Van koeien naar kennis D66 D66-agenda voor Europese innovatie
Nieuwe Europese Groei D66 wil een Europa dat kiest voor duurzame economische groei. Een Europa dat klaar is om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen. En de kansen te benutten die er volop zijn. Nieuwe, opkomende markten zijn een uitdaging voor de Europese economie, maar bieden ook kansen voor nieuwe investeringen en afzetmarkten voor onze producten. Eeuwenlang liep Europa voorop in de wereld. Maar de tijd van onze vanzelfsprekende voorsprong is voorbij. De afgelopen decennia hebben opkomende economieën de positie van Europa en de Verenigde Staten geëvenaard. Sommige landen zijn zelfs hard bezig ons voorbij te streven. Dat is goed nieuws voor de inwoners van deze landen. Maar het is ook een waarschuwing voor ons als Europeanen. Als we niet oppassen, raakt Europa achterop in de wereld. Innovatie, onderzoek en nieuwe ontwikkelingen vinden steeds vaker plaats buiten de grenzen van het Europees continent. Nieuwe economische groei zien we in landen als Brazilië, India en China. Het geopolitieke zwaartepunt verschuift van het Westen naar het Oosten. Met alle consequenties van dien, voor de ambities op het gebied van mensenrechten en duurzaamheid. Dit gebrek aan groei maakt Europa afhankelijk. De Europese bevolking vergrijst, waardoor onze toenemende zorgkosten ons gevangen houden. Energie importeren we op grote schaal uit Rusland en het Midden-Oosten en China bezit steeds meer mijnen. Dat maakt ons afhankelijk van het buitenland. Op arbeidskracht kunnen we sowieso al niet concurreren met opkomende economieën. Dit lijkt een somber vooruitzicht. Wat is de toekomst van Europa in een wereld waar steeds vaker het zwaartepunt van ontwikkelingen elders ligt? Gelukkig hoeft het niet zo te lopen. Europa kan een succesvolle toekomst tegemoet gaan. Met eens eerlijke kans op werk, zorg en welvaart voor alle Europeanen. We hebben een keuze! We hebben een keuze. We kunnen op zoek gaan naar alternatieve energiebronnen, zodat we ook blijven koken, autorijden en televisie kijken zonder Russisch gas en Arabische olie. We kunnen investeren in nieuwe zorg en zorgen voor een doorbraak in het onderzoek naar kanker, hartziekten en dementie. We kunnen de stap maken van milieubelastende landbouw naar gezonde en duurzame voedselproductie. En we kunnen kiezen om een concurrerende Europese economie te hebben, ook als andere landen goedkopere arbeid kunnen leveren. Van koeien naar kennis Om deze keuzes te maken, is lef nodig. Lef om de manier waarop we omgaan met ons geld in Europa stevig te hervormen. De Europese begroting is het resultaat van het verleden. Na de Tweede Wereldoorlog was voedselvoorziening in een verwoest continent een topprioriteit. Op dit moment gaat daarom nog steeds jaarlijks 53 miljard euro van het Europese budget naar landbouw. Dat is ruim 40 procent van de begroting. Het is meer dan Nederland jaarlijks uitgeeft aan onderwijs, cultuur en wetenschap, economische zaken, defensie en infrastructuur en milieu bij elkaar! Dat is verklaarbaar vanuit de geschiedenis, maar onhoudbaar voor de toekomst. Europa geeft namelijk veel minder uit aan kennis en innovatie. Slechts een kleine 14 miljard euro per jaar. Wat D66 betreft, is dat de omgekeerde wereld. Want alleen met voldoende investeringen in kennis en innovatie kunnen we een antwoord geven op de vraagstukken van nu en de toekomst. Helaas houden gevestigde belangen de huidige situatie in stand. De lobby van boerenbedrijven, van lidstaten als Frankrijk, en van gevestigde politieke partijen blokkeren nu nog onze kansen om de begroting te moderniseren en vol te kiezen voor een innovatieve toekomst. D66 maakt een duidelijke keuze. We willen de helft van het landbouwbudget inzetten voor kennis: Van Koeien naar Kennis! In deze notitie maken we deze oproep concreet. Van koeien Naar kennis / = 1 miljard euro
Investeringsagenda In deze investeringsagenda doet D66 voorstellen hoe we deze 25 miljard euro per jaar willen investeren. Afgerond wordt dat 180 miljard euro in de periode 2014 tot 2020. Investeren Totaal 25 miljard euro per jaar 13 miljard toekomstgericht onderzoek 4 miljard digitaal Europa 3,5 miljard innovatie en onderzoek mkb 2,5 miljard uitwisseling scholieren, studenten, docenten en onderzoekers 2 miljard topuniversiteiten Toekomstgericht onderzoek stimuleren Sommige wetenschappelijke ontdekkingen komen bij toeval tot stand. Maar meestal zijn ze het resultaat van keihard werkende wetenschappers en een overheid die hen kansen geeft. Daarom kiest D66 ervoor om fors te investeren in toekomstgericht onderzoek. Kunnen we dementie, hartziekten of kanker genezen? Hoe zorgen we dat we ook in toekomst verzekerd zijn van energie en hoe maken we onze samenleving energiezuiniger? Wat is de volgende hightech innovatie? Europa moet voorloper zijn in het onderzoek naar deze vragen. Niet alleen als het gaat om toegepast onderzoek maar ook om fundamenteel onderzoek. We willen het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon2020 versterken en de ambities op belangrijke domeinen als energie, gezondheidszorg, ICT, ruimtevaart en duurzame landbouw verhogen. - D66 wil het budget voor onderzoek in het kader van Horizon2020 [zie kader] meer dan verdubbelen. Van 11 miljard euro per jaar nu, naar 24 miljard euro per jaar. - D66 wil dit geld specifiek aanwenden voor onderzoek naar hernieuwbare energiebronnen en schoner transport, onderzoek naar innovatieve voedselproductie en voedselzekerheid, en onderzoek naar de ontwikkeling van nieuwe technologieën en behandelingen in de medische sector. Horizon2020 Horizon2020 is het onderzoeks- en innovatie-programma van de Europese Unie. Met Horizon2020 zet Europa in op economische groei en het creëren van banen door wetenschap en innovatie te stimuleren. Ook worden bedrijven en de academische wereld uitgedaagd om samen oplossingen te bedenken voor maatschappelijke vraagstukken waar Europa in de toekomst mee te maken krijgt. Onderzoeken die via Horizon2020 worden gefinancierd zijn bijvoorbeeld: vliegtuigen die vliegen op zonne-energie (SOLAR-JET), het Human Brain Project waarin 80 Europese- en internationale instituten samenwerken om meer inzicht te krijgen in de werking van het brein - wat tot nuttige toepassing kan leiden in de bestrijding van hersenziekten - en de ontwikkeling van nieuwe computer- en roboticatechnologieën of het 3D kunnen opnemen van filmpjes met je mobiele telefoon (SCENENET). Europa digitaal Als het aan D66 ligt, komt er een Europese Silicon valley. Door Europese landen letterlijk te verbinden, met elkaar en met de rest van de wereld, kunnen we voorloper worden van digitale technieken en toepassingen. De afgelopen jaren zijn veel nieuwe bedrijven gestart die gebruik maken van digitale innovatie: van AirBnB voor het verhuren van appartementen tot Thuisafgehaald, waar je een afhaalmaaltijd bij de buren kan bestellen. Talloze kleine en grotere ondernemers zijn winkels op internet begonnen. En dit is pas het begin van een nieuwe, digitale en creatieve economie. Maar ook op andere vlakken biedt een digitaal Europa kansen en vernieuwing. Denk bijvoorbeeld aan digitaal onderwijs: waarom zou je alleen in de collegezaal of in het klaslokaal onderwijs kunnen volgen? De ontwikkelingen gaan nu al snel, maar zeker op het gebied van de professionalisering van leraren en docenten moeten we alle mogelijke kansen pakken. E-learning zorgt er ook voor dat het ideaal van een leven lang leren makkelijker is in te bedden in het drukke leven van mensen. 3
Helaas is er zwaar gekort op het budget voor de digitale agenda. Een motie van D66 om dit te voorkomen is helaas niet aangenomen. Hierdoor willen de Europese lidstaten de komende zeven jaar slechts 1 miljard euro uitgeven aan digitale investeringen, terwijl er volgens Eurocommissaris Neelie Kroes minstens 9,2 miljard euro nodig is om op digitaal vlak bij te blijven. D66 wil het budget verhogen. Bijblijven is niet genoeg. Wij willen voorop lopen! In totaal willen wij jaarlijks 4 miljard euro extra investeren in een digitaal Europa. We zetten vol in op snel, toegankelijk internet en goede randvoorwaarden voor Europa als best connected continent. - D66 wil investeren in de aanleg van razendsnel breedbandinternet in de EU. Op dit moment is hiervoor onvoldoende budget. Snel internet is het fundament voor digitaal onderwijs en onderzoek, maar ook een voorwaarde voor de ontwikkeling van innovatieve apps en online diensten. - D66 wil investeren in de ontwikkeling van snel 5G mobiel internet. - D66 wil investeren in ondersteuning van leraren en docenten in digitaal onderwijs, bijvoorbeeld door het uitwisselen van kennis en ervaringen in heel Europa. - D66 wil dat er op Europees niveau wordt gewerkt aan erkenning en waardering van tijd- en plaatsonafhankelijk leren. Meer innovatie en onderzoek in het mkb Geld uit het Topsectorenbeleid om te investeren in innovatie geeft vooral kansen aan grote bedrijven en onderzoeksinstituten. Maar de uitgaven voor innovatie en onderzoek in het midden- en kleinbedrijf lopen in Europa achter op andere delen van de wereld, zoals bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Slechts een derde van het mkb is actief bezig met innovatie. D66 ziet een belangrijke rol weggelegd voor het mkb als motor voor banen en innovatie. Daarom willen wij fors meer inzetten op innovatie in het mkb. Kennis op hogescholen en universiteiten moet beter gekoppeld worden aan het bedrijfsleven. Slimme specialisatie en samenwerkingsverbanden zorgen ervoor dat er Europese kennishubs ontstaan. - D66 wil in het kader van Horizon2020 2 miljard euro per jaar extra investeren in innovatie en onderzoek door het midden- en kleinbedrijf. - D66 wil 1,5 miljard euro per jaar investeren in samenwerkingsverbanden van hogescholen en universiteiten met startups en het mkb om het ontstaan van innovatieve hubs te stimuleren. Zo kan onderzoek direct toegepast worden door het bedrijfsleven. Investeren in toponderwijs D66 wil investeren in gespecialiseerde universiteiten met top-of-the-bill onderwijs en onderzoek. Deze universiteiten zijn een pleisterplaats voor de beste studenten en wetenschappers van binnen en buiten Europa. Zo maken we van Europa een trekpleister voor de slimste koppen die samen zorgen voor baanbrekend onderwijs en onderzoek. In rankings van universiteiten komt Europa er bekaaid af in vergelijking met Amerikaanse universiteiten. Drie Europese universiteiten in de top twintig tegen zeventien Amerikaanse. Om van Europa het kenniscontinent van de toekomst te maken, zijn naast brede investeringen in de basis van het onderwijs ook investeringen in de top nodig. Innovatieve koe Bij de D66-campagne kick-off op 3 mei werd een groene koe geprint door een 3D printer. Deze innovatieve koe staat symbool voor innovatie, nieuwe groei en een slimmere besteding van de tientallen miljarden euro s die Europa nu aan landbouwsubsidies uitgeeft. 4
- D66 wil jaarlijks 2 miljard euro investeren in een klein aantal universiteiten, verspreid over Europa. Hier is ruimte voor toponderwijs en fundamenteel onderzoek. Deze opleidingen zijn toegankelijk voor de beste Europese en niet-europese studenten en onderzoekers in het vakgebied. Een Europese Ivy league. - Met junior colleges bij toonaangevende universiteiten worden ook talentvolle scholieren bij dit toponderwijs worden betrokken, bijvoorbeeld in summer schools. Meer uitwisseling Studenten, onderzoekers, leraren en scholieren leren van elkaar dankzij uitwisselingen. Het uitwisselingsprogramma Erasmus is al jarenlang een groot succes. D66 wil dat meer mensen de mogelijkheid krijgen om ervaring op te doen in het buitenland. Omdat de maatschappij steeds internationaler wordt, wordt het ook belangrijker om internationale skills op te doen: van de taal tot omgaan met culturele verschillen. Zo worden studenten beter voorbereid op de arbeidsmarkt van de toekomst. Dankzij de inzet van D66 is het bestaande Erasmus uitwisselingsprogramma al verbreed, zodat meer studenten er gebruik van kunnen maken. D66 wil dat zo n uitwisseling onder het handbereik is van alle Europeanen. Van studenten tot vmbo-scholieren, van beginnende onderzoekers tot ervaren docenten. Bijna 26 procent van alle Nederlandse studenten is van plan om stage te lopen in het buitenland, maar slechts 8,5 procent maakt dit voornemen waar. 1 Conclusie We hebben een keuze. Wil Europa relevant zijn in de komende eeuw, dan moeten we kiezen voor een moderne, innovatieve economie. Deze economie zal meer dan ooit gericht moeten zijn op kennis en onderzoek. Het achterhaalde begrotingsbeleid van de Europese Unie, waar ruim 40 procent van de begroting wordt uitgegeven aan landbouwsubsidies, heeft haar langste tijd gehad. Door nu te kiezen voor een slimmere besteding van al die schaarse middelen, kiezen we voor nieuwe economische groei en nieuwe welvaart in een eeuw waarin Europa nog steeds voorop kan lopen in de wereld. Er staat veel op het spel. De voorstellen in deze notitie zijn de inzet voor D66 voor een nieuw en innovatief Europa. Wij geven ons geld liever uit aan een Europa dat zich niet meer richt op de economie van de twintigste, maar op die van de eenentwintigste eeuw. Wij investeren liever in kennis, dan in koeien. - D66 wil het budget van Erasmus verdubbelen van 2,1 miljard euro per jaar naar 4,2 miljard euro per jaar. Van die 2,1 miljard euro extra kunnen jaarlijks ruim 1,6 miljoen Europeanen uit alle lagen van het onderwijs een half jaar op uitwisseling. We willen de budgetten voor alle doelgroepen van Erasmus+ verhogen, daarnaast willen we dat Erasmus+ beschikbaar komt voor promovendi. - D66 wil onder de naam Smart EU talentvolle afgestudeerden hun kennis voor het onderwijs laten inzetten. Via dit programma krijgen topstudenten de kans na hun afstuderen in een andere EU-lidstaat voor de klas te staan. Hiermee kan zowel een lerarentekort als jeugdwerkloosheid worden aangepakt. Bovendien komen leerlingen op jonge leeftijd in contact met rolmodellen. Voor dit programma maken we jaarlijks 0,4 miljard euro vrij. 1 Nationaal Stage Onderzoek 2013, Stageplaza 5