overziend, had het stadsdeel meer dan voldoende aanleiding om verzoeker in de gelegenheid te stellen om zijn verhaal te doen en hem verontschuldigen aan te bieden voor de gang van zaken. Door dat na te laten heeft het stadsdeel in strijd met dit vereiste gehandeld. Ten overvloede wijst de ombudsman erop dat de bezwaarcommissie een bestuursorgaan is als bedoeld in artikel 1:1 lid 1a Algemene wet bestuursrecht; de klacht van verzoeker had door de commissie zelf afgehandeld dienen te worden. Oordeel De onderzochte gedraging is onbehoorlijk.