Resultaten praktijkproeven GRAANGEWASSEN 2011

Resultaten praktijkproeven GRAANGEWASSEN 2011 vzw V.S.O.P. ST.- BERTINUS Land- en tuinbouw VRIJ TECHNISCH INSTITUUT Land- en Tuinbouw Proefbedrijf Schipvaarthoeve Boeschepestraat 44 Schipvaartweg 8 8970 Poperinge 8970 Poperinge Tel. 057/ 34 65 55 Tel. 057/335870 Fax. 057/ 34 65 60 Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling ADLO Voorlichting en Vorming Landbouwcentrum Granen vzw - LCG

1. Inhoudsopgave. Inhoudsopgave 1 Voorwoord en weersoverzicht 2 Rassenproef wintertarwe : 3 waarnemingen 4 opbrengstresultaten 5 kwalitatieve gegevens 6 Korrelopbrengst wintertarwe kustpolder (LCG) 7 Korrelopbrengst wintertarwe leem en zandleem (LCG) 8 Korrelopbrengst wintertarwe leem en zandleem meerdere jaren (LCG) 9 Fungicideproef : bladziekten 10 waarnemingen 11 opbrengstresultaten 12 vergelijking fungicideproef : bladziekten 13 Fungicideproef : blad- en aarziekten 14 waarnemingen 15 opbrengstresultaten 16 vergelijking fungicideproef : blad- en aarziekten 17 Overzicht ziektebestrijding : 1986-2011 18 Lijst gebruikte middelen 19

2. Praktijkproeven graangewassen 2011. Wij bieden u graag deze brochure aan met de resultaten van de praktijkproeven op graangewassen. De resultaten werden bekomen op proefvelden aangelegd op de Schipvaarthoeve van het VTI. Wij willen er de aandacht op vestigen dat de resultaten van deze proeven niet werden opgenomen in de resultaten van het LCG. Door de slechte weersomstandigheden na de zaai had het gewas een te dunne opkomst waardoor deze proeven niet werden weerhouden door de controlecommissie. Toch hebben wij deze proeven het ganse jaar opgevolgd en uiteindelijk geoogst met volgend resultaat. Wij danken alle overheidsinstanties, de leden en medewerkers van het Landbouwcentrum voor Granen (LCG) en bedrijven uit de toeleveringssectoren voor de vlotte samenwerking en het verleende vertrouwen. Oprechte dank ook aan allen die een bijdrage leverden tot het bekomen van deze brochure. Dank aan alle leerkrachten, personeel en leerlingen die op om het even welke manier instonden voor de aanleg, de gewasverzorging, het oogsten, het uitvoeren van metingen, ontledingen en wegingen, het verwerken van de opbrengstgegevens en het vermeerderen van deze brochure. Wij hopen een brochure aan te bieden met heel wat leerrijke informatie voor de leerlingen en de oudleerlingen van onze school, landbouwers in de regio en allen die zich inzetten voor de agrarische sector. Bijzondere dank gaat naar de Vlaamse overheid - Departement Landbouw en Visserij - Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) - Voorlichting en Vorming, voor de tussenkomst bij het versturen van de uitnodigingen en drukwerk. Overzicht weerswaarnemingen Poperinge. De gegevens werden opgenomen in de KMI-opnamepost op de Schipvaarthoeve. Gemiddelde temperaturen Neerslag in mm Minimum Maximum Poperinge Normaal Poperinge Normaal Poperinge Normaal Sept '10 10,7 8,9 19,0 19,3 92,1 69 Okt '10 7,6 5,9 15,1 14,3 78,3 74 Nov '10 4,3 2,7 9,8 8,8 136,5 69 Dec '10-2,1 0,4 2,1 5,6 42,9 64 Jan '11 2,6-0,9 6,9 5,1 74,4 55 Febr '11 3,6-0,7 8,5 6,1 38,6 43 Maa '11 2,8 0,8 11,7 9,0 14,7 46 Apr '11 7,3 3,4 18,9 12,7 24,5 48 Mei '11 9,6 6,5 19,8 16,6 22,5 55 Jun '11 11,9 9,5 20,6 19,8 49,3 57 Jul '11 12,1 11,3 20,4 21,3 84,1 63 Aug '11 13,0 10,9 21,3 21,6 87,0 67 Totaal 7 6,0 14,5 13,4 744,9 710

3. Rassenproef wintertarwe. Perceel : Voorvrucht : Provenseweg aardappelen Grondsoort : zandleem (35) Ploegen : 03/11/2010 Zaaidatum : 04/11/2010 Zaaidichtheid : Variëteit : 375 korrels/m² 30 tarwerassen Bemesting : advies BDB 214 kg N (85-54-75) 08/03/2011 114 kg N vast 08/04/2011 59 kg N vloeibaar Onkruidbestrijding : 07/04/2011 Atlantis WG 0,400 kg Hussar Ultra 0,075 l Actirob B 1 l 25/05/2011 Allie 0,025 kg Groeiregulatoren : 08/04/2011 29-30 Meteor 369 SL 2 l 23/04/2011 30-31 Cycocel 75 1 l Fungicidebehandeling : 1 x behandeld 01/06/2011 Fandango 1,5 l Insecticide : 01/06/2011 Okapi 0,6 l Oogstdatum : 01/08/2011

4. Waarnemingen rassenproef. Waarnemingen in onbehandeld object. Proef niet opgenomen in LCG-netwerk wegens dunne stand. Schaal (1-9) waarbij een hoger cijfer een betere weerstand weergeeft. Geen legering in proef. nr Variëteit stro- meel- blad- gele bruine aarlengte dauw vlekken roest roest fusarium cm (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) 1 Altigo 76,0 6,10 7,30 8,95 8,20 8,00 2 Azzerti 81,0 4,80 7,33 9,00 8,65 7,75 3 Bermude 76,3 3,50 7,30 8,98 8,50 8,58 4 Boregar 69,0 8,18 7,70 8,50 7,43 6,88 5 Carenius 75,0 7,50 7,00 6,75 7,85 8,50 6 Celebration 75,0 7,38 7,45 8,95 7,45 8,83 7 Contender 71,0 8,10 7,70 8,95 6,33 8,83 8 Expert 74,5 5,70 6,20 8,80 5,50 7,33 9 Fortis 79,0 7,70 7,50 8,50 6,75 7,98 10 Hekto 74,0 8,50 7,30 8,95 6,98 7,43 11 Henrik 78,0 8,30 7,50 9,00 7,00 8,50 12 Homeros 72,0 8,95 7,05 7,90 8,40 8,18 13 Intro 82,0 7,50 7,40 8,70 7,28 8,58 14 Julius 82,0 8,30 7,70 7,40 7,43 9,00 15 Ketchum 78,5 8,98 7,70 6,30 7,95 8,48 16 KWS Ozon 77,0 8,70 7,30 8,90 5,90 8,50 17 Linus 74,0 7,90 7,53 7,00 7,85 8,85 18 Matrix 76,0 8,50 5,80 4,50 7,30 8,50 19 Meister 73,0 8,90 7,50 7,50 7,65 8,50 20 Mulan 79,0 7,50 7,30 8,50 7,00 8,68 21 Nucleo 65,0 6,70 7,50 8,93 6,53 7,45 22 Profilus 75,0 8,70 7,00 8,68 6,90 8,40 23 Razzano 72,3 5,78 7,30 7,70 8,55 8,50 24 Rockystart 77,0 6,00 7,50 8,98 8,70 8,53 25 Sahara 82,5 7,20 7,50 8,88 7,55 8,53 26 Scor 85,0 7,20 7,50 8,95 8,00 8,55 27 Sophytra 78,0 8,20 7,30 9,00 7,85 8,63 28 Tabasco 78,0 8,98 7,70 7,80 8,50 9,00 29 Viscount 68,0 8,55 7,60 7,30 8,70 8,83 30 Zappa 75,0 9,00 7,50 7,70 8,70 8,50 Gemiddelde 75,9 7,58 7,33 8,20 7,58 8,36 demo Florian 80,0 8,70 7,50 9,00 8,20 8,75 demo Inspiration 86,0 8,80 7,50 8,35 8,30 9,00 demo Primus 82,0 9,00 6,85 6,40 8,70 8,50 demo Scout 75,0 8,20 7,50 8,70 9,00 8,25 demo Trident 74,0 8,90 7,20 7,30 8,90 8,50 demo Unicum 81,0 8,50 7,70 7,80 8,30 9,00

5. Opbrengstresultaten rassenproef. Proef niet opgenomen in LCG-netwerk wegens dunne stand. Kg/ha en hl is weergegeven bij 15 % vocht. Relatieve opbrengst, hl en vocht is t.o.v. gemiddelde van de getuigen (vet) 100 = 10378 kg/ha - 77,2 kg nr Variëteit opbrengst opbrengst hl-gewicht hl-gewicht kg/ha relatief relatief 1 Altigo 2 Azzerti 3 Bermude 4 Boregar 5 Carenius 6 Celebration 7 Contender 8 Expert 9 Fortis 10 Hekto 11 Henrik 12 Homeros 13 Intro 14 Julius 15 Ketchum 16 KWS Ozon 17 Linus 18 Matrix 19 Meister 20 Mulan 21 Nucleo 22 Profilus 23 Razzano 24 Rockystart 25 Sahara 26 Scor 27 Sophytra 28 Tabasco 29 Viscount 30 Zappa Gemiddelde 10095 77,5

6. Kwalitatieve gegevens rassenproef. Proef niet opgenomen in LCG-netwerk wegens dunne stand. Ontleding werd uitgevoerd in de 1 x behandelde objecten (mengstaal 3 objecten)(demo 2 objecten). nr Variëteit Eiwit Zeleny vocht hardheid RMT water abs. % op DS mm vermogen 1 Altigo 12,7 34 13,5 58 607 56,3 2 Azzerti 13,4 30 15,5 41 540 52,7 3 Bermude 11,0 29 13,9 58 562 55,2 4 Boregar 12,2 31 13,3 54 547 55,2 5 Carenius 12,9 31 14,6 50 571 54,3 6 Celebration 12,6 33 15,2 54 580 55,3 7 Contender 12,5 23 14,7 40 533 52,2 8 Expert 11,7 28 14,1 52 557 54,5 9 Fortis 12,2 33 14,6 57 593 55,4 10 Hekto 12,3 34 13,7 61 617 56,5 11 Henrik 11,7 30 13,4 57 553 55,7 12 Homeros 13,4 30 14,8 41 595 52,5 13 Intro 12,8 36 14,9 56 570 55,7 14 Julius 12,1 42 21,1 62 663 54,9 15 Ketchum 11,8 31 14,3 60 578 56,1 16 KWS Ozon 12,9 35 14,3 57 547 56,3 17 Linus 12,3 33 15,4 54 574 54,8 18 Matrix 11,8 30 15,0 54 529 54,8 19 Meister 13,6 39 14,5 58 619 56,5 20 Mulan 12,1 34 13,7 61 641 56,5 21 Nucleo 11,9 33 14,2 57 599 55,4 22 Profilus 12,8 36 13,8 59 550 56,6 23 Razzano 12,4 35 13,4 61 619 56,7 24 Rockystart 12,8 33 15,2 54 529 55,6 25 Sahara 11,4 29 16,6 57 600 54,8 26 Scor 12,3 32 15,2 59 523 56,5 27 Sophytra 12,7 28 16,2 41 565 52,1 28 Tabasco 12,0 27 17,3 43 553 51,7 29 Viscount 12,1 24 15,4 43 527 52,5 30 Zappa 11,4 26 19,8 44 543 51,2 Gemiddelde 12,3 32 15,1 53 573 54,8 demo Florian 13,7 43 15,9 60 647 56,8 demo Inspiration 12,1 23 16,4 39 525 51,6 demo Primus 11,8 27 15,7 50 547 53,8 demo Scout 11,9 24 15,3 43 541 52,1 demo Trident 12,4 25 15,3 41 575 52,0 demo Unicum 13,3 41 17,8 56 585 55,2

1.1.1 Korrelopbrengst wintertarwe KUSTPOLDER (kleigebied) In de opbrengstresultatentabel van de kustpolder werden voor 2011 enkel de resultaten van de rassenproef te Koksijde weerhouden. Rangschikking van de rassen naar dalende productiviteit in 2011 (*). Ras 2011 2010 2009 Toelichting Koksijde (1 proef) (1 proef) Iets boven het Expert (BP) 103,6 a 102,5 - gemiddelde in Tabasco (voedert) 102,5 ab 102,7 102,3 Expert bevestigt in 2011 zijn goed resultaat van 2010; Expert behaalt gemiddeld 103,1% over de laatste 2 jaar. Tabasco bevestigt in 2011 zijn goede resultaten van 2010 en 2009; Tabasco behaalt gemiddeld 102,5% over de laatste 3 jaar. 2011 Lear 102,4 ab 102,2 - Lear bevestigt in 2011 zijn goed resultaat van 2010; Lear behaalt gemiddeld 102,3% over de laatste 2 jaar. Viscount (voedert) 102,1 ab 100,0 - Goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Viscount behaalt gemiddeld 101,0% over de laatste 2 jaar. Homeros (voedert) 101,9 ab 101,9 99,1 Goed resultaat over de laatste 3 jaar beschouwd; Homeros behaalt gemiddeld 101,0% over de laatste 3 jaar. Zappa (voedert biscuit) 101,3 abc 101,7 - Zappa bevestigt in 2011 zijn goed resultaat van 2010; Zappa behaalt gemiddeld 101,5% over de laatste 2 jaar. Intro (bakt A) 101,2 abcd - - Goed resultaat in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Inspiration(tout venant) 100,9 abcd - - Gemiddeld resultaat in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Henrik (bakt B) 100,6 abcde - - Gemiddeld resultaat in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Sahara (voedert) 100,0 abcde 102,2 102,4 Goed resultaat over de laatste 4 jaar beschouwd (104,6% in 2008); Sahara behaalt gemiddeld 101,5% over de laatste 3 jaar. Iets onder het Scor (bakt) 99,2 bcdef 104,5 - Goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Scor behaalt gemiddeld 101,8% over de laatste 2 jaar. gemiddelde in Razzano (bakt BPS) 99,2 bcdefg - - Nagenoeg gemiddeld resultaat in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. 2011 Contender (voedert) 99,0 bcdefg 101,1 96,5 Iets onder het gemiddelde over de laatste 3 jaar beschouwd, Contender behaalt gemiddeld 98,9% over de laatste 3 jaar. Ketchum (bakt BPS) 98,9 bcdefg - - Iets onder het gemiddelde in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Rockystart (bakt) 98,8 bcdefg - - Iets onder het gemiddelde in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Celebration (bakt) 98,1 cdefgh - - Iets onder het gemiddelde in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Fortis (bakt A) 97,9 cdefgh 96,7 95,7 Iets onder het gemiddelde zowel in 2011, 2010 als in 2009; Fortis behaalt gemiddeld 96,8% over de laatste 3 jaar. KWS Ozon (bakt A) 97,7 cdefgh - - Iets onder het gemiddelde in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Mulan (bakt B) 97,6 cdefgh 94,6 95,9 Iets onder het gemiddelde in 2011 en 2009, en minder goed resultaat in 2010. Carenius (bakt B2) 97,6 cdefgh 101,4 102,6 Iets onder het gemiddelde in 2011, doch goed resultaat in 2010 en 2009, en zeer goed resultaat in 2008 (106,5%). Azzerti (voedert) 97,3 defgh 104,1 - Iets onder het gemiddelde in 2011, doch goed resultaat in 2010. Meister (bakt A) 96,7 efgh - - Iets onder het gemiddelde in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Profilus (bakt A) 95,6 fgh 100,0 - Iets onder het gemiddelde over de laatste 2 jaar beschouwd; Profilus behaalt gemiddeld 97,8% over de laatste 2 jaar. Nucleo (BPS) 95,3 gh - - Iets onder het gemiddelde in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Laagste opbrengst in 2011 Linus (bakt B1) 94,8 h - - Minder goed resultaat in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Getuigen 100 100 100 (=14.181 kg/ha) (=13.306 kg/ha) (=13.965 kg/ha) Gemiddelde alle rassen 14.069 kg/ha K.W.V. P0,05 3,26% V.C. (%) F-ber. 2,30 4,42** (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen: - in 2011: Azzerti, Carenius, Celebration, Expert, Homeros, KWS Ozon, Razzano, Sahara, Tabasco en Viscount - in 2010: Carenius, Contender, Homeros, Julius, Mulan, Premio, Sahara, Tabasco en Tuareg - in 2009: Carenius, Celebration, Homeros, Impression, Istabraq, Julius, Sahara, Tabasco, Tuareg en Waldorf Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk: - in 2011: twee fungicidebehandelingen (respectievelijk 2 e knoop voelbaar en begin bloei) - in 2010: twee fungicidebehandelingen (respectievelijk 2 e knoop voelbaar en aar uit) - in 2009: twee fungicidebehandelingen (respectievelijk voorlaatste blad en aar uit)

1.1.2 Korrelopbrengst wintertarwe LEEM- en ZANDLEEMGEBIED In de opbrengstresultatentabel van het leem- en zandleemgebied werden enkel de resultaten van de rassenproeven te Sint-Denijs, Sint-Maria-Latem en Tongeren weerhouden. Korrelopbrengst wintertarwe LEEM- en ZANDLEEMGEBIED 2011. Rangschikking van de rassen naar dalende gemiddelde productiviteit (*) Ras West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Limburg Gemiddelde Zwevegem (Sint-Denijs) Zwalm (Sint-Maria-Latem) Tongeren (**) zandleem leem leem Iets boven het Razzano (bakt BPS) 101,1 abcd 104,5 abc 101,1 abcdef 102,2 (3) gemiddelde Tabasco (voedert) 101,6 abc 106,2 ab 98,4 bcdefg 102,1 (3) Sahara (voedert) 103,3 ab 100,1 cde 102,8 abc 102,1 (3) Celebration (bakt) 97,7 cdef 103,8 abcd 101,6 abcde 101,0 (3) Intro (bakt A) 100,6 abcd 99,9 cde 102,4 abc 101,0 (3) Zappa (voedert biscuit) 97,3 def 107,5 a 98,1 cdefg 101,0 (3) Expert (BP) 100,7 abcd 100,6 bcde 101,4 abcde 100,9 (3) KWS Ozon (bakt A) 103,2 ab 98,5 cdef 99,9 abcdefg 100,5 (3) Rockystart (bakt) 100,9 abcd 97,7 ef 102,1 abcd 100,2 (3) Iets onder het Profilus (bakt A) 102,8 ab 96,3 ef 100,4 abcdefg 99,8 (3) gemiddelde Viscount (voedert) 101,8 abc 93,6 f 103,2 ab 99,5 (3) Homeros (voedert) 97,8 cdef 101,0 bcde 96,3 fg 98,4 (3) Azzerti (voedert) 95,7 f 97,8 def 98,3 bcdefg 97,3 (3) Carenius (bakt B2) 97,1 def 93,8 f 97,2 efg 96,0 (3) Laagste opbrengst Hekto (voedert) 96,1 ef 86,9 g 96,4 fg 93,1 (3) Rassen op een Contender (voedert) 100,0 abcde - - - beperkt aantal Florian (bakt E9) - - 87,1 h - proefplaatsen Fortis (bakt A) 94,7 f - - - beproefd Henrik (bakt B) 100,2 abcd - 97,1 efg - Inspiration (tout venant) 104,2 a 98,8 cdef - - Ketchum (bakt BPS) 102,5 ab - 103,4 a - Lear 101,7 abc - 100,8 abcdef - Linus (bakt B1) 94,2 f - 95,8 g - Matrix (bakt) - - 96,9 efg - Meister (bakt A) 95,2 f - 96,1 fg - Mulan (bakt B) 100,3 abcd - 97,4 defg - Nucleo (BPS) 99,9 bcde - 95,8 g - Scor (bakt) 103,0 ab - 100,5 abcdefg - Getuigen 100 (= 14.092 kg/ha) 100 (= 8.684 kg/ha) 100 (= 10.717 kg/ha) 100 (= 11.164 kg/ha) K.W.V. P0,05 3,49% 5,27% 4,17% V.C. (%) 2,47 3,40 2,53 F-ber. 5,73** 9,19** 5,94** (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen Azzerti, Carenius, Celebration, Expert, Homeros, KWS Ozon, Razzano, Sahara, Tabasco en Viscount Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk. Te Sint-Denijs en Sint-Maria-Latem werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd respectievelijk in het stadium 2 e knoop voelbaar voorlaatste blad en aarstadium, behalve te Tongeren waar er slechts één fungicidebehandeling uitgevoerd werd in het stadium aar uit. (**) Tussen haakjes wordt het aantal proefplaatsen vermeld waarop het gemiddelde berust.

Korrelopbrengst wintertarwe LEEM- EN ZANDLEEMGEBIED MEERDERE PROEFJAREN. Rangschikking van de rassen naar dalende gemiddelde productiviteit in 2011 (*) Ras 2011 2010 2009 Toelichting (3 proeven) (4 proeven) (5 proeven) Iets boven het Razzano (bakt BPS) 102,2 101,2 - Razzano bevestigt in 2011 zijn goed resultaat van 2010; Razzano behaalt gemiddeld 101,7% over de laatste 2 jaar. gemiddelde in 2011 Tabasco (voedert) 102,1 99,8 105,9 Goed resultaat over de laatste 3 jaar; Tabasco behaalt gemiddeld 102,6% over de laatste 3 jaar. Sahara (voedert) 102,1 102,3 101,3 Sahara bevestigt in 2011 zijn goede resultaten van 2010, 2009 en 2008 (104,0%); Sahara behaalt gemiddeld 101,9% over de laatste 3 jaar. Celebration (bakt) 101,0 97,9 99,0 Nagenoeg gemiddeld resultaat over de laatste 3 jaar beschouwd; Celebration behaalt gemiddeld 99,3% over de laatste 3 jaar. Intro (bakt A) 101,0 - - Goed resultaat in 2011, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Zappa (voedert biscuit) 101,0 99,0 - Gemiddeld resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Zappa behaalt gemiddeld 100,0% over de laatste 2 jaar. Expert (BP) 100,9 103,1 - Goed resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Expert behaalt gemiddeld 102,0% over de laatste 2 jaar. KWS Ozon (bakt A) 100,5 - - Gemiddeld resultaat, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Rockystart (bakt) 100,2 - - Gemiddeld resultaat, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Iets onder het Profilus (bakt A) 99,8 99,5 - Gemiddeld resultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Profilus behaalt gemiddeld 99,6% over de laatste 2 jaar. gemiddelde in 2011 Viscount (voedert) 99,5 101,6 - Gemiddeld rsultaat over de laatste 2 jaar beschouwd; Viscount behaalt gemiddeld 100,5% over de laatste 2 jaar. Homeros (voedert) 98,4 103,8 99,8 Gemiddeld resultaat over de laatste 3 jaar beschouwd; Homeros behaalt gemiddeld 100,7% over de laatste 3 jaar. Azzerti (voedert) 97,3 100,2 - Iets onder het gemiddelde over de laatste 2 jaar beschouwd; Azzerti behaalt gemiddeld 98,8% over de laatste 2 jaar. Carenius (bakt B2) 96,0 98,0 102,3 Iets onder het gemiddelde in 2011 en 2010, en goede resultaten in 2009 en 2008 (101,9%). Laagste opbrengst in 2011 Hekto (voedert) 93,1 105,4 - Minder goed resultaat in 2011, doch zeer goed resultaat in 2010. Getuigen 100 100 100 (= 11.164 kgha) (= 11.191 kg/ha) (= 11.701 kg/ha) (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen: - in 2011; Azzerti, Carenius, Celebration, Expert, Homeros, KWS Ozon, Razzano, Sahara, Tabasco en Viscount - in 2010: Carenius, Contender, Homeros, Julius, Mulan, Premio, Sahara, Tabasco en Tuareg - in 2009: Carenius, Celebration, Homeros, Impression, Istabraq, Julius, Sahara, Tabasco, Tuareg en Waldorf Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk: - in 2011: op twee van de drie proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd, en op één proefplaats één fungicidebehandeling - in 2010: op drie van de vier proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd, en op één proefplaats één fungicidebehandeling - in 2009: op vier van de vijf proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd, en op één proefplaats één fungicidebehandeling

10. Fungicideproef wintertarwe (bladziekten). Perceel : Voorvrucht : Beddeleem pootaardappelen Grondsoort : zandleem (35) Ploegen : 03/11/2010 Zaaidatum : 04/11/2010 Zaaidichtheid : Variëteit : Bemesting : 375 korrels/m² Limes 08/03/2011 114 kg N vast 08/04/2011 59 kg N vloeibaar Onkruidbestrijding : 07/04/2011 25-29 Atlantis WG 0,400 kg Hussar Ultra 0,075 l Actirob B 1 l Groeiregulatoren : 08/04/2011 Meteor 369 SL 2 l 23/04/2011 Cycocel 75 1 l Fungicidebehandeling : volgens proefopzet : voorl. blad - st. 39-09/05/2011 aren uit - st. 59-01/06/2011 1. onbehandeld Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 2. Venture 1,5 l (BASF) Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 3. Palazzo 1,6 l (BASF) Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 4. Input 1,25 l (Bayer) Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 5. Cherokee 1,25 l + Opus 0,7 l (Syngenta) Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 6. Bumper P 0,9 l + Opus 0,7 l (Protex) Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 7. Venture 1,33 l + Comet 0,27 l (BASF) Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 8. Cherokee 2 l (Syngenta) Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 9. Proefmiddel 11.01 2 l (BASF) Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l 10. Onbehandeld Onbehandeld 11. Opus Team 1,5 l Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l Insecticide : 01/06/2011 Okapi 0,6 l Oogstdatum : 01/08/2011

11. Waarnemingen fungicideproef (bladziekten). Schaal (1-9) waarbij een hoger cijfer een betere weerstand weergeeft. 9 betekent vrij van ziekte of legering. Fungicidebehandeling 1 behandeling op 09/05/11 (voorlaatste blad) volgens proefopzet 2 behandeling op 01/06/11 (aren uit) met Swing Gold 1,25 l/ha + Caramba 0,8 l/ha object 1 : geen bladbehandeling, wel aarbeh. object 10 : totaal niet behandeld Gemiddelde standdichtheid : 236 planten/m² nr Behandeling meel- blad- gele bruine aar dauw vlekken roest roest fusarium (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) 1 onbehandeld voorlaatste blad 8,1 8,0 8,8 9,0 8,3 2 Venture 1,5 l (BASF) 8,6 8,4 9,0 9,0 8,8 3 Palazzo 1,6 l (BASF) 8,7 8,5 9,0 9,0 8,8 4 Input 1,25 l (Bayer) 8,8 8,6 9,0 9,0 8,8 5 Cherokee 1,25 l + Opus 0,7 l (Syngenta) 8,7 8,7 9,0 9,0 8,8 6 Bumper P 0,9 l + Opus 0,7 l (Protex) 8,8 8,6 9,0 9,0 8,8 7 Venture 1,33 l + Comet 0,27 l (BASF) 8,8 8,7 9,0 9,0 8,8 8 Cherokee 2 l (Syngenta) 8,8 8,5 9,0 9,0 8,9 9 Proefmiddel 11.01 2 l (BASF) 8,8 8,8 9,0 9,0 8,9 10 Onbehandeld 7,9 7,8 8,8 8,5 8,0 11 Opus Team 1,5 l 8,8 8,7 9,0 9,0 8,8 Gemiddelde proef 8,6 8,5 9,0 9,0 8,7

12. Opbrengsten fungicideproef (bladziekten). Fungicidebehandeling 1 behandeling op 09/05/11 (voorlaatste blad) volgens proefopzet 2 behandeling op 01/06/11 (aren uit) met Swing Gold 1,25 l/ha + Caramba 0,8 l/ha object 1 : geen bladbehandeling, wel aarbeh. object 10 : totaal niet behandeld Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht (gemiddelde proef : vocht : 14,4 %, Hl : 73,2 kg ) Relatieve opbrengst is t.o.v. object nr 1 (onbeh. - Swing Gold 1,25 l/ha + Caramba 0,8 l/ha) Berekening met tarweprijs van 183 /ton (Synagra 7 sept 2011). Kostprijsberekening met catalogusprijs van het gebruikte middel (excl. BTW) + 15 voor behandeling. Gemiddelde standdichtheid : 236 planten/m² nr Behandeling Opbrengst Meeropbrengst Kostprijs Winst t.o.v. 1 beh. 1 beh. kg/ha relatief kg/ha /ha /ha /ha 1 onbehandeld 9225 100,0 0 0,0 0,0 0,0 2 Venture 1,5 l (BASF) 9491 102,9 266 48,8 79,5-30,7 3 Palazzo 1,6 l (BASF) 9286 100,7 61 11,2 4 Input 1,25 l (Bayer) 9462 102,6 237 43,4 76,9-33,5 5 Cherokee 1,25 l + Opus 0,7 l (Syngenta) 9397 101,9 172 31,5 79,4-47,9 6 Bumper P 0,9 l + Opus 0,7 l (Protex) 9383 101,7 158 28,9 85,9-57,0 7 Venture 1,33 l + Comet 0,27 l (BASF) 9707 105,2 482 88,1 85,4 2,7 8 Cherokee 2 l (Syngenta) 9400 101,9 175 32,1 62,0-29,9 9 Proefmiddel 11.01 2 l (BASF) 9408 102,0 183 33,5 10 Onbehandeld 9097 98,6-128 -23,4 0,0-23,4 11 Opus Team 1,5 l 9281 100,6 56 10,2 71,7-61,5 Gemiddelde proef (zonder 1 en 10) 9424 102,2 199 36,4 77,3-36,8 V.C. = 1,35 % K.W.V. (p = 0,05) = 183,1 kg

13. Vergelijking fungicideproef (bladziekten). Vergelijking tussen totaal onbehandeld, 1 behandeling en 2 behandelingen. Fungicidebehandeling 1 behandeling op 09/05/11 (voorlaatste blad) volgens proefopzet 2 behandeling op 01/06/11 (aren uit) met Swing Gold 1,25 l/ha + Caramba 0,8 l/ha object 1 : geen bladbehandeling, wel aarbeh. object 10 : totaal niet behandeld Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht (gemiddelde proef : vocht : %, Hl : kg ) Relatieve opbrengst is t.o.v. object nr 10 (totaal onbehandeld) Berekening met tarweprijs van 183 /ton (Synagra 7 sept 2011). Kostprijsberekening met catalogusprijs (excl. BTW) van het gebruikte middel + 15 per behandeling. nr Behandeling Opbrengst Meeropbrengst Kostprijs Winst tov tot. onbeh. 2 beh. kg/ha relatief kg/ha /ha /ha /ha 10 totaal onbehandeld 9097 100,0 0 0 0 0,0 1 onbehandeld 9225 101,4 128 23,4 94,9-71,5 2 Venture 1,5 l (BASF) 9491 104,3 394 72,2 174,4-102,2 3 Palazzo 1,6 l (BASF) 9286 102,1 189 34,7 4 Input 1,25 l (Bayer) 9462 104,0 365 66,9 171,8-104,9 5 Cherokee 1,25 l + Opus 0,7 l (Syngenta) 9397 103,3 300 54,9 174,3-119,4 6 Bumper P 0,9 l + Opus 0,7 l (Protex) 9383 103,1 286 52,3 180,8-128,5 7 Venture 1,33 l + Comet 0,27 l (BASF) 9707 106,7 610 111,5 180,3-68,8 8 Cherokee 2 l (Syngenta) 9400 103,3 303 55,5 156,9-101,4 9 Proefmiddel 11.01 2 l (BASF) 9408 103,4 311 56,9 11 Opus Team 1,5 l 9281 102,0 184 33,7 166,6-132,9 Gemiddelde proef (zonder 10) 9404 103,4 307,1 56,2 162,5-103,7

14. Fungicideproef wintertarwe (blad- en aarziekten). Perceel : Voorvrucht : Beddeleem pootaardappelen Grondsoort : zandleem (35) Ploegen : 03/11/2010 Zaaidatum : 04/11/2010 Zaaidichtheid : Variëteit : Bemesting : 375 korrels/m² Oakley 08/03/2011 114 kg N vast 08/04/2011 59 kg N vloeibaar Onkruidbestrijding : 07/04/2011 25-29 Atlantis WG 0,400 kg Hussar Ultra 0,075 l Actirob B 1 l Groeiregulatoren : 08/04/2011 Meteor 369 SL 2 l 23/04/2011 Cycocel 75 1 l Fungicidebehandeling : volgens proefopzet : aarzwelling - st. 37-41 - 17/05/2011 aren uit - st. 59-01/06/2011 1. Opus 0,8 l onbehandeld 2. Opus 0,8 l Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l (BASF) 3. Opus 0,8 l Prosaro 1 l + Twist 500 SC 0,25 l (Bayer) 4. Opus 0,8 l Fandango 1,5 l (Bayer) 5. Opus 0,8 l Osiris 2,5 l + Comet 0,4 l (BASF) 6. Opus 0,8 l Olympus 1,8 l + Prosaro 1 l (Syngenta) 7. Opus 0,8 l Venture 1 l + Comet 0,2 l + Caramba 0,8 l (BASF) 8. Opus 0,8 l Acanto 0,8 l + Prosaro 1 l (Dupont) 9. Onbehandeld onbehandeld 10. Opus 0,8 l Fandango 1,25 l + Fezan 0,8 l (Belchim) 11. Opus 0,8 l Fezan 1 l + Swing Gold 1,25 l (Dupont) Insecticide : 01/06/2011 Okapi 0,6 l Oogstdatum : 01/08/2011

15. Waarnemingen fungicideproef (blad- en aarziekten). Schaal (1-9) waarbij een hoger cijfer een betere weerstand weergeeft. 9 betekent vrij van ziekte of legering. Fungicidebehandeling 1 behandeling op 17/05/11 (aarzwelling) met Opus 0,8 l 2 behandeling op 01/06/11 (aren uit) volgens proefopzet object 1 : wel bladbeh., geen aarbeh. object 9 : totaal niet behandeld Gemiddelde standdichtheid : 241 planten/m² nr Behandeling meel- blad- gele bruine aardauw vlekken roest roest fusarium (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) 1 onbehandeld 7,0 7,2 7,7 7,9 8,2 2 Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l (BASF) 7,6 8,1 8,9 9,0 8,8 3 Prosaro 1 l + Twist 500 SC 0,25 l (Bayer) 7,0 8,0 9,0 9,0 8,9 4 Fandango 1,5 l (Bayer) 8,0 7,9 9,0 8,9 8,7 5 Osiris 2,5 l + Comet 0,4 l (BASF) 7,6 8,0 8,9 8,9 8,8 6 Olympus 1,8 l + Prosaro 1 l (Syngenta) 8,0 8,1 9,0 9,0 8,7 7 Venture 1 l + Comet 0,2 l + Caramba 0,8 l (BASF) 7,5 8,3 8,9 8,9 8,9 8 Acanto 0,8 l + Prosaro 1 l (Dupont) 9,0 8,2 9,0 9,0 8,9 9 onbehandeld 5,8 6,7 7,2 7,1 6,6 10 Fandango 1,25 l + Fezan 0,8 l (Belchim) 9,0 8,1 9,0 8,9 8,7 11 Fezan 1 l + Swing Gold 1,25 l (Dupont) 8,5 8,3 9,0 8,9 8,8 Gemiddelde proef 7,7 7,9 8,7 8,7 8,5

16. Opbrengsten fungicideproef (blad- en aarziekten). Fungicidebehandeling 1 behandeling op 17/05/11 (aarzwelling) met Opus 0,8 l 2 behandeling op 01/06/11 (aren uit) volgens proefopzet object 1 : wel bladbeh., geen aarbeh. object 9 : totaal niet behandeld Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht (gemiddelde proef : vocht : 14,7 %, Hl : 76,7 kg ) Relatieve opbrengst is t.o.v. object nr 1 (Opus 0,8 l - onbeh.) Berekening met tarweprijs van 183 /ton (Synagra 7 sept 2011). Kostprijsberekening met catalogusprijs van het gebruikte middel (excl. BTW) + 15 behandeling. Gemiddelde standdichtheid : 241 planten/m² nr Behandeling Opbrengst Meeropbrengst Kostprijs Winst 2 beh. beh. kg/ha relatief kg/ha /ha /ha /ha 1 onbehandeld 10473 100,0 0 0,0 0 0,0 2 Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l (BASF) 10684 102,0 211 38,6 94,9-56,3 3 Prosaro 1 l + Twist 500 SC 0,25 l (Bayer) 10891 104,0 418 76,5 98,1-21,6 4 Fandango 1,5 l (Bayer) 10887 104,0 414 75,8 91,5-15,7 5 Osiris 2,5 l + Comet 0,4 l (BASF) 10975 104,8 502 91,9 105,8-13,9 6 Olympus 1,8 l + Prosaro 1 l (Syngenta) 11278 107,7 805 147,3 110,9 36,4 7 Venture 1 l + Comet 0,2 l + Caramba 0,8 l (BASF) 11197 106,9 724 132,5 103,5 29,0 8 Acanto 0,8 l + Prosaro 1 l (Dupont) 11243 107,4 770 141,0 112,2 28,8 9 onbehandeld 9531 91,0-942 -172,4 0,0-172,4 10 Fandango 1,25 l + Fezan 0,8 l (Belchim) 10894 104,0 421 77,0 113,0-36,0 11 Fezan 1 l + Swing Gold 1,25 l (Dupont) 10493 100,2 20 3,6 109,1-105,5 Gemiddelde proef (zonder 1 en 10) 10949 104,5 476 87,0 104,3-17,2 V.C. = 2,29 % K.W.V. (p=0,05) = 421 kg

17. Vergelijking fungicideproef (blad- en aarziekten). Vergelijking tussen totaal onbehandeld, 1 behandeling en 2 behandelingen. Fungicidebehandeling 1 behandeling op 17/05/11 (aarzwelling) met Opus 0,8 l 2 behandeling op 17/06/10 (aren uit) volgens proefopzet object 1 : wel bladbeh., geen aarbeh. object 9 : totaal niet behandeld Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht (gemiddelde proef : vocht : %, Hl : kg ) Relatieve opbrengst is t.o.v. object nr 9 (totaal onbehandeld) Berekening met tarweprijs van 183 /ton (Synagra 7 sept 2011). Kostprijsberekening met catalogusprijs van het gebruikte middel (excl. BTW) + 15 per behandeling. nr Behandeling Opbrengst Meeropbrengst Kostprijs Winst tov tot. onbeh. 2 beh. kg/ha relatief kg/ha /ha /ha /ha 9 totaal onbehandeld 9531 100,0 0 0,0 0,0 0,0 1 onbehandeld 10473 109,9 942 172,4 55,0 117,4 2 Swing Gold 1,25 l + Caramba 0,8 l (BASF) 10684 112,1 1153 211,0 149,9 61,1 3 Prosaro 1 l + Twist 500 SC 0,25 l (Bayer) 10891 114,3 1360 248,9 153,1 95,8 4 Fandango 1,5 l (Bayer) 10887 114,2 1356 248,2 146,5 101,7 5 Osiris 2,5 l + Comet 0,4 l (BASF) 10975 115,2 1444 264,2 160,8 103,4 6 Olympus 1,8 l + Prosaro 1 l (Syngenta) 11278 118,3 1747 319,7 165,9 153,8 7 Venture 1 l + Comet 0,2 l + Caramba 0,8 l (BASF) 11197 117,5 1666 304,9 158,5 146,4 8 Acanto 0,8 l + Prosaro 1 l (Dupont) 11243 118,0 1712 313,4 167,2 146,2 10 Fandango 1,25 l + Fezan 0,8 l (Belchim) 10894 114,3 1363 249,4 168,0 81,4 11 Fezan 1 l + Swing Gold 1,25 l (Dupont) 10493 110,1 962 176,0 164,1 11,9 Gemiddelde proef (zonder 9) 10902 114,4 1371 250,8 148,9 101,9

18. Overzicht ziektebestrijding in wintertarwe. Overzicht meeropbrengst in kg/ha van 1986 tot 2011 tov totaal onbehandeld Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht. ( ) is het aantal objecten x wanneer de proef op 2 variëteiten werd aangelegd xx wanneer de proef op 3 variëteiten werd aangelegd Jaar 1 behandeling 2 behandelingen 3 behandelingen na 2 knopen voorlaatste blad laatste blad voorlaatste blad aarstadium aarstadium aarstadium 1986 757 (6) 903 (6) 989 (5) - 1987 507 (4) 1005 (6) 1625 (2) - 1988 2444 (6) 1916 (9) 3215 (2) - 1989 395 (6) 525 (7) 662 (4) 823 (2) 1990-1100 (8) 1475 (5) 2507 (2) 1991-806 (8) 1299 (6) 1657 (2) 1992 - - 964 (13) 1323 (3) 1993 - - 1462 (16) 1826 (11) 1994 1008 (4) 846 (18) 972 (14) - 1995 1536 (21) xx 1081 (2) 1692 (6) - 1996 953 (19) xx 632 (2) 1762 (6) - 1997 1540 (16) 1794 (4) x 1490 (14) - 1998 1380 (15) xx 1234 (2) 1884 (27) xx - 1999 1815 (2) x 2127 (4) x 2943 (18) x - 2000 1696 (2) x 1303 (18) xx 2183 (21)xx - 2001 - - 772 (32) x - 2002 1584 (1) 2096 (1) 3244 (23) - 2003 822 (1) 902 (1) 1443 (20) - 2004 1361 (1) 1938 (1) 2855 (18) - 2005 575 (1) 247 (1) 1349 (19) - 2006 436 (1) 491 (1) 1204 (16) x - 2007-2548 (9) x 2933 (8) - 2008 899 (1) 1279 (1) 2348 (15) - 2009 1010 (1) 634 (1) 1174 (18) - 2010 1561 (1) 842 (1) 1998 (18) - 2011 942 (1) 128 (1) 872,6 (18) -

19. Lijst gebruikte producten. Herbicide Atlantis WG iodosulfuron-methyl-natrium 0,60% mesosulfuron-methyl 3% mefenpyr-diethyl 9% Hussar Ultra mefenpyr-diethyl 100 gr/l Allié metsulfuron-methyl 20% Fungicide Acanto picoxystrobine 250 gr/l Bumper P prochloraz 400 gr/l propiconazool 90 gr/l Caramba 60 SL metconazool 60 gr/l Cherokee chloorthalonil 375 gr/l cyproconazool 50 gr/l propiconazool 62,5 gr/l Comet pyraclostrobine 250 gr/l Fandango fluoxastrobin 100 gr/l prothioconazool 100 gr/l Fezan tebuconazool 250 gr/l Input prothioconazool 160 gr/l spiroxamin 300 gr/l Olympus chloorthalonil 400 gr/l azoxystrobin 80 gr/l Opus epoxyconazool 125 gr/l Opus Team fenpropimorf 250 gr/l epoxyconazool 84 gr/l Prosaro prothioconazool 125 gr/l tebuconazool 125 gr/l Swing Gold dimoxystrobine 133 gr/l epoxyconazool 50 gr/l Twist 500 SC trifloxystrobine 500 gr/l Venture boscalid 233 gr/l epoxyconazool 67 gr/l Palazzo epoxyconazool 62,5 gr/l fenpropimorf 200 gr/l metrafenone 75 gr/l Osiris epoxyconazool 37,5 gr/l metconazool 27,5 gr/l

19. Halmversteviging CCC chloormequat 750 gr/l Meteor 369 SL imazaquin 0,8 gr/l chloormequat-chloride 368 gr/l Insecticide Okapi lambda-cyhalothrin 5 gr/l pirimicarb 100 gr/l Diverse Actirob B geësterde koolzaadolie 812 gr/l

21. De proefveldwerking op de Schipvaarthoeve gebeurt in samenwerking met : Landbouwers die hun velden ter beschikking stellen. Toeleverende en verwerkende bedrijven. Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling ADLO Voorlichting en Vorming L.C.G. Landbouwcentrum Granen v.z.w. Graangewassen, eiwitrijke gewassen, oliehoudende zaden en kleine industriegewassen Ingro vzw Beitem-Rumbeke Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw L.C.V. Landbouwcentrum Voedergewassen v.z.w. L.C.A. Landbouwcentrum Aardappelen v.z.w. PROCLAM Rumbeke-Beitem Provinciaal Centrum voor Landbouw en Milieu v.z.w. K.B.I.V.B. Tienen Koninklijk Belgisch Instituut tot Verbetering van de Biet AVOWEST v.z.w. Agrarisch Vormingscentrum voor de Westhoek AGRIWEST Oprechte dank aan allen die op één of andere manier een bijdrage leverden aan ons proefveldwerk.

AGRARISCH ONDERWIJS ---------- VRIJ TECHNISCH INSTITUUT LAND- EN TUINBOUW --- POPERINGE --- Boeschepestraat 44 8970 POPERINGE TEL. 057/34 65 50 FAX. 057/34 65 60 www.vtip.be Land- en Tuinbouw PLANT - DIER - MILIEU (TSO - BSO in 2 graad) 3 graad LANDBOUW (BSO) DIER- EN LANDBOUWTECHNISCHE WETENSCHAPPEN (TSO) akkerbouw grove groententeelt fruitteelt - veeteelt mechanisatie landschapszorg hoeveproducten - TUINBOUW EN GROENVOORZIENING (BSO) PLANTTECHNISCHE WETENSCHAPPEN (TSO) tuin en groen bloemschikken fijne groenten fruitteelt - milieu- en landschapsbeheer - Specialisatie : LAND- EN TUINBOUWMECHANISATIE (7 BSO) INTERNAAT RUIME TEWERKSTELLINGSMOGELIJKHEDEN toelevering verwerking tuinaanleg en onderhoud eigen bedrijf overheid - MOGELIJKHEID TOT HOGER ONDERWIJS na 6 de TSO of 7 de BSO