Zorg voor innovatie! Bijlage Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Bijlage eindrapportage KPN juni 2006
Dit is een bijlage bij het rapport Zorg voor innovatie! Innovatie en ICT in de curatieve zorg. Deze bijlage en het rapport zijn te downloaden via www.snellerbeter.nl en via www.kpn.com. 2
Inhoudsopgave De noodzaak tot verandering: kwaliteit 4 Sterftecijfers plaatsen Nederland in de middenmoot van OECD-landen 4 Er bestaat een aanzienlijke spreiding in de kwaliteit van Nederlandse ziekenhuizen 5 Bestedingen aan preventie zijn slechts een fractie van het zorgbudget 6 Patiënten blijven in Nederland relatief lang in het ziekenhuis 6 Nederland kampt nog steeds met substantiële wachtlijsten 7 Nederland is het enige land met wachtlijsten én hoge zorgkosten 7 Nederlandse zorggebruikers hebben nog niet voldoende zicht op de kwaliteit van het zorgaanbod 8 In Engeland zijn diverse instituten die zorgaanbieders vergelijken 9 De noodzaak tot verandering: betaalbaarheid 10 Toenemende complexiteit en vergrijzing dreigen huidige zorg onbetaalbaar te maken 10 Tot 2020 stijgen premies met meer dan een factor 4 bij gelijkblijvende overheidsuitgaven 11 Groeiende technologische complexiteit is belangrijkste drijver van stijgende zorgkosten 11 Historische stijging van de zorguitgaven 12 In 2025 zal bijna een kwart van de beroepsbevolking werkzaam zijn in de zorg 12 We geven relatief veel geld uit aan de zorg... 13... waarvan weinig direct uit eigen zak 13 Nederland heeft de op drie na laagste bezettingsgraad van bedden (66%) in OECD 14 Overhead is groot en groeit sterk 14 Nederlandse artsen behoren tot de best betaalden in de wereld... 15... en dat komt mede door hun gecreëerde schaarste 15 Productiviteit Nederlandse gezondheidszorg daalt in tegenstelling tot andere industrieën en landen 16 Innovatie en ICT 17 Nederland creëert veel goede ideeën... 17... maar deze worden maar langzaam verspreid 18 Gezondheidszorg besteedt veel minder aan ICT dan andere industrieën 18 De zorg besteedt slecht 2 procent aan ICT waarvan slechts 9 procent aan infrastructuur... 19... en lijkt in de toekomst onder te blijven investeren 19 Elektronische beschikbaarheid van medische informatie is nog zeer beperkt 20 ICT kan de zorg helpen om beter aan de verwachtingen van de patiënten te voldoen 21 In ziekenhuizen zijn concrete verbeteringen mogelijk met groot potentieel 22 Beter ICT-gebruik is belangrijke 'enabler' om de zorg te vernieuwen 23 3
De noodzaak tot verandering: kwaliteit De kwaliteit van de Nederlandse zorg is middelmatig.wat betreft sterftecijfers scoren we in de middenmoot in vergelijking met andere OECD-landen. Er zijn echter enorme uitschieters naar boven en beneden wat de kwaliteit betreft. Zo bestaat er bijvoorbeeld een factor 16 verschil in sterftekans na een beroerte tussen verschillende ziekenhuizen. Daarnaast spenderen we extreem weinig aan preventie (minder dan 1% van totale budget).wat betreft tijdigheid scoren we zelfs ver beneden de gemiddelde ligduur van OECD-landen (1,5 maal zo lang als in andere ontwikkelde landen). Nederland is het enige land dat substantiële wachtlijsten heeft, terwijl de zorg uit verzekeringen wordt betaald. Een kwart van de dagopnames en de helft van de klinische behandelingen vinden niet plaats binnen 7 weken.tenslotte bestaat er voor de zorgconsument een groot gebrek aan transparantie van de kwaliteit van zorg. 4
5
De dalende trend in de ligduur in Nederlandse ziekenhuizen heeft zich de afgelopen jaren verder doorgezet. 6
7
8
9
De noodzaak tot verandering: betaalbaarheid Zonder ingrepen zullen de zorguitgaven tot 2020 reëel toenemen met ongeveer 60%. Bij gelijkblijvende overheidsuitgaven impliceert dit een premiestijging voor de zorgconsument van meer dan een factor vier. Drijvers voor deze stijging zijn de toenemende complexiteit van behandelingen (3/4 van de stijging) en in mindere mate de vergrijzing van onze samenleving (1/4 van de stijging). Bij ongewijzigd beleid zal dit betekenen dat in 2025 bijna een kwart van de beroepsbevolking in de zorg moet werken. Nu al geven we relatief veel geld uit aan de zorg (12% van het BBP), hoewel slechts een klein deel direct uit eigen zak (8% van de totale zorguitgaven). De relatief hoge kosten van ons zorgsysteem zijn mede te verklaren door een aantal inefficiënties in de Nederlandse gezondheidszorg.voorbeelden zijn dat Nederland de laagste benutting van bedden van alle OECD-landen heeft (66%) en grote overhead kent (1/3 van personeel) die snel groeit (32% vs. 14% voor ziekenhuispersoneel in periode 1997-2004). Ook zijn Nederlandse artsen dankzij hun schaarste de best betaalden van alle OECD-landen en is de productiviteit in de zorg in tegenstelling tot het gemiddelde van de EU-15 en andere industrieën consequent gedaald (productiviteitsafname van 25% in periode 1979-2003). 10
11
12
13
14
15
16
Innovatie en ICT Nederland creëert veel goede ideeën, maar de verspreidingssnelheid van innovaties is extreem laag. Daar komt bij dat ICT als enabler van innovatie onvoldoende benut wordt. De zorg onderinvesteert in ICT (2% van totale uitgaven) terwijl het een van de meest kennisintensieve industrieën is, en lijkt dat in de toekomst te blijven doen. Deze onderinvestering is schrijnend aangezien de digitale beschikbaarheid van medische gegevens nog zeer beperkt is (gemiddeld in minder dan een kwart van gevallen tussen afdelingen en instellingen) en ICT kan helpen om beter aan de verwachtingen van patiënten te voldoen (92% van Nederlanders vindt dat zorgverleners snel over medische gegevens moeten kunnen beschikken zodat patiënt niet telkens het verhaal opnieuw moet doen). 17
18
19
20
21
22
23
Dit is een bijlage bij het rapport Zorg voor innovatie! Innovatie en ICT in de curatieve zorg. Deze bijlage en het rapport zijn te downloaden via www.snellerbeter.nl en via www.kpn.com. Postbus 30000 2500 GA Den Haag 070-343 43 43 snellerbeter@kpn.com www.kpn.com